Sirt hodisalari. Adsorbsiya - Kimyo - Slaydlar

Sirt hodisalari. Adsorbsiya

Yuklangan vaqt:

08.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

688.43359375 KB

Ko'chirib olish

Sirt hodisalari. Adsorbsiya

Mavzuning maqsadlari Sirt hodisalari sirt yuzasida kechib, ma`lum qonun - qoidalarga b õysinadi. Bu qoidalarni õrganishda sirt energiyasining õzgarishi, adsorbsiya jarayoni sharoitlari, unung miqdorini aniqlash kõriladi. Kõpchilik biologik jarayonlar tõqimalar yuzasida , membranalar chegarasida yuz beradi va adsorbsiya jarayonidan boshlanadi. Masalan, oziq-ovqat hazm bõlishi , nafas olish, fermentlarning faoliyati , dorivor moddalarning singishi va h.k. jarayonlar adsorbsiya qonun- qoidalariga bõysinadi. Shu qonun-qoidalarni õrganish ushbu mavzuning asosiy vazifasi hisoblanadi.

Ōganiladigan masalalar 1) Sirt hodisalari. Asosiy tushunchalar va qonuniyatlar 2) Adsorbsiya yuz beradigan yuzalar 3) Sirt hodisalarining kelib chiqishi 4) Sirt hodisalarining tibbiy- biologik ahamiyati 5) Adsorbsiya, absorbsiya va hemo-sorbsiya 6) Sirt taranglikni adsorbsiyaga ta`siri 7) Adsorbsiya miqdorini baholash 8) Tanlab adsorbsiyalash va xroma-tografiya

Sirt hodisalari. Asosiy tushunchalar va qonuniyatlar. Kimyoda moddaning dispers holati va sirt ho- disalarini õrganuvchi bo`- lim kolloid kimyo deyila- di. Dispers sistema zarra- chalarining õlchami va unga teskari bõgan kat- talik – disperslikdir. Sirt yuzasining S modda- ning massasi m yoki haj- miga V nisbati solishtirma sirt S o deyiladi:

Asosiy tushunchalar va qonuniyatlar. Sirt hodisalari - bu fazalar chegarasi- da sodir bo`ladigan va fazalar o`zaro ta`siri natijasida yuzaga keladigan jara- yonlardir. Sirt yuzasining birligiga sirt energi- yasining nisbati sirt taranglik deyila- di. G - sirt energiyasi; S - sirt yuzasining kattaligi;  - sirt taranglik koeffitsienti

Sirt tarangligi ( σ ) va sirt faollik Adsorbentni sirt yuzasida moddalarni yiḡilishini, musbat adsorbtsiya deyiladi. Sirt taranglikni kamaytiradiganlar sirt faol moddalar: yoḡlar, moylar, spirtlar va boshqa organik moddalar. Sirt taranglikni orttiradiganlar esa sirt nofaol moddalar: tuzlar, kislotalar va boshqa elektrolitlar. Erigan moddani turtib-turtkilab tashqi yuza qatlamdan, adsorbentning ichki qat- lamiga ōtkazib yuborishiga manfiy ad- sorbtsiya deyiladi: tuzlar va boshqa elektrolitlarni adsorbtsiyasi.

Sirt taranglik va sirt faolligi Modda konsentratsiyasi õzgarganda sirt taranglik õzgarishini kõrsatuvchi kattalik sirt faolligi deyiladi: d  / d C

Dyuklo-Traube qoidasi

Sorbsiya jarayonlari Ikki fazani bir-biridan ajratib turuvchi satx yuzasida modda konsentratsiyasini õzgarishi adsorbsiya deyiladi. 1. Adsorbent - Shimuvchi modda 2. Adsorbtiv - Yutiluvchi modda 3. Gazlar yutilishi - absorbsiya Adsorbent va adsorbtiv õrtasida kim- yoviy boğhosil bõlishi bilan boradigan adsorbsiya - hemosorbsiya deyiladi. Sorbsiyaga teskari bo`lgan jarayon - desorbsiya

Adsorbsiya kuzatiladigan yuzalar. Gaz – suyuqlik; Gaz - qattiq modda; Suyuqlik – suyuqlik; Suyuqlik - qattiq modda; Hujayralar va hujayra yadrolari, protoplazmalar, organizm va muhit orasidagi sirt chegarasi va ularda boradigan hodisalar: yo ğlar harakati va xazm qilish jarayonlari, ferment- larning faoliyati, oqsil biosintezi va boshqalar.

Harakatsiz sirtdagi adsorbsiyaga ta`sir etuvchu omillar 1. Adsorbent va adsorbtiv tabiati 2. Adsorbentning disperslik da-rajasi 3. Adsorbtivning konsentratsiya-si yoki bosimi 4. Harorat 5. Erituvchining tabiati Qanday adsorbtiv adsorbtsiyalanishi- ga kōra molekulyar va ion adsorbtsiya- lanishlar mavjud.

Ionalmashinish adsorbtsiya Gidrolitik adsorbtsiya

Ionalmashinish adsorbtsiyani ahamiyati Ayrim adsorbentlarda ōzining ionlarini al- mashtirish imkoniyati bōladi va ular erit- malarda bir hil zaryadli ionlarga almashti- radilar. Bu imkoniyatdan sanoatda va tajribalar- da keng kōlamda foydalaniladi. Masalan, kōplab YMM smolalarni anion yoki kation almashniruvchilaridan suvlarni tozalash, metallarni tutib qolish va boshqa ishlarda qōllanilanilib kelinadi. Tibbiyotda ham oshqozon-ichak traktida zaharlanishda toksinlar va boshqa modda- larni faol ionini tanlab adsorbtiyalovchi adsorbentlardan ham foydalaniladi.

Adsorbsiya miqdorini baholash Solishtirma adsorbsiya – adsorbentning 1 sm 2 yuzasiga yoki 1 g massasiga yutilgan moddaning mol miqdoridir: Harakatsiz satxdagi adsorbsiya uchun Freyndlix tenglamasi:

Adsorbsiya miqdorini baholash Freyndlixning tog`ri chiziq tenglamasi: Adsorbsiya izotermasilg K lg Clg x/m ) tg  = 1/n

Adsorbsiya miqdorini baholash Harakatsiz satxdagi adsorbsiya uchun Lengmur tenglamasi: Kichik konsentratsiyalar uchun: Г = Г  · bC Katta konsentratsiyalar uchun: Г = Г 

Adsorbsiya miqdorini baholash Lengmurning monoqavatli adsorbsiya izotermasi: Г II III I С

Adsorbsiya miqdorini baholash Harakatli satx uchun Gibss tenglamasi :

O'xshashlar

Gazlarni tozalash usullari (absorbsiya, adsorbsiya)

Sirt hodisalarining fizik-kimyosi

Katalizatorlarni tayyorlash usullari

Dispers sistemalarning fizik-kimyosi

Tabiiy gazni chuqur qayta ishlash