Ommaviy madaniyatning jamiyatimizdagi ta`siri - Madaniyatshunoslik - Slaydlar

Ommaviy madaniyatning jamiyatimizdagi ta`siri

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

13370.5 KB

Ko'chirib olish

1Ommaviy madaniyatning jamiyatimizdagi ta`siri

Reja:Reja: 21. Ma`naviy taxdidlarning tarixiy shakillari 2. Etiqodsiz ahloq bo`lishi mumkinmi? 3. G`arb oila institutlarining inqirozi 4. Hozirgi zamon sivilizatsiyasinig shaxs ma’naviy qiyofasiga ta’siri 5. Ommaviy axborot vositalarining jamiyatimizdagi salbiy ta`sirlari

Ma`naviy taxdidlarning tarixiy shakillari 1923-1930 yillarda ilk bor Frankfurt Universiteti qoshida Frankfurt maktabiga asos soladilar. Marks Xorkxeymer, Teodor Adorno, ruhiyatshunos Erix From, sotsiol Vilgerim Rayx, Gerbert Markuze kelib qo`shilishadi. Ular Nyu-Yorkda joylashib olib aql saloxiyatlari va istidodini boshpana bergan mamlakatning ma`navyatini emirishga safarbar etadilar. Shundan e`tiboran ular “Yangi marksist”lar yoki “madaniyat inqilobchilari” deb atala boshlashadi. Mazkur nazariyotchilar o`zlarini Frankfurt maktabi yaratgan Yangi “Qurol” tanqidiy nazarisi esa G`arbning rivojlanish tamaddunining asoslari bo`lgan- nasroniylik, kapitalizm, oila nufuzi, patriarxat, jamiyatning ierarxik tuzulishi, an`analar, jinsiy cheklovlar, sadoqat, vatanparvarlik, etnosentirizm va konservatizmga tomoman zid bo`lgan mazkur jamiyat nomoyondalari g`arb jamiyatining- irqchilik, shovinizm, millatchilik, gomofobiya, akselsimitezm, natsizm va fashizm uchog`i ekaniligi takidlaydilar 3

Ma`naviy taxdidlarning tarixiy shakillari Ommaniy madaniyatning niqobi ostida jamiyatning iqtisodiy-siyosiy tuzulmlarini emas, birinchi galda, uning madaniyati va qadriyatlarini, inson ongining inqilobiy o`zgarishini nazarda tutadi. Ommaviy madaniyat targ`ibotchilari fikricha hozirgi kunda hokimyatni kuch bilan o`zgartirishni xojati yo`q. Negaki inqilobchilar fikricha , davlat- xar qanday siyosiy tizimning “tashqi qobig`i holos. Shunday ekan kishilarning qalbi va ongiga bevosita tasir etadigan madaniy va ijtimoiy institutlar (ommaviy axborot vositalari, o`quv ta`lim maskanlari, san`at va adabiyot sohalari) egallansa bas – “tashqi qobig`” emirilib siyosiy tizim o`z-o`zidan parchalanib ketadi. Bunday targ`ibotlarvdan maqsad- butun dunyoda yangi axloq hukumronligini o`rnatishdan iborat. 4

E`tiqodsiz axloq bo`lishi mumkinmi? G`arb kishisi Lyutseferning fikricha “ Biologiya va tibbiyot soxasidagi yutuqlariga tayanib, inson xayotiga chek qo`yish, uni uzaytirish, vujudga keltirish va klonlashtirish (ko`paytirish) usullari yaratildi. Xarbiy texnologiyalar yordamida urushdan talofatsiz g`alabaga erishish yo`llari izlab topildi. Monetar moliyaviy siyosat tufayli iqtisodiy inqirozlarning oldini olish imkoni tug`uldi. Bundan buyon erkin bozor va savdo-sotiqqa tayangan global iqtisodiyotsayyoramizda istiqomat qilayotgan barcha kishilarining farovonligini taminlaydi. Global demokratiya umumiy tinchglikning qaror topishiga xizmat qiladi, milliy xukumatlar o`rniga umumdunyoviy xukumat paydo bo`ladi. Yaratgan bizni parvoz qilishga o`rgatdi, ammo bundan buyon uning xizmatiga extiyoj qolmadi. Yo`lning qolgan qismini o`zimiz bosib o`tamiz” Boshqacha aytganda, nasroniy qadriyatlardan voz kechgan g`arb tamadduni tubsiz jarlik yoqasiga borib qoldi. 5

E`tiqodsiz axloq bo`lishi mumkinmi? AQSh sobiq prezidenti Jorj Vashington o`z xalqiga takidlagan so`ngi murojotida ogohlantirgan edi- “Dinsiz, e`tiqodsiz axloq bo`ladi deb uylash – xomxayollikdir. Boylik va farovonlik sari etaklaydigan yo`lda biz e`tiqod va axloqqagina tayanishimiz mimkin” Ingiliz sotsiologi Byukenen bunday deb yozadi- “Ma`naviyat va axloqning moxiyati xususida yakdillikga erisha olmas ekanmiz, u xolda qanday qilib ma`navyati yuksak jamiyatni barpo etishimiz mumkin? Naxotki. Yurtimiz taqdiriga befarq bo`lmagan kishilar madaniy inqilobchilarning butun sayxarakati odamlarni imon-e`tiqodidan qaytarish, yaratgandan yuz o`girish va ularning ongiga “turmish tarzining barcha shakillari teng xuquqlidir” qabilida zararli g`oya qarashlarni singdirishga yo`naltirilyotganini payqamayotgan bo`lsa?!” 6

G`arbda oila institutlarining inqirozi Byukenenning yozishicha “Xukumronlikni qo`lga olgan ommaviy madaniyat kecha kundiz azaliy nasroniy qadriyatlarnikamsitib, xatto ayollarning eri va bolalari bo`lishi- tabiiy hayot extiyoji ekani haqidagi tasavvurlar ustidan ko`lib keldi. Bugungi kunda jamiyatimizda ayollarni onalik vazifasidan butkul mahrum etishga intilayotgan kuchlar paydo bo`ldi. Yevropada 1950 yilda olti yoshli bolasi bor ayollarning 84% uy-ro`zg`or ishlari biolan shug`ullangan va yana homilador bo`lishga imkon topgan. Bugun esa, aksincha, bunday ayollar ofeslarda to`liq ish kuni tartibida ishlab, farzandli bo`lishni xatto hayoliga keltirayotgani yo`q” 1973 yili Nensi Lemann va Xelen salingerlar tomonidan “Femenistik deklaratsiyasi” nom olgan manefest e`lon qildilar. Unda shunday diyiladi: “Erkaklar nikohni o`z manfaati uchungina uylab topgan; u qonun bilan kafolatlangan ayollarni boshqarish usulidir… Biz uni yo`q qilib yo`borishimiz darkor. Ayolni ozod etishimizni asosiy sharti- nikoh institutlarining yemirilishidir. Shunday ekan biz ayollarni erlaridan ajralishga , erkaklar bilan xar qanday munosabatlarni uzushga davat etmiz….” 7

G`arbda oila institutlarining inqirozi Afsuski bu g`oyalar tasirida million-millionlab amewrikalik ayollar oila qurishdan va bola to`g`ishdan voz kechmoqda. Barcha dinlarda qoralangan oila qo`rishning noananaviy shakillari paydo bo`lmoqda. Amerikada 1970 yilda nigohsiz yashayotganlar soni 523 mingdan 6.5 mlngacha, ya`ni 1000(!!!) foizga oshgani, har to`rtta xonadondan bittasida to`liq oila istiqomat qilayotgani, bir jinsga oid nigohlar ko`payib borayotgani, yakka o`zi yashayotgan amerikaliklar mamlakat aholisining 26 % ni tashkil etayotgani fikrimiz dalilidir. Darxaqiqat, 50 yillarda G`arb davlarlarda Ajralish- axloq odob asoslariga berilgan zarba , abort- daxshatli jinoyat, gomoseksulalizim- esa o`ta yaramas xayvoniy ilat deb baholangan bo`lsa, bugunki kunda nigohlarining yarmi ajralish bilan yakun topmoqda, odamlar”oilaviy xayot” tushuinchasi o`rniga qandaydir mavhum “munosabatlar” iborasini qo`llashni afzal ko`rmoqda, “sevgi”tushunchasi esa xar qadamda tilga olinadiga siyqasi chiqib, butkul boshqa narsani anglatadigan bo`lib qoldi. Belgiyalik sotsiolig Ron Lestxagning oila- nigox munosabatlarning inqirozi “G`arbona tafakkur tarzining azaliy nasroniy qadriyatlar hisoblangan- fidoiylik, mexribonlik, sadoqat, iymon-e`tiqod kabi fazilatlarning faqat shaxs manfaatlarini qonrisdhga qaratilganindividualistik qarashlar tizi tomonidan siqib chiqorilganligi bilan izohlanadi. 8

G`arbda oilainstitutlarining inqirozi 9

Ҳозирги замон цивилизациясиниг шахс маънавий қиёфасига таъсири  Ҳозирги замон цивилизациясининг ўзига хос хусусиятлари.  Маънавий таҳдид кўринишлари.  Фикрга қарши фикр, ғояга қарши ғоя.

Ҳозирги замон цивилизациясинининг ўзига хос хусусиятлари Ижобий оқибатлари Салбий оқибатлари

Маънавий таҳдид кўринишлари

Маънавий таҳдид кўринишлари

Маънавий таҳдид кўринишлари

Маънавий таҳдид кўринишлари

Маънавий таҳдид кўринишлари

Маънавий таҳдид кўринишлари

Маънавий таҳдид кўринишлари

Маънавий таҳдид кўринишлари

Фикрга қарши фикр, ғояга қарши ғоя Биз фарзандларимизни она Ватанга муҳаббат, бой тарихимизга, ота-бобола-римизнинг муқаддас динига садоқат ру-ҳида тарбиялаш учун, таъбир жоиз бўлса, аввало уларнинг қалби ва онгида мафкуравий иммунитетни кучайтири-шимиз зарур. Токи ёшларимиз миллий ўзлигини, шу билан бирга, дунёни чуқур англайдиган, замон билан баробар қадам ташлайдиган инсонлар бўлиб етишсин. Ана шунда жоҳил ақидапарастларнинг «даъвати» ҳам, ахлоқ-одоб тушунчаларини рад этадиган, биз учун мутлақо бегона ғоялар ҳам уларга ўз таъсирини ўтказа олмайди. Ислом КАРИМОВ

Фикрга қарши фикр, ғояга қарши ғоя Дастур қуйидаги вазифаларни ўз ичига олиши лозим:

АХБОРИЙ ҚУРОЛГА ТАВСИФ  Кенг маънода ахборий қурол – бу  ракиб мамлакат фуқароларини керакли йўналишда фикрлашга ундайдиган, унинг нуқтаи назарини ўзгартиришга қодир бўлган ва керакли ахборот ёрдамида амалга ошириладиган ҳаракатлар  Тор маънода ахборий қурол – бу  рақибнинг ахборот захиралари устидан назоратни таъминлайдиган ва унинг телекоммуникациялари тизимларига зарар етказа оладиган техникавий усуллар ва технологиялар

РИВОЖЛАНГАН МАМЛАКАТЛАР ТОМОНИДАН АХБОРОТ ТАРҚАТИШДАН МАҚСАДЛАР НИМАДАН ИБОРАТ  ўз турмуш тарзини ташвиқот қилиш натижасида ғоявий ҳукмронликка эришиш, бундай ҳукмронлик, ўз навбатида:  сиёсий,  иқтисодий,  маданий ва бошқа ҳукмронликларга олиб боради

АХБОРОТ ҚУРОЛИ ХУСУСИЯТЛАРИ  ахборий қуролни ишлаб чиқарилиши арзон  ахборот қуроли учун давлат чегаралари нисбий характерга эга  ҳарбий ва ноҳарбий жанглар ўртасида фарқлар аниқ эмас  ахборий хужумни олдини олишнинг деярли иложи йўқ  ахборий уруши оқибатидаги зарарни хисоблаб чиқиш қийин  доимий ҳарбий блоклар ва бирлашмалар тузиш қийин

АХБОРОТ МАДАНИЯТИНИ ОШИРИШ ЙЎЛЛАРИ  олинган ахборотни бошқа манбалар билан солиштириб кўриш;  ахборотдаги маълумотларни мантиқан таҳлил қилиб чиқиш  муҳим фактларни асл манбалар ёрдамида текшириш  ахборот ким томонидан ва қандай мақсадда берилганини таҳлил қилиб чиқиш  ахборот кимни фойдасига ишлашини ўрганиб чиқиш  муҳим маълумотларнинг архивини олиб бориш  юксак шахсий маданиятга эга бўлиш ва бошқ.

АХБОРОТ ОҚИМЛАРИ ЖАДАЛЛАШУВИ ҲАҚИДА АЙРИМ МАЪЛУМОТЛАР  Вақт ва нарҳ нуқтаи назаридан:  - 50 йил олдин 30 бетли матнни 5 минг кмга юбориш учун ўн кун ва 30 доллар керак бўлган;  - 20 йил олдин бундай ҳаракат (факс ёрдамида) бир соат ва 50 долларни талаб қиларди;  - бугунги кунда бунга 3 сония ва 3 цент керак;  Тезлик ва ҳажм нуқтаи назаридан:  - оҳирги 50 йилда ахборот тезлиги ва ҳажми 1 млн марта кўпайди.  Инсон билими ҳажми нуқтаи назаридан:  - 70-йилларда инсон билими ҳар 10 йилда икки баравар ошарди;  - 80-йилларда ҳар 5 йилда;  - 90-йилларнинг оҳирида – 1 йилда. Бугунги кунга келиб, қадим замонларда бутун умри давомида олайдиган ижтимоий маълумотларни одам бир кунда олмоқда.

АХБОРОТНИНГ ДЕСТРУКТИВ ИМКОНИЯТЛАРИ  салбий информациянинг кўплиги, уни хоҳлаган ҳажм, мавзу, тил, кўринишларда (радио, телевидение, кино, матбуот), истаган мамлакат, регион, шахслар ҳақида олиш мумкинлиги;  асрлар давомида шаклланган инсоний ва миллий қадриятлари поймол қилишга интилишлар (жумладан, Исо пайғамбарга нисбатан ҳақорат);  турли дин, халқ ва маданиятларга нисбатан ҳурматсизлик;  давлат, тижорий, оилавий ва шахсий сирларни ошкор қилиш;  турли шаклдаги порнографик ва шу каби маълумотлар (жумладан, анекдотлар) кўплиги;  террористик дастурлар, шиорлар, рецептлар ва бевосита ҳаракаталар кўплиги;  бир типдаги маданиятни ўрнатишга ҳаракат қилиш ва ҳ.к.;

Компьютерни кенг жорийланиши қандай салбий оқибатларга олиб бориши мумкин:  - омма ўртасида утилитаристик (ҳаддан ташқари соддалаштирилган ва фойдани кўзлайдиган) фикрлашни кучайиши;  - техномарказлашган фикрлаш (яъни, одам тафаккурининг марказида инсон эмас, балки жонсиз техника туриши) кескин ривожланиши;  - космополитик (миллий хусусиятлардан узоқлашган, сохта универсал маданиятни тарғибот қиладиган) ғоялар кўпайиши.

Ахборот билан ишлаш бир нечта Ахборот билан ишлаш бир нечта асосий буғинларни ташкил этади, асосий буғинларни ташкил этади, уларнинг иш механизмлариуларнинг иш механизмлари ::  маълумотни қабул қилиш, англаб олиш ва эслаб қуйиш;маълумотни қабул қилиш, англаб олиш ва эслаб қуйиш;  ахборотни англаш ва эслаб қуйиш жараёнида материални қабул ахборотни англаш ва эслаб қуйиш жараёнида материални қабул қилувчи томонидан унинг билими ва психологиясидан келиб қилувчи томонидан унинг билими ва психологиясидан келиб чиққан ҳолда қайта ишлаш ва янгиланган ахборотни шахс чиққан ҳолда қайта ишлаш ва янгиланган ахборотни шахс хотирасида сақлаш; хотирасида сақлаш;  ахборотни тарқатиш.ахборотни тарқатиш.

 Ахборотларни узатиш турли хил усулларда, яъни хабарчи ёрдамида, почта орқали, транспорт воситалари ёрдамида, алоқа тармоғидан узоқ масофага узатиш ёрдамида амалга оширилади. Алоқа тармоғи бўйича узоқ масофага узатиш усулида маълумотларни узатиш вақтини сезиларли даражада камайтиради. Ахборотларни узатиш йетказЮборувчи Қабул қилувчи Ҳ аво орқали Сим рқалиТелекоммуникацияКоммуникация

Мусиқа, янгиликлар намойиши Аудио-видео материалларини он-лайн намойиш этиш Аудио информациянинг туркумига кирувчи мусиқалар тўплами махсус сайтларда сақланади. Жумладан, MP3.uz, Melody.uz, сайтлари мусиқали файлларни сақлашга мўлжалланган ва бу сайтларда юзлаб классик ва замонавий қўшиқлар мавжуд.

Давлатга қарашли ва қарашли бўлмаган ОАВ умумий нисбати фоизда (01. 10 .2011йил ҳолатига)

Фикрга қарши фикр, ғояга қарши ғоя Биз фарзандларимизни она Ватанга муҳаббат, бой тарихимизга, ота-бобола-римизнинг муқаддас динига садоқат ру-ҳида тарбиялаш учун, таъбир жоиз бўлса, аввало уларнинг қалби ва онгида мафкуравий иммунитетни кучайтири-шимиз зарур. Токи ёшларимиз миллий ўзлигини, шу билан бирга, дунёни чуқур англайдиган, замон билан баробар қадам ташлайдиган инсонлар бўлиб етишсин. Ана шунда жоҳил ақидапарастларнинг «даъвати» ҳам, ахлоқ-одоб тушунчаларини рад этадиган, биз учун мутлақо бегона ғоялар ҳам уларга ўз таъсирини ўтказа олмайди. Ислом КАРИМОВ

O'xshashlar

Ommaviy madaniyat 3

Filmlar va ommaviy madaniyat

Ommaviy madaniyat va yoshlar ahloqi qarashlari

Filmlarda ommaviy madaniyat elementlarining namoyon bo’lishi

Texnogen madaniyat