logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. Janubiy-sharqiy Yevropa bronza davri arxeologiyasi

Janubiy-sharqiy Yevropa bronza davri arxeologiyasi

Yuklangan vaqt:

26.11.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2702.193359375 KB
Ko'chirib olish
JANUBIY-SHARQIY YEVROPA Bronza DAVRI ARXEOLOGIYASI Glasinac madaniyati yoki Glasinac guruhi Bolqondagi erta metall davrining eng mashhur arxeologik guruhidir. U Bosniya va Gertsegovinaning sharqida, Serbiyaning janubi-g'arbiy qismida , Chernogoriyaning shimoliy hududlarida tarqalgan , shuningdek, qo'shni hududlarga sezilarli ta'sir ko'rsatgan. Shimoliy va markaziy Albaniyadagi Mati madaniyati Glasinak madaniyatining janubiy chegarasi hisoblanadi, Xorvatiyadagi Chetin madaniyati esa uning g'arbiy chegarasi hisoblanadi. Ushbu madaniyatning asosiy xususiyati nekropollarni o'rab turgan quruq tosh devorlar qoldiqlari bilan mustahkamlangan aholi punktlari yaqinida guruhlangan tepaliklardir . Eng qadimgilari erta bronza davriga to‘g‘ri keladi, lekin eng ko‘p va eng boy qabristonlar Hallstatt davriga (ilk temir davri) to‘g‘ri keladi. Ushbu madaniyatning tashuvchilari Illiriya qabilasi bo'lgan deyiladi. Glasinak arxeologik yodgorligi 19-asrning oxiridan fanga ma'lum. Tizimli tadqiqotlar 1886-1891 yillarda boshlangan. Glasinak platosida, keyinchalik Pracha va Drina hududiga tarqaldi; Shunday qilib, arxeologik ma'noda "Glasinac" atamasi Glasinak platosidan tashqarida ham mavjud. 50 ga yaqin mustahkamlangan turar-joylar va 1200 dan ortiq qoʻrgʻonlar aniqlangan, ular nekropollarda guruhlarga boʻlingan. Sarayevo sharqidagi Sokolac yaqinidagi Glasinac platosi nomidan olingan Glasinak madaniyatining xronologiyasi A. Benak va B. Kovich tomonidan tuzilgan: Glasinak I – ilk bronza davri yoki Illiriyagacha bo'lgan davr (miloddan avvalgi 1800-1500 yillar) Glasinac II - O'rta bronza yoki proto-illiriya davri (miloddan avvalgi 1450-1300 yillar) Glasinak III – so’nggi bronza yoki erta Illiriya davri (miloddan avvalgi 1300-800 yillar) Glasinak IV - Hallstatt davri (miloddan avvalgi 800-500 yillar) Glasinac V – Lotin davri (miloddan avvalgi 500-200 yillar) Glasinacki platosidagi eng qadimgi aholi punkti eneolitda paydo bo'lgan . Keyingi davr - ilk bronza davri (Glasinac I), bu davrda aholi turli xil, soni jihatidan ancha kam bo'lgan ko'chmanchi chorvadorlardan iborat edi. Bu davr bilan bir necha mustahkamlangan turar-joylar (Gradac, Gradina), shuningdek, skeletlari topilgan qabristonlar bilan bog'liq. Inventar sopol buyumlar , bronza xanjarlar, tosh jangovar boltalardan iborat. Xorvatiyadan Cetinje madaniyati va Serbiyadan Bila Tserkva madaniyatining ta'siri sezilarli. O'rta bronza davrida (Glasinac II) aholi oz bo'lib qoldi, bu skelet qoldiqlari bo'lgan 20 tepalikni o'z ichiga oladi. Dafn qabrlarida - bronza taqinchoqlar, ignalar, marjonlarni va baliqdan naqshli bilaguzuklar. Ilk va o'rta bronza davrining dafnlarida metall buyumlar soni juda oz bo'lib, biz asosan Dunay- Karpat mintaqalaridan olib kelingan mahsulotlar mavjud. Keyingi bosqich, so’nggi bronza davri (Glasinac III) alohida madaniyatdir. Ushbu madaniyat tashuvchilari sobiq aholi punktlari xarobalari bo'lgan joylarda istiqomat qilishgan, aholi punktlari soni ortib bormoqda. Ular o'liklarini tepaliklar ostiga ko'mdilar (ko'pincha dafn etilganlar skeletlari topildi) va inventar bronza bezaklar, skripka shaklidagi broshlar, kaltak shaklidagi ignalar bilan ifodalanadi, sopol esa kamdan-kam uchraydi. Bronza davrining oxirlarida mahalliy ishlab chiqarish kuchayib, qabrlar boy koʻrinishga ega boʻlib, mahalliy ishlab chiqarishning oʻziga xos shakllari (bronza marjonlarni va geometrik naqshlar oʻyib ishlangan taqinchoqlar, mahalliy tipdagi fibulalar) paydo boʻladi. Miloddan avvalgi 900 yillar atrofida e. temir bezaklar ham birinchi marta va miloddan avvalgi 800 yildan keyin paydo bo'ladi. e. va temir qurollar.Madaniyatning cho'qqisi temir asriga to'g'ri keladi (Glasinac IV va Glasinac V), bu ko'pchilik mustahkamlangan turar-joylar va dafnlarni o'z ichiga oladi. Aholi punktlari (mustahkamlangan shaharchalar) yaxshi tabiiy mudofaa xususiyatlariga ega boʻlgan adirlar va shunga oʻxshash joylarda joylashgan boʻlib, tosh devorlar bilan himoyalangan. tepaliklarasosan nekropollar yoki kichik qabrlar guruhlari koʻrinishidagi aholi punktlari atrofida toʻplangan, lekin baʼzan ular turar-joylardan uzoqda ham uchraydi. Ular erdan, toshlar bilan tuproqdan va ko'pincha faqat toshdan qurilgan. Ularning o'lchamlari har xil edi: o'rtacha diametri 8 dan 10 metrgacha bo'lgan va tekis qabrlarga xos bo'lgan markaziy Evropadan farqli o'laroq, bu qabrlar balandligi taxminan 1 metr, ba'zan esa undan ham balandroq edi. Ba'zi tepaliklarda faqat bitta qabr topilgan, lekin ko'pincha 2000 ga yaqin, ba'zan esa ko'proq o'lganlar uchun oila yoki ajdodlar qabri bo'lib xizmat qilgan tepaliklar mavjud. Bu davrda koʻchmanchi chorvachilik, kamroq savdo keng tarqalgan, metallni qayta ishlash rivojlangan. Tinch iqtisodiyot bilan bir qatorda harbiy yurishlar ham iqtisodiyotning asosini tashkil etgani taxmin qilinadi. Ijtimoiy tabaqalanish ifodalangan: qabila aristokratiyasi qatlami ajralib turadi, knyazlik deb ataladigan dafn marosimlarida (Iliyak, Breze, Osovo, Arareva Gromila) boy zargarlik buyumlari, qurollar, ot jabduqlari, chetdan keltirilgan bronza idishlar mavjud. Temir davrida qurol-yarog' va har xil turdagi Glasinak ko'rinishidagi bezaklar ishlab chiqarish uchun yaxshi rivojlangan mahalliy ustaxonalar (bir halqali va ikki halqali broshlar , yumaloq bilakchalar, konussimon jig'alar, mohir bezaklar bilan bezatilgan bronza folga bilaguzuklar, kamar qisqichlari, kulon va ignalar) temir davrida paydo bo'lgan. Ehtiyojlarning ozgina qismi Gretsiya va Italiyadan bronza idishlar va sopol buyumlar olib kelingan. Ba'zi xarakterli Glasinac ob'ektlari Bolqon va Dunayning qo'shni hududlari bilan savdo yo'li bilan olingan, ular ba'zi qadimgi yunon ziyoratgohlarida ( Delfi , Olimpiya va boshqalar) topilgan. Chetinje madaniyati Geografiya Qit'a Yevropa Mintaqa Bolqon Mamlakat Bosniya va Gertsegovina , Xorvatiya Jamiyat Til Illiriya Din butparastlik Ijtimoiy tizim murakkab ijtimoiy tabaqalashgan jamiyat Davr Tarixiy davr bronza davri , temir davri Tugatish Miloddan avvalgi 1500 yil O'tmishdoshlar va vorislar Oldindan: Ular meros qilib oldilar: Arxeologiya portali Chetinje madaniyati eneolit va bronza davri madaniyati bo'lib, Dalmatiya , Gersegovina va Bosniya janubida keng tarqalgan . Davrlashtirish Birinchi bosqich - eneolitdan kichik bronza davriga o'tish Ikkinchi bosqich ilk bronza davriga to'g'ri keladi (Markaziy Yevropa sxemasining № A-1 va A-2). Uchinchi bosqich - ilk bronza davridan o'rta bronza davriga o'tish (A-2/B-1) - jami 2200 - 1500. miloddan avvalgi _Chetinje madaniyati - O'rta Dalmatiya qirg'og'i aholisi va ayniqsa uning ichki qismi, bronza davrining boshlarida (miloddan avvalgi 1900–1600) yoki rus xronologiyasiga ko'ra, Br A1-A2 / madaniyatining nomi. B1 (miloddan avvalgi 2200 yil). Miloddan avvalgi). Markaziy Dalmatiya va Gertsegovinadagi Chetina daryosi bo'yidagi ko'plab yodgorliklar sharafiga nomlangan . Bu madaniyatning odamlari g'orlarda ( Drnish yaqinida, Ston yaqinidagi Gudnya , Drinovtsidagi Ravlić g'ori ) yoki ochiq aholi punktlarida (Kototsdagi Gradac va Posushie yaqinidagi Krstina ) yashagan . Qabrlar toshli koloniyalarda joylashgan. Ingumentatsiya holatida ular tosh sandiq shaklida bo'lib, marhumning kuygan qoldiqlari sopol idishlarga solinadi. Chetina madaniyati bronza davrining boshida (Adriatik dengizi) paydo bo'lgan. madaniyat); uning aholisi qisman hind- evropalik bo'lgan, katta qismi hind-evropalik bo'lmagan qadimgi O'rta er dengizi aholisiga tegishli edi . Chetinaning eng ko'p ma'lum bo'lgan madaniy yodgorliklari Dalmatiyaning ichki qismida, birinchi navbatda Cetina daryosining yuqori oqimi va Neretva daryosining pastki qismi o'rtasida joylashgan . Tadqiq qilingan topilmalar Markaziy Dalmatiya, Shimoliy Adriatika, G'arbiy Bolqon , Albaniya , Janubiy Italiya va Gretsiyaning chuqur ichki qismidagi orollarda o’rganilgan . Aholi punktlari Chetinje madaniyatining eng kam ma'lum jihati hisoblanadi. Chetinje madaniyatining eng muhim topilmalari Unešichdan olti kilometr shimoli-g'arbda, tog' etagida joylashgan Shkarin-Samograd g'orida topilgan . Boshqa oʻrganilgan aholi punktlarida, asosan, gʻorlarda toʻplangan topilmalar soni asosan vaqtinchalik yashash joyidan dalolat beradi. Shkarinskiy Samogradning stratigrafiyasi Ivan Marovich va Borivoj Chovichga ko’ra bugungi kunda ham qo'llanilayotgan Chetin madaniyatining uch fazali davriyligini yaratishga imkon berdi. Gumelnitskaya madaniyati rom. Gumelniţa — Bolqon yarim orolidagi oʻtroq dehqon qabilalarining oʻrta eneolit davri (miloddan avvalgi 4500- 4000 yillar) arxeologik madaniyati Radiokarbon tahliliga koʻra, madaniyat miloddan avvalgi 4 -ming yillikning 2- yarmi — 3-ming yillik boshlariga toʻgʻri keladi. Gumelnitsa madaniyati 1925 yilda Ruminiya arxeologi Vladimir Dumitresku ( 1902-1991) tomonidan kashf etilgan. Dunayning chap qirg'og'ida joylashgan Ruminiyadagi Gumelnitsa sharafiga nomlangan. Bu madaniyat Bolgariyaning shimoliy va janubi -sharqida, Ruminiyaning janubi-sharqidagi Munteniya ( Volaxiya ) va Dobruja tarixiy hududlarida va Gretsiyaning shimoli-sharqi Fesaliyada tarqalgan . Moldova janubida va Ukrainaning Odessa viloyatida ham topilgan. Bolgariyada u Kojadermen-Karanovo VI deb ataladi . Kodjadermen-Gumelnitsa-Karanovo VI bu madaniyatga kiritilgan, eneolit davrining boshlarida, miloddan avvalgi 4-ming yillik boshlarida vujudga kelgan va Tripolli madaniyatining dastlabki bosqichlaridan biri bilan bir vaqtda va Precucuteni 3 - Cucuteni A davrlari bilan bir vaqtda rivojlangan . Gumelnitskiy madaniyati tashuvchilari va Kukutengacha bo'lgan qabilalar o'rtasidagi aloqalar zonasida Gumelnitsa-Alden, Alden 2 yoki Stoykan-Alden deb nomlangan madaniy majmular shakllandi . Gumelnitsa madaniyati doirasida ikkita bosqich ajratiladi: Gumelnitsa A va B, ularning har biri ikkita "bosqichga" bo'lingan Aholi punktlarining vayron boʻlishi natijasida hosil boʻlgan koʻplab koʻp qavatli toshlar, shuningdek, kichik orollardagi bir qavatli turar-joylar topilgan. Ba'zi aholi punktlari qo'rg'on va izofaa ariqlar bilan himoyalangan. Gumelnitskiy madaniyatining aholisi tag qismi to'rtburchak uylarda yashagan. Katta mis asboblar va qurollar yaratgan. Mis boltalar - bolg'alar, boltalar - ketmonlar, keskilar va nayzalar, chaqmoqtosh o'q uchlari va nayzalar topilgan . Tosh asboblaridan - uzun (30 santimetrgacha) pichoqqa o'xshash plitalar va tekis boltalar yasagan. Suyak mabadlar, pichoq va keskilar, shoxli ketmonlar topilgan. Keramika - qo'pol, kulrang-qora jilolangan, qizil-jigarrang va kulrang-sariq. Dumaloq va bikonik shakldagi, qirrasi past bo'lgan idishlar, kosalar, ko'zalar, amforalar, qozonlar, ashyolarni saqlash uchun idishlar topilgan. Kulolchilik hududiy jihatdan juda farq qiladi va bir qancha mahalliy guruhlarga bo'linadi. Idishlar qora jilolangan, kamdan-kam qoʻngʻir yoki qizgʻish, grafitli, baʼzan qizil va oq rangli geometrik rasm (spiral va boshqa naqshlar) bilan qoʻshilib, antropomorf, zoomorf idishlar, uylar va pechkalar maketi koʻrinishidagi idishlar. Gumelnitsa A2 bosqichining boshida Quyi Dunayda eng qadimgi oltin rasm paydo bo'ldi , bezak bor. Loydan, marmardan va suyakdan yasalgan antropomorf haykallar (haykaltaroshlar) , shuningdek, asosan loydan yasalgan zoomorf haykallar [1] topilgan . Iqtisodiyotining asosini chorvachilik tashkil etadi . Orollarda tuproq qabristonlari topilgan. Yon tomonga buralib ko’milgan dafnlar ustunlik qiladi [1] . Gumelnitskiy madaniyati Boyan , Maritsa va Karanovo V madaniyatlaridan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi . Ruminiyada Gumelnitskiy madaniyati oʻrnida Cernavoda madaniyati shakllangan . Gumelnitskiy madaniyati Salkutsa-Krivodol madaniyatiga yaqin. Gumelnitskiy madaniyatining yodgorligidan biri "Gorgana" ( Gorgana ) yodgorligi balandligi 9 metr - Ruminiyaning janubida, Buxarestdan 41 km janubda, Quyi Dunay bo'yidagi Pietrele qishlog'i yaqinida bo'lgan. Tell bo'yicha yangi tadqiqotlar 2002 yilda boshlangan. Antropologik nuqtai nazardan, Ruminiyaning Munteniyadagi Kalarasi grafligidagi Varesti qishlog'i yaqinidagi sobiq Boyan ko'li o'rnida joylashgan qabristonga (64 skelet) ko'ra Gumelnitskiy madaniyatining aholisi polimorf (aralash) qiyofali edi deyiladi. U tor yuzli Oʻrta er dengizi komponenti bilan bir qatorda choʻl protoyevropa tipi bilan qorishish natijasida hosil boʻlgan kengroq yuzli mezokranial va brakikranial variantlarni ham oʻz ichiga oladi . Jezero ( Ezero madaniyati ) - bronza davri madaniyati, hozirgi Bolgariya hududining aksariyat qismida miloddan avvalgi 3300- 2700 yillarda mavjud bo'lgan. e. Ism Jezero qishlog'i yaqinidagi tepalikdan ( ayting ) kelib chiqqan bo'lib , uning ostida ushbu madaniyatning aholi punkti topilgan. Varnada mavjud bo'lgan xalkolit madaniyatiga ergashadi . Madaniyatlar o'rtasidagi uzluksizlik Shimoliy Bolgariyada buziladi, bu erda oldingi va hozirgi madaniyatlarning aholi punktlari o'rtasida bir necha yuz yildan ming yillikgacha bo'lgan xronologik tafovut mavjud [1] . Bir qator xususiyatlarga ko'ra, Jezerskaya madaniyati shimolda (Ruminiyaning janubida) mavjud bo'lgan Cernavode III ning oldingi madaniyatiga o'xshaydi . Ayrim aholi punktlari mustahkamlangan. Dehqonchilik, chorvachilik, uzumchilik va metallurgiyaga oid dalillar topilgan. Tarjima [ tahrir | kodni tahrirlash ] Jezero madaniyati Troya Id-IIc dan Markaziy Yevropagacha bo'lgan erta bronza davri madaniyatlarining katta Bolqon- Dunabiy majmuasining bir qismi sifatida qaraladi , jumladan Karpatdagi Baden madaniyati va Moldova va Ruminiyadagi Kotsofen madaniyati , shuningdek Bolgariyada yunatsit ("uchli tubli qadahlar") madaniyati. G. Parzingerning yozishicha , madaniyat Poliochni IIa-b va Sitagri IV aholi punktlari bilan ham aloqada bo'lgan. Kurgan gipotezasi kontekstida Yezerskaya madaniyati mahalliy " Qadimgi Evropa " va begona "Qo'rg'on" (Hind-Yevropa) madaniyatlari elementlarining uyg'unlashuvidir. “ Kurgan gipotezasi ” tarafdorlarining fikricha , Yezer madaniyati Xet- Luviya xalqlari bilan bogʻliq (“ Anadolu ” va “ Bolqon ” gipotezalarining tarafdorlari xetlarning Anadoludagi avtoxtonizmini yoki ularning Anadoluga kelib chiqishini taxmin qiladilar. mos ravishda Bolqon yarim oroli ). Rus arxeologlari orasida N. Ya. Merpert ko'l madaniyatini o'rganish bilan shug'ullangan . Dehqonchilik, chorvachilik, uzumchilik va metallurgiyaga oid dalillar topilgan. Jezero madaniyati Troya Id-IIc dan Markaziy Yevropagacha bo'lgan erta bronza davri madaniyatlarining katta Bolqon-Dunabiy majmuasining bir qismi sifatida qaraladi , jumladan Karpatdagi Baden madaniyati va Moldova va Ruminiyadagi Kotsofen madaniyati , shuningdek Bolgariyada yunatsit ("uchli tubli qadahlar") madaniyati. G. Parzingerning yozishicha , madaniyat Poliochni IIa-b va Sitagri IV aholi punktlari bilan ham aloqada bo'lgan. Yezerskaya madaniyati mahalliy " Qadimgi Evropa " va begona "Qo'rg'on" (Hind-Yevropa) madaniyatlari elementlarining uyg'unlashuvidir. “ Kurgan gipotezasi ” tarafdorlarining fikricha , Yezer madaniyati Xet-Luviya xalqlari bilan bogʻliq (“ Anadolu ” va “ Bolqon ” gipotezalarining tarafdorlari xetlarning Anadoludagi avtoxtonizmini yoki ularning Anadoluga kelib chiqishini taxmin qiladilar. mos ravishda Bolqon yarim oroli ). Rus arxeologlari orasida N. Ya. Merpert ko'l madaniyatini o'rganish bilan shug'ullangan . Buban-Salkutsa-Krivodol (ba'zan Buban-Xum ) madaniy majmuasi Tisapolgar - Bodrogkerestur madaniy majmuasining janubida mavjud bo'lgan eneolit davriga oid arxeologik madaniyatlar guruhidir Butun Gumelnitskiy madaniyati singari , majmua miloddan avvalgi 3-ming yillikning oxirida parchalanib ketdi. e., shundan so'ng uning ko'pgina yodgorliklari uchun bir necha yuz yillik xronologik bo'shliq mavjud bo'lib, bir xil joylarda allaqachon yangi madaniyat tashuvchilari yashab o'tgan Moddiy madaniyatda kuchli o'xshashliklarga ega Gumelnica madaniyatining mahalliy varianti sifatida qaraladi. U shimolda Olteniyadan janubda Pelagoniyagacha , Moris yaqinida , Transilvaniyada , Ruminiya va Serbiya Dunayidagi hududlarni , shuningdek, Sofiya havzasi kotlinini qamrab olgan. G'arbiy chegara Chum tog'ida, Moravada va Kosovo va Metoxiya o'rtasidagi tog' dovonida edi Ushbu madaniyatni tizimli o'rganish Buban (Serbiya, Nis yaqinida), Velika Xumska Chuka (Xum tog'lari), Salkutsa (Ruminiya), Krivodol (Bolgariya) joylaridan ma'lum. Boshqa ko'plab arxeologik joylar ma'lum, ham aholi punktlari, ham g'orlar. Madaniy majmua doirasida mahalliy aholi boshqargan xo'jaliklariga qarab bir necha xil turdagi aholi punktlari mavjud edi. Aholi punktlari g'orlarda, tepaliklarda, tepaliklarda va ustunlardagi uylarda joylashgan edi. Zlotska g'orida aholi old qismida yashagan, g'or ichida esa vaqti-vaqti bilan bo'lgan. O'choq joylari, kiraverishdagi turar-joy binosi qoldiqlari topilgan. Madaniy qatlamning chuqurligi g‘ordan uzoq vaqt davomida foydalanilganligini ko‘rsatadi. Tog'li aholi punktlari ko'pincha daryo terrasalarida joylashgan. Bunday tipik aholi punktlari: Kovilovo , Krivel , Buban , Chumska chuka , Gradac , Gadimle , Hisor , Skopsko Kale va Šuplevac . Ushbu aholi punktlari borishning iloji yo'qligi bilan ajralib turadi, chunki ular daryolar bilan o'ralgan va Krivla, Buban va Gadimladagi moddiy qoldiqlar tosh panjara yoki xandaq mavjudligini ko'rsatadi. Telli va cho'zilgan uylar Pelagoniya va Alabida keng tarqalgan. Madaniy majmuaning shimoliy rayonlarida konchilik va metallurgiya rivojlana boshladi. Ko'p miqdorda mis xazinalari topilgan bo'lib, ular asosan bolta, o'q va ignalardan iborat . Metall buyumlardan tashqari, suyak va bug‘u shoxidan yasalgan bolta qoldiqlari, shuningdek, chaqmoqtosh qirg‘ichlar, o‘q uchlari va chaqmoq tosh pichoqlar topilgan. Metallga ishlov berish uchun tosh pestle va tegirmon toshlari ishlatilgan. Keramika keng tarqalgan. U juda yuqori sifatga ega va so'nggi neolit kulolchilik an'analariga , birinchi navbatda Vinka madaniyatiga asoslangan . Yuqori sifatli qora sayqallangan keramika bilan bir qatorda sifatsiz idishlar ham mavjud. Xarakterli mahsulotlar - ikkita tutqichli qadahlar, chekkalari ichkariga burilgan kosalar, pechkalar va amforalar . Bir nechta stilize qilingan zoomorf va antropomorfik haykalchalar topilgan. Janubi-Sharqiy Yevropadagi bronza davri quyidagicha boʻlinadi (Boardman 166-bet): Ilk bronza davri: miloddan avvalgi 20-16-asrlar Oʻrta bronza davri: miloddan avvalgi 16—14-asrlar Soʻnggi bronza davri: miloddan avvalgi 14—13-asrlar Janubi-Sharqiy Yevropaning markaziy va sharqiy qismida bronza davri kech, miloddan avvalgi 1800-yillarda boshlanadi. Temir davriga o'tish asta-sekin miloddan avvalgi 13-asrdan boshlanadi. "Sharqiy Bolqon majmuasi" (Karanovo VII, Ezero madaniyati ) butun Frakiyani (zamonaviy Bolgariya) qamrab oladi . Markaziy va g'arbiy Evropaning bronza davri madaniyatlari kamroq aniq tasvirlangan va Pannoniya , Karpat va Vengriyaga cho'zilgan . Gretsiyaning Krit oroliga asoslangan Minoy tsivilizatsiyasi Yevropaning birinchi haqiqiy tsivilizatsiyasiga aylanadi. Miken Gretsiyasining madaniyati (miloddan avvalgi 1600-1100 yillar) yunon tilining birinchi yozma dalillarini taqdim etadi . Mikenning bir qancha atributlari va yutuqlari keyingi davrlarda ham olingan yoki yuqori baholangan. Ularning dini allaqachon Olimpiya Panteonida bo'lgan bir nechta xudolarni o'z ichiga olgan . Miken Gretsiyasida jangchi elita jamiyati hukmronlik qilgan va saroy davlatlari tarmog'idan iborat edi. Undan keyin yunon zulmat davri va temirning paydo boʻlishi kuzatildi. Ruminiyadagi bronza davri Bronza davri – Ruminiyada quyidagicha davrlashadi, ilk bronza davri (miloddan avvalgi 3500–2200 yillar), o'rta bronza davri (miloddan avvalgi 2200–1600/1500 yillar) so'nggi bronza davri Miloddan avvalgi 1600/1500–1100) Ruminiya hududiga bir necha xil bronza davri xronologiyasi qo'llanilgan . Masalan , Pol Reynekening Markaziy Yevropa makonlarini davriylashtirishi bilan, u bronza davrini to'rt bosqichga (A, B, C va D) bo'lib, topilgan bronza buyumlar asosida asosladi. Bronza davrigacha xalkolit davridan ba'zi muhim o'zgarishlar yuz berdi, iqtisodiyotda sezilarli yaxshilanishlar yuz berdi. Mahalliy bronza davri iqtisodiyoti chorvachilik (qoʻy, echki va choʻchqa)ga asoslangan edi. Wietenberg madaniyati transport va oziq-ovqat uchun yirik qoramol va otlarni boqdi. Bu vaqtda badiiy mahsuldorlik ham sezilarli darajada oshdi, masalan, Gârla Mare madaniyati loydan murakkab haykalchalar yaratgan. Ilk bronza davrida (miloddan avvalgi 3500–2200 yillar) biz turli madaniyatlar, jumladan, Baden-Kotofeni madaniyati , Cernavodă III-Belleraz madaniyati , Glina madaniyati va Verbisioara madaniyati rivojlanayotganligining arxeologik dalillarini ko'ramiz . Umumiy kasblar dehqonchilik , konchilik va chorvachilik shakllangan edi. Uylar to'rtburchaklar va o'rta kattalikdagi edi. Ilk bronza davrining so'nggi davrida turli xil bezak buyumlari ( halqalar , bilaguzuklar , bo'yinbog'lar , mis , oltin va kumushdan iborat marjonlar ) ishlab chiqarilgan. ayniqsa bronzadan keng foydalanildi. ). Masalan; Verbicioara madaniyati 1949 yilda shu nomdagi kurort qazishmalari natijasida aniqlangan. Dafn etish odatlari, bu yerda o'liklarni dafn etishning boshlangan. Oʻrta bronza davrida (miloddan avvalgi 2200–1600/1500 yillar) Ruminiya va qoʻshni mamlakatlarda bir qancha yirik madaniyatlarning paydo boʻlishi ro’y bergan. Usmoniy madaniyati ( Slovakiyada ham uchraydi ), Vitenberg madaniyati ( Transilvaniyada ), Muresh madaniyati va Gârla Mare madaniyati ( loydan yasalgan haykalchalar va naqshli haykalchalar topilgan) alohida ajralib turadi. Din Bronza davrida quyosh yoki Uran e’tiqod paydo bo'ldi. Quyoshning ramzi hisoblangan ba'zi bezaklar ko'pincha keramika yoki metall qismlarda tasvirlangan. Jumladan ;konsentrik doiralar , nurlar bilan birga kelgan doiralar va svastika Krematsiya bu e’tiqod bilan bog'liq hisoblanadi. Ruminiya hududida bronza davriga oid uchta ibodatxona bor: Sălacea , Bihor okrugi ( Usmonli madaniyati , II bosqich). Bu sohaning ifodalangan Gârla Mare Zuto Brdo madaniyati va Bijelo Szeremle Brdo-Dalj madaniyatlari hisoblanadi. Bu davrga oid loydan yasalgan kichik o'qlar (bolg'a, bolg'a yoki qo'sh o'q) topilgan. Labrys qo'sh boltalari ko'pincha Krit va Miken dunyolarida ham uchraydi, ular ko'pincha murakkab marosimlar va qabrlarda uchraydi (masalan, Knossos qo'sh bolta qabri ). Miken kontekstida labryslar miniatyura shakllaridan tortib 1,20 metrlik ulkan shakllargacha bo'lgan keng o'lchamlarga ega. Biroq, labrys ko'pincha oy bilan bog'lanadi va Demeterning peshvosi bo'lgan o'simlik ma'budasi ramzi bo'lishi mumkin. Tasvirda Ma'buda qo'lida bolta bor va u ko'knor va mevalarni sovg'a sifatida oladi. Janubiy –Sharqiy Yevropaning bir qancha madaniyatlari • Kotofeni madaniyati ( serb : Kocofeni ), odatda Usatove madaniyati bilan bogʻliq madaniyat. Markaziy Yevropaning janubi-sharqiy qismidagi Dunay daryosining oʻrtalarida miloddan avvalgi 3500-2500 yillarda mavjud boʻlgan ilk bronza davri arxeologik madaniyat. • Coţofeni topilmasi haqidagi birinchi xabarni Fr. Shuster 1865 yilda Sebeshdagi ( hozirgi Alba okrugi , Ruminiya ) Rapa Roshie yodgorligi orqali berdi. O'shandan beri bu madaniyat turli oilmlar tomonidan o'rganilgan. Ushbu madaniyatni o'rganishga ko'proq hissa qo'shganlar orasida C. Gooss, K. Benkő, B. Orban, G. Teglas, K. Herepey, S. Fenichel, Julius Teutsch, Sezar Bolliac, V. Christescu, Teohari Antonescu, va Cristian Popalar bor . Coţofeni madaniyat zonasiga Bu hozirgi Maramuresh , Sătmardagi ba'zi hududlar, Crishana, Transilvaniya , [Banat , Olteniya , Munteniya (shimoli-sharqdan tashqari) va tog'li hududlarni qamrab oladi. Hozirgi Sharqiy Serbiya va Bolgariyaning shimoli-g'arbiy qismidagi Dunay kiradi . Ruminiyadagi bronza davri xronologiyasining uchta turli Coţofeni yodgorliklarida to'plangan uchta namunaga asoslangan. Ushbu radiokarbon sanalariga asoslanib, bu madaniyat miloddan avvalgi 3500 va 2500 yillar oralig'ida joylashtirilgan. Coţofeni I - Cernavoda III - Baden A - Sferik amforalar; Coţofeni II - Baden BC Kostolac ; Coţofeni III - Kostolac-Vuchedol AB . Coţofeni madaniyati evolyutsiyasi davrida boshqa qo'shni madaniyatlar bilan aniq aloqalar mavjud edi. Coţofeni va ularning qo'shnilari o'rtasidagi ta'sir Baden , Kostolac , Vuchedol , Globular Amfora madaniyati , shuningdek, Ocher dafn madaniyatlari o'zaro o’xshash edi. Ushbu madaniyatlar bilan chegaradosh hududlar aralash jihatlarga ega bo'lgan madaniy xususiyatlarni ko'rsatadi, masalan, Coţofeni-Baden va Coţofeni-Kostolac topilmalari. Ushbu aralash jihatlarning topilmalari bir-biriga bog'langan populyatsiyalar o'rtasida birgalikda yashashni ko'rsatadi. Shuningdek, u madaniyatlar oʻrtasida yaxshi yoʻlga qoʻyilgan savdo gʻoyasini qoʻllab-quvvatlaydi.

O'xshashlar

Misrning bronza davri arxeologiyasi
Janubiy-sharqiy Osiyoda dinlar
Eneolit davri arxeologiyasi
Marg’iyona bronza davri madaniyatlari
Janubi-sharqiy Osiyoning qadimgi davr arxeologiyasi