Vodorod va kislorod - Kimyo - Slaydlar

Vodorod va kislorod

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

402 KB

Ko'chirib olish

REJA 1. Vodorod haqida tushuncha 2. Olinishi. 3. Vodorod peroksid. 4. Kislorod. 5. Kislorodning olinishi 6. Kislorodning xossalari MAVZU: Vodorod va kislorodMAVZU: Vodorod va kislorod

Vodorod haqida tushuncha Vodorod D.I. Mendelev elementlar davriy sistemasining birinchi elementi b о ‘lib birinchi davr, birinchi guruhda (yoki VII) da joylashgan elektron formulasi 1S1 , atom massasi 1,008, 3 ta izotopga ega: [i-piotiy ] D deytriy, 3(T- tritiy. Vodorod rangsiz, hidsiz, mazasiz, eng yengil gaz b о ‘lib, u havodan 14,5 marta yengildir. 1l. vodorod- (i.sh.) da 0,09 g b о ‘ladi. Suvda kam eriydi. Metallmaslar bilan hosil qilgan binikmalarida vodorodning oksidlanish darajasi +1 ga. aktiv metallar bilan hosil kilgan binikmalarida -1 ga teng.

Laboratoriyada vodorod, k о ‘pincha, nuxsa xlorid kislota yoki sulfat kislota ta’sir ettirish y о ‘li bilan olinadi. Bundan tashqari, ba’zi metallarni suv yoki ishqorga ta’sir ettirib, suvni elektroliz qilib xam vodorod olish mumkin. Vodorod bilan ishlash juda katta ehtiyotlikni talab qiladi. Vodorod yonuvchan, u kislorod yoki havo bilan portlovchi aralashma hosil qiladi. Ikki hajm vodorod va bir hajm kisloroddan iborat aralashma juda kuchli portlaydi va bu aralashmaga qaldiroq gaz deb ataladi. Agar vodorodni biror asbobda qizdirish kerak b о ‘lsa, yoki undan chiqayotgan paytda yoqish lozim b о ‘lga, tajribagacha asbobdan havori t о ‘liq chiqarish, keyin vodorodning tozaligini tekshirib k о ‘rish kerak. Buning uchun ikkita probirka taiyorlanadi, gaz chiqaruvchi nayga quruq probirka kiygaziladi, (5-10 sek) keyin sekin chiqarib olinadi va bosh barmok, bilan berkitilada , о ‘ninga ega ikkinchi probirka q о ‘yiladi. Vodorod bilan t о ‘ldirilgan probirkani tubini yuqoriga kilgan xolda alangaga yaqinlashtiriladi. Barmoq olinib, vodorod yoqiladi. Probirkalarni ketma-ket almashtirib, to vodorod deyarli tovushsiz yonguncha uning tozaligi sinaladi. Faqat ajralib chiqayotgan vodorodning tozalisiga ishonch hosil qilgandan keyin asbobdan chiqayotgan vodorodni yoqish mumkin yoki asbobni qizdirish mumkin

Olinishi. • Kislotaga metall ta’sir ettirish y о ‘li bilan vodorod olish. • Uchi ch о ‘zilgan shisha nay о ‘tkazilgan probkali probirkadan iborat asbob yig‘ing (29-rasm). • Probirkaga bir necha b о ‘lak Rux solib, probirkaning 1/3 qismigacha suyultirilgan sulfat kislota q о ‘yrng. Nay о ‘tkazilgan probkani probirkaga zich qilib tiqib, probirkani shtativning qisqichga vertikal holatda о ‘rnating. Gaz ajralib chiqrnshrn kuzating. Nay oikali chiqayottai vodorodda havo bor-y о ‘qligini yuqorida aytilganidek tekshrnib k о ‘ring. Asbobdan chiqayotgan vodorodning tozalisiga ishoich hosil qilrngandan keyin, naydan chiqayotgan gazni yoidiring. Vodorod alangagi ustiga quruq stakan tuting. Stakan devoilarida mayda suv tomchilarn paydo b о ‘lishini kuting. Reaksiyalar tenglamalarini yozing.

Ishqorga metall ta’sir ettirib vodorod olish. • Yuqoridagi tajribada k о ‘igatilgan asbobning probirkasiga о ‘yuvchi natriy eritmasidan quying va ustiga alyuminiy qrnrndisidan ozsira soling va danhol nay о ‘tkazilgan probirkani mahkamlab beikrting. Gaz ajralib chiqishrni kuzating. Uchi ch о ‘zilgan va nay о ‘tkazilgan probka bilan probirkani beikrting va asbobdagi havo batamom giqib chiqarnlgarnrn bilish uchun chiqayotgan gazning tozaligini sinab k о ‘ring va yoqrng. Alyuminiy bilan natriy gidroksid eritmasi orasida boradigan reaksiyarn tenglamasini 2 bosqichda yozing.

Qaldiroq g az ning p ort l ashi, (t ajriba. о ‘qutuvchi ishtirokida bajari lad i). • Kichikroq silindir (yoki hajmi katta probirkani) suv bilan t о ‘ldiring va ozgini shisha plastinka bilan berkitib, suvli vannaga t о ‘nkaring. Silindirning 1/3 qismini kislorod bilan (gazometidan) va 2/3 qismini vodorod bilan (Kipp appanatidan) t о ‘ldining. Silrndrni t о ‘ikanilgan holda ushlang va ogzrni shisha plagtrnka bilan beikrtib, suvli varnadan oling. Silrndirni sochiq bilan о ‘rab, goiyelka alangasiga yaqinlashtiring va ogzini oching. Portlashni kuzating. Reaksiya tenglamasiri yozing.

Vodorod peroksid Vodorod peroksidning olinishi. 50 ml li kolbaga 2 ml 5% li sulfat kislotasi quying va uni 0°S gacha sovrting. Kolba ichidagi moddarn aralashtirib turib 5-10 minut davomvda oz-ozdan bariy gidioksid kukunidan 1g gacha q о ‘shing. Hosil b о ‘lgan ch о ‘kmadan suyuqlikni filtrlab oling. Reaksiya tenglamasiri yozing. Vodorod peroksidning xossalarini о ‘rganing.

Kislorod Kislorodning elemektlar davrny sistemasida tutgan о ‘rni, atom о ‘lchami va molekulasining elektron konfisuiatsiyagi, iamoyoi kiladrtai okgidlanish danajagi hakida tushuncha bering. Suyuq kislorodning paramasirtlik xossalarini kanday tushuntrasiz? Kislorod ranggiz va hidgiz gaz b о ‘lib, havodan bir oz osir. U -183°G da qaynaydi. Kislorod suvda eriydi, 0°G da 10(2 xajm suvda 5 hajm kislorod eriydi.

Kislorodning olinishi • Kislorodni laboratoriyada bertole tuzini (KSIO3), kaliy permangarat tuzini (KMnO4) parchalash bilan, suvni elektroliz qilish va boshqa usullar bilan olinadi. • I.Kislorodni bertole tuzini (kaliy xloratrn) parchalab olish. Tajriba uchun yaxshi maydalangan kaliy xlorat va kukun holidagi marganets (IV) oksida olinadi. • Bertole tuzi bilan ishlashda juda ehtiyot b о ‘lish kerak, chuiki unga juda oz miqdordagi yonuvchi moddalar (k о ‘mir, qogoz va h.k.) aralashgan b о ‘lsa, ishqalanish yoki qizdirish vaqtida kuchli portlashga olib kelishi mumkin. Bazi hollarda maiganets (IV) okgidi ba’zi bir oiginik moddalar bilan ifloglangan b о ‘lishi mumkni, shuning uchun ish boshlashdan oldin marganets (IV) oksidrni yaxshilab qizdirish kerak.

Toza quruq probirkaga 0,3 g bertole tuzi golrnadi va shtativ qisqichiga joylashtrniladi. Probirka tubi avval gekni va ehtiyotkoilik bilan, g о ‘igia kattiqioq kizdrniladi. Tuz suyuqlarnb gaz ajralib chiqa boshlagach, gazrn sinab k о ‘rnsh uchun probirka ogziga uchi yalliglarnb tuigan ch о ‘prn ehtiyotlik bilan tushining. Boshqa bir toza kunuq probirkaga 0,3 g chamasi bertole tuzi golrnadi. Probirka shtativga о ‘rnatiladi va tuz mumkni qadan pastroq temperaturada suyuqlantiriladi. Keyin gorelka chetga olinib, о ‘sha zaxoti probirkaga yaxshilab qizdirilgan marganets (IV) okgida kukunidan golrnadi va probirkaga uchi yalliglaragan ch о ‘p tushrniladi. (K о ‘zga ehtiyot b о ‘lrng!). Ikkala tajribada kislorodning ajralib chiqish tezligi ikki xil ekanligiga e’tibor bering. Reaksiya tengalamasini yozing.

Kislorodning xossalari • 1. Temir qoshiqchaga oltingugurtning nuxatday b о ‘lakchasini oling. M о ‘rili shkaf tagida gaz gorelkasining alangasida yondiring. Yonayotgan oltingugurtning alangasi pasiga va о ‘lchamiga ahamiyat bering. Yonayotgan oltingugurtni kislorodli bankaga tushiring. Oltingugurtri kislorodda va havoda yonishini izohlang. Reaksiya tenglamasini yozing. • 2. Temir qoshiqchaga bir b о ‘lakcha yog‘och k о ‘miridan soling alangada qizdiring va kislorodni bankaga tushiring. K о ‘mirning kislorodda yonishida qanday о ‘zgarish kuzatiladi?

• 3. Temir qoshiqchaga oz miqdorda qizil fosfor olinib, gorelka alangasida yondiriladi va kislorodli bankaga tushiriladi. Bu yerda ham fosforning havoda va kislorodda yonishiga ahamiyat bering. Fosfor yonib b о ‘lgandan keyin idish og‘zini mahkamlang va hosil b о ‘lgan mahsulotni suvda erib ketishi uchun yaxshilab chayqang. Qizil va k о ‘k lakmus qogozi bilan fosforning yonishi natijasida hosil b о ‘lgan oksid eritmasini sinab k о ‘ring. Nima uchun lakmusning rangi о ‘zgaradi? Hosil b о ‘lgan fosforning oksidi oksidlarning qaysi turiga kiradi? О ‘tkazilgan tajribalar asosida kislorodning xossalari t о ‘g‘risida qanday xulosaga kelish mumkin? О ‘tkazilgan reaksiyalariing tenglamalarini yozing. Indikator qanday tusga kiradi? Xuddi shunday tajribani k о ‘mir (pista k о ‘mir) bilan ham bajaring va tegishli xulosalar chiqaring. • 4. Natriyning kislorodda yonishi. • Kattaligi gugurt kallagidek keladigan kichkinagina natriy b о ‘lakchasini oksid pardadan tozalab temir qoshiqchaga soling va gorelka alangasida ohista qizdiring. S о ‘ngra uni kislorod t о ‘ldirilgan bankaga kiriting va shiddatli yonishini kuzating. Qoshiqchada hosil b о ‘lgan oq kristallik moddani disstillangan suvli stakanchaga botiring va 1-2 tomchi fenolftaleni eritmasidan tomizing. Nima kuzatiladi? Reaksiya tenglamalarini yozing. Keyingi ikkita tajribada kuzatilgan natijalarni quyidagi jadvalga yozing.

E’tiboringiz uchun rahmat!

O'xshashlar

Kislorod va uning birikmalari

Suvning ion ko’paytmasi, Vodorod korsargich, Bufer eritmalar

Temir, kobalt va nikelning fizikaviy va kimyoviy xossalari. kislorod, suv, kislota va ishqorlarga munosabati

Kislorod — kimyoviy element. Kislorodning kimyoviy belgisi, atom massasi (dars ishlanma)

Molekulyar orbitallar metodi mavzusini o’qitish metodikasi (kislorod, uglerod (II) oksid, azot (II) oksid misolida)