Antik davr arxeologiyasi - Tarix - Slaydlar

Antik davr arxeologiyasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

491 KB

Ko'chirib olish

Antik davr Antik davr arxeologiyasiarxeologiyasi

REJA:REJA:  1. Antik davr haqida umumiy 1. Antik davr haqida umumiy ma’lumot.ma’lumot.  2. Shimoliy Qora dengiz va Kavkaz 2. Shimoliy Qora dengiz va Kavkaz hududlaridagi antik davr davlatlarihududlaridagi antik davr davlatlari  3. O'rta Osiyoda markazlashgan 3. O'rta Osiyoda markazlashgan davlatlarning tashkil topishidavlatlarning tashkil topishi  4. Me'morchilik va san'atda ellin hamda 4. Me'morchilik va san'atda ellin hamda budda an'analarining paydo bo'lishibudda an'analarining paydo bo'lishi

ADABIYOTLAR:ADABIYOTLAR:  Muhammadjonov A.R. Qadimgi Buxoro. – Т., Muhammadjonov A.R. Qadimgi Buxoro. – Т., 1990.1990.  Muhammadjonov A.R. Qadimgi Toshkent. – Т., Muhammadjonov A.R. Qadimgi Toshkent. – Т., 1990.1990.  Sagdullayev A. Qadimgi O’rta Osiyo tarixi. – T., Sagdullayev A. Qadimgi O’rta Osiyo tarixi. – T., 2004.2004.  Eshov B.J. Qadimgi O’rta Osiyoning shaharlari Eshov B.J. Qadimgi O’rta Osiyoning shaharlari tarixi. – T., 2006.tarixi. – T., 2006.  Eshov B.J. So’g’diyona tarixidan lavhalar (Mil. Eshov B.J. So’g’diyona tarixidan lavhalar (Mil. avv. avv. VII-IV asrlar). - T., Universitet, 2002. VII-IV asrlar). - T., Universitet, 2002.  Qadimgi tarixchilar O’rta Osiyo haqida. – T., Qadimgi tarixchilar O’rta Osiyo haqida. – T., 2008. 2008.  Pidayev Sh. Sirli Kushonlar saltanati. – Pidayev Sh. Sirli Kushonlar saltanati. – ТТ ., 1990., 1990 ..

ADABIYOTLAR:ADABIYOTLAR:  Авдусин Д.А. Основы археологии. – М., 1989.Авдусин Д.А. Основы археологии. – М., 1989.  Археология Приаралья. – Т., Фан, 1984. Археология Приаралья. – Т., Фан, 1984.  Афрасиаб. Вып. 1. –Т., Фан, 1969.Афрасиаб. Вып. 1. –Т., Фан, 1969.  Афрасиаб. Вып. 2. – Т., Фан, 1974. Афрасиаб. Вып. 2. – Т., Фан, 1974.  Буддийские пещеры Кара-тепе в Старом Термезе. – М., 1969.Буддийские пещеры Кара-тепе в Старом Термезе. – М., 1969.  Буддийские памятники Кара-тепе в Старом Термезе. – М., 1982. Буддийские памятники Кара-тепе в Старом Термезе. – М., 1982.  Буряков Ю.Ф. Генезис и этапы развития городской культуры Буряков Ю.Ф. Генезис и этапы развития городской культуры Ташкентского оазиса. – Т., Фан, 1979. Ташкентского оазиса. – Т., Фан, 1979.  Древнейшие государства Кавказа и Средней Азии. Средняя Азия в Древнейшие государства Кавказа и Средней Азии. Средняя Азия в раннем железном веке. Средняя Азия в античную эпоху // раннем железном веке. Средняя Азия в античную эпоху // Археология СССР с древнейших времен до средневековья. Отв. Археология СССР с древнейших времен до средневековья. Отв. ред. Г.А. Кошеленко. – М., 1985.ред. Г.А. Кошеленко. – М., 1985.  Древний и средневековый город Восточного Мавераннахра / Отв. Древний и средневековый город Восточного Мавераннахра / Отв. ред. Ю.Ф. Буряков. – Т., 1990.ред. Ю.Ф. Буряков. – Т., 1990.  Древний Мерв // Тр. ЮТАКЭ. Древний Мерв // Тр. ЮТАКЭ. TT .. XIXXIX . – Ашхабад, 1989.. – Ашхабад, 1989.  Древняя и средневековая культура Чача. – Т., 1979.Древняя и средневековая культура Чача. – Т., 1979.  Заднепетровский Ю.А. Древнеземледельческая культура Заднепетровский Ю.А. Древнеземледельческая культура Ферганы // МИА. – Ферганы // МИА. – MM ., 1962.., 1962.  Исамиддинов М.Х. Истоки городской культуры Самаркандского Исамиддинов М.Х. Истоки городской культуры Самаркандского Согда. – Т., 2002. Согда. – Т., 2002.  Исамиддинов М.Х., Сулейманов Р.Х. Еркурган. – Т., Фан, 1984. Исамиддинов М.Х., Сулейманов Р.Х. Еркурган. – Т., Фан, 1984.

TAYANCH SO’ZLARTAYANCH SO’ZLAR Antik davr, Antik davr, yunon koloniyalari, yunon koloniyalari, Olviya, Xersones, Olviya, Xersones, Yunon-Yunon- Baqtriya, Qadimgi Xorazm, Baqtriya, Qadimgi Xorazm, Davan (Farg’ona), Dalvarzintepa, Davan (Farg’ona), Dalvarzintepa, Tuproqqal’a, haykaltaroshlik, Tuproqqal’a, haykaltaroshlik, amaliy va tasviriy san’atamaliy va tasviriy san’at

Antika iborasi lotincha «Antika iborasi lotincha « antigusantigus » » so’zidan olingan bo’lib, u so’zidan olingan bo’lib, u qadimgi degan ma’noni anglatadi. qadimgi degan ma’noni anglatadi. Bu ibora Bu ibora XV asrda Italiya XV asrda Italiya gumanistlarigumanistlari tomonidan dastlab tomonidan dastlab ishlatilgan bo’lib, u asosan ishlatilgan bo’lib, u asosan qadimgi Yunon va Rim qadimgi Yunon va Rim madaniyati va san’atini ta’riflash madaniyati va san’atini ta’riflash uchun qo’llanilgan.uchun qo’llanilgan.

Yunon bosqini mil. avv. VIII Yunon bosqini mil. avv. VIII asrdayoq O’rta Yer dengizi asrdayoq O’rta Yer dengizi bo’ylaridagi yerlarni bosib olinishi bo’ylaridagi yerlarni bosib olinishi bilan boshlangan bo’lib, mil. avv. bilan boshlangan bo’lib, mil. avv. VII asrga kelib yanada kuchaydi. VII asrga kelib yanada kuchaydi. Bu hududda vujudga kelgan yunon Bu hududda vujudga kelgan yunon shaharlari – koloniyalar shaharlari – koloniyalar metropoliyalardan mustaqil holda metropoliyalardan mustaqil holda boshqarilar edi.boshqarilar edi.

Janubiy Bug daryosining o’ng Janubiy Bug daryosining o’ng qirg’og’ida qirg’og’ida OlviyaOlviya deb nomlangan deb nomlangan koloniya vujudga keladi (yunonchadan koloniya vujudga keladi (yunonchadan tarjimasi tarjimasi “Baxtli”“Baxtli” ). Bu yunon ). Bu yunon koloniyalariga berilgan odatiy koloniyalariga berilgan odatiy nomlardan biridir. Olviya nomlardan biridir. Olviya 50 ga50 ga maydonga ega bo’lib arxeologlarning maydonga ega bo’lib arxeologlarning taxminiga ko’ra taxminiga ko’ra 15 ming15 ming ga yaqin kishi ga yaqin kishi yashagan. Uning paydo bo’lishi yashagan. Uning paydo bo’lishi haqidagi ilk ma‘lumotlar haqidagi ilk ma‘lumotlar GerodotGerodot asarlarida berilganasarlarida berilgan

Olviya shahriga mil. avv. VII- VI Olviya shahriga mil. avv. VII- VI asrlarda asrlarda MiletMilet shahridan kelgan Kichik shahridan kelgan Kichik osiyoliklar asos solishgan. Olviyaning osiyoliklar asos solishgan. Olviyaning gullab-yashnagan davri gullab-yashnagan davri mil. avv. IV asrgamil. avv. IV asrga to’g’ri keladi. Mil. avv. 331-330 yillarda to’g’ri keladi. Mil. avv. 331-330 yillarda Aleksandr Makedonskiy sarkardalaridan biri Aleksandr Makedonskiy sarkardalaridan biri bo’lgan bo’lgan ZopirionZopirion qo’shinlari tomonidan qo’shinlari tomonidan qamal qilinadi. Mil. avv. III asrga kelib qamal qilinadi. Mil. avv. III asrga kelib skif-skif- sarmatsarmat qabilalarining bosqini natijasida qabilalarining bosqini natijasida boshqa yunon koloniyalari singari Olviya boshqa yunon koloniyalari singari Olviya ham taham ta nazzulganazzulga yuz tutadi. yuz tutadi.

Olviya xarobalariOlviya xarobalari

Olviyadagi dastlabki arxeologik Olviyadagi dastlabki arxeologik izlanishlar izlanishlar B.V. FarmakovskiyB.V. Farmakovskiy tomonidan boshlangan. U kuzatuv tomonidan boshlangan. U kuzatuv ishlari jarayonida Zevsova rayonidagi ishlari jarayonida Zevsova rayonidagi qo’rg’ondan ko’plab mil. avv. qo’rg’ondan ko’plab mil. avv. VI VI asrdan to milodiyasrdan to milodiy I I asrgacha bo’lgan asrgacha bo’lgan davrga oid moddiy ashyolar va davrga oid moddiy ashyolar va madaniy qatlamga asosiy e’tiborini madaniy qatlamga asosiy e’tiborini qaratadi. Mil. avv. qaratadi. Mil. avv. II II asrga taalluqli asrga taalluqli mozaikalar bilan bezatilgan uy mozaikalar bilan bezatilgan uy qoldig’I ochib o’rganilgan.qoldig’I ochib o’rganilgan.

A.N. Karasev va Ye.I.Levilar A.N. Karasev va Ye.I.Levilar tomonidan Olviyada olib boringan tomonidan Olviyada olib boringan arxeologok izlanishlar jarayonida arxeologok izlanishlar jarayonida Olviya xarobasidan Shimoliy Qora Olviya xarobasidan Shimoliy Qora dengiz yodgorliklari orasida dengiz yodgorliklari orasida birinchi marta birinchi marta a g o r aa g o r a – get – get davriga oid 1,5 ga bo’lgan asosiy davriga oid 1,5 ga bo’lgan asosiy shahar maydoni topilganshahar maydoni topilgan

Mil. avv. I asrda shahar frakiy Mil. avv. I asrda shahar frakiy qabilalar bo’lgan qabilalar bo’lgan gg oo tlartlar bosqinini bosqinini boshbosh ii dan o’tkazadi. Keyinchalik dan o’tkazadi. Keyinchalik shaharning avvalgi maydonining shaharning avvalgi maydonining uchdan bir qismidauchdan bir qismida hayot yangidan hayot yangidan boshlanadi. Ayrim mahallalar boshlanadi. Ayrim mahallalar qabriston tagiga qolib ketadi. qabriston tagiga qolib ketadi. Milodiy Milodiy III asrdaIII asrda Olviya shahridagi hayot Olviya shahridagi hayot gotlargotlar ning bosqini natijasida butunlay ning bosqini natijasida butunlay vayronaga aylanadivayronaga aylanadi

Olviya shahri atroflari Olviya shahri atroflari yunonlarga qarashli bepoyon yunonlarga qarashli bepoyon g’alla maydonlaridan iborat g’alla maydonlaridan iborat bo’lib, aholisi asosan don bo’lib, aholisi asosan don yetishtirish va eksporti bilan yetishtirish va eksporti bilan mashg’ul bo’lganmashg’ul bo’lgan

Olviya uzoq shimoliy Olviya uzoq shimoliy hududlargacha savdo aloqalarini hududlargacha savdo aloqalarini olib borganligini tarixiy manbalar olib borganligini tarixiy manbalar va ashyoviy topilmalar tasdiqlaydi. va ashyoviy topilmalar tasdiqlaydi. Olviyada ishlangan buyumlar Olviyada ishlangan buyumlar KiyevKiyev va va PoltavaPoltava hududlaridan hududlaridan topilgan bo’lsa, shuningdek bu topilgan bo’lsa, shuningdek bu yerdan Volga bo’yi hududlariga yerdan Volga bo’yi hududlariga olib boruvchi karvon yo’li olib boruvchi karvon yo’li boshlanganboshlangan

Arxeologik tadqiqotlar Arxeologik tadqiqotlar jarayonida turar-joy, xo’jalik jarayonida turar-joy, xo’jalik binolari bilan birga savdo binolari bilan birga savdo markazi qoldiqlari ham markazi qoldiqlari ham ochib o’rganilgan. Bu yerdan ochib o’rganilgan. Bu yerdan 700700 ga yaqin tanga-chaqalar ga yaqin tanga-chaqalar topilgantopilgan

Ilk Olviya tangalari mil. Ilk Olviya tangalari mil. avv. VI-V asrlarda paydo avv. VI-V asrlarda paydo bo’lgan. Ularda asosan bo’lgan. Ularda asosan delfinga tashlanayotgan delfinga tashlanayotgan burgut tasvirlangan.burgut tasvirlangan.

XERSONESXERSONES

ХеХе rsonesgarsonesga mil. avv. mil. avv. 422 422 -- 421 421 yillarda asos solingan. Uning yillarda asos solingan. Uning hududi hozirgi hududi hozirgi SevastopolSevastopol shahri atroflariga to’g’ri keladishahri atroflariga to’g’ri keladi

Xersonesdagi dastlabki arxeologik Xersonesdagi dastlabki arxeologik izlanishlar 1827 yildan boshlangan. izlanishlar 1827 yildan boshlangan. 1890 1890 -- 1907 1907 yillar oralig’ida K.K. yillar oralig’ida K.K. Kostsyushko-Valyujinich tomonidan olib Kostsyushko-Valyujinich tomonidan olib borilgan izlanishlar natijasida borilgan izlanishlar natijasida shaharning katta hududi ochib shaharning katta hududi ochib o’rganilgan. Shahar darvozasi bilan birga o’rganilgan. Shahar darvozasi bilan birga mil. avv. mil. avv. IV IV asr oxiri -asr oxiri - III III asr boshlariga asr boshlariga oid mudofaa devori, terrakota oid mudofaa devori, terrakota tayyorlanadigan maxsus ustaxona, turli tayyorlanadigan maxsus ustaxona, turli inshootlar, jumladan shahar markazida inshootlar, jumladan shahar markazida tanga zarb qilinuvchi zarbxona ochilgan. tanga zarb qilinuvchi zarbxona ochilgan.

 Keyinchalik arxeolog Keyinchalik arxeolog N.M. PechenkinN.M. Pechenkin tomonidan xersonesitlarga tegishli uylar tomonidan xersonesitlarga tegishli uylar ochilgan.ochilgan.  Xersonesdagi keng ko’lamli arxeologik Xersonesdagi keng ko’lamli arxeologik izlanishlar izlanishlar 19711971 -- 1979 1979 yillaryillar oralig’ida oralig’ida G.D. BelovG.D. Belov rahbarligidagi ekspeditsiya rahbarligidagi ekspeditsiya a’zolari tomonidan ellin davriga oid a’zolari tomonidan ellin davriga oid ko’plab turar joy binolari qazib ko’plab turar joy binolari qazib ochiladiochiladi . . Uylarning tomi cherepitsa Uylarning tomi cherepitsa bilan yopilgan bo’lgan.bilan yopilgan bo’lgan.

So’g’d Baqtriya Xorazm Shosh Farg’ona Qadimgi O’zbekiston Qadimgi O’zbekiston dehqonchilik markazlaridehqonchilik markazlari

Yunon-Baqtriya Sharqning yirik Yunon-Baqtriya Sharqning yirik davlati sifatida 120 yildan ortiq davlati sifatida 120 yildan ortiq (mil.av. 250-128 yillar) vaqt (mil.av. 250-128 yillar) vaqt yashadi. Yunon-Baqtriya yashadi. Yunon-Baqtriya davlatining asosini Baqtriya, davlatining asosini Baqtriya, So’g’diyona, Marg’iyona yerlari So’g’diyona, Marg’iyona yerlari tashkil etgan bo’lib, ular iqtisodiy tashkil etgan bo’lib, ular iqtisodiy jihatdan to’q, shaharlari ko’p, jihatdan to’q, shaharlari ko’p, tabiiy boyliklari mo’l hududlar editabiiy boyliklari mo’l hududlar edi . .

Baqtriyada – (Afg’oniston qismida) Baqtriyada – (Afg’oniston qismida) Bagram, Baqtra, Oyxonum, Dalvarzin Bagram, Baqtra, Oyxonum, Dalvarzin kabi; Qabadshoh, Qayqabod, kabi; Qabadshoh, Qayqabod, Ko’hnaqal’a (Tojikiston qismida), Ko’hnaqal’a (Tojikiston qismida), Dalvarzintepa, Dunyotepa, Dalvarzintepa, Dunyotepa, Jondavlattepa va boshqa ko’plab Jondavlattepa va boshqa ko’plab qadimgi shahar xarobalari qadimgi shahar xarobalari (O’zbekiston qismida) ochib (O’zbekiston qismida) ochib o’rganilgano’rganilgan

So’g’diyonada Yerqo’rg’on, So’g’diyonada Yerqo’rg’on, Afrosiyob, Talli Barzu Afrosiyob, Talli Barzu yodgorliklarining shu davrga oid yodgorliklarining shu davrga oid madaniy qatlamlari, Marg’iyonada madaniy qatlamlari, Marg’iyonada Govurqal’a kabi shahar qoldiqlari Govurqal’a kabi shahar qoldiqlari tadqiq etilgantadqiq etilgan

O'xshashlar

Antik davr davlatlari va madaniyati

Janubi-sharqiy Osiyoning qadimgi davr arxeologiyasi

O'lkamizning antik davr memorchiligi va san'ati

Antik davr tamaddunining tarqalishi. G’arb va Sharq misolida

O’zbekistonning antik davr davlatchiligi. Salavkiylar va Yunon-Baqtriya davlatlari