Pedagogika va ijtimoiy pedagogika kategoriyalari - Pedagogika - Slaydlar

Pedagogika va ijtimoiy pedagogika kategoriyalari

Yuklangan vaqt:

04.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

250.966796875 KB

Ko'chirib olish

Reja:  Shaxs, rivojlanish, faoliyat, ijtimoilashuv, jamiyat.  Ijtimoiy pedagogikaning asosiy kategoriyalari.  Ijtimoiylashuv jarayoni. Tarbiya va ijtimoiy tarbiya. PEDAGOGIKA VA IJTIMOIY PEDAGOGIKA KATEGORIYALARI

 Shaxs — alohida individ , mohiyatan yaxlit ijtimoiy-axloqiy olam. U oʻzida inson mohiyatini, uning mavjudot sifatidagi qadriyatini mujassam etadi. Shaxs ijtimoiy-gumanitar fanlarda oʻz yoʻnalishi, tadqiqot obʼyekti va maqsadi nuqtai nazaridan turlicha talqin etiladi. U oʻta murakkab, ziddiyatli, qaramaqarshi, oʻzini oʻzi inkor etadigan mavjudot sifatida, biologik, fiziologik, ijtimoiy, maʼnaviy, ruhiy, axloqiy va estetik aqlidrok, tafakkur obʼyekti sifatida, hatto, falsafiy va mantiqiy, yashash huquqi va hayot mantigʻi jihatidan tadqiqot manbaiga aylanishi mumkin.  Shaxsning shakllanish omillari koʻp va xilmaxiddir. Mas, genetik (nasliy), biologiktabiiy, madaniy, ijtimoiy hayot tajribasi, oʻz turdoshlari bilan munosabatlar

 Rivojlanish — tabiat va jamiyatdagi qonuniyatli oʻzgarish; bir sifat holatidan boshqasiga, eskidan yangiga oʻtish. Rivojlanish natijasida obʼyektning — tarkibi yoki strukturasining yangi sifat holati vujudga keladi. Rivojlanish tabiat, jamiyat va bilish tarixini tushuntirishning umumiy tamoyilidir. Rivojlanishning 2 shakli mavjud: obʼyektning sekinasta sodir boʻluvchi miqdor oʻzgarishlari bilan bogʻliq evolyusion Rivojlanish va obʼyekt tuzilmasidagi sifat oʻzgarishlaridan iboratinqilobiy Rivojlanish Evolyusion Rivojlanish jamiyatda bir tizimning asta-sekin, keskin portlashlarsiz bir sifatiy asosdan ikkinchi sifatiy asosga oʻtishini, inqilobiy Rivojlanish esa keskin portlash yoʻli bilan bir sifatiy asosdan ikkinchi sifatiy asosga oʻtishini bildiradi. Evolyusion Rivojlanish jamiyatning yangi bosqichga uzluksiz va talafotlarsiz oʻtishiga imkon beradi. Bunday utishda muayyan vaqt zarur boʻladi. Inqilobiy Rivojlanishda jamiyatning eski asosiy tayanch nuqtalari yoʻq qilinib, keskin sifatiy oʻzgarishlar amalga oshiriladi. Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach, yangi jamiyatga oʻtishning evolyusion Rivojlanish yoʻlini tanladi. Bu yoʻl jamiyat aʼzolarining manfaatlariga zid kelmaydigan, muayyan vaqtni talab qiladigan va pirovardida samarali buladigan yoʻldir.

 Faoliyat — kishilarning tashqi olamga faol munosabati shakli, insonning oʻzini oʻzi maqsadga muvofiq tarzda oʻzgartirish usuli, inson borligʻining muhim xususiyatlaridan biri. Faqat F. zamiridagina inson mohiyati namoyon boʻlishi, jamiyatning, har qanday ijtimoiy tuzilmaning mavjudligi taʼminlanishi mumkin. Inson va jamiyat ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda, F. shakllari, asosan, quyidagicha turkumlashtiriladi: moddiy F. (insonning oʻz xavfsizligi taʼminlanishi, oziqovqat, kiyimkechakka boʻlgan dastlabki ehtiyojlarining qondirilishi va mehnat qurollari orqali tashqi tabiatning oʻzgartirilishi); ijtimoiysiyosiy (ijtimoiy munosabatlarga, ijtimoiy hayotga taʼsir koʻrsatish); maʼnaviy (ilmfan, sanʼat, din, badiiy ijod va boshqa sohlar.

 Jamiyat – kishilar uyushmasining maxsus shakli, kishilar oʼrtasida amal qiladigan juda koʼplab munosabatlar yigʼindisi; tabiatning bir qismi; ijtimoiy borliq.  Jamiyat gʼoyat murakkab va koʼpqirrali hodisa boʼlib, muttasil ravishda oʼzgarish va rivojlanish xususiyatiga egadir. Juda qadim zamonlardanoq insoniyatning ulugʼ mutafakkirlari jamiyat mohiyatini bilishga va insonning jamiyatdagi oʼrni va rolini belgilashga harakat qilganlar. Turli tarixiy davrlarda mifologik, diniy, ilmiy va falsafiy qarashlar jamiyatning kelib chiqishi va rivojlanishi toʼgʼrisida muayyan bilim, tasavvurlar hosil qilishga imkon bergan.  Insoniyat maʼnaviyati yuksalib borgani sayin jamiyat toʼgʼrisidagi qarashlar ham tobora takomillashib borgan, jamiyat toʼgʼrisidagi oʼta sodda diniy- mifologik qarashlarga nisbatan ancha murakkab va ishonchli ilmiy-falsafiy qarashlar vujudga kelgan.

 Pedagogika va ijtimoiy pedagogika kategoriyalari: Pedagogika Ijtimoiy pedagogika  · ta'lim  o`qitish  tarbiya  pedagogik faoliyat  ijtimoiy ta'lim  o`qitishning ijtimoiy jihatlari  ijtimoiy tarbiya  ijtimoiy pedagogik faoliyat  ijtimoiylashuv  ijtimoiy institut  ijtimoiy adaptatsiya  ijtimoiy reabilitatsiya

 Pedagogika faoliyat - bu ta'lim-tarbiya vositasida o`quvchilarga ijtimoiy madaniyat tajribalarini singdirishga qaratilgan kasbiy faoliyatdir.  Ijtimoiy pedagogik faoliyat - bu bolaning ijtimoiylashuviga, ularga ijtimoiy madaniyat tajribalarini singdirishga, jamiyatda o`z-o`zini boshqarishga sharoitlar yaratishga qaratilgan kasbiy faoliyatdir. U ma'lum shaxsga qaratilgan bo`lib, aniq manzilga yo`naltirilgan faoliyatdir. Ijtimoiy pedagogik faoliyat quyidagi xususiyatlarga ega.  ▪ Ta'lim muassasalaridagi ijtimoiy-pedagogik faoliyat,  ▪ bolalar tashkilotlaridagi ijtimoiy-pedagogik faoliyat,  ▪ bolalarning ijodkorligini oshirish va dam olishini tashkil etishga mas'ul tashkilotlardagi ijtimoiy-pedagogik faoliyat.  Ijtimoiy-pedagogik faoliyatning asosiy yo`nalishlari qo`yidagilar hisoblanadi.  ▪ dezadaptatsiyaga uchragan bolalarni profilaktika qilish,  ▪ ijtimoiy me'yorlardan chekingan (o`qish) bolalarni ijtimoiy reabilitatsiya qilish .Bu ishlar ikki shaklda amalga oshiriladi:  1.Bevosita bolaning o`zi bilan olib boriladigan ishlar.  2.Bolaning ijtimoiy muhit bilan aloqasida vositachilik qilishi.

 Ijtimoiy tarbiya esa bolaning ijtimoiylashuviga qaratilgan ijtimoiy ahamiyatga molik fazilatlarni shakllantirish jarayonidir. Ijtimoiy tarbiya muammolari xususida A.V.Mudrik, V.D.Semyonova, G.N.Filova singari olimlar tadqiqotlar olib borgan.  Ijtimoiylashuv jarayonida bola jamiyat, ijtimoiy munosabatlar, ijtimoiy makrm, ijtimoiy xulk.-atvorning me’yor va koidalari haqidagi turli bilimlarni, jamiyatga ko`nikishiga yordam beruvchi turli ko`nikma va malakalarni uuzlashtiradi. Bu jarayon, ayniqsa, bolalikda juda jadal sur’atlar bilan amalga oshadi. Ma’lumki, bola besh yoshgacha uning keyingi hayotida o`z aksini topuvchi nihoyatda ko`p bilimlarni oladi.  Bola ijtimoiylashuvining ajralib turuvchi xususiyati, uning jamiyat ilgari surayotgan yurish-turish me’yorlariga baxo berishi va nazorat qilishining qiyinligidadir. U bularni faqat o`zlashtirib boradi, shuning uchun ham bola shaxsining ijtimoiylashuv jarayonida ota-onalar, qarindoshlar, ular bilan ishlayotgan mutaxasislarning (psixolog, shifokor, pedagog va shu kabilar) ta’siri katta bo`lib, bolalarni, hayotda zarur ijtimoiy bilimlarni ertaroq; va yaxshiroq; o`zlashtirishlari, ularni hayotda qo`llashga intilishlari aynan ularga bog`liqdir. Buning ijtimoiy pedagogika bilan bog`liqligi shundaki, maktab yoki boshqa ta’lim muassasida ta’lim olish jarayonida bola, avvalo, akademik bilimlarni o`zlashtiradi.

O'xshashlar

Ijtimoiy pedagogika rivojlanishining madaniy-tarixiy asoslari

Pedagogika fan sifatida

Pedagogika fanining maqsad va vazifalari

Pedagogika fanining rivojlanish tarixi

Pedagogika fanining tadqiqod metodlar