Amir Temurning zamondoshlari nazaridagi tarixshunosligi - Tarix - Slaydlar

Amir Temurning zamondoshlari nazaridagi tarixshunosligi

Yuklangan vaqt:

06.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1866.9638671875 KB

Ko'chirib olish

PREZENTATSIYA MAVZU: AMIR TEMURNING ZAMONDOSHLARI NAZARIDAGI TARIXSHUNOSLIGI

 Sohibqiron saroyida to'plangan turli soha ilimlarining zabardas namoyondalari haqida Ibn Arabshoh shunday yozadi. “Temur saroyidagi olimlardan Xoja Muhammad az-zohidan Buxoriy ulug' tafsirchi,hadischi,hofiz bo'lib,Qur'oni Karimni yuz jildda tafoir qilgan... Yana mashhur qorilardan Mavlono Faxriddin Qur'onni qiroatidaham, savtda ham tajvid bilan yod olgan hofizlardan Abdulatif ad- Damg'oniy, Mavlono Asauddin Sharif Hofiz al-Husayniy,Maxmud Muxrik al Xorazmiy hamda musiqa ilmida ustoz bo'lgan Abdulqodir al-Marog'iy bor edi. Va'zxon va xatiblardan Mavlono Ahmad ibn Shams ul-Alima bo'lib, uni turkcha, forscha, arabcha” Malik ul-Kalom” deb atashgan. Mavlono Ahmad at- Termiziy va Mavlono Mansur al- Kagoniy,mohir kitoblardan Sayyid haytot ibn Bandgir,Tojiddin as-Salmoniy va boshqalar munajjimlardan bir guruh kishilarkim,men ularning nomlaridan faqat Mavlono Ahmaddan boshqasini eslay olmayman . 01 08 1C1E 1D1E 2624 21 34 171633 13 18 2F 21 0B 351E 1E 3818 19 01

Amir Temur tarixi zamondoshlari nigohida  Buyuk olim G’iyosiddin Ali ibn Jamol ai-Islom Yazdiyning “Ro’znomai g’azovoti Hindiston” (“Hindistonga yurish kundaligi”) risolasi Amir Temur faoliyatiga oid ilk asar hisoblanadi. Bu risola Amir Temurning shaxsiy ko’rsatmasi bilan 1399-1403 yillar oralig’ ida yozilgan. Unda 1398-1399 yillardagi yurish batafsil tasvirlangan.  G’iyosiddin Ali risolasiga Amur Temurning munosabati e’tiborga sazovordir. Bu munosabat Amir Temur shaxsiy xislatlarning ayrim jihatlarini birmuncha yoritib beradi. Yuqorida takidlanganidek, bu asar “Gayritabiiy iboralarsiz va kitobxon uchun tushunarli uslubda” yozilishi lozim edi. Shu sababli G’iyosiddin Alining ko’pincha asosiy ishga aloqasi bo’lmagan va bayon mavzuini xiralashtiradigan, tushinish qiyin bo`lgan dabdabali va jimjimador tasvirlari Amir Temurga uncha yoqmadi. 0727

 Ammo shunday bo’lsa ham, G’iyosiddin Ali Yazdiyning risolasi unda aniq ma’lumotlar bayon etilgani jihatidan qimmatli manba hisoblanadi. Amir Temur va Temuriylar davrida yozilgan tarixiy asarlar orasida Niomiddin Shomiy va Sharafuddin Ali Yazdiyning “Zafarnoma” asarlari, o’ziga xosligi va qimmatli dalillarga boyligi bilan, shubhasiz, birinchi o’ rinda turadi.Nizomiddin Shomiy (taxminan 1409-yilda vafot etgan) o’z asarini 1402-1404 yillar orasida Amir Temurning topshirig’i bilan yozgan. Asarda Amir Temurning hokimiyat tepasiga kelishidan (1370) to uning G’arbiy Eron, Iroq,Suriya,Kichik Osiyo va Turkistonga qilgan yetti yillik yurishi (1399-1404) voqealari bayon etilgan.

 Asarning oddiy til va sodda uslubda yozilganligi undan foydalanishni yengillashtiradi. Nizomiddin Shomiyning “Zafarnoma”si bizgacha ikki tahrirda yetib kelgan. Birinchi tahriri 1404-yil iyun oyida Amir Temurning Erondan Movaraunnahrga qaytish paytida unga taqdim qilingan nusxa bo’lib, hali unga nom berilmagan edi. Ikkinchi tahriri o’sha paytda Ozarbayjon va Iroqni idora qilib turgan Mironshohning o’g’li Mirzo Umarga taqdim qilingan nusxadir.Muallif uni bir qadar tahrir qilgan. Muqaddimaga ba’zi qo’ shimchalar kiritgan.

Xulosa  Sohibqiron Amir Temur hazratlari - millatimizning suyangan tog'I, xalqimizning abadiy faxri va g'ururidir. U Turonzaminni mo'g'ullar istilosi, asoratidan ozod etdi. Mamlakat va xalq daxlsizligini, tinchligi va osoyishtaligini, obodlikda va farovonlikda rivojlanishini to'liq va ishonchli kafolatlay oladigan markazlashgan qudratli davlatni vujudga keltirdi, uning amru irodasi ostida bu erda hayot har taraflama gullab - yashnadi. Turonzamin Amir Temur davrida Buyuk Ipak yo'lining qaynoq, gavjum, fayzli - barakali go'shalaridan biriga aylandi. Sohibqiron saltanati er yuzidagi ko'pgina davlatlar va ellar bilan siyosiy - diplomatik, iqtisodiy - savdo va madaniy aloqalar o'rnatdi. Shu boisdan ham, Amir Temur va Temuriylar davri dunyo ilmiy tadqiqotlarida Markaziy Osiyo tarixidagi buyuk yuksalish davri, deb baholab kelinmoqda

Foydalanilgan adabiyotlar 1. Nizomiddin Shomiy.”Zafarnoma”T.,2016y. 2. Sharafiddin ali Yazdiy.”Zafarnoma”T.,2017y. 3. Ibn Arabshoh.”Ajoyib al - maqdur fi tarixi 4. Taymur”.(Amir Temur tarixi)1- 2j.T.,2012y. 5. ” Temur Tuzuklari”,T.,2011y. 6. Z.M.Bobur.”Boburnoma”T.,2016y. 7. H.Vamberi.Buxoro yoxud Movarounnahr tarixi.T., 2010y.

O'xshashlar

Amir Temurning Jahon tarixshunosligi va manbashunosligida tutgan o`rni

Amir Temurning taxtga kelishidagi tarixiy ahvol

Amir Temurning shaharlar qurilishiga oid siyosati

Xiva xonligi tarixshunosligi

A.Temur va G'arbiy Yevropa aloqalari