Ogyust Kont sotsiologiya fani asoschisi - Sotsiologiya - Slaydlar

Ogyust Kont sotsiologiya fani asoschisi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

79.1953125 KB

Ko'chirib olish

Ogyust Kont sotsiologiya fani asoschisi

• Sotsiologiya sosietas, logos (lotincha sosietas – jamiyat va yunoncha logos – ta’limot) – so‘zlaridan kelib chiqqan bo‘lib, jamiyat haqidagi fan ma’nosini anglatadi. Bu terminni fransuz faylasufi Ogyust Kont XIX asrning 30 yillarida ilmiy muomalaga kiritgan. Sotsiologiya fani to‘g‘risida bir qator olimlarning fikrlariga e’tibor qaratamiz: Ogyust Kont fan asoschisi deb bilamiz, lekin, bir kishi butun bir fanga asos sola olmaydi, sotsiologiyaning rivojlanishiga ko‘pgina kishilar o‘z hissasini qo‘shgan. O.Kont sotsiologiya fanini yosh, lekin ahamiyatiga ko‘ra eng murakkab va eng muhim fan hisoblarda. Kont fikricha, yangi fan insoniyat baxt- saodatga erishuviga to‘g‘ridan- to‘g‘ri ta’sir ko‘rsatadi deb ta’kidlagan[1]. • [1] Энтони Гидденс. Социология. Ўқув қўлланма. Т.: Шарқ. 2002. 789-бет

• Maks Veber sotsiologiya fani to‘g‘risida gapirar ekan, uni shunday tushuntirgan; “...tabiy olamni tadqiq etishda qo‘llaniladigan tartiblardan foydalangan holda, insonlar hayotini ham o‘rgana olishimiz mumkin, deb o‘ylash unchalik ham to‘g‘ri emasdir. Inson- fikrolvchi va mulohaza yurituvchi mavjudotdir; biz qilayotgan ishlarimizga ko‘proq ma’no va ahamiyat beramiz va inson hulq- atvori bilan shug‘ullanadigan har qanday fan, bu omilni albatta hisobga olishi lozim.”[1] deb tushuntirigan. • [1] Энтони Гидденс. Социология. Ўқув қўлланма. Т.: Шарқ. 2002. 793-бет

O.Kont • Sotsiologiyaning asoschisi fransuz mutafakkiri O.Kont sotsiologiyani jamiyat haqidagi tajribaga asoslangan fan deb hisoblaydi. Uning vatandoshi E. Dyurkgeym sotsiologiyaning predmetini sotsial dalillar haqidagi fan deb ataydi.

• Marksizmda sotsiologiyaning predmeti ijtimoiy tizim sifatida jamiyat va uning tuzilmaviy elementlarini tashkil etgan shaxslar, ijtimoiy birliklar, ijtimoiy institutlarni ilmiy asosda o‘rganish hisoblanadi. • Hozirgi kundagi adabiyotlarda sotsiologiyaga quyidagicha ta’rif berilgan: Sotsiologiya - yaxlit ijtimoiy tuzum sifatida jamiyat haqidagi va uning ayrim tarkibiy elementlari (shaxslar, ijtimoiy birliklar, institutlar) orqali bu tuzumning amal qilishi va rivojlanishini o‘rganuvchi fandir.

• Sotsiologiya ob’ekti jamiyat hisoblansada, lekin sotsiologiya predmetining dastlabki bosqichi sifatida jamiyat tushunchasini ajratib ko‘rsatish yetarli emas. • Sotsiologiyaning ilmiy maqomini asoslashning mohiyati uning ob’ekti va predmeti o‘rtasidagi farqdan kelib chiqadi. • Ob’ektni bilish – tadqiqot ob’ekti nimaga yo‘naltirilganligi va ob’ektiv voqelik sifatida unga nima qarama-qarshi turganligini anglatadi.

• Predmet ob’ekt kabi ob’ektiv voqelikning bir qismi yoki uning elementlari yig‘indisi bo‘lib, umumiy yoki o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Har bir fan o‘z navbatida predmeti nuqtai nazaridan farq qiladi. • Ijtimoiy xususiyatlarga ega bo‘lgan kishilararo aloqalar, o‘zaro bog‘liqliklar majmuasi - sotsiologiya fanining ob’ekti vazifasini o‘taydi. • Ob’ekt va predmet hamma vaqt bir-biri bilan uzviy bog‘liq bo‘ladi. Chunki, ob’ekt mohiyatni to‘g‘ri tushunish, ilmiy tadqiqot yo‘nalishini xolis belgilay olish imkonini beradi. • Demak, sotsiologiyaning ob’ekti jamiyatni boshqaruvchi tafakkur qonuniyatlari, rasional vositalaridir .

• O.Kont fikricha, ob’ekt va predmet qarama- qarshiliklardan iborat. Sotsiologiya ijtimoiy hayot jarayonlarini 3 bosqichda o‘rganadi: • 1. Aniq- empirik • 2. Xususiy (maxsus) • 3. Umumiy. • Shunga muvofiq ravishda sotsiologiya empirik, maxsus va umum- sotsiologik tadqiqot jarayonlarini o‘z ichiga oladi.

• Sotsiologiya – insonlarning sotsial jamoalar va sotsial jarayonlarda tutgan o‘rni, ular o‘rtasidagi munosabatlarni o‘rganadigan fandir. • Sotsiologiya – ayni vaqtda jamiyat va shaxsning iqtisodiy, siyosiy, mafkuraviy, ma’naviy hayotdagi faoliyati va ijtimoiy mazmunini o‘rganadigan fan hamdir. • Sotsiologiya – jamiyat tuzilishi, uning elementlari va ularning yashash sharoitlarini va shu tuzumda sodir bo‘layotgan ijtimoiy jarayonlarni o‘rganadigan fandir. • Sotsiologiya – shaxsga ijtimoiy hayot qonuniyatlari orqali ijtimoiy muhitga ko‘nikma hosil qilishga (adaptatsiya) ko‘maklashadigan, shular bilan bir qatorda insonlar jamiyatini rivojlantirishda sotsial tashkilotlarning insonlarga mos, eng qulay variantini topishda va uni amalga oshirishda jismoniy, emotsional-psixologik va ma’naviy imkoniyatlarni ishga solishga yordam beradigan fandir.

• O. Kont o‘zining pozitivistik ta’limotida sotsial munosabatlar muammolarini xuddi biologik hodisalar usuli bilan o‘rganish prinsiplarini keng targ‘ib qiladi. Pozitivistik- naturalistik yo‘nalishning ashaddiy raqibi bo‘lgan fenomenologik sotsiologiya sotsial hayot va sotsial munosabatlarni bunday usulda talqin etganligi uchun O. Kont va uning izdoshlarini keskin tanqid qiladi.

O'xshashlar

Sotsiologiya fan sifatida shakllanishi

Sotsiologiya fanining mustaqil fan sifatida

Sotsiologiya fanining strukturasi

Klassik sotsiologiya maktabi vakillari hayoti va ijodi

Sotsiologiyaning paydo bo‘lishi va rivojlanishida O.Kont va Abu Nasr Forobiylarning tutgan o\\'rni