Tarbiya jarayonining mazmuni. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari - Pedagogika - Slaydlar

Tarbiya jarayonining mazmuni. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari

Yuklangan vaqt:

05.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

848.67578125 KB

Ko'chirib olish

Tarbiya jarayonining mazmuni. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari Reja: 1. Tarbiya jarayonining maqsadi, mazmuni, vazifalari va mohiyati. 2. Tarbiya jarayonining o’ziga xos xususiyatlari. 3. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari. 4. Tarbiya turlarining umumiy tavsifi. Tayanch tushunchalar: tarbiya, tarbiya jarayoni, tarbiyaning maqsadi, tarbiya mazmuni, tarbiyaning umumiy vazifalari, tarbiya turlari, tarbiya qonuniyatlari, tarbiya tamoyillari.

Foydalanish uchun adabiyotlar: Ibragimov X.I. Pedagogika nazariyasi T.: “Fan va texnologiyalar” nashriyoti 2008. 2.Pedagogika. M.To’xtaxo’jaevaning umumiy taxriri ostida. – T.: O’zbekiston faylasuflari Milliy jamiyati, 2010. 3.Askariva O.M., Xaitboev M., Nishonov S. Pedagogika –T.: O’zbekiston faylasuflari Milliy jamiyati, 2010. 4.Ibragimov X.I. Abdullaeva SH. Pedagogika nazariyasi. –T.: “ Fan va texnologiyalar”nashriyoti, 2008. Elektron ta`lim resurslari http://www.edunet.uz ; http://www.ziyonet.uz ; http://www.istedod.uz

Тарбия сўзининг луғавий маъноси. Ўстирмоқ, зўрайтирмоқ.

. Tarbiya xususida taniqli o ’ zbek pedagogi Abdulla Avloniy shunday deydi: « Al-hosil, tarbiya bizlar uchun yo hayot, yo mamot, yo najot - yo xalokat, yo saodat – yo falokat masalasidur » .

. Tarbiya – muayyan, aniq maqsad hamda ijtimoiy-tarixiy tajriba asosida shaxsni har tomonlama o’stirish, uning ongi, xulq-atvori va dunyoqarashini tarkib toptirish jarayoni. Boshqacharoq talqin etilganda, tarbiya yosh avlodni muayyan maqsad yo’lida har tomonlama voyaga yetkazish, unda ijtimoiy ong va xulq- atvorni tarkib toptirishga yo’naltirilgan faoliyat jarayonidir.

Тарбия назарияси педагогика фанининг муҳим таркибий қисми бўлиб, тарбиявий жараённинг мазмуни, шакл, метод, восита ва усуллари ҳамда уни ташкил этиш муаммоларини ўрганади. Тарбия назарияси Шарқ мутафаккирлари ва халқ педагогикасининг тарбия борасидаги бой тажрибаларига таянади . Тарбия назарияси ўз қоидаларини асослаш учун маълумотларидан фойдаланади. фалсафа социология этика эстетика физиология психология36 393D413A 020304 05 36 18 1C 1F 1D 1F 16 01 46 20 23 292A 29232A 20 2E

Tarbiya pedagogikadagi asosiy tushunchalardan biri sanaladi. Jamiyat va pedagogikaning tarixiy rivoji davomida mazkur kategoriyani tushuntirishga turlicha yondashuvlar yuzaga keldi. Eng avvalo, yuqorida keng va tor ma’nodagi tarbiya farqlanadi. Keng ma’noda tarbiya shaxsga jamiyatning ta’sir etishi, ijtimoiy hodisa sifatida qaraladi. Mazkur holatda tarbiya ijtimoiylashtirish bilan uyg’unlashadi. Tor ma’nodagi tarbiya deganda, pedagogik jarayon sharoitida ta’lim maqsadini amalga oshirish uchun pedagog va tarbiyalanuvchilarning maxsus tashkil etilgan faoliyati tushuniladi. Ushbu holatda pedagoglarning tarbiyaviy faoliyati tarbiyaviy ish deb ataladi .

Tarbiya jarayoni - O’qituvchi va o’quvchi (tarbiyachi va tarbiyalanuvchi)lar o’rtasida tashkil etiluvchi hamda aniq maqsadga yo’naltirilgan hamkorlik jarayonidir. Tarbiya jarayonida tarbiyalanuvchining ongi shakllana boradi, his-tuyg’ulari rivojlanadi, ijtimoiy hayot uchun zarur bo’lgan ijtimoiy aloqalarni tashkil etishga xizmat qiladigan xulqiy odatlar hosil bo’ladi. Tarbiya jarayonida tarbiyachi bola shaxsining tez rivojlanadigan davri – o’quvchilik yillarida uning ongiga turli faoliyat yordami bilan maxsus ta’sir etish muhimdir. Aks holda xulq me’yorlari, axloq talablarini yaxshi tushunmay qolishi natijasida shaxs ijtimoiy munosabatlarda beqaror, tasodifiy ta’sirga beriluvchan bo’lib qolishi mumkin. ўқиш меҳнат ижтимо ий ишлар ўйин спорт бадиий ҳаваскорлик15 01 02 07 07 07 15 11 1D03 13

Tarbiyaning maqsadi - har tomonlama barkamol shaxsni shakllantirish. Tarbiya mazmuni deganda, qo’yilgan maqsad va vazifalar bilan bog’liqlikda ta’lim oluvchilarning egallashi lozim bo’lgan bilim, malaka, e’tiqod, shaxs sifati va xarakteri, xulq- atvor tizimi tushuniladi. Tarbiyaning umumiy vazifalari:  jamiyat a’zolarining maqsadga yo’naltirilgan rivojlanishi hamda ularning qator ehtiyojlarini qondirish uchun shart- sharoit yaratish;  jamiyat rivoji uchun zarur bo’lgan ijtimoiy madaniyatga mos yetarlicha hajmdagi “inson“ni tayyorlash;  madaniyatlarni uzatib turish orqali ijtimoiy hayotning barqarorligini ta’minlash;  ma’lum jins yoshi va ijtimoiy-kasbiy guruhlarning qiziqishlarini hisobga olgan holda ijtimoiy munosabatlar doirasida jamiyat a’zolarining harakatini tartibga solish.

Тарбия мақсадининг аниқлиги Болалар ва катталарнинг биргаликдаги фаолияти ўз-ўзини англаш Жамоа йўналишиТарбиянинг шахсга йўналтирилган лигиИхтиёрийлик Тарбия мазмуни

.Tarbiya О‘z -о‘zini tarbiyalash О‘ z-о‘ zini qayta tarbiyalash Ma qsad, shakl , metodlar , faoliyatni tashkil etish , uni boshqarish Ijtimoiy buyurtma Pedagogik shart -sharoitlar Shaxsni shakllantirish jarayoni Tarbiya jarayonining umumiy mo hiyati

Tarbiya jarayonini tashkil etish shakllari Y ak k a Guruhli O m m aviy01 60 031B 1B 0301 34 35 0C 0C 02130506

2.Tarbiya jarayoni o’ziga xos xususiyatlarga ega:  maqsadga yo’naltirilganligi;  ko’p qirrali jarayon;  uzoq muddat davom etishi;  uzluksizligi;  yaxlitligi;  natijalarning oldindan aniqlanmasligi;  ikki tomonlamalilik.

Tarbiya qonuniyatlari - bu bir tomondan, ijtimoiy hodisa sifatida tarbiyaning xususiyatlari, ikkinchi tomondan, shaxsning rivojlanishi bilan bog’liq bo’lgan barqaror aloqalar. Tarbiya jarayonining quyidagi qonuniyatlari mavjud:  ijtimoiy muhitning ob’ektiv va sub’ektiv omillariga bog’liqligi;  tarbiyaning shaxsning rivojlanishi bilan birligi va o’zaro bog’liqligi;  faoliyat va munosabatni e’tirof etish shaxsning ijtimoiy qimmatli fazilatlarini shakllantirishning negizi va asosiy manbai;  tarbiyalanuvchilarning o’zaro tarbiyaviy ta’siri, o’zaro munosabatlari hamda faol faoliyati o’rtasidagi bog’lanish;  tarbiya va o’zini-o’zi tarbiyalashning intensivligi;  tarbiyalanuvchining “ichki olami”ga ta’sir etishning intensivligi;  tarbiyalanuvchilarda verbal jarayonlarning rivojlanish darajasi va pedagogik ta’sirni hisobga olish.

Tarbiya jarayoni quyidagi tamoyillar asosida boshqariladi: • maqsadga qaratilganligi va g’oyaviy yo’nalganligi; • tarbiyaning insonparvarlashuvi; • tarbiyaning hayot, mehnat bilan bog’liqligi; • tarbiyaga yaxlit(kompleks) yondashuv; • jamoada tarbiyalash va jamoaga suyanib ish ko’rish; • shaxsga talabchanlik bilan hurmatni birga qo’shib olib borish; • o’qituvchilar, jamoat tashkilotlari va oilaning talab hamda tarbiyaviy ta’sirlarining birligi; • tarbiyalanuvchining yosh va individual xususiyatlarini hisobga olish; • tarbiya jarayonining tizimligigi va uzluksizligi.

Ta’lim muassasalaridagi tarbiyaviy ishlarning turli yo’nalishlari bilan bog’liqlikda fuqarolik, siyosiy, baynalmilal, axloqiy, estetik, mehnat, jismoniy, huquqiy, ekologik, iqtisodiy tarbiyaga bo’linadi. Institutsional belgilariga bo’yicha oila, ta’lim muassasasi, ta’lim muassasasidan tashqari, diniy, bolalar, yoshlar tashkilotlaridagi tarbiya, maxsus ta’lim muassasalaridagi tarbiyaga bo’linadi.

1. Tarbiya muayyan, aniq maqsad hamda ijtimoiy-tarixiy tajriba asosida shaxsni har tomonlama o’stirish, uning ongi, xulq-atvori va dunyoqarashini tarkib toptirish jarayoni bo’lib, har qanday tuzum va zamonda ijtimoiy munosabatlar mazmunini aniqlash, ularni tashkil etish asosi bo’lib kelgan. 2. Yosh avlod tarbiyasi turli makon va zamonda muayyan maqsad asosida tashkil etiladi. Ijtimoiy tarbiyani yo’lga qo’yish jarayonida bir qator vazifalar hal etiladi. Tarbiyaning maqsad va vazifalari ijtimoiy tuzum mohiyati, taraqqiyot darajasi, ijtimoiy munosabatlar mazmuni, shuningdek, jamiyat fuqarolarining dunyoqarashi, intilishlari, orzu-niyatlari asosida belgilanadi. 3. Tarbiya jarayonining xususiyatlarini chuqur anglash va ularni inobatga olgan holda tarbiyani tashkil etish oldinga qo’yilgan maqsadga erishish, shuningdek, bu boradagi vazifalarni ijobiy hal etish imkonini beradi.

.№ Mos kelgan қatorga + belgisini қўyib joylashtiring Tarbiyaning o’ziga xos xususiyatlari Tarbiya qonuniyatlari Tarbiya tamoyillari 1. maqsadga qaratilganligi va g’oyaviy yo’nalganligi 2. tarbiyalanuvchining “ichki olami”ga ta’sir etishning intensivligi; 3. maqsadga yo’naltirilganligi 4. tarbiyaning shaxsning rivojlanishi bilan birligi va o’zaro bog’liqligi 5. faoliyat va munosabatni e’tirof etish shaxsning ijtimoiy qimmatli fazilatlarini shakllantirishning negizi va asosiy manbai 6. ko’’ qirrali jarayon 7. tarbiya jarayonining tizimligigi va uzluksizligi 8. ijtimoiy muhitning ob’ektiv va sub’ektiv omillariga bog’liqligi 9. tarbiyaning inson’arvarlashuvi 10. tarbiyaga yaxlit(kom’leks) yondashuv

NAZORAT UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 1. Tarbiya mazmuni deganda nima tushiniladi? 2. Tarbiyaning maqsadi nima? 3. Tarbiya jarayoni qanday o’ziga xos xususiyatlarga ega? 4. Tarbiya qonuniyatlarini shrhlab bering. 5. Tarbiya tamoyillarini izohlang. 6. Keng va tor ma’nodagi tarbiya tushunchalariga izoh bering.

O'xshashlar

Tarbiya jarayonining mohiyati va mazmuni. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari 2

Boshlang‘ich ta’limda tarbiya jarayonining mazmuni va mohiyati

Tarbiya qonuniyatlari va metatamoyillari

Tarbiya jarayonining mohiyati va prinsiplari

Mafkuraviy tarbiya