Uzluksiz ma'naviy tarbiya konsepsiyasi asosida talaba yoshlarni manaviyatini shakllantirishning pedagogik-psixologik jihatlari - Manaviyat asoslari - Slaydlar

Uzluksiz ma'naviy tarbiya konsepsiyasi asosida talaba yoshlarni manaviyatini shakllantirishning pedagogik-psixologik jihatlari

Yuklangan vaqt:

07.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2101.9833984375 KB

Ko'chirib olish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI PSIXOLOGIYA KAFEDRASI “ Uzluksiz ma’naviy tarbiya konsepsiyasi asosida talaba yoshlarni manaviyatini shakllantirishning pedagogik-psixologik jihatlari” mavzusida 70110102-Pedagogika va Psixologika mutaxassisligi bo’yicha magistr akademik darajasini olish uchun tayyorlangan dissertatsiya ishi T A Q D I M O T I

Kirish I-bob . UZLUKSIZ MA’NAVIY TARBIYA KONSEPSIYASI ASOSIDA TALABA YOSHLARNI MA’NAVIYATINI SHAKLLANTIRISHNING PEDAGOGIK- PSIXOLOGIK ASOSLARI MUNDARIJA 1.1. Talaba yoshlarning o’ziga xos psixologik xususiyatlari . 1.2. Talaba yoshlarning ma’naviyatini shakllantirishning mazmuni va vositalari . 1.3 Birinchi bob bo‘yicha xulosalar............

Jahon ta’lim tizimiga nazar solar ekanmiz . Jahon, ta’limi tizimida talabalarning ma’naviy axloqiy kompitentligini rivojlantirish metodikalari, raqobatbardosh kadrlar tayyorlash mexanizmlari bo’lajak o’qituvchilarning ma’naviy va axloqiy sifatlarining rivojlantirishning amaliy pedagogik tizimi, o’qitish modellari texnologik taraqqiyot g’oyalari bilan uyg’unlashtirilgan interfaol dasturlar ta’lim jarayoniga tadbiq etilganligini ko’rishimiz mumkin Uzluksiz ma’naviy tarbiya konsepsiyasi asosida talaba yoshlarni manaviyatini shakllantirishning pedagogik-psixologik jihatlarini ishlab chiqish va Yoshlardagi ma’naviy bo’shliqni to’ldirish uchun ularni turli tajovuzlardan himoya qilish, avvalo ularning qalbida Vatanimizga bo’lgan muhabbatni yanada kuchaytirish, buyuk tariximizni, milliy urf-odatlarimizni qalblariga singdirish. Yana milliy o’zligimizga salbiy ta’sir ko’rsatgan milliy qadriyatlarimizni rivojlanib borishiga to’sqinlik qilgan, o’zligimizdan ayirmoqchi bo’lganlarni, eski zamonlardan qolib kelayotgan noma’qul odatlar haqida ham ochiq so’z bilan tushuntirishimiz zarurdir. Magistrlik dissertatsiyasining dolzarbligi va zaruriyati

Muammoning ishlanganlik darajasi . • Respublikamizda ma’naviy axloqiy tarbiya mazmunini takomillashtirish , unda milliy kadrlarning o’rnini yoritish masalalari bo’yicha shug’ullangan olimlar. • G.Izbullayeva “ Jaloliddin Rumiyning manaviy –axloqiy tarbiyaga oid qarashlaridan ta’lim jarayonida samarali foydalanish”, • V. Karimov, O.Hayitov,F.Akramova .N.Lutfullayeva “ Shaxs fenomeni”Shaxs va jamiyatning o’zaromunosabatlari “, • I. Mahkamov “Bo’lajak o’qituvchilarni tarbiya jarayonini boshqarishga tayyorlash”, • N. Oripova “Etika va axloqshunoslik ” , “Yoshlarda xulq – odob ma’daniyatni shakllantirish” haqida • SH.S.SHodmonova “ Pedagogik texnologiyalar” ,

Xorijiy davlat olimlaridan . Erik erikson “Shaxs shakllanishi”, Elizabetta Kiss ,, Ma’naviy, siyosiy va axloqiy tarbiya” , Emile Durkheim “Kollektiv ongning hal qiluvchi roli” I.H. Fuches , I.C Huflmen.I. Kohlberg ,, Axloqiy rivojlanish bosqichlari” F, Oser va boshqalar tomonidan axloqiy tarbiya masalasi , oliy ta’limda talabalarda tarbiyalash medot va shakllarini ishlab chiqish bo’yicha tadqiqotlar o’rganilgan. O‘zbekistonlik psixolog tadqiqotchilar E.G‘.G‘oziev ”umumiy psixologiya” (1990, 2002), G‘.B.Shoumarov “Olila psixologiyasi” (1979), B.R.Qodirov ”yoshlarning individual xususiyatlari” (1999), V.M.Karimova “yosh davrlar psixologiya” (1998), R.I.Sunnatova”fikrlash faoliyatining individual- tipologik xususiyatlari” (1998), N.S.Safaev (2005), Z.T.Nishanova (2005),

Tadqiqot maqsadi : Uzluksiz ma’naviy tarbiya konsepsiyasi asosida talaba yoshlarni ma’naviyatini shakllantirishning pedagogik- psixologik xususiyatlarini o‘ziga xos usullarini aniqlash asosida ilmiy -amaliy tavsiyalar ishlab chiqish . Tadqiqot obyekti: Termiz davlat pedagogika instituti, Termiz davlat universiteti talabalari.Tаdqiqot predmеti: Uzluksiz ma’naviy tarbiya konsepsiyasi asosida talaba yoshlarni ma’naviyatini shakllantirishning pedagogik –psixologik xususiyatlari omillarini o’rganish.09 01 42 0E 1F 09 01 22 0B0712 07 0F07 130807 1D 1B1F131F130E 01 02 09

TАDQIQОTNING VAZIFАLARI: Uzluksiz ma’naviy tarbiya konsepsiyasi asosida talaba yoshlarning ma’naviyatini shakllantirish imkoniyatlarini tahliliy aniqlashtirish Talaba -yoshlarda ma’naviy tarbiyani shakllantirishning imkoniyatlarini aniqlash . Talaba -yoshlarda tarbiya konsepsiyasi orqali ma’naviyatini shakllantirish uchun maxsus intellectual debatlar, munozaralar, suhbatlar tashkil etish. -Talaba-yoshlarda uzluksiz ma’naviy tarbiya konsepsiyasi asosida ma’naviyatini shakllantirishni yanada rivojlantirishning samaradorligini tajriba-sinov ishlari natijasida aniqlash hamda ilmiy-amaliy tavsiyalar ishlab chiqish.

Tаdqiqоt ishining nаzariy ahаmiyati: Ijtimoiy fanlarni Innovtsion ta’lim tarbiya sharoitida oliy ta’lim muassasalari talabalarini uzluksiz ma’naviy tarbiya konsepsiyasi asosida ma’naviy tarbiyalashning mazmuni shakl , metod mazmunini takomillashtirishtiradi. Tаdqiqot ishining amаliy ahаmiyati. Oliy ta’lim muassasalarida talabalarni ma’naviy tarbiyalashning pedagogik- psixologik jihatlarini bosqichma- bosqich shakllantirib borish bilan izohlanadi. Oliy ta’lim psixologlari, talabalar ,trenrlar, tuterlarlarda turli xil treninglar o’tkazish .Tаdqiqоtning ilmiy yаngiligi : Uzluksiz ma’naviy tarbiya konsepsiyasi asosida talaba yoshlar ma’naviyatini shakllanish diagnostikasini, tadqiq etish bo‘yicha qo‘llanilgan metodikalar asosida pedagog-psixologlar uchun ilmiy-amaliy tavsiyalar tayyorlanishi bilan izohlanadi.

I BOB. I-bob . UZLUKSIZ MA’NAVIY TARBIYA KONSEPSIYASI ASOSIDA TALABA YOSHLARNI MA’NAVIYATINI SHAKLLANTIRISHNI NG PEDAGOGIK- PSIXOLOGIK ASOSLARI 1.1. Talaba yoshlarning o’ziga xos psixologik xususiyatlari 1.2. Talaba yoshlarning ma’naviyatini shakllantirishning mazmuni va vositalari I bob yuzasidan Xulosa

1.1. Talaba yoshlarning o’ziga xos psixologik xususiyatlari Talaba so’zi- (arab tilidan olingan bo’lib izlovchi, o’rganuvchi ) degan ma’noni anglatadi.Talabalik yoshi-bu oliy o’quv yurtining rivojlanishi bilan bevosita bog’liq bo’lgan hodisa. K. D. Ushinskiy bu yoshni "eng hal qiluvchi" deb atadi, chunki aynan shu davr insonning kelajagini belgilab beradi, bu o’z ustida intensiv ishlashning juda faol davri. L. D. Stolyarenko talabalar jamoasini oliy ta'lim instituti tomonidan tashkiliy jihatdan birlashtirilgan odamlarning o’ziga xos ijtimoiy toifasi, o’ziga xos jamoasi sifatida tavsiflaydi. B. G. Ananievning fikricha, 17 yoshdan 25 yoshgacha bo’lgan hayot davri shaxsni shakllantirishning yakuniy bosqichi va professionallashtirishning asosiy bosqichi sifatida muhim ahamiyatga ega.

B. G. Ananyevning so’zlariga ko’ra, 17 yoshga kelib, shaxs o’z-o’zini tarbiyalash faoliyati ko’nikmalarini shakllantirish uchun maqbul sub'ektiv sharoitlarni yaratadi. Institutning zamonaviy talabasi, birinchi navbatda, keyingi rivojlanish uchun barcha imkoniyatlarga ega bo’lgan shaxsdir Jamiyatning eng muhim intellektual salohiyati bo’lgan birinchi kurs talabasi kechagi talaba bo’lib, u zarur tajribaga ega emas va uni sotib olishga shoshilinch ehtiyoj sezadi. Shu munosabat bilan o’qituvchi birinchi kurs talabasi faoliyatini mustaqil ishlarga imkon qadar tezroq moslashishga yo’naltirishi juda muhimdir.

B.G. Ananiev eksperiment natijasida insonning psixofiziologik funktsiyalari rivojlanishining tuzilishini tashkil etuvchi momentlarni taqqosladi, funktsional darajaning ko’tarilishi, barqarorlashishi va pasayishi lahzalarini o’z ichiga olgan hayot yillarini ajratdi V. S. Ilyin va V. A. Nikitin ta'lim jarayonlarining samaradorligi va axloqiy va ruhiy salomatlikni tiklash talabaning yangi yashash sharoitlariga qanchalik tez moslashishiga bog’liqligini aniqlaydi O’quv faoliyatida moslashish kognitiv usullarni o’zlashtirish, kognitiv qadriyatlarga yo’naltirish bilan bog’liq. Tanish muhitning o’zgarishi o’qish natijalaridan norozilik, shaxslararo munosabatlar, guruhdagi tanish maqomning yo’qolishi, kelajakdagi kasbni tanlashda tashvish bilan kuchayishi mumkin

O’quv faoliyatining tabiati va unga mos keladigan xulq-atvor modellari bo’yicha talabalarnin g uch turi ajralib turadi. U Birinchi turda kognitiv qiziqishlar o’quv rejasi va fan dasturlari bilan belgilangan bilimlardan tashqariga chiqadi. Talabalar institut hayotining barcha sohalarida faol bo’lib, keng ixtisoslashuv va ko’p qirrali kasbiy tayyorgarlikka yo’naltirilgan. Ikkinchi turga tayinlangan talabalartor ixtisoslikka aniq yo’naltirilganligi bilan ajralib turadi. Bu erda ham kognitiv faoliyat o’quv dasturlaridan tashqariga chiqadi, lekin kengroq emas, balki chuqurroq. Butun faoliyat tizimi"yaqin kasbiy manfaatlar"doirasi bilan cheklangan. Va nihoyat, uchinchi turdagi talabalarda kognitiv faoliyat qat'iy ravishda faqat o’quv dasturi doirasida bilim va ko’nikmalarni o’zlashtirishga qaratilgan. Ushbu tur minimal faollik va ijodkorlik darajasini namoyish etadi

1.2.Talaba yoshlarning ma’naviyatini shakllantirishning mazmuni va vositalari Bugungi kunda ta’lim muassasalarida ta’lim- tarbiya sifatini takomillashtirish, har tomonlama ma’naviy-axloqiy jihatdan tarbiyalangan barkamol shaxslarni voyaga yetkazish davlat siyosatining ustuvor yo’nalishilaridan biri desak adashmagan bo’lamiz Ma'naviy-axloqiy tarbiyada ham yana bir eng qimmatli qadriyat- erkinlik hisoblanadi. Bu esa o‘z navbatida talaba shaxsida mas'uliyatni his etish, ongli intizomga rioya etish ko‘nikmalarini tarbiyalaydi Ma'naviyat shaxs, xalq, davlat va jamiyatning kuch-qudrati, taraqqiyoti va istiqbollarini belgilab beruvchi ichki ijobiy, ruhiy omili hisoblanadi

1996 yil 9 sentyabrda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PF 1559-sonli "Ma’naviyat va ma’rifat jamoat markazi faoliyati samaradorligini yanada oshirish to‘g‘risida" gi qarori qabul qilindi. Farmonning ijrosini ta’minlash maqsadida, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 20 apreldagi "Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida" 2209-sonli qarori va O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 1996 yil 16 sentyabrdagi 221-sonli buyrug‘i bilan universitetda ma’naviyat va ma’rifat bo‘limi tashkil etilgan.

• Talabalarni mustaqil O‘zbekiston Respublikasining fuqarosi qilib tarbiyalashda milliy va umuminsoniy qadriyatlarga e’tibor qaratish – talabalarning milliy g‘ururini oshirish; • xalqning qadimgi qadriyatlarini boyishiga hissa qo‘shish; • ona vatan oldidagi hamfuqarolik, haminsoniylik vazifasini bajarishga tayyorlab berish; • bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida iqtisodiy bilimini oshirish; • mamlakatning ichki va tashqi siyosatini yuksalishida yoki mo’taxassislarni tayyorlash ;Ma’naviy-ma’rifiy va tarbiyaviy ishlarning asosiy yo‘nalishlari

XULOSA Xulosa qilib aytganda, tarbiya va ta’limni xech qachon bir-biridan alohida ajratib bo‘lmaydi. Bu ikki jarayon o‘zaro uyg‘un, uzluksiz asosda tashkil etilgandagina odobli, axloqiy fazilatlarga ega, yuksak ma’naviyatli, shu bilan birga bilimdon, zukko, ruhan va jismonan sog‘lom, keng dunyoqarash va tafakkurga ega bo’lgan, zamonaviy kasb-hunar egasi bo‘lgan vatanparvar talaba-yoshlarni yetishtirib beradi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

Maktablarda Ma'naviyat va ma'rifat ishlarini rejalashtirish

Shaxs ma`naviyatini shakllantirishda ota-ona va oila mas’uliyati

Ma'naviy tahdidlar va unga qarshi kurash yo'llari

Yuksak ma’naviyatli yoshlarni tarbiyalashda O’rta Osiyo allomalari merosining o’rni

Oilaga sadoqat va g'amxo`lik - yuksak ma'naviy odob