logo

Исломдаги йўналишлар, мазҳаблар, оқимлар фанининг мазмун ва моҳияти (dars ishlanma)

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

293.5 KB
Исломдаги йўналишлар, Исломдаги йўналишлар, мазҳаблар, оқимлар мазҳаблар, оқимлар фанининг мазмун ва фанининг мазмун ва моҳиятимоҳияти Дарс режаси:Дарс режаси:  Мустақил Ўзбекистонда виждон Мустақил Ўзбекистонда виждон эркинлигининг кафолатланишиэркинлигининг кафолатланиши  Миллий истиМиллий исти қлол ғоясининг асосий қлол ғоясининг асосий тамойилларитамойиллари  Барқарорликни сақлашда диний омилнинг Барқарорликни сақлашда диний омилнинг ўрниўрни  Ислом сўзининг луғавий ва истилоҳий Ислом сўзининг луғавий ва истилоҳий маъноларимаънолари  Мазҳаб сўзининг луғавий ва истилоҳий Мазҳаб сўзининг луғавий ва истилоҳий маъноларимаънолари  Йўналиш маънолариЙўналиш маънолари  Оқим ва фирқа сўзларининг моҳиятиОқим ва фирқа сўзларининг моҳияти  Ижтиҳод ва мужтаҳидларИжтиҳод ва мужтаҳидлар  Фиқҳ ва фиқҳий мазҳабларФиқҳ ва фиқҳий мазҳаблар  Ақида ва ақидавий таълимотларАқида ва ақидавий таълимотлар Дарснинг мазмуниДарснинг мазмуни  Мустақил Ўзбекистонимизда виждон Мустақил Ўзбекистонимизда виждон эркинлиги Конституция моддалари билан эркинлиги Конституция моддалари билан кафолатланди. Бош қомусимизнинг кафолатланди. Бош қомусимизнинг 18,29,31,57,61 моддаларида виждон 18,29,31,57,61 моддаларида виждон эркинлиги кафолатланиши ва диний эркинлиги кафолатланиши ва диний ташкилотлар ҳуқуқи белгилаб қўйилган.ташкилотлар ҳуқуқи белгилаб қўйилган. Конституция моддалариКонституция моддалари  ИККИНЧИ БИККИНЧИ Б ЎЎ ЛИМ. ИНСОН ВА ЛИМ. ИНСОН ВА ФУҚАРОЛАРНИНГ АСОСИЙ ҲУҚУҚЛАРИ, ФУҚАРОЛАРНИНГ АСОСИЙ ҲУҚУҚЛАРИ, ЭРКИНЛИКЛАРИ ВА БУРЧЛАРИ ЭРКИНЛИКЛАРИ ВА БУРЧЛАРИ  V боб. Умумий қоидаларV боб. Умумий қоидалар  18-модда.18-модда.  Ўзбекистон Республикасида барча фуқаролар бир Ўзбекистон Республикасида барча фуқаролар бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахси ва ижтимоий мавқеидан чиқиши, эътиқоди, шахси ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар, қонун олдида тенгдирлар.қатъи назар, қонун олдида тенгдирлар. VII боб. Шахсий ҳуқуқ ва VII боб. Шахсий ҳуқуқ ва эркинликларэркинликлар  29-модда.29-модда.  Ҳар ким фикрлаш, сўз ва эътиқод эркинлиги Ҳар ким фикрлаш, сўз ва эътиқод эркинлиги ҳуқуқига эга. Ҳар ким ўзи истаган ахборотни ҳуқуқига эга. Ҳар ким ўзи истаган ахборотни излаш, олиш ва уни тарқатиш ҳуқуқига эга, излаш, олиш ва уни тарқатиш ҳуқуқига эга, амалдаги конституциявий тузумга қарши амалдаги конституциявий тузумга қарши қаратилган ахборот ва қонун билан белгиланган қаратилган ахборот ва қонун билан белгиланган бошқа чеклашлар бундан мустаснодир.бошқа чеклашлар бундан мустаснодир.  Фикр юритиш ва уни ифодалаш эркинлиги фақат Фикр юритиш ва уни ифодалаш эркинлиги фақат давлат сири ва бошқа сирларга тааллуқли бўлган давлат сири ва бошқа сирларга тааллуқли бўлган тақдирдагина қонун билан чекланиши мумкин.тақдирдагина қонун билан чекланиши мумкин.  31-модда.  Ҳамма учун виждон эркинлиги кафолатланади. Ҳар бир инсон хоҳлаган динга эътиқод қилиш ёки ҳеч қайси динга эътиқод қилмаслик ҳуқуқига эга. Диний қарашларни мажбуран сингдиришга йўл қўйилмайди.  XIII боб. Жамоат бирлашмалари  57-модда.  Конституциявий тузумни зўрлик билан ўзгартиришни мақсад қилиб қўювчи, республиканинг суверенитети, яхлитлиги ва хавфсизлигига, фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқ ва эркинликларига қарши чиқувчи, урушни, ижтимоий, миллий, ирқий ва диний адоватни тарғиб қилувчи, халқнинг соғлиғи ва маънавиятига тажовуз қилувчи, шунингдек ҳарбийлаштирилган бирлашмаларнинг, миллий ва диний руҳдаги сиёсий партияларнинг ҳамда жамоат бирлашмаларининг тузилиши ва фаолияти тақиқланади.  Махфий жамиятлар ва уюшмалар тузиш тақиқланади.  61-модда.61-модда.  Диний ташкилотлар ва бирлашмалар Диний ташкилотлар ва бирлашмалар давлатдан ажратилган ҳамда қонун олдида давлатдан ажратилган ҳамда қонун олдида тенгдирлар. Давлат диний тенгдирлар. Давлат диний бирлашмаларнинг фаолиятига бирлашмаларнинг фаолиятига аралашмайди.аралашмайди. Миллий истиқлол ғоясининг Миллий истиқлол ғоясининг асосий тамойиллариасосий тамойиллари  Тамойил бирор бир таълимот, дунёқараш ёки Тамойил бирор бир таълимот, дунёқараш ёки фаолиятнинг қатъи амал қиладиган қоидаси ва фаолиятнинг қатъи амал қиладиган қоидаси ва меъёрини англатувчи тушунча ҳисобланади.меъёрини англатувчи тушунча ҳисобланади.  Ватан равнақиВатан равнақи  Юрт тинчлигиЮрт тинчлиги  Эл фаровонлигиЭл фаровонлиги  Диний бағрикенгликДиний бағрикенглик  Миллатлараро тотувликМиллатлараро тотувлик  Комил инсонКомил инсон Барқарорликни сақлашда диний Барқарорликни сақлашда диний омилнинг ўрниомилнинг ўрни  Мафкуравий таҳдидМафкуравий таҳдид  Экстремизм ва терроризмЭкстремизм ва терроризм  Ислом тинчлик диниИслом тинчлик дини  Мўътадиллик ва бағрикенгликМўътадиллик ва бағрикенглик  Ҳанафийлик Ҳанафийлик –– бағрикенг мазҳаб бағрикенг мазҳаб Ислом сўзининг маънолариИслом сўзининг маънолари  : ُفي ِر ْع َّتلا: ُفي ِر ْع َّتلا  11 : - ، ُدا َيِق ْنِلاا َو ُنا َع ْذْ ِلإِْ ا ِة َغ ُّللا ي ِف ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ي ِنا َع َم ْن ِم : - ، ُدا َيِق ْنِلاا َو ُنا َع ْذْ ِلإِْ ا ِة َغ ُّللا ي ِف ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ي ِنا َع َم ْن ِم . ُنو ُك َي ُم َلا ْس ْ ِلإِْ اَو ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ِني ِد ي ِف ْو َ أَ ، ِم ْل ِّسلا ي ِف لو ُخ ُّدلا َو . ُنو ُك َي ُم َلا ْس ْ ِلإِْ اَو ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ِني ِد ي ِف ْو َ أَ ، ِم ْل ِّسلا ي ِف لو ُخ ُّدلا َو ( : ِم َل َّسلا ُدْق َع ْي َ أَ ، ُف َلا ْس ْ ِلإِْ ا ى َنْع َم ِب ا ًض ْي َ أَ( : ِم َل َّسلا ُدْق َع ْي َ أَ ، ُف َلا ْس ْ ِلإِْ ا ى َنْع َم ِب ا ًض ْي َ أَ 11 : ) لاَق ُي ، : ) لاَق ُي ، اَهُتْي َر َت ْشا ِي َ أَ ، ًلا َثَم ا ًعا َص َني ِر ْش ِع ي ِف ٍن َلا ُف ى َلِإِ ُت ْم َل ْس َ أَ اَهُتْيَر َت ْشا ِي َ أَ ، ًلا َثَم ا ًعا َص َني ِر ْش ِع ي ِف ٍن َلا ُف ى َلِإِ ُت ْم َل ْس َ أَ . ٍّلا َح ٍن َم َثِب ًة َل َّج َؤَ ُم ُه ْنِم. ٍّلا َح ٍن َم َثِب ًة َل َّج َؤَ ُم ُه ْنِم  ْو َ أَ ، ا ًد ِرَف ْنُم ِه ِدو ُر ُو ِل ا ًع َبَت ُها َنْع َم ُف ِلَتْخ َيَف ِع ْر َّشلا ي ِف ا َّم َ أَ ْو َ أَ ، ا ًد ِرَف ْنُم ِه ِدو ُر ُو ِل ا ًع َبَت ُها َنْع َم ُف ِلَتْخ َيَف ِع ْر َّشلا ي ِف ا َّم َ أَ . ِنا َمي ْ ِلإِْ اِب ا ًنِر َتْق ُم. ِنا َمي ْ ِلإِْ اِب ا ًنِر َتْق ُم  : ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ُني ِد ْو َ أَ ، ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ِني ِد ي ِف لو ُخ ُّدلا ا ًد ِرَف ْنُم ُها َنْع َم َف : ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ُني ِد ْو َ أَ ، ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ِني ِد ي ِف لو ُخ ُّدلا ا ًد ِرَف ْنُم ُها َنْع َم َف . َّز َع ِه َّلِل ِد ْبَع ْلا ُم َلا ْس ِتْسا َو ُه ِني ِّدلا ي ِف لو ُخ ُّدلا َو ُه ُسْف َن . َّز َع ِه َّلِل ِد ْبَع ْلا ُم َلا ْس ِتْسا َو ُه ِني ِّدلا ي ِف لو ُخ ُّدلا َو ُه ُسْف َن َن ِم َم َّل َس َو ِه ْيَلَع ُه َّللا ى َّلَص لو ُس َّرلا ِه ِب َءا َج ا َم ِعا َبِّتا ِب ل َج َو َن ِم َم َّل َس َو ِه ْيَلَع ُه َّللا ى َّلَص لو ُس َّرلا ِه ِب َءا َج ا َم ِعا َبِّتا ِب ل َج َو . ِح ِرا َو َج ْلا ِب ل َم َع ْلا َو ، ِب ْلَق ْلا ِب ِقي ِد ْص َّتلا َو ، ِنا َس ِّللا ِب ِة َدا َه َّشلا. ِح ِرا َو َج ْلا ِب ل َم َع ْلا َو ، ِب ْلَق ْلا ِب ِقي ِد ْص َّتلا َو ، ِنا َس ِّللا ِب ِة َدا َه َّشلا Ислом сўзининг маънолариИслом сўзининг маънолари  : لا َم ْع َ أَ َو ُه ِنا َمي ْ ِلإِْ اِب ا ًنِر َتْق ُم َد َر َو ا َذ ِإِ ُها َنْع َم َو : لا َم ْع َ أَ َو ُه ِنا َمي ْ ِلإِْ اِب ا ًنِر َتْق ُم َد َر َو ا َذ ِإِ ُها َنْع َم َو ل َم َع ْلا َو ل ْوَق ْلا َن ِم ، ُة َر ِها َّظلا ِح ِرا َو َج ْلا ل َم َع ْلا َو ل ْوَق ْلا َن ِم ، ُة َر ِها َّظلا ِح ِرا َو َج ْلا . ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ِنا َك ْر َ أَ ِر ِئِا َس َو ِة َلا َّصلا َو ِن ْيَتَدا َه َّشلا َك. ِم َلا ْس ْ ِلإِْ ا ِنا َك ْر َ أَ ِر ِئِا َس َو ِة َلا َّصلا َو ِن ْيَتَدا َه َّشلا َك  : ى َنْع َم ِب ٍذ ِئَِني ِح ُنو ُك َي ُنا َمي ْ ِلإِْ ا َد َرَف ْنا ا َذ ِإَِو : ى َنْع َم ِب ٍذ ِئَِني ِح ُنو ُك َي ُنا َمي ْ ِلإِْ ا َد َرَف ْنا ا َذ ِإَِو ِه ِتَك ِئَِلا َم َو ى َلا َع َت ِه َّلل َاِب ِقي ِد ْص َّتلا َو ِب ْلَق ْلا ِبِداَق ِتْع ِلاا ِه ِتَك ِئَِلا َم َو ى َلا َع َت ِه َّلل َاِب ِقي ِد ْص َّتلا َو ِب ْلَق ْلا ِبِداَق ِتْع ِلاا ِه ِّر َش َو ِه ِر ْي َخ ِر َدَق ْلا َو ِر ِخ ْلآْ ا ِم ْو َيْلا َو ِه ِل ُس ُر َو ِه ِبُتُك َو ِه ِّر َش َو ِه ِر ْي َخ ِر َدَق ْلا َو ِر ِخ ْلآْ ا ِم ْو َيْلا َو ِه ِل ُس ُر َو ِه ِبُتُك َو : ( ِة َل ِّصلا ُتا َذ ُظاَف ْل َْ لأَْ ا ِدا َيِق ْنِلاا َع َم: ( ِة َل ِّصلا ُتا َذ ُظاَف ْل َْ لأَْ ا ِدا َيِق ْنِلاا َع َم Имон сўзининг маънолариИмон сўзининг маънолари  : - ُنا َمي ِْلإِْ ا أَ: - ُنا َمي ِْلإِْ ا أَ  22 . - ِفي ِر ْعَت ي ِف ى َّت َ أََتَي ا َذ َه َو ِنا َمي ِْلإِْ اِب ا ً^نِرَتْق ُم َو ا ًدِرَف ْنُم ِمَلا ْس ِْلإِْ اُفي ِر ْعَت َق َبَس . - ِفي ِر ْعَت ي ِف ى َّت َ أََتَي ا َذ َه َو ِنا َمي ِْلإِْ اِب ا ً^نِرَتْق ُم َو ا ًدِرَف ْنُم ِمَلا ْس ِْلإِْ اُفي ِر ْعَت َق َبَس : . لو ُس َّرلا ِهِب َءا َج ا َم ِب ِب ْلَق ْلا ُقي ِد ْص َت َو ُه ا ًدِرَف ْنُم ُ^نا َمي ِْلإِْ اَف ا ًض ْيَأَ ِنا َمي ِْلإِْ ا : . لو ُس َّرلا ِهِب َءا َج ا َم ِب ِب ْلَق ْلا ُقي ِد ْص َت َو ُه ا ًدِرَف ْنُم ُ^نا َمي ِْلإِْ اَف ا ًض ْيَأَ ِنا َمي ِْلإِْ ا . . َّن ِإَِف ِمَلا ْس ِْلإِْ اِبَن َرَتْقا ا َذِإِ اَّمَأَ ِنا َس ِّللا ِ^ب ُرا َر ْقِْلإِْ اَو َم َّلَس َو ِهْيَلَع ُهَّللا ى َّلَص . . َّن ِإَِف ِمَلا ْس ِْلإِْ اِبَن َرَتْقا ا َذِإِ اَّمَأَ ِنا َس ِّللا ِ^ب ُرا َر ْقِْلإِْ اَو َم َّلَس َو ِهْيَلَع ُهَّللا ى َّلَص ( ِب ْلَق ْلا ِقي ِد ْص َت ى َلَع ُر ِص َتْق َي ُها َنْع َم( ِب ْلَق ْلا ِقي ِد ْص َت ى َلَع ُر ِص َتْق َي ُها َنْع َم 22 ) لي ِرْبِج لا َؤَ ُس ِثي ِد َح ي ِف َءا َج ا َمَك ، ) لي ِرْبِج لا َؤَ ُس ِثي ِد َح ي ِف َءا َج ا َمَك ، : : َدْنِع ٌسو ُلُج ُن ْح َن ا َم َنْيَب لا َق ُهْنَع ُهَّللا َي ِض َر ِبا َّط َخ ْلا ِن ْب َر َم ُع ْن َع ُه ُّص َنَو : : َدْنِع ٌسو ُلُج ُن ْح َن ا َم َنْيَب لا َق ُهْنَع ُهَّللا َي ِض َر ِبا َّط َخ ْلا ِن ْب َر َم ُع ْن َع ُه ُّص َنَو ُدي ِد َش ٌل ُج َر ا َنْيَلَع َعَلَط ْذِإِ ، ٍم ْوَيَتا َذ َم َّلَس َو ِهْيَلَع ُهَّللا ى َّلَص ِهَّللا لو ُس َر ُدي ِد َش ٌل ُج َر ا َنْيَلَع َعَلَط ْذِإِ ، ٍم ْوَيَتا َذ َم َّلَس َو ِهْيَلَع ُهَّللا ى َّلَص ِهَّللا لو ُس َر اَّنِم ُه ُف ِر ْعَي َلا َو ، ِرَف َّسلا ُرَثَأَ ِهْيَلَع ى َرُي َلا ، ِر ْع َّشلا ِدا َو َس ُدي ِد َش ، ِبا َيِّثلا ِضا َيَب اَّنِم ُه ُف ِر ْعَي َلا َو ، ِرَف َّسلا ُرَثَأَ ِهْيَلَع ى َرُي َلا ، ِر ْع َّشلا ِدا َو َس ُدي ِد َش ، ِبا َيِّثلا ِضا َيَب ى َلِإِ ِهْيَتَبْك ُر َدَنْس َ أََف َم َّلَس َو ِهْيَلَع ُهَّللا ى َّلَص ِّي ِبَّنلا ى َلِإِ َس َلَج ى َّتَح ، ٌد َح َأَ ى َلِإِ ِهْيَتَبْك ُر َدَنْس َ أََف َم َّلَس َو ِهْيَلَع ُهَّللا ى َّلَص ِّي ِبَّنلا ى َلِإِ َس َلَج ى َّتَح ، ٌد َح َأَ : ، ِمَلا ْس ِْلإِْ اِن َع ي ِنْرِبْخ َأَ ُد َّم َح ُم ا َي لا َق َو ، ِهْيَذ ِخ َف ى َلَع ِهْيَّف َك َع َض َو َو ، ِهْيَتَبْك ُر : ، ِمَلا ْس ِْلإِْ اِن َع ي ِنْرِبْخ َأَ ُد َّم َح ُم ا َي لا َق َو ، ِهْيَذ ِخ َف ى َلَع ِهْيَّف َك َع َض َو َو ، ِهْيَتَبْك ُر : : َّلاِإَِهَلِإِ َلا ْ^ن َأَ َد َه ْش َت ْن َأَ ُمَلا ْس ِْلإِْ ا َم َّلَس َو ِهْيَلَع ُهَّللا ى َّلَص ِهَّللا لو ُس َر لاَق َف : : َّلاِإَِهَلِإِ َلا ْ^ن َأَ َد َه ْش َت ْن َأَ ُمَلا ْس ِْلإِْ ا َم َّلَس َو ِهْيَلَع ُهَّللا ى َّلَص ِهَّللا لو ُس َر لاَق َف َمو ُص َتَو ، َةا َك َّزلا َي ِتْؤَُتَو ، َةَلا َّصلا َمي ِقُتَو ، ِهَّللا لو ُس َر ا ًد َّم َح ُم َّ^ن َأََو ، ُهَّللا َمو ُص َتَو ، َةا َك َّزلا َي ِتْؤَُتَو ، َةَلا َّصلا َمي ِقُتَو ، ِهَّللا لو ُس َر ا ًد َّم َح ُم َّ^ن َأََو ، ُهَّللا : . : . لا َق َ ^ت ْقَد َص لا َق ًلاي ِبَس ِهْيَلِإِ َت ْعَط َتْسا ِن ِإِ َت ْيَبْلا َّج ُح َتَو ، َنا َض َم َر : . : . لا َق َ ^ت ْقَد َص لا َق ًلاي ِبَس ِهْيَلِإِ َت ْعَط َتْسا ِن ِإِ َت ْيَبْلا َّج ُح َتَو ، َنا َض َم َر : : َن ِم ْؤَُت ْن َأَ لا َق ، ِنا َم^يِْلإِْ ا ِن َع ي ِنْرِبْخ َ أََف لا َق ، ُه ُقِّد َص ُيَو ُهُل َ أَْس َي ُهَل ا َنْبِج َع َف : : َن ِم ْؤَُت ْن َأَ لا َق ، ِنا َم^يِْلإِْ ا ِن َع ي ِنْرِبْخ َ أََف لا َق ، ُه ُقِّد َص ُيَو ُهُل َ أَْس َي ُهَل ا َنْبِج َع َف ، ِهَّلل َاِب ، ِهَّلل َاِب ِر ْد َق ْلا ِب َن ِم ْؤْ ُتَو ، ِر ِخ ْلآْ ا ِم ْو َيْلا َ�و ، ِه ِل ُس ُر َو ، ِه ِبُتُك َ�و ِه ِتَك ِئَِلا َم َو ِر ْد َق ْلا ِب َن ِم ْؤْ ُتَو ، ِر ِخ ْلآْ ا ِم ْو َيْلا َ�و ، ِه ِل ُس ُر َو ، ِه ِبُتُك َ�و ِه ِتَك ِئَِلا َم َو ( . : َثي ِد َح ْلا َت ْ�ق َد َص لا َ�ق ، ِه ِّر َش َو ِه ِر ْي َخ( . : َثي ِد َح ْلا َت ْ�ق َد َص لا َ�ق ، ِه ِّر َش َو ِه ِر ْي َخ 33 )) Йўналиш маънолари ва Йўналиш маънолари ва йўналишларйўналишлар  Муайян ақидавий масала бўйича Муайян ақидавий масала бўйича бирлашган мазҳаб ва оқимлар мажмуи.бирлашган мазҳаб ва оқимлар мажмуи.  Исломда 3 та йўналиш борИсломда 3 та йўналиш бор  Суннийлик, шиалик ва хорижийликСуннийлик, шиалик ва хорижийлик  Суннийлик йўналиши суннатга ва жамоага Суннийлик йўналиши суннатга ва жамоага эргашиш тамойили бўйича бирлашган эргашиш тамойили бўйича бирлашган мазҳаблар мажмуасимазҳаблар мажмуаси ЙўналишларЙўналишлар  Шиалик Шиалик –– Ҳазрат Али ва авлодларининг Ҳазрат Али ва авлодларининг барча мусулмонлардан устун экани барча мусулмонлардан устун экани ҳақидаги ғоя асосида бирлашган оқимлар ҳақидаги ғоя асосида бирлашган оқимлар мажмуимажмуи  Хорижийлик Хорижийлик –– гуноҳ кабира қилган гуноҳ кабира қилган инсонни куфрга нисбат бериш ва раҳбарга инсонни куфрга нисбат бериш ва раҳбарга қарши курашиш ғоялари асосида қарши курашиш ғоялари асосида бирлашган фирқалар мажмуибирлашган фирқалар мажмуи Мазҳаб тушунчаси ва мазҳабларМазҳаб тушунчаси ва мазҳаблар  Луғатда: йўл, йўналиш маъноларига эгаЛуғатда: йўл, йўналиш маъноларига эга  Истилоҳда: Муайян шаръий масала бўйича Истилоҳда: Муайян шаръий масала бўйича мужтаҳид уламога эргашишмужтаҳид уламога эргашиш  Исломда икки ақидавий ва тўрт фиқҳий Исломда икки ақидавий ва тўрт фиқҳий мазҳаб мавжуд.мазҳаб мавжуд.  Ақидавий мазҳаблар (таълимотлар): Ақидавий мазҳаблар (таълимотлар): мотуридия ва ашъариямотуридия ва ашъария  ТАЪЛИМОТ — 1) борлиқдаги воқеа-ТАЪЛИМОТ — 1) борлиқдаги воқеа- ҳодисаларнинг муайян соҳасидаги, фан ҳодисаларнинг муайян соҳасидаги, фан тармоқлари, ижтимоий ҳаёт, жамият ва ш.к. тармоқлари, ижтимоий ҳаёт, жамият ва ш.к. ҳақидаги назарий қоида ва хулосалар, ҳақидаги назарий қоида ва хулосалар, илмий қарашлар мажмуи, илмий қарашлар мажмуи,  2) маълум бир олим ёки мутафаккирнинг 2) маълум бир олим ёки мутафаккирнинг нуқтаи назар (қараш)лари мажмуи, мас, нуқтаи назар (қараш)лари мажмуи, мас, Форобий Т.и, Дарвин Т.и ва б.Форобий Т.и, Дарвин Т.и ва б. МазҳабларМазҳаблар  Тўрт фиқҳий мазҳаб:Тўрт фиқҳий мазҳаб:  ҲанафийҲанафий -- асосчиси Имом Аъзам (699 асосчиси Имом Аъзам (699 -- 767767 ))  МоликийМоликий -- асосчиси Молик ибн Анас (713 асосчиси Молик ибн Анас (713 -- 795) 795)  Шофиий Шофиий –– асосчиси Муҳаммад ибн Идрис асосчиси Муҳаммад ибн Идрис Шофиий (767Шофиий (767 -- 820) 820)  Ҳанбалий Ҳанбалий –– асосчиси Аҳмад ибн Ҳанбал асосчиси Аҳмад ибн Ҳанбал (780(780 -- 855 855 ))