O’spirinlarda ijtimoiy va axloqiy me’yorlarning shakllanishi - Psixologiya - Slaydlar

O’spirinlarda ijtimoiy va axloqiy me’yorlarning shakllanishi

Yuklangan vaqt:

04.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

8188.9638671875 KB

Ko'chirib olish

MAVZU: O’spirinlarda ijtimoiy va axloqiy me’yorlarning shakllanishi

REJA: 1. O’sprinlarda axloq me’yorlarining shakllanishi. 2. O’sprinlarda ijtimoiy me’yorlarning shakllanishi. 3. O’sprinlarda ijtimoiy va axloqiy me’yorlar va uning rivojlanishida atrof- muhitdagilarning o’rni.

O’sprinlik davri 15 -22 yoshni qamrab olib,bu yoshda o’quvchi jismonan baquvvat,o’qishni tugatgach mustaqil mehnat qila oladigan,oliy maktabda o’zini sinab ko’radigan imkoniyatga ega bo’ladi.Ilk o’sprin yoshidagi o’zgarishlar maktab,oila,shaxslararo munosabatlardagi mavqeini yanada mustahkamlashning muhim omili hisoblanadi.Ilk o’sprinlarda avvalo o’zini anglashdagi siljish yaqqol ko’zga tashlanadi.Bu hol shunchaki o’sishni bildirmaydi,balki o’z shaxsiyatning ma’naviy –psixologik fazilatlarni,faol ijtimoiy turmush tarzining maqsad va vazifalarini anglashni,oqilona baholashni aks ettiradi.Ilk o’sprinda o’zining ruhiy dunyosini ,shaxsiy fazilatlarini ,imkoniyatlarini anglashga intiladi.

V.A.Kuretskiy o’sprinlarda uchraydigan motivlarni quyidagi turlarga bo’lgan 1.Biror o’quv faniga qiziqish 4.do’stlari va o’rtoqlariga ergashish 2.Vatanga foyda keltirish istagi,o’z shaxsiy qobiliyatlarini ro’kach qilish 3.Oilaviy an’analarga rioya etish 5.Moddiy ta’minlanish 6.O’quv yurining masofasi 02 10 2A 0F 1A 08 1F 2C 11

Ilk o’sprinlik davriga kelib ,rivojlanish subektlarida jinsiy o’sish biologik nuqtai nazardan o’zini tugallanish yoki yakullanish bosqichiga ko’tariladi,buning natijasida ushbu ontogenez davrida organizmlarning barcha tarkiblari mustahkamlanishi sodir bo’ladi.Shunga qaramasdan ba’zi o’g’il ilk o’sprinlikda bu jarayon uzoqroq davom etishi kuzatiladi.Bo’yinning o’sishi qarib tuxtash arafasidagi ilk o’sprinlarda vazn ortadi,kattalashadi,natijada o’ziga xoslik vujudga keladi.Og;rlik bo’yning o’sishiga nisbatan bir necha barobar ustun turishi ham mumkun.Ularning xatti-harakatlarida qo’poillik,keskinlik illatlari asta- sekinlik bilan yo’qola boshlaydi. Ular har bir hodisani ko’pyoqlama ,atroflicha ,butun yaxlitligi va chuqurligi,mohiyatini anglashga intiladilar.

 O’sprinning ijtimoiylashuvi. Ilk o’sprinnning shaxsi ijtimoiy hayotda ,akademik litsey,kasb-hunar kolleji jamoasida,tengqurlari bilan munosabatlarda egallagan mutlaqo yangicha mavqei ta’sirida ,o’qish va turmush sharoitidagi o’zgarishlar natijasida tarkib topa boshlaydi.Bu davrda mehnat bilan ta’lim faoliyatining bir xil ahamiyat kasb etishi,mavjud shart-sharoitlar ta’sirida esa ilk o’sproinning aqliy va axloqiy jihatdan o’sishi namoyon bo’ladi.Ijtimoiy hayotda faol qatnashish ,ta’lim xarakterining o’zgarishi o’zgarishi yigit va qizlarda ilmiy dunyoqarashning,barqaror e’tiqodni shakllanishiga,yuksak insoniy his-tuyg’ularning vujudga keladi.

Ilk o’sprinning psixik rivojlanishini harakatga keltiruvchi kuch jamoat tashkilotlari,,o’quv jamoasi,talabalar darajasi oshishi bilan u erishgan psixik kamolot o’rtasidagi ziddiyatdan iborat.Turli qarama- qarshiliklar,ziddiyatlar ilk o’sprinning axloqiy- aqliy,nafosat jihatdan tez o’sishi orqali bartaraf etiladi.O’z ma’naviyati va ruhiyatning xususiyatlari ni to’laroq tasavvur etsada,ularni oqilona baholashda kamchilik uchraydi. O’quvchida o’zining fazilati to’g’risida yaqqol tasavvur hosil qilish uchun o’qituvchiga unga juda ustalik,bilimdonlik ,ziyra klik bilan yordam berishi zarur .

 Ilk o’sprinda balog’atga yetish tuyg’usi takomillashib borib,o’zining o’rnini belgilash va ma’naviy dunyosini ifodalash tuyg;usiga aylanadi. Bu hol uning o’zining alohida shaxs ekanligni,o’ziga xos xislatni tan olinishga intilishda aks etadi.

Psixologlarning ta’kidlashicha o’spirin qizlar bu davrda ko’proq kattalarning ta’sir doirasiga berilishadi,o’g’il bolalar esa atrofdagi tengqurlari ta’siri ostida xulq- atvorning shakllanishi vujudga keladi.Mustaqil mehnat faoliyatiga o’tish istiqbolning ta’siri ostida katta maktab yoshidagilar uchun xarakterli bo’lgan kelajak maqsadlari sari yo’nalish tarkib topadi.Katta maktab yoshi hayotda o’z –o’zini anilab olishyoshi bo’lib,bu vaqtda o’quvchi o’zining mehnatdagi iste’dodini jiddiy ravishda izlay boshlaydi,unda o’zining kelajakdagi kasbini belgilab olish intilishi paydo bo’ladi.O’sprinlar katta bo’lib qolganlik tuyg’usi o’ziga xos xarakterga ega bo’ladi. V.I.Braskiyning ma’lumotiga qaraganda burch,vijdon,uyatsizlik,adolatsizlik,faxrlanish kabi axloqiy tushunchalarning mazmunini tekshirib chiqilgan va o’rta maktabni bitiruvchi o’quvchilardan 44,5 % gina bu hislarni bir qadar yoritib bergan. T.N.Malkovskiyning bergan ma’lumotlariga qaraganda ,yuqori sinf o’quvchilardan 945 vijdonlikni ma’naviy fazilat deb yuqori baholagan holda ,o’qituvchilar va ota- onalarni aldash mumkun deb hisoblaydilar.

Materiallarning psixologik tahliliga qaraganda,ilk o’sprinlik davrida tengdoshlar o’rtasidagi muloqot 3 xil ko’rinishdagi funksiyani bajaradi: 1.Axborot (informatsiya) kanali. 2.Shaxslararo munosabatlarni shakllanish jarayoni. 3.Emotsional-hissiy aloqa (kontakt) o’rnatish Shaxslararo munosabatlarning shakllanishi –ilk o’sprinning o’z tengdoshlari orasida axloqiy va Nafosatga oid bilim,ko’nikma va madaniyatni egallaydi.

. Ilk o’sprinlar psixikasi tadqiq etilar ekan,ular ko’pincha referent guruhlarga taaluqli ekanligi uqtirib o’tiladi,ya’ni ularga o’z ta’sirini o’tkaza oladigan hamda alohida ug’il yokin qiz uchun muayyan qimmatga ega bo’lgan guruh gavdalanadi.Psixologiya fanida ilk o’sprinlik davri 2 xil guruhga ajratiladi: 1) Rasmiy guruhlar,ya’ni muayyan muhitga daxldorligi,yaqqol vaqt hamda fazoda hamkorlik tizimiga aloqadorlik. 2) Ixtiyorsiz ,g’ayritabiiy,spontan tarzda vujudga kelgan

Ilk o’sprinlik davrida biror ijtimoiy guruhda o’z o’rnini topish uning uchun qanchalik muhum ahamiyat kasb etmasin,shunga qaramasdan bu ontogenez bosqichida eng rivojlangan his bu do’stlik hisoblanadi. Fransuz psixologi Zazzo ilk o’sprinlardagi do’stlikni o’rganganar ekan quyidagicha ta’rif bergan: “ Bu davr eng sidqisil va oliyjanob davrdir”.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!

O'xshashlar

O’spirinlarda ijodiy faollikning o’sishi, dunyoqarashning shakllanishi

Ijtimoiy psixologiyaning shakllanishi va rivojlanishi. Ijtimoiy psixologik g’oyalarning shakllanish tarixi

O’spirinlik davrida o'quv faoliyati. O’spirinlarda kasb tanlash muammolari va yechimlar

Ijtimoiy-gumanitar bilimlar tizimida ijtimoiy psixologiya

Ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning metodologiyasi va metodlari