Gazlarni tozalash usullari (absorbsiya, adsorbsiya) - Kimyo - Slaydlar

Gazlarni tozalash usullari (absorbsiya, adsorbsiya)

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

908.5 KB

Ko'chirib olish

Gazlarni tozalash Gazlarni tozalash usullari usullari (absorbsiya, (absorbsiya, adsorbsiya)adsorbsiya)

Absorbtsiya jarayoni Absorbtsiya jarayoni to’g’risida umumiy to’g’risida umumiy tushunchalartushunchalar  Gaz hamda bug’ aralashmalardagi Gaz hamda bug’ aralashmalardagi bir yoki bir necha bir yoki bir necha komponentlarning suyuqlikda komponentlarning suyuqlikda tanlab yutilish jarayoni absorbtsiya tanlab yutilish jarayoni absorbtsiya deb ataladi. Yutilayotgan gaz deb ataladi. Yutilayotgan gaz absorbtiv, yutuvchi suyuqlik absorbtiv, yutuvchi suyuqlik absorbent deyiladi. Absorbtiv bilan absorbent deyiladi. Absorbtiv bilan absorbentning o’zaro ta`siriga absorbentning o’zaro ta`siriga ko’ra absorbtsiya jarayoni ikki xil ko’ra absorbtsiya jarayoni ikki xil bo’ladi: fizik absorbtsiya va bo’ladi: fizik absorbtsiya va kimyoviy absorbtsiya kimyoviy absorbtsiya (xemosorbtsiya). Fizik (xemosorbtsiya). Fizik absorbtsiyada yutilayotgan gaz absorbtsiyada yutilayotgan gaz bilan absorbent bir - biri bilan bilan absorbent bir - biri bilan kimyoviy birikmaydi. Agar kimyoviy birikmaydi. Agar yutilayotgan gaz absorbent bilan yutilayotgan gaz absorbent bilan o’zaro birikib, kimyoviy birikma o’zaro birikib, kimyoviy birikma hosil qilsa, xemosorbtsiya deyiladi. hosil qilsa, xemosorbtsiya deyiladi.

 Fizik absorbtsiya ko’pincha Fizik absorbtsiya ko’pincha qaytar jarayondir, ya`ni qaytar jarayondir, ya`ni suyuqlikka yutilgan gazni suyuqlikka yutilgan gazni ajratib olish mumkin bo’ladi, ajratib olish mumkin bo’ladi, bu hol desorbtsiya deyiladi. bu hol desorbtsiya deyiladi. Absorbtsiya va desorbtsiya Absorbtsiya va desorbtsiya jarayonlarini uzluksiz olib jarayonlarini uzluksiz olib borish natijasida yutilgan borish natijasida yutilgan gazni toza holda ajratib olish gazni toza holda ajratib olish va yutuvchi absorbentni bir va yutuvchi absorbentni bir necha marta qayta ishlatish necha marta qayta ishlatish imkoni tug’iladi. Absorbtiv va imkoni tug’iladi. Absorbtiv va absorbent arzon va ikkilamchi absorbent arzon va ikkilamchi maxsulot bo’lgani uchun, maxsulot bo’lgani uchun, ular absorbtsiya jarayonidan ular absorbtsiya jarayonidan keyin ko’pincha qayta keyin ko’pincha qayta ishlatilmaydi (masalan, ishlatilmaydi (masalan, gazlarni tozalaganda).gazlarni tozalaganda).

AbsorbtsiyaAbsorbtsiya jarayonini jarayonini amalga oshirishamalga oshirish qurilmalarining sxemasiqurilmalarining sxemasi  Absorbtsiya qurilmalari Absorbtsiya qurilmalari ishlash rejimiga ko’ra davriy ishlash rejimiga ko’ra davriy va uzluksiz bo’ladi. Kichik va uzluksiz bo’ladi. Kichik hajmli ishlab chiqarishlarda hajmli ishlab chiqarishlarda faqat davriy ishlaydigan faqat davriy ishlaydigan absorbtsiya qurilmalaridan absorbtsiya qurilmalaridan foydalaniladi. Zamonaviy foydalaniladi. Zamonaviy sanoat korxonalarida sanoat korxonalarida ko’pincha uzluksiz ishlaydigan ko’pincha uzluksiz ishlaydigan qurilmalar ishlatiladi. Gaz va qurilmalar ishlatiladi. Gaz va suyuq fazalarning yo’nalishiga suyuq fazalarning yo’nalishiga ko’ra, qarama - qarshi va ko’ra, qarama - qarshi va to’g’ri yo’nalishli absorbtsiya to’g’ri yo’nalishli absorbtsiya qurilmalari mavjud. qurilmalari mavjud. Absorbtsiya qurilmalari ish Absorbtsiya qurilmalari ish printsipiga asosan bir va ko’p printsipiga asosan bir va ko’p pog’onali, retsirkulyatsiyali va pog’onali, retsirkulyatsiyali va regeneratsiyali bo’ladi. regeneratsiyali bo’ladi.

 Absorber ketma - ket Absorber ketma - ket ulangan qarama - qarshi ulangan qarama - qarshi yo’nalishli qurilmaning yo’nalishli qurilmaning sxemasi ko’rsatilgan. sxemasi ko’rsatilgan. Qurilma tarkibiga Qurilma tarkibiga absorberlar 2 dan tashqari absorberlar 2 dan tashqari eritma yig’gichlar 1, eritma yig’gichlar 1, eritmani eritmani uzatishuzatish uchun uchun markazdan qochma markazdan qochma nasoslar va eritmani nasoslar va eritmani sovitish uchun issiqlik sovitish uchun issiqlik almashinish qurilmalarialmashinish qurilmalari 3 3 kiradi. Yutuvchi suyuqlik kiradi. Yutuvchi suyuqlik gazning yo’nalishi gazning yo’nalishi bo’yicha oxirgi absorberga bo’yicha oxirgi absorberga beriladi, yuqoridan pastga beriladi, yuqoridan pastga oqib, qabul qiluvchi oqib, qabul qiluvchi yig’gichga tushadi va yig’gichga tushadi va nasos yordamida sovitgich nasos yordamida sovitgich orqali oldingi absorberga orqali oldingi absorberga yuboriladi. Shunday qilib yuboriladi. Shunday qilib gaz va suyuqlikning gaz va suyuqlikning qarama - qarshi qarama - qarshi yo’nalishdagi o’zaro ta’siri yo’nalishdagi o’zaro ta’siri yuz beradi. yuz beradi.

Qarama - qarshi yo’nalishli absorbtsiya qurilmasining Qarama - qarshi yo’nalishli absorbtsiya qurilmasining sxemasi:sxemasi: 1 – eritma yig’gich; 2 – absorberlar; 3 – sovitgichlar; 4 – 1 – eritma yig’gich; 2 – absorberlar; 3 – sovitgichlar; 4 – nasoslarnasoslar

Gazni qayta ishlash zavodlaridagi asosiy jarayon bu – Gazni qayta ishlash zavodlaridagi asosiy jarayon bu – benzinsizlashtirish jarayoni hisoblanadi. Qayta benzinsizlashtirish jarayoni hisoblanadi. Qayta ishlanadigan neft gazini hajmidan, bu gazdagi zarur ishlanadigan neft gazini hajmidan, bu gazdagi zarur komponentlarni ajratish darajasiga va boshqa omillarga komponentlarni ajratish darajasiga va boshqa omillarga ko’ra benzinsizlashtirishni to’rt usuli qo’llaniladi:ko’ra benzinsizlashtirishni to’rt usuli qo’llaniladi:  • • Kompressorlash; Kompressorlash;  • • Past Past temperaturali temperaturali kondensatsiya va kondensatsiya va rektifikatsiya;rektifikatsiya;  • • Absorbsiyalash;Absorbsiyalash;  • • Adsorbsiyalash;Adsorbsiyalash;

 Benzinsizlantirishni kompressorlash usulida gazni siqishga asoslangan bo’lib, havoli va suvli sovutkichlarda sovitiladi. Bunda gaz tarkibidagi og’ir uglevrdorodlar va suv bug’lari kondensaciyalanadi, so’ngra separatorlarda ajratiladi. Bu usul orqali gazdan zarur komponentlardan etarli darajada ajratish imkonini ta`minlaydi va odatda boshqa benzinsizlashtirish usullari bilan birikkan holda o’tkazish talab etiladi.  Fraksiyalovchi absorber-desorber qurilmasi:Fraksiyalovchi absorber-desorber qurilmasi:  kolonna; 2,4- absorbent sovitkichlari; 3-kolonna; 2,4- absorbent sovitkichlari; 3- nasoslar; 5-riboyler.nasoslar; 5-riboyler.  I-boyitilgan gaz; II- absorbent; III- quruq gaz; I-boyitilgan gaz; II- absorbent; III- quruq gaz; IV- to’yingan absorbent; V- yuqori bosimdagi IV- to’yingan absorbent; V- yuqori bosimdagi bug’.bug’.

 Benzinsizlantirishni adsorbsiyalash Benzinsizlantirishni adsorbsiyalash usuli C3H8+ yuqori uglevodorodlar usuli C3H8+ yuqori uglevodorodlar miqdori 50 dan 100 g/m3 gacha miqdori 50 dan 100 g/m3 gacha bo’lgan neft gazlarini qayta bo’lgan neft gazlarini qayta ishlashda qo’llaniladi. U ishlashda qo’llaniladi. U adsorbentlar yuzasiga bug’lar va adsorbentlar yuzasiga bug’lar va gazlarni yutilishiga asoslangan. gazlarni yutilishiga asoslangan. Adsorbent sifatida odatda Adsorbent sifatida odatda aktivlangan ko’mirdan foydalaniladi. aktivlangan ko’mirdan foydalaniladi. Bunda adsorbent gazdagi og’ir Bunda adsorbent gazdagi og’ir uglevodorodlar asta–sekinlik bilan uglevodorodlar asta–sekinlik bilan to’yinadi. Yutilgan uglevodorodlarni to’yinadi. Yutilgan uglevodorodlarni haydash va adsorbentni qayta haydash va adsorbentni qayta tiklash uchun o’ta qizdirilgan suv tiklash uchun o’ta qizdirilgan suv bug’i bilan ishlov beriladi. bug’i bilan ishlov beriladi. Adsorbentdan haydalgan suv va Adsorbentdan haydalgan suv va uglevodorod bug’lari aralashmasi uglevodorod bug’lari aralashmasi sovitiladi va kondensaciyalanadi sovitiladi va kondensaciyalanadi hamda olingan beqaror benzin hamda olingan beqaror benzin osongina suvdan ajratiladi. osongina suvdan ajratiladi.  Nasadkali absorber:Nasadkali absorber:  - qobiq; 2- tarqatuvchi tarelka; - qobiq; 2- tarqatuvchi tarelka; 3-nasadka qatlami; 4- tayanch 3-nasadka qatlami; 4- tayanch to’rlari; 5-qayta taqsim- lovchi to’rlari; 5-qayta taqsim- lovchi tarelkalar; 6,8-lyuklar; 7-tarelkalar; 6,8-lyuklar; 7- qaytaruvchi qurilma; A-gaz qaytaruvchi qurilma; A-gaz kiradigan kiradigan ss htutser; B-gaz htutser; B-gaz chiqadigan chiqadigan ss htutser; V-suyuqlik htutser; V-suyuqlik beradigan beradigan ss htutser; G va D –htutser; G va D – suyuqlik chiqadigan suyuqlik chiqadigan ss htutserlar.htutserlar.

Neftni barqarorlashtirish qurilmasining texnologik Neftni barqarorlashtirish qurilmasining texnologik sxemasi:sxemasi: 1-quvurli pech; 2, 13-kolonnalar; 3, 4, 5, 11, 20-1-quvurli pech; 2, 13-kolonnalar; 3, 4, 5, 11, 20- nasoslar; 6, 17-issiqlik almashtirgichlar; 7-qizdirgich; nasoslar; 6, 17-issiqlik almashtirgichlar; 7-qizdirgich; 8,14-sovitgich-kondensatorlar; 9-gaz-suv ajratkich; 8,14-sovitgich-kondensatorlar; 9-gaz-suv ajratkich; 10,16-redukcion klapanlar; 12-qaynatgich; 15-gaz 10,16-redukcion klapanlar; 12-qaynatgich; 15-gaz separatori;18-sovitkich; 19-havoli sovitish jihozi.separatori;18-sovitkich; 19-havoli sovitish jihozi.

 Kolonna 2 yuqorisidan Kolonna 2 yuqorisidan chiqayotgan gazlar va chiqayotgan gazlar va bug’lar aralashmasi bug’lar aralashmasi 8-sovutkich – 8-sovutkich – kondensatorda kondensatorda sovitiladi. Gazlar hosil sovitiladi. Gazlar hosil bo’lgan kondensat bo’lgan kondensat bilan birgalikda 9-gaz-bilan birgalikda 9-gaz- suv ajratkichga suv ajratkichga tushadi. Gaz-suv tushadi. Gaz-suv ajratkichning ajratkichning yuqorisidan yuqorisidan kondensatciyalanmagkondensatciyalanmag an quruq (metan va an quruq (metan va etan) gazlar etan) gazlar qurilmadan qurilmadan chiqariladi. chiqariladi.

Suyuqlikni sochib beruvchi Suyuqlikni sochib beruvchi absorberlar:absorberlar:

 Suyuqliklar bilan ishlash qiyin, Suyuqliklar bilan ishlash qiyin, fazalarning kontakt yuzasini oshirish fazalarning kontakt yuzasini oshirish uchun ko’proq suyuqlik sarflanadi, uchun ko’proq suyuqlik sarflanadi, suyuqlik tomchilari kolonnadan chiqib suyuqlik tomchilari kolonnadan chiqib ketmasligi uchun gaz tezligining miqdori ketmasligi uchun gaz tezligining miqdori kichik qiymatga ega.kichik qiymatga ega.

 Fazalarning nisbiy tezligi va katta gaz Fazalarning nisbiy tezligi va katta gaz oqimi to’lqinsimon harakatda bo’lgani oqimi to’lqinsimon harakatda bo’lgani uchun bu qurilmalarda gaz fazasidagi uchun bu qurilmalarda gaz fazasidagi massa almashinish koeffitsienti yuqori massa almashinish koeffitsienti yuqori bo’lib, bu absorberlar yaxshi eriydigan bo’lib, bu absorberlar yaxshi eriydigan gazlarni suyuqlikka yuttirish uchun keng gazlarni suyuqlikka yuttirish uchun keng qo’llaniladi.qo’llaniladi.

O'xshashlar

Tabiiy gazni qayta ishlashning asosiy yo’nalishlari

Tabiiy gazni chuqur qayta ishlash

Organik moddalarni tozalash va haydash usullari

Qattiq moddalarni qo‘shimchalardan tozalash, sublimatsiyalash, suyuqliklarni tozalash, gaz moddalarni tozalash

Neft mahsulotlarini adsorbsion tozalash