Kultivatorlar, yoppasiga ishlov beradigan va chopiq kultivatorlar, vazifasi ishchi qismlarini sharoitga moslab tanlash va moslashtirish - Mashinasozlik - Slaydlar

Kultivatorlar, yoppasiga ishlov beradigan va chopiq kultivatorlar, vazifasi ishchi qismlarini sharoitga moslab tanlash va moslashtirish

Yuklangan vaqt:

27.06.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1585.744140625 KB

Ko'chirib olish

FAN: QISHLOQ XО‘JALIGI MASHINALARI 1“ TIQXMMI” MILLIY TADQIQOT UNIVERSITETINING QARSHI IRRIGATSIYA VA AGROTEXNOLOGIYALAR INSTUTUTI Kultivatorlar, yoppasiga ishlov beradigan va chopiq kultivatorlar, vazifasi ishchi qismlarini sharoitga moslab tanlash va moslashtirish

Qishloq xo‘jaligida samaradorlikning yuqori bo‘lishi ko‘p jihatdan sohaning zamonaviy texnikalar bilan ta’minlash, ulardan samarali foydalanish darajasiga bog‘liq. Prezidentimizning 2018 yil 10 maydagi “Qishloq xo‘jaligini o‘z vaqtida qishloq xo‘jaligi texnikasi bilan ta’minlash mexanizmlarini yanada takomillashtirish chora- tadbirlari to‘g‘risida”gi, 2018 yil 29 maydagi “Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchilarga mexanizatsiya va servis xizmatlarini ko‘rsatish samaradorligini oshirish bo‘yicha qo’shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi, 2019 yil 31 iyuldagi “Qishloq xo‘jaligi mashinasozligini jadal rivojlantirish, agrar sektorni qishloq xo‘jaligi texnikalari bilan ta’minlashni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashga oid chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarorlari bu borada muhim omil bo‘lmoqda. Bu qarorlarda sohaga oid qator vazifalar belgilangan.

Kultivatorlar, yoppasiga ishlov beradigan va chopiq kultivatorlar, vazifasi ishchi qismlarini sharoitga moslab tanlash va moslashtirish 1 Kultivatorlar, vazifasi, turlari, tuzilishi, ishchi qismlari. 2 Yoppasiga ishlov beradigan kultivatorlar 4 Chopiq kultivatori, vazifasi, tuzilishi, ishchi qismlari. REJA: 5 Chopiq kultivatorini ishga tayyorlash. 3 Kultivatorlarni ishga tayyorlash.

Asosiy adabiyotlar 1. Shoumarova M.SH., Abdillayev T.A. Qishloq xo‘jaligi mashinalari. – Tashkent, 2002. 2. Mamatov F.M., Temirov I.G’ Qishloq xo’jalik mashinalari. – Toshkent, 2019. 3. Srivastava A., Carroll E.G., Rohrbach P.R.,Buckmaster D.R. Engineering Principles of Agricultural Machines. American Society of Agricultural and Biological Engineers 2950 Niles Road, St. Joseph, MI 49085-9659 US, USA. 2006. – 367 p. 4. Shoumarova M., Abdillaev T. Qishloq xo‘jaligi mashinalaridan praktikum. Toshkent o‘qituvchi. 2010. – 423 b. (darslik) 5. Mamatov F.M. Qishloq xo‘jalik mashinalari. Toshkent. 2012 y. -364 b. Internet saytlari 6. www.ziyonet.uz 7. www.referat.uz 8. www.google.com 9. www.agroilm.uz 10. www.dehqon.uz 11. http ://www.mcsa.ru

MAVZUNING MAQSADI VA VAZIFALARI Mavzuning maqsadi talabalarda kultivatorlar, vazifasi, ishchi qismlari, tuzilishi va ishga rostlash bo‘yicha yetarlicha tushunchalar berish, ularda kultivatorlar haqida yangi bilimlarni shakllantirishdan iborat . Mavzuning vazifalari: - kultivatorlarning turlari, tuzilishi, texnologik ish jarayoni o‘rgatish; - kultivatorlarning ishiga qo‘yiladigan agrotexnik talablarni o‘rgatish; - chopiq kultivatorining tuzilishi, texnologik ish jarayoni o‘rgatish; - chopiq kultivatorining ishiga qo‘yiladigan agrotexnik talablarni o‘rgatish; - kultivator ishchi qismlarining parametrlarini aniqlash bo‘yicha nazariy bilimlarni berish. 1

2 Respublikamiz sharoitida yerlarni chigit va boshqa qishloq xo‘jaligi ekinlari urug‘larini ekish uchun tayyorlashda yerlarga yoppasiga ishlov berishda hamda ekinlarning qator orasiga ishlov berishda chizellash keng qo‘llaniladigan muhim agrotexnik tadbir hisoblanadi. Kultivatorlar daladan bir o‘tishda tuproqni 10-18 sm ga yumshatadi, uning yuzasini tekislaydi va talab darajasida zichlab ketadi. Kultivatorlar yerga yoppasiga ishlov beradigan, maxsus va chopiq kultivatorlariga bo‘linadi. Respublikamizda yerlarni ekishga tayyorlashda KFG-3,6 frezali kultivator, CHKU-4 chizel-kultivator va qator oralariga ishlov berishda KXU-4 kultivator-oziqlantirgichlardan foydalaniladi. Kultivatorlarning vazifasi va turlari

3 - ishlov berish chuqurligi - 12-18 sm, - ishlov berish chuqurligining belgilangandan farqi - ko‘pi bilan ±2sm, - ishlov berish chuqurligining o‘rta kvadratik chetlanishi - ko‘pi bilan ±3 sm, - ishlov berilgan qatlamdagi tuproqning uvalanish sifati: -o‘lchami 50 mm dan kichik fraksiyalar miqdori - kamida 70 %; -o‘lchami 100 mm dan katta fraksiyalar bo‘lmasligi lozim. - begona o‘tlarning yo‘qotilish darajasi - kamida 95 %, - dala yuzasida qolgan notekisliklarning balandligi - ko‘pi bilan 5 sm, - o‘g‘itlash me’yori, kg/ga: - superfosfat 200-600 - ammofos 200-600 - ammiak selitrasi 200-600 - kaliy tuzi 200-600 - apparatlarning o‘g‘it sepish notekisligi - ko‘pi bilan ±10 %, - o‘g‘it solish chuqurligi - 15-18 sm, - o‘g‘it solish kengligi - 15-18 sm Chizel-kultivator ishiga qo‘yiladigan agrotexnik talablar

4 KFG-3,6 frezali kultivator KFG-3,6 frezali kultivator og‘ir mexanik tarkibli va serkesak dalalarni chigit va boshqa qishloq xo‘jalik ekinlari urug‘ini ekishga tayyorlashda qo‘llaniladi. U rama, unga o‘rnatilgan o‘qyoysimon panjalar, frezali baraban, fartuk va g‘altaklardan tashkil topgan. O‘qyoysimon panjalar tuproqni 18 sm gacha chuqurlikda yumshatadi, frezali baraban uni 8-10 sm chuqurlikda maydalaydi, fartuk dala yuzasini tekislaydi va g‘altak uni zichlab ketadi. Agregatni qamrov kengligi 3,6 metrni tashkil etadi.

5 1-rama; 2-reduktor; 3-kardanli val; 4-oraliq val; 5-yon reduktor; 6-pichoq; 7-o‘qyoysimon panja; 8-tayanch g‘ildirak; 9 va 10-kojux; 11-taglik; 12-barmoq; 13- halqaKFG-3,6 frezali kultivator

6 1-qurilmaning ramasi; 2- tortqi; 3- g‘altak; 4-markaziy reduktor; 5-yon reduktor; 6- rotor; 7-yumshatadigan ish organi; 8-kardanli val; 9-tayanch g‘ildirak; 10-tayanch g‘ildirakni mahkamlovchi kronshteyn; 11- tekislovchi fartuk.

Prujina ustunli yumshatadigan ishchi qismli chizel-kultivator 1-osish qurilmasi; 2-rama; 3-tekislagich; 4-ishlov berish chuqurligini rostlovchi vint: 5-tayanch g‘ildiragi; 6-bosim prujinasi; 7-yumshatadigan ish organi; 8-prutokli g‘altak

8O‘g‘itlagich bilan jihozlangan CHKU-4A chizel-kultivatori 1-tirkagich; 2-tirkagichning tortuvchi vinti; 3-gidrosilindrning tortuvchi vinti; 4-gidrosilindr; 5-rama; 6-o‘g‘it sepish apparati; 7-boronalar uchun rama; 8-borona; 9-o‘qyoysimon panja; 10-soshnik; 11-g‘ildirak; 12-yumshatuvchi panja

9 KM-3,0 kombinatsiyalashgan mashina 1- rama; 2- o‘g‘it sepish apparati; 3- tayanch g‘ildirak; 4-5- tuproqni yumshatadigan ish organlar; 6- soshnik; 7- tekislagich; 8- tishli-plankali g‘altak

10 Chizel-kultivatorlarni ishga tayyorlash va sozlash. Dalaga chiqishdan oldin chizel-kultivator kerakli ish organlari va boronalar bilan jihozlanadi hamda agronom tomonidan belgilangan ishlov berish chuqurligi va o‘g‘it solish me’yorida sozlanadi. O‘t bosmagan dalalarga ishlov berishda chizel-kultivator yumshatkich panjalar, o‘t bosgan dalalarga ishlov berishda esa o‘qyoysimon panjalar bilan jihozlanadi. Yerlarga ishlov berish bilan birga o‘g‘itlash ham nazarda tutilgan bo‘lsa, oldingi ikki qatorga yumshatkich panjalar, oxirgi uchinchi qatorga esa o‘g‘it soshniklari bilan jihozlangan o‘qyoysimon panjalar o‘rnatiladi. Tuproq yaxshi maydalanishini ta’minlash uchun yumshatkich panjalar pog‘onasimon, ya’ni ikkinchi qatordagi panjalar birinchi qatordagilarga, uchinchi qatordagi panjalar esa ikkinchi qatordagilarga nisbatan 3 santimetr chuqurroqda yuradigan etib sozlanadi. Chizel- kultivatorni belgilangan ishlov berish chuqurligiga sozlash gidrosilindr 4 ni tortuvchi vint 3 bo‘ylab ko‘tarish yoki tushirish, belgilangan o‘g‘it solish me’yoriga sozlash esa KMX- 65 o‘g‘it solish apparati 6 fiksatorini uning gardishidagi kerakli tirqishga o‘rnatish yo‘li bilan amalga oshiriladi.

Chizel-kultivatorning ish organlari a – yumshatkich panja; b – o‘qyoysimon panja; v – o‘g‘it soshnigi bilan jihozlangan o‘qyoysimon panja

16Chizel-kultivator yumshatkich panjalarini pog‘onasimon o‘rnatish sxemasi

Chopiq kultivatorlar G‘o‘zadan yuqori va sifatli hosil olishga ularni agrotexnika talablariga mos ravishda parvarishlash orqali erishiladi. G‘o‘za qator oralig‘idagi tuproq yumshok, g‘ovak, mayda donador holda bo‘lishi ta’minlansa, unda havo almashinish jarayonini yaxshilanadi, natijada havoning tuproqni pastki qatlamlariga kirib borishi va o‘simlik ildizlarining nafas olishi uchun kerak bo‘ladigan kislorod bilan taminlanadi, suv va issiqlikning eng maqbul rejimlarida biologik jarayonlar jadal kechadi, tuproq tarkibidagi oziq moddalar resursini to‘liq safarbar qilish va ulardan samarali foydalanish imkoniyati yaratiladi, suv tuproqqa yaxshi shimiladi, tuproq yuza hamda pastqi qatlamlaridan bug‘lanishining minimum darajagacha kamaytirishga imkon paydo bo‘ladi va uning namligi uzoq saqlanadi. Sho‘rlangan yerlarda esa quyi qatlamlardagi tuzning yuqoriga ko‘tarilishi pasayadi. G‘o‘za qator oralari tuprog‘ining bunday holati chopiq traktorlariga agregatlab ishlatiladigan KXU-4 (1-rasm) va boshqa shu kabi oziqlantirgich kultivatorlar bilan 4-5 marta ishlov berish orqali ta’minlab turiladi.

1-old ramasi; 2-seksiyaning pasaytirgichi; 3-to‘rt bo‘g‘inli seksiya; 4-orqa rama; 5-orqa ramani qotirish kronshteyni; 6-kachalkali val; 7 va 8-o‘g‘itlash apparatlari; 9-ko‘tarish vali; 10-o‘g‘it o‘tkazgich; 11- kultivatorning ishchi qismlari (ariq ochgich).KXU-4 kultivator-oziqlantirgich sxemasi

Qator oralari 60 smli dalaga rostlangan kultivatorning 1-chopiqqa sozlangan umumiy sxemasi

Культиваторлар кутилган самарани бериши учун 8 турдаги иш органлари билан тўлиқ жиҳозланган бўлиши керак: 60 см ли қатор ораларида ишлаш учун жами 68 дона, 90 см қатор оралари учун 84 дона иш органлари талаб этилади

21Qator oralaridagi tuproqni yumshatish bilan bir vaqtda begona o‘tlar ildizlarini ham qirqish maqsadida har bir qator orasiga ikkitadan sferik disk, ikkitadan qirg‘ich pichoq va bittadan o‘qyoysimon panja o‘rnatish lozim (rasm, a). Yondosh qator oralariga esa bir donadan sferik disk, qirquvchi pichoq va o‘qyoysimon tish joylashtiriladi. Ishchi qismlarni joylashtirish o‘lchamlari sxemada berilgan. Dalada begona o‘tlar kam bo‘lsa, tuproqni mayin yumshatish uchun sferik disklar va qirg‘ich pichoqlar o‘rniga yumshatgich tishlarni qo‘llash maqsadga muvofiq. Bunda bitta qator orasiga beshta yumshatkich tish va bitta o‘qyoysimon panja o‘rnatiladi (rasm, b). Har birining oralig‘i 60 sm bo‘lgan 6 ta qator orasidagi tuproqqa ishlov berish uchun bitta chopiq agregatiga hammasi bo‘lib 12 ta sferik disk, 7 ta o‘qyoysimon panja va 12 ta qirquvchi pichoq yoki qirquvchi pichoqlar o‘rniga 24 ta yumshatkich panja o‘rnatiladi.

60 sm li g‘o‘za qator oralari tuprog‘iga ishlov berishda begona o‘tlar ildizlarini qirqish (a) va tuproqni yumshatish (b) uchun ishchi organlarni joylashtirish sxemalari

1-tayanch g‘ildiragi; 2-gryadil: 3-yog‘och taxtacha; 4-sferik disk; 5-qirg‘ich pichoq; 6-yumshatkich tish; 7-o‘qyoysimon ishchi qism. Ishchi qismlarni ishlov berish chuqurligiga sozlash

E’TIBORLARINGIZ UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

Tishli tirmalarni tuzilishi, texnologik ish jarayoni, ularning ishiga qo'yiladigan agrotexnik talablar

Mexanizm va mashinalar nazariyasi (MMN) faniga kirish

Porshenli, markazdan qochma va vintli kompressorlarga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash

Mexanizm va mashinalar tuzilishining asoslari

O’zbekiston respublikasi olimlarining “Mashina detallari” fani bo’yicha ilmiy maktablari va ular bajargan ilmiy tadqiqot ishlari