Polisaxaridlarning olinishi va xossalari - Kimyo - Slaydlar

Polisaxaridlarning olinishi va xossalari

Yuklangan vaqt:

26.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4705.8193359375 KB

Ko'chirib olish

Polisaxaridlarning olinishi va xossalariMavzu:

Reja: 1. Polisaxaridlar 2. Kraxmal va uning xossalari 3. Qo‘llanlishi 4. Selluloza va uning xossalari

• Oziqlanish, polisaxaridlarni umumiy energiya manbalaridir. Koʻpgina organizmlar kraxmallarni glyukozaga osongina parchalashi mumkin; ammo, koʻpchilik organizmlar tsellyuloza yoki sellyuloza, xitin va arabinoksilanlar kabi boshqa polisaxaridlarni metabolizatsiya qila olmaydi. Ushbu uglevod turlari baʼzi bakteriyalar va protistlar tomonidan metabollanishi mumkin. Kavsh qaytaruvchi hayvonlar va termitlar, masalan, tsellyulozani.

Polisaxaridlar Polisaxaridlar tabiiy yuqori molekular moddalar bo‘lib, tabiatda juda ko‘p tarqalgan hamda inson va hayvonlar hayotida muhim rol o‘ynaydi. Polisaxaridlar juda ko‘p monosaxarid qoldiqlaridan tashkil topgan. Ularga kraxmal va sellulozalar misol bo‘ladi.

Kraxmal Kraxmal (C 6 H 10 O 5 ) n tabiiy polimer modda bo‘lib, bu moddaning molekular massasi aniq topilmagan, lekin uning juda kattaligi ma’lum va har xil namunalarida turlicha bo‘lishi mumkin. Shu sababli boshqa polisaxaridlar singari kraxmalning formulasi (C 6 H 10 O 5 ) n tarzida ifodalanadi.

• Kraxmal • Kraxmal glyukoza polimeri boʻlib, glyukopiranozalarning alfa -bogʻlanishlari bilan bogʻlangan. U amiloza (15-20 %) va amilopektin (80-85 %) aralashmasidan iborat. Amiloza bir necha yuzlab glyukoza molekulalarining chiziqli zanjiridan iborat. Amilopektin esa bir necha ming glyukoza birliklaridan tashkil topgan tarvaqaylab ketgan molekuladir. Kraxmallar suvda erimaydi. Ular alfa -bogʻlanishlarni (glikozid bogʻlarini) buzish orqali hazm boʻladi. Odamlarda ham, boshqa hayvonlarda ham amilazalar mavjud, shuning uchun ular kraxmalni hazm qilishlari mumkin. Kartoshka, guruch, bugʻdoy va makkajoʻxori inson ratsionida kraxmalning asosiy manbalari hisoblanadi. Bu oʻsimliklarda kraxmalni boʻlishi, oʻsimliklar tarkibidagi glyukoza bogʻliqdir.

• Uyda kraxmal olish umuman qiyin emas. Bundan tashqari, buning uchun maxsus kartoshka talab qilinmaydi, har qanday kartoshka mos keladi - kichik, katta, ozgina muzlatilgan, chirigan, o'tgan yili. Qayta ishlashga mo'ljallangan bitta chelak kartoshkadan o'rtacha 1-1,5 kg kraxmal olinadi Kraxmal olinishi

Kraxmal Kraxmalnning gidrolizi natijasida faqat glukoza hosil bo‘lgani uchun bu zvenolar molekulasi qoldiqlari degan xulosaga kelamiz: (C 6 H 10 O 5 ) n nC 6 H 10 O 5 + (n-1)H 2 O H 2 SO 4 , t 0 kraxmal glukoza

Kraxmal Kraxmal makromolekulasi halqali α –glyukoza molekulalari qoldiqlaridan tashkil topganligi isbotlangan. Kraxmal hosil bo ‘ lishini quyidagicha ifodalash mumkin: CH 2 – OH C C C C O CH H OH H H H OH OHOH OH CH 2 – OH C C C C O CH H OH H H H OH OH OHOH

Kraxmal nH 2 O + CH 2 – OH C C C C O CH H O H H H O OHOH CH 2 – OH C C C C O CH H H H H O …. OHOH

Kraxmal Kraxmal hosil bo ‘ lishi polikondensatsiya reaksiyasi asosida boradi. Ya’ni kichik molekulyar modda sifatida glukoza molekulasidan, yuqori molekulyar birikmali kraxmal hosil bo ‘ ladi va qo ‘ shimcha mahsulot sifatida H 2 O hosil bo‘ladi. Kraxmal – oq kukunsimon modda. Sovuq suvda erimaydi, lekin issiq suvda bo‘kib kleyster hosil qiladi.

Kimyoviy xossalari Kraxmal uchun sifat reaksiyasi bu unga yodning ta’siri hisoblanadi. Agar sovitilgan kraxmal kleysteriga yod qo ‘ shilsa, ko ‘ k rang paydo bo ‘ ladi. Bu jarayonni oddiy tajriba yo ‘ li bilan ham aniqlash mumkin. Kartoshkaning qirqilgan joyiga yoki bir bo ‘ lak nonga yod eritmasidan bir tomchi tomizganimizda ko ‘ k rang hosil bo ‘ ladi.

Qo’llanilishi Kraxmal qimmatli oziq mahsulotidir. Uning hazm bo‘lishini yengillashtirish uchun kraxmalli mahsulotlar yuqori temperaturada qizdiriladi, ya’ni kartoshka pishiriladi, non yopiladi. Bu sharoitlarda kraxmal qisman gidrolizlanadi va suvda eruvchan bo‘ladi.

Selluloza Selluloza ham tabiiy yuqori molekular polisaxarid bo ‘ lib, barcha o ‘ simliklar tarkibiga kiradi va ularda hujayra qobiqlarini hosil qiladi. Uning nomi “sellula” – hujayra ana shundan kelib chiqqan. Selluloza paxta tolasining asosiy qismini tashkil qiladi. Qog ‘ oz va ip gazlamalar ham sellulozadan qilingan buyumlar hisoblanadi. Yog ‘ och tarkibida ham ko ‘ p miqdorda uchraydi.

Selluloza Selluloza ham xuddi kraxmalga o‘xshab tabiiy yuqori molekular polimeridir. Selluloza va kraxmalning umumiy formulasi ham o‘xshash va tarkibi jihatdan ham glukoza zvenolaridan iborat. Bu polisaxaridlar bir-biridan glukoza qoldig‘ining har xil bog‘lanishi bilan farq qiladi. Kraxmal inson uchun muhim ovqat hisoblansa, sellulozadan bu maqsadda foydalanib bo‘lmaydi.

Fizik xossalari Selluloza – mazasiz, hidsiz, tolasimon oq modda, suvda erimaydi, sellulozaning molekular massasi juda katta hisoblanadi. kraxmal selluloza

Kimyoviy xossalari 1. Selluloza “kumush ko‘zgu” reaksiyasini bermaydi (aldegid guruhi yopiq). Selluloza kislotalarda eritilganda qisman gidrolizlanadi. Bunda glukoza hosil bo‘ladi. (C 6 H 10 O 5 ) n + (n-1)H 2 O nC 6 H 12 O 6 Selluloza glukoza H 2 SO 4 , t 0

Kimyoviy xossalari 2. Selluloza ham yonadi. Bunda uglerod(IV) oksid va suv hosil bo‘ladi. (C 6 H 10 O 5 ) n + 6nO 2 6nCO 2 + H 2 O

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Y.X.To’raqulov. Bioximiya, Toshkent, "O’zbekiston", 1996. 2. A.Qosimov, Q.Qo’chqorov, S.Teshaboyev. Bioximiya, Toshkent, "Ўqituvchi", 1988. 3. A.Imomaliyev, A.Zikriyoyev. O’simliklar bioximiyasi, Toshkent, "Mehnat", 1987. 4. Y.B.Filippovich. Osnovi bioximii, Moskva, "Visshaya shkola", 1985. 5. I.K.Proskurina. Bioximiya, Moskva, "VLADOS PRESS", 2001. 6. V.P.Komov, V.N.Shvedova. Bioximiya, Moskva, "DROFA", 2004. 7. A.S. Konichev, G.A.Sevastyanova. Molekulyarnaya biologiya, Moskva, "ASADEMA", 2003.

E'tiboringiz uchun tashakkur!

O'xshashlar

Mis nitrat tuzining olinishi va olinishi va xossalari

Xromning olinishi, xossalari va birikmalari

Inert gazlarning olinishi, xossalari va birikmalari

Germaniy gruppachasining elementlarining olinishi va xossalari

Xlorning olinishi, xossalari va uning birikmalari