Oila ijtimoiy institut sifatida - Sotsiologiya - Slaydlar

Oila ijtimoiy institut sifatida

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2812.5 KB

Ko'chirib olish

Oila ijtimoiy institut sifatida www.arxiv.uz

Reja • Oilaning sotsial mohiyati,hamda uning ahloqiy huquqiy asoslari • Oilaning funksialari va ularning tiplari • Barkamol avlodning tarbiyasida oilaning o’rni va roli • O’zbakiston Respublikasida nikoh va oila munosabatlarini rivojlantirish va mustahkamlash yo’lidagi sotsial chora – tadbirlar www.arxiv.uz

• Oila – kishilarning nikoh yoki qon-qarindoshlik rishtalari, umumiy turmush tarzi, axloqiy mas’uliyat hamda o‘zaro yordamga asoslanuvchi kichik guruh dir . www.arxiv.uz

• S otsiologiya oilaning tabiiy biologik, nikoh, qarindoshlik, ma'naviy iqtisodiy va huquqiy munosabatlar asosida insonlarni biriktiruvchi jamiyatni n g kichik bir bo‘lagi sifatida o‘rganar ekan, uning jamiyat bilan o‘zaro bog‘liqligi ga asosiy e'tiborini qaratadi. Chunki jamiyat tashkil topishida uning davomiyligini ta'minlashda oila asosiy ijtimoiy, demografik manba hisoblanadi. www.arxiv.uz

Oilaning demografik taraqqiyoti - deganda oilaning miqdori, shakllanish va demografik tarkibi (Oilaning, oilada yashayotgan kishilar miqdoriga qarab guruhlarga bo‘linishi) ma'lum davrlarda o‘zgarib borishi tushuniladi. Oilaning ijtimoiy taraqqiyoti - esa oila a'zolarining ma'lumotliligi darajasi, ijtimoiy mavqe salomatligi borasida o‘zgarishi, hamda ularning ta'lim-tarbiya, urf-odat, fan va madaniyat tabiyatda va jamiyatga bo‘lgan munosabatlarini takomillashib borishidir. Oilaning oziq,-ovqat, kiyim-kechak, uy joy va boshqa yashash uchun zarur bo‘lgan narsalar bilan ta'minlashish darajasining o‘zgarib borishi uning iqtisodiy taraqqiyotini belgilaydi. www.arxiv.uz

O i l a o l d i g a q o’ y i l g a n v a z i f a l a r : • Avlod yaratish vazifasi • Ijtimoiy vazifa • Iqtisodiy vazifa www.arxiv.uz

Ma'lumki oilaning asosini — yadrosini er- xotin tashkil etadi. Oilada er-xotin, o‘zi yoki farzandlari bilan etishadi. Undan tashqari oilada er-xotin farzandlari bilan birga ularning ota-onalari, aka-ukalari va boshqa qarindosh-urug‘lari ham birga yashashlari mumkin. Oila muhiti, uning jamoada tutgan o‘rni oila a'zolariga,ularning xulq- atvorlariga bevosita bog‘liqdir. Ayniqsa oila muhitida ayolning o‘rni alohida ahamiyat kasb etadi. www.arxiv.uz

Oila uning a'zolarining ijtimoiy guruhlariga qarab ham turlarga bo‘linadi: 1. Oila a'zolari bir xil ijtimoiy guruhga mansub oilalar. 2. Turli guruhga mansub oilalar: www.arxiv.uz

• Oila tarbiyasi masalalarini o’rganish ham sotsiologiyada keng o’rin olgandir. Oila tarbiyasi oilada ota-onalar, katta kishilar tomonidan bolalarni tarbiyalash bo‘lib, yosh avlodni har tomondan rivojlanishida muhim ahamiyatga egadir. Oila tarbiyasida oilaviy tartib, oila a'zolarining bir-biriga munosabati, ota-ona va katta kishilarning hulq-atvori, madaniy va siyosiy saviyasi, oila byudjeti, sharoiti asosiy omil hisoblanadi. • Oila huquqi ham sotsiologiya tomonidan o’rganilib, unda asosiy e'tibor nikoh, qarindoshlik, bolalarni farzandlikka va tarbiyaga olishdan kelib chiqilgan munosabatlarni, nikohga kirish munosabatlarini, er-xotin, ota-ona bilan bolalar va oilaning boshqa a'zolari o‘rtasidagi shahsiy va mulkiy homiylik, vasiylikdan kelib chiqadigan munosabatlarni hamda nikohning bekor qilinishi bilan bog‘liq masalalarni o‘rganishga qaratiladi. www.arxiv.uz

• Oilaviy munosabatlar – ota-onalar yoki bolaning kamoloti uchun mas’ul bo‘lgan shaxslar (buva-buvilar) hamda farzandlar o‘rtasida turli yo‘nalishlarda tashkil etiluvchi munosabatlardir. • Oilaviy munosabatlar farzandlarning aqliy, ruhiy kamolotini ta’minlab, ota-onalarda o‘ziga hos faollikni ham yuzaga keltiradi. Xususan, farzandlarning bevosita ta’siri tufayli ularning qiziqish hamda faoliyatlari doirasi kengayadi, o‘zaro aloqalari mazmunan boyib boradi, real hayot mohiyatini chuqurroq anglash, ya’ni, farzandlar kamoloti, kelajagi timsolida o‘z umri davomiyligini kurish holati ro‘y beradi. • Shaxsning ma’naviy sifatlarga ega bo‘lishi, unda ma’naviy bilimlarni egallashga nisbatan ehtiyoj va qiziqishning paydo bo‘lishida oila tarbiyasi asosiy rolni bajaradi. Oilada qaror topgan sog‘lom ma’naviy-ruhiy muhit farzandlarning etuk, barkamol bo‘lib voyaga etishlari uchun beqiyos ahamiyatga egadir. www.arxiv.uz

Bolalarda ijtimoiy-dunyoviy bilimlarni egallashga bo‘lgan intilish, ijtimoiy faoliyatning shakllanishida ota-onalarning samarali ishtirok etishlari hal qiluvchi omil bo‘lib, bu oila tarbiyasini muvafiqiyatli amalga oshirishning zarur shartlaridan biri. Oila tarbiyasida bolalar hayotini to‘g‘ri yuritish ularni vaqtdan to‘g‘ri va unumli foydalanishlarining asosiy garovidir. Bolalarning oiladagi vaqtini o‘yin, mehnat va o‘qish faoliyatlari bo‘yicha to‘g‘ri taqsimlash nihoyatda muhimdir. www.arxiv.uz

• Oilada tashkil etiladigan estetik tarbiya bolalarda go‘zallikni his qilish, undan zavqlanish, tabiat go‘zalliklaridan bahra olish asosida his-tuyg‘u, idrok, tasavvur hamda qarashlarni yuzaga keltirish, ularni hayotni sevishga o‘rgatishdek vazifalarning ijobiy hal etilishini nazarda tutadi. • Mehnat tarbiyasi ham oila tarbiyasining asosiy yo‘nalishlaridan biri sanaladi. Shaxsning mustahkam harakter va qat’iy iroda egasi bo‘lib voyaga etishida mehnatning roli kattadir. Bolalarni oilada to‘g‘ri tarbiyalashda oila ho‘jaligining odilona tashkil etilishi, bolalarni oila ho‘jaligini yuritish ishiga jalb qilish katta ahamiyatga ega. Mehnatni tashkil etishda ota-onalarning shaxsiy namunasi, aka- opalarning ibrati, shuningdek, ota-onaning bola bilan birga ishlashlari katta tarbiyaviy kuchga egadir. www.arxiv.uz

• O’rta Osiyo respublikalarida, jumladan, O’zbekistonda aholining 96 – 98 % oila muhitida oila a’zosi bo’lib istiqomat qiladi, ushbu ma’lumotning o’zi O’zbekistonda oila mavqeini naqadar baland ekanligidan dalolat beradi. www.arxiv.uz

Oila munosabatlarini tartibga soluvchi normalar majmui sifatida yangi Oila kodeksi qabul qilinib, 1998-yil 1 sentabrdan kuchga kiritildi. Kodeksda xalqimizning o‘ziga xos urf-odatlari va an’analarini, oilaviy munosabatlarning rivojlanishi hamda mustahkamlanishiga faol ta’sir ko‘rsatishga oid barcha qoidalar va normalar belgilangan. Unda bolalarning oiladagi huquqlari va ota- onalarini moddiy ta’minlash to‘g‘risidagi majburiyatlari, ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarning huquq va manfaatlarini himoya qilish kabi muhim hayotiy masalalarga keng o‘rin ajratilgan. www.arxiv.uz

• Mamlakatimizda har bir yilga nom berilar ekan, ana shu maqsad yo‘lida amalga oshiriladigan istiqboldagi reja va maqsadlarga muhim poydevor qo‘yiladi. Bu ezgu intilish, ayniqsa, shu yo‘nalishdagi milliy qonunchilikning qayta ko‘rib chiqilishi va takomillashtirilishi, yangi qonunlar qabul qilinishida yorqin namoyon bo‘ladi. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Sotsial institut turlari - oila, maktab, iqtisod, din, huquq

Sotsiologiyada sotsial institut tushunchasi

Oila

Ijtimoiy insitutlar va ijtimoiy tashkilotlar

Sotsial guruhlar va sotsial institutlar