Insoniyatning paydo bo’lishi va ilk gominitlar - Tarix - Slaydlar

Insoniyatning paydo bo’lishi va ilk gominitlar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2590.71875 KB

Ko'chirib olish

Insoniyatning paydo bo’lishi va ilk gominitlar

REJA • 1. Mavjud ilmiy va ilohiy qarashlar. • 2. Ilmiy adabiyotlarda odamzotning 3. paydo bo`lishi masalasida olib borgan tadqiqotlar. • 4. Fikrlarning rivojlanish jarayoni.

• Odamzotning paydo bo'lishi muammosi birgina biologiya fanining vazifasi bo'lmay, balki bu jumboq ayni vaqtda arxeologiya va antropologiya fanining ham vazifasidir. Bu muammoni ilmiy va ilohiy echimi mavjud. YAkka xudolikni joriy etgan barcha jahon diniy ta'limotlarida odamzotning yaratilishi ilohiyoti bilan bog'Ianadi. 1. Mavjud ilmiy va ilohiy qarashlar.

• Masalan, "Bibliya" da odamzot xudo tomonidan bundan 7 ming yil burun "qizilloy" dan yaratildi deyiladi. Qur'oni Karimda esa odamning loydan yaratilganligi va Ollohning irodasi bilan unga jon kiritilgani haqida ta'kidlanadi. Xatto zardushtiylik dinida xam shunga o'xshash rivoyat hikoya qilinadi. Odamzotning birinchi vakillari sifatida "Bibliya" da Adam va Eva, Qur'oni Karimda Odam Ato va Momo Havo, zardushtiylik dinida esa lyshi nomlari keltirilgan.

• Odamning paydo bo'lishi haqida olimlar o'rtasida har xil qarashlar mavjud. • Masalan, Ovro'palik olimlardan O.Shengler odamzodning eng qadimgi ajdodlarini biz bilmaymiz, odam hamma vaqt Hozirgidek edi, deydi. U bilan hamfikr Kneyshmid esa odamning ongi bo'lganini aytadi. • Tibetliklarning tasavvurida to`q alvastisining maymunlar bilan jinsiy aloqa qilganliklari natijasida tibetliklar paydo bo'lgan emish. Odamzodning paydo bo'lishi haqida shunga o'xshash rivoyatlar ayniqsa insoniyat tarixida yakka xudolikni joriy etish dinlarning paydo bo'lishiga qadar ko'pincha xalqlar og'zaki ijodiyotida mavjud edi.

• Odamning paydo bo'Iish masalasida fan olamining o'z yo'nalishlari bor. Olimlar odamning paydo bo'Iish muammosi bilan qadimdan shug'ullanishgan. • Masalan, yunon olimi Arastu tabiatni bir karvonga o'xshatib, odamzod quyidan yuqoriga, oddiydan murakkabga, hayvonot olamidan odamzot dunyosiga o'sib chiqdi, degan fikrni olg'a surgan.

• U hayvonot bilan odam o'rtasida "maymun" ni joylashtirdi. O'rta asrlarda bu masalada g'ayri diniy fikr bildirganlar olovga tashlandi. Masalan faylasuf Lyuchilo Vaninining (Italiya) takdiri shunday tugagan edi. Shved olimi Karl Linney* odamzodning kelib chiqishini hayvon bilan bog'laydi, ammo u insondagi onglilik** Ollohning karomati edi, deydi.

• XVIII asrning oxirida Jems Manbodda birinchi bo`lib odamning eng oliy tipdagi odamsimon "maymun" dan tarqadi, degan g'oyani olg'a suradi. Manboddaning zampndoshlari oliy tipdagi "maymun" sifatida orangutangni tushundilar. "Maymun" larning odamga aylanishida mehnatning roli katta ekanligi ta'kidlandi. Ammo ular orangutang mehnat qilsa harn undan hech qachon odam paydo bo'lmasligini tushunadilar.

• Odamzodning eng oliy tipdagi maymunsimon ajdodlar bilan bog`liqligi haqida ilmiy g'oya CHarlz Darvinga nasib etdi. CH.Darvinning bunday xulosa kelishiga qadar Ovrupada qator ilmiy kashfiyotlar qilingan edi.

• 1848 yilda ispaniyalik ishchilar Gibraltar qoyasida portlatish vaqtida eng qadimgi odamning pastki jag'siz katta suyagini topdilar. 1956 yilda esa Germaniyaning Neandertal vodiysida Feldgofer g'orini tozalash vaqtidд Gibraltar topilmasiga zarhondцsh odam bosh suyaginmg qopqog'i va uning boshqa suyaklari topildi." Olimlar ularning miya suyagining hajmini o'lchaganda u 1400 kub, santimetrga yaqin bo'Hb, ongli odam bosh suyagiga o'xshab ketardi. Вu ikki topilma jahon tarixiga neandertal odami nomi bilan kiritildi. Olimlar neandertal yashagan davrni 100-40 ming yil bilan belgilanadilar.

• 1856 yilda Frantsuz paleontologi Larte Avstriyaning Yuqori Granna degan joyida yer tarixining miotsen yotqiziqlaridan (bundan 5-12 min yil burun) eng oliy tipdagi odamsimon "maymun"ning uchta tishi bilan pastki jag'ini topdi. Unga olimlar driopitek (daraxtda yuruvchi "maymun") deb nom berishdi. Hozirgi vaqtda dunyoning har xil joylaridan driopiteklarning 10 dan ortiq xillari topildi.

• Avstriya driopitekidan farqi bo`lib, ularning ayrimlari olimlar xulosasiga ko'ra shimpanze, gibbon, orangutang, gorilla kabi hozirgi zamon maymunlarini ajdodlari edi. Avstriya topilmasi CH.Darvin tomonidan o'rganildi va uning tishlarida odamzod tishlariga xos belgilar borligi isbotlandi. CH.Darvin bu odansimon "maymun" driopitekda odamzodning ajdodini ko'ra bildi. U yaratgan ta'limotga ko'ra boshqa driopiteklardan odamzod ajdodining tarqalishi mumkin emas. Darvin driopiteki allaqachon o'lib ketgan. Undan qolgan iz so'ngi avlod edi. Boshqa driopiteklardan odamzodning ilk ajdodlari paydo bo'lganidek, hozirgi zamon maymunlaridan ham hech qanday odam tarqalmagan.

• Odamning paydo bo'lishi haqidagi evolyutsion nazariyada Avstriya driopiteki bilan neandertal odami o'rtasida albatta ibtidoiy ajdodlarimizning oraliq vakillar bo'lishi muqarrarligi ta'kidlangan. • 1926 yili Gibraltar qoyasi rayonidagi g'ordan yana ibtidoiy odam suyaklari va tosh qurollari bilan ikkita neandertal odami skeleti 1924 yili Qrimdagi Kiyikkabo g'orida topildi.

• 1938 yilda shunga o'xshash topilma O'zbekistonning Teshiktosh g'oridan qazib oldilar. Hozirgi kunda bunday topilmalar dunyoning 50 dan ortiq nuqtalarida uchratilgan. Neandertal tipidagi bu ajdodlarimiz bosh suyagining hajmi 1300-1400 kub santimetrdir. • Odatda, rosmana odam bosh suyagining hajmi 1400- 2000 kub santimetrdan oshmaydi. 1890 yilning noyabrida gollandiyalik olim Evgeniy Dyubua Indoneziyaga qarashli Yava orolida Kedung-Brous daryosi sohilidagi qatlamdan odamning pastki jag'ini topdi.

• 1891-1892 yillar davomida Yava oroli hududidan yana bir necha odam suyaklari tosh qurollar topildi. Odam bosh suyagining hajmi 900 kub santimetr ekan. SHunday qilib driopitek bilan neandertal oralig'idagi birinchi bo'g'in topildi. E.Dyubua YAva oroli topilmalarini sinchiklab o'rgangandan so'ng, odamzodning bu ajdodi boldir suyaklarining tuzilishiga qaraganda ikki oyoqlab yurgan degan xulosaga keldi va unga pitekantrop (ikki oyoqlab yuruvchi "maymun" odam) deb nom berdi.

• Pitekantrop yashagan davr, olimlar xulosasiga ko'ra , bir million yil deb belgilandi. 1924 yilda Janubiy Afrikada Er qa'rining tiotsen (bundan 3-4 million yil bururi) yotqiziqlarfdan odamzod ilk ajdodi yana bir vakilining suyak qoldiqlari topildi. Olimlar uni avstralopitek ("janub maymun" i) deb atadilar. • Uning bosh suyagining hajmi 700 kub santimetr ekan. Odatda driopiteklarda bio miya hajmi 600-680 kub santimetrdan oshmaydi. SHunday qilib, driopitek bilan pitekantrop oralig'idagi bo'g'in ham topildi.

• Olimlarning xulosasiga ko'ra, avstralopitek odamzodning hayvonlar ("maymun" lar) olamidan odamlar dunyosiga o'tish davridagi birinchi qadam edi. Agar bir driopitekni eng oliy tipidagi odamsimon "maymun" desak, astrolipitik maymunsimon ikkinchi qadam, ya'ni maymunsimon odamlardan uzoqlashgan ajdodimiz vakilidir. Uning oldingi "oyoqlari" endi mehnat qiladi, toshni-toshga urib mehnat qurolarini yasay boshlaydi.

• Shunday qilib, pitekantrop bilan neandertal oralig'idagi bo'g'in ham topildi. CH.Darvinning odamning paydo bo'lishi haqidagi evolyutsion hazariyasi ilmiy jihaidsn tasdiqlandi. • Jamiyatshunos olimlar (L.G.Morgan,K.Marks,F.Engels) itaklif etgan ibtidoiy to'da davrida1 ana shu pitekantroplar, sinantroplar va neandertallar yashadilar. • Hozirgi kunda fan neandertal odamning 6 xilini biladi. Ular miloddan avval 100- 40 ming yillar oralig'ida yashagan. Jismoniy tuzilishi jihatidan Hozirgi zamon oralig'iga juda yaqin bo'lgan neandertal odamlarning jag' tishlari pitekantropniki singari bo'rtib chiqmagan, ammo ularning kalta -kalta qo'llari qo'pol bo'Iib, peshonasi ham bo'rtib chiqmagan. . Xulosa

O'xshashlar

Ibtidoiy jamoa tuzumining yemirilishi ilk davlatlarning paydo bo’lishi

Yevropa sivilizatsiyalarining paydo bo’lishi

Arab davlatlarining paydo bo’lishi va rivojlanishi

O’rta Osiyo shaharlarining paydo bo’lishi va rivojlanishi

Antik davrda ilmiy tafakkurning paydo bo’lishi