Amir Olimxon “Buxoro xalqinig hasrati tarixi” - Tarix - Slaydlar

Amir Olimxon “Buxoro xalqinig hasrati tarixi”

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1372.5 KB

Ko'chirib olish

Amir Olimxon “Buxoro xalqinig hasrati tarixi” • AMIR SAYYID OLIMXON HAYOTI VA FAOLIYATI • AMIR OLIMXON “BUXORO XALQINIG HASRATI TARIXI” • XULOSA • FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

AMIR OLIMXON

 Mamlakatimiz mustaqillikka erishganidan Mamlakatimiz mustaqillikka erishganidan so’ng o’zining taraqqiyot yo’lini belgilar so’ng o’zining taraqqiyot yo’lini belgilar ekan, nafaqat buyuk va mislsiz voqealarga ekan, nafaqat buyuk va mislsiz voqealarga boy bo’lgan olis tariximizni, balki xalqimiz boy bo’lgan olis tariximizni, balki xalqimiz qariyb 130 yillik mustamlakachilik davrida qariyb 130 yillik mustamlakachilik davrida boshidan kechirgan og’ir va murakkab boshidan kechirgan og’ir va murakkab davrni, undan chiqadigan saboq va davrni, undan chiqadigan saboq va xulosalarni ham nazarga olib ish tutiladi.xulosalarni ham nazarga olib ish tutiladi.

Buxoro amirligi va Amir Sayyid Buxoro amirligi va Amir Sayyid OlimxonOlimxon  Buxoro mamlakati Amudaryoniig sharqiy Buxoro mamlakati Amudaryoniig sharqiy sohillaridan, ya’ni Rusiya Pomiridan to Xevaning sohillaridan, ya’ni Rusiya Pomiridan to Xevaning keng dashtlarigacha cho`zilib boradi. Rusiya bilan keng dashtlarigacha cho`zilib boradi. Rusiya bilan Buxoro o`rtasida bo`lgan urushdan oldin 1868 yili Buxoro o`rtasida bo`lgan urushdan oldin 1868 yili va bol`sheviklar hukumati tasarrufida (1920) va bol`sheviklar hukumati tasarrufida (1920) bo`lgan chog`da Buxoro shimol tarafdan Qizilqum bo`lgan chog`da Buxoro shimol tarafdan Qizilqum saxrosi bilan chegaradosh. G`arb tarafdan Sirdaryo saxrosi bilan chegaradosh. G`arb tarafdan Sirdaryo bilan hamda Ho`qand xonligi bilan, janubdan esa bilan hamda Ho`qand xonligi bilan, janubdan esa Afg`oniston, Sharqdan turkman o`lkasi ham Xeva Afg`oniston, Sharqdan turkman o`lkasi ham Xeva dashti bilan chegaradosh.dashti bilan chegaradosh.

AMIR SAYYID OLIMXONAMIR SAYYID OLIMXON HAYOTI VA FAOLIYATIHAYOTI VA FAOLIYATI  AMIR SAYYID OLIMXON 1881 yilda Karmana AMIR SAYYID OLIMXON 1881 yilda Karmana shahrida tavullud topdi.13 yoshga to’lgach,otasi shahrida tavullud topdi.13 yoshga to’lgach,otasi Sayyid Abdulahadxonning xoxish istagiga ko’ra Sayyid Abdulahadxonning xoxish istagiga ko’ra Rossiya poytaxti Sankt-Peturburgdagi harbiy bilim Rossiya poytaxti Sankt-Peturburgdagi harbiy bilim yurtida uch yil o’qidi.Bu erda Abdulahadxon xam yurtida uch yil o’qidi.Bu erda Abdulahadxon xam yoshligida o’qigan edi.O’qishnibitirish munosabati yoshligida o’qigan edi.O’qishnibitirish munosabati bilan padaribuzrukvori Olimxonni valiaht deb bilan padaribuzrukvori Olimxonni valiaht deb e’lon qiladi.Shundan so’ng buxoroga e’lon qiladi.Shundan so’ng buxoroga qaytib,dastlab Qarshi,keyin Karmanada hokimlik qaytib,dastlab Qarshi,keyin Karmanada hokimlik lavozimligida faoliyat yuritadi.Va nihoyat,taqdir lavozimligida faoliyat yuritadi.Va nihoyat,taqdir taqozosiga ko’ra, 1910 yil dekabrida otasi taqozosiga ko’ra, 1910 yil dekabrida otasi vafotidan so’ng,29 yoshida Buxoro taxtiga o’tiradi.vafotidan so’ng,29 yoshida Buxoro taxtiga o’tiradi.

AMIR SAYYID OLIMXONAMIR SAYYID OLIMXON HAYOTI VA FAOLIYATIHAYOTI VA FAOLIYATI

AMIR OLIMXONAMIR OLIMXON “BUXORO “BUXORO XALQINIG HASRATI TARIXI”XALQINIG HASRATI TARIXI”  Amir Olimxonning yozishicha, o’sha davrda Buxoro Amir Olimxonning yozishicha, o’sha davrda Buxoro davlatiga qarashli erlar 225000 kvadrat kilometr davlatiga qarashli erlar 225000 kvadrat kilometr bo’lgan, bu esa taxminan Italiya maydoni bilan teng bo’lgan, bu esa taxminan Italiya maydoni bilan teng deganidir. deganidir. UningUning yozishichayozishicha , , BuxoroBuxoro aholisiaholisi asosanasosan o’zbeko’zbek , , turkmanturkman , , qirg`izqirg`iz , , kozoqkozoq , , tojiktojik , , yahudiyyahudiy vava arablardanarablardan iboratiborat ediedi . . BundanBundan ko’rinadikiko’rinadiki , , BuxoroBuxoro davlatidavlati ko’pmillatliko’pmillatli mamlakatmamlakat bo’lganbo’lgan , , undaunda O’rtaO’rta OsiyoOsiyo xalqlariningxalqlarining barchabarcha vakillarivakillari yashaganyashagan . . OlimxonOlimxon bubu erlardaerlarda yashovchiyashovchi yahudiyyahudiy vava arablarniarablarni kitobigakitobiga bitishnibitishni hamham unutmaganunutmagan ..

 Butun amirlik va Buxoro Butun amirlik va Buxoro jumhuriyati hududidagi jumhuriyati hududidagi qarshilik harakati qarshilik harakati to’g`risidagi voqealar to’g`risidagi voqealar ko’lami g`oyat keng edi. ko’lami g`oyat keng edi. Ammo 1920 — 1924 Ammo 1920 — 1924 yillarda Buxoro shahri yillarda Buxoro shahri atrofidagi karshilik harakati atrofidagi karshilik harakati to’g`risida gapiradigan to’g`risida gapiradigan bo’lsak, amir hokimiyati bo’lsak, amir hokimiyati ag`darilgandan so’ng ag`darilgandan so’ng Vatan ozodligi uchun, Vatan ozodligi uchun, ayniqsa, Islom va shariat ayniqsa, Islom va shariat qonunlarini himoya qilish qonunlarini himoya qilish uchun amirlikning barcha uchun amirlikning barcha sobiq bekliklarida va sobiq bekliklarida va tumanlarida mahalliy aholi tumanlarida mahalliy aholi o’z beklari va qo’rboshilari o’z beklari va qo’rboshilari atrofida jipslasha boshpadi.atrofida jipslasha boshpadi.

Yigirma uchYigirma uch yildan yildan beri beri ul zoti oliy mana shu ul zoti oliy mana shu tuproqda yotibdurlar».tuproqda yotibdurlar». Hayoti va faoliyati yillariHayoti va faoliyati yillari  1881 —1881 — Buxoroda mang`it o’zbeklari sulolasidan Buxoroda mang`it o’zbeklari sulolasidan bo’lmishbo’lmish Amir Olimxon Amir Olimxon Karminada tug`ildi. Karminada tug`ildi.  1893 — 18961893 — 1896 yillar yillar Amir Olimxon Amir Olimxon Peterburgda Peterburgda o’qiydi.o’qiydi.  1896 — Amir Olimxon1896 — Amir Olimxon Peterburgdan Buxoroga Peterburgdan Buxoroga qaytadi.qaytadi.  1898 — Amir Olimxon1898 — Amir Olimxon Nasaf viloyatiga xukmron Nasaf viloyatiga xukmron etib tayinlanadi.etib tayinlanadi.  1910 — Amir Olimxon Karmina1910 — Amir Olimxon Karmina voliysi. voliysi. 1911 — 1911 — Amir Olimxon Buxoro mamlakati taxtigaAmir Olimxon Buxoro mamlakati taxtiga o’tiradi. o’tiradi. 1921 — yili Amir Olimxon1921 — yili Amir Olimxon Afg`onistonga ko’chadi. Afg`onistonga ko’chadi. 1944 — yili Amir Olimxon1944 — yili Amir Olimxon Qobilda Qobilda vafot etadi. vafot etadi.

XULOSAXULOSA  Amir Olimxonning xotiralari Parijda fransuz tilida (1929), keyinchalik G`arbda fors Amir Olimxonning xotiralari Parijda fransuz tilida (1929), keyinchalik G`arbda fors tilida, O`zbekistonda o`zbek va rus tillarida (1991), Tojikistonda tojik tilida (1992) tilida, O`zbekistonda o`zbek va rus tillarida (1991), Tojikistonda tojik tilida (1992) alohida kitob sifatida chop qilingan. alohida kitob sifatida chop qilingan. O. hukmronligi davrida Buxoroda Olimxon O. hukmronligi davrida Buxoroda Olimxon madrasasi qurilgan, Sitorai Mohi Xosa saroyini qurish yakunlangan.madrasasi qurilgan, Sitorai Mohi Xosa saroyini qurish yakunlangan.  Xulosa qilib shuni aytish kerakki, Amir Sayyid Olimxon Vatan qadrini Vatanda Xulosa qilib shuni aytish kerakki, Amir Sayyid Olimxon Vatan qadrini Vatanda turib qancha yuksak anglagan bo’lsada ,uni qanday yiroqda yanada oliy darajada turib qancha yuksak anglagan bo’lsada ,uni qanday yiroqda yanada oliy darajada his etib armonda ketgan.Bu esa benasib talon-taroj bo’lib ketgan, behisob his etib armonda ketgan.Bu esa benasib talon-taroj bo’lib ketgan, behisob xazinadan chet elda qolganini amir vatanga qaytarilishi orzusida bo’lganligidan xazinadan chet elda qolganini amir vatanga qaytarilishi orzusida bo’lganligidan dalolat beradi.Amir Sayid Olimxon o’z zamonida olib borgan siyosati xozirgacha dalolat beradi.Amir Sayid Olimxon o’z zamonida olib borgan siyosati xozirgacha biz yoshlarga namuna sifatida qo’llanilmoqda.U garchand o’z Vatanidan yiroq biz yoshlarga namuna sifatida qo’llanilmoqda.U garchand o’z Vatanidan yiroq bo’lsada vatan sog’inchi bilan yashagan.Amir Sayyid Olimxon qoldirgan ulkan bo’lsada vatan sog’inchi bilan yashagan.Amir Sayyid Olimxon qoldirgan ulkan meros,amir qoldirgan boyliklar hozirga qadar xalqimiz ravnaqi uchun xizmat qilib meros,amir qoldirgan boyliklar hozirga qadar xalqimiz ravnaqi uchun xizmat qilib kelmoqda.Sayid Olimxonni Buxoro amirligining so’nggi amiri sifatida yana shuni kelmoqda.Sayid Olimxonni Buxoro amirligining so’nggi amiri sifatida yana shuni aytish kerakki,ungacha o’tgan amirlar ichida eng oliyjanob, xalqparvar, xalqning aytish kerakki,ungacha o’tgan amirlar ichida eng oliyjanob, xalqparvar, xalqning jonkuyari sifatida yuksak darajada ardoqlagan bo’lar edim.Buni uning farzandlari jonkuyari sifatida yuksak darajada ardoqlagan bo’lar edim.Buni uning farzandlari misolida ham ko’rish mumkin.Amir Sayyid Olimxonni fahr bilan biz va bizdan misolida ham ko’rish mumkin.Amir Sayyid Olimxonni fahr bilan biz va bizdan keyingi avlodlarga namuna sifatida ko’rsatish ham farz ham qarz deb o’ylayman.keyingi avlodlarga namuna sifatida ko’rsatish ham farz ham qarz deb o’ylayman.

Foydalanilgan adabiyotlarFoydalanilgan adabiyotlar  1. 1. I. A. Karimov. «Buyuk maqsad yo’lidan og`ishmaylik». I. A. Karimov. «Buyuk maqsad yo’lidan og`ishmaylik». Toshkent, 1993, Toshkent, 1993,  2. 2. Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajakKarimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’k. yo’k. T.; 1988.T.; 1988.  33 . . Ahmedov Ahmedov B.A.B.A. O’zbekiston xalqlari O’zbekiston xalqlari tarixi manbalari. T.: tarixi manbalari. T.: 19911991  4. A’zamova G.A.4. A’zamova G.A. O’zbeksiton shaharlari O’zbeksiton shaharlari vava shaharlar hayoti. shaharlar hayoti.  55 . . Amir Olimxon “Buxoro xalqining hasrati tarixi” 1991 T.Amir Olimxon “Buxoro xalqining hasrati tarixi” 1991 T.  66 . Azamat Ziyo.. Azamat Ziyo. O’zbek O’zbek davlatchiligi tarixi. T.: 2001 .davlatchiligi tarixi. T.: 2001 .  77 . Barakaev X. Buxoro tarixi. -T.: 1992.- B. 306-307.. Barakaev X. Buxoro tarixi. -T.: 1992.- B. 306-307.  88 . Xolliev G.. Xolliev G. O’zbekiston O’zbekiston tarixi: XVIII - XIX asarning birinchi tarixi: XVIII - XIX asarning birinchi choragi.choragi.  T.; 1997. B. 31-38.T.; 1997. B. 31-38.  99 . Muhammad Ya’qub . Muhammad Ya’qub ibn Amir Doniyol.Tarixi amironiibn Amir Doniyol.Tarixi amironi mang`it. mang`it. O’zR O’zR FA ShIFA ShI Qo’lyozmasi.- Qo’lyozmasi.- № 2726-2a № 2726-2a varaq. O’sha varaq. O’sha asar.- № asar.- № 2726 - 2b2726 - 2b varaq. varaq.  10. www.ziyonet.uz10. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Amir Olimxon va uning shajarasi

Buxoro amirligi va Xiva xonligida 1917-1920-yillardagi ijtimoiy siyosiy vaziyat

Amir Temur

Buxoro muzeylari

Buxoro amirligi