Katalitik kreking jarayoni va ularni qayta ishlash

Katalitik kreking jarayoni va ularni qayta ishlash

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1132.5 KB

Ko'chirib olish

Katalitik kreking Katalitik kreking jarayoni va jarayoni va ularni qayta ularni qayta ishlashishlash

• Katalitik krekingda uglevodorod reaksiyalari zanjirli karbkation mexanizmi bo`yicha ketadi. Kreking bilan birga uglevodorodlar jarayon sharoitlarida alkillash, izomerizatsiya, polimerizatsiya, gidrirlash va dealkillash reaksiyalariga kirishadi. • Yuqori oktanli benzinlar va yuqori konsentratsiyali propan - propilen hamda butan - butilen fraksiyalari olish maqsadida turli tipdagi distillat va qoldiq xomashyolar katalitik kreking qilinadi.

Sanoatda katalitik Sanoatda katalitik krekingkreking • Jarayonning maqsadli vazifasi – 300-5000C oraliqda haydaladigan xom ashyodan yuqori oktanli benzin olishdan iborat. Benzin bilan birga o`rtacha distillat fraksiyalar – gazoyllar va butan – butilenni yuqori miqdorda saqlovchi gaz hosil bo`ladi. • Katalitik kreking 450-5250C atmosfera bosimiga yaqin (0,06- 0,14 MPa) bosimda alyumosilikat katalizatori ishtirokida olib boriladi.

• Katalitik kreking mahsulotlarining miqdori va sifati qayta ishlanayotgan xomashyo va katalizatorning tavsifiga hamda jarayonning rejimiga bog`liqdir. Katalitik kreking qurilmalarida yog`liq gaz, nostabil benzin, yengil va og`ir katalitik gazoyl olinadi. Ayrim hollarda ligroin ajratib olish ham ko`zda tutiladi.

• Uglevodorod gazi 80-90% C3-C4 fraksiyadan iborat bo`lib, ajratib olingandan so`ng alkillash, polimerlash jarayonlarida, etilen, propilen, butadien, izopren, poliizobutilen, sirt – aktiv moddalar va boshqa neftkimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarishda ishlatiladi.

• Benzin fraksiyasi (qaynashning boshlanishi – 1950C) – avtomobil va aviatsiya benzini komponenti sifatida qo`llaniladi. Uning tarkibiga arenlar – 20-30% (mass.), sikloalkanlar – 8-15% (mass.) va alkanlar – 45- 50% (mass.) kiradi. Fraksiyaning oktan soni 78- 85 (motor usuli bo`yicha) ni tashkil etadi.

• Yengil gazoyl (Q.B. 175  2000C – Q. О . 320  3500C) – dizel yoqilg`isining komponenti sifatida, qurum ishlab chiqarishda xom ashyo sifatida hamda mazut olishda suyultiruvchi sifatida ham qo`llaniladi. Parafin xomashyosidan olingan yengil katalitik gazoylning setan soni 45-56, naften – aromatikniki esa 25- 35.

• Og`ir gazoyl – katalitik kreking qoldiq mahsuloti. Mazut tayyorlashda va qurum ishlab chiqarishda, termik krekingda va kokslashda xomashyo sifatida ishlatiladi. • Katalitik krekingning termikdan asosiy afzalliklari – katalizator ishtirokida reaksiya tezligining yuqoriroq bo`lishi va olinadigan mahsulotlarning qadrliligi.

Katalitik va termik kreking Katalitik va termik kreking jarayonlarini taqqoslashjarayonlarini taqqoslash Ko`rsatkichlar Termik kreking Katalitik kreking Jarayon sharoitlari: harorat, 0 C bosim, MPa 470 – 540 2,0 – 7,0 450 – 525 0,06 – 0,14 Mahsulotlar tavsifi: gaz benzin yengil gazoyl Asosan C 1 -C 2 fraksiya Anchagina miqdorda normal tuzilishli alkanlar, alkenlar va dienlarni o`z ichiga olgan Asosan C 3 -C 5 fraksiya Tarmoqlangan alkanlar va arenlarni o`z ichiga olgan Polisiklik arenlarga boy Reaksiyalar mexanizmi Radikal zanjirli Karbkationli, zanjirli

Katalitik riformingKatalitik riforming • Katalitik riforming jarayonining ilmiy asoslari XX asrning boshida yo`lga qo`yilgan. 1911 yili Zelinskiy olti a'zoli sikloalkanlarni arenlarga yonaki reaksiyalarsiz platinali va palladiyli katalizatorlarda degidrirlashni amalga oshirish mumkinligini ko`rsatdi. Shu yilning o`zida Ipatyev ushbu reaksiyani oksidli metall katalizatorda amalga oshirdi. 1936 yili bir vaqtning o`zida Sobiq Ittifoqda alkanlarni arenlarga degidrosiklizatsiya reaksiyasi ochildi: Moldavskiy va Kamusherlar ushbu reaksiyani xrom oksidida 450-4700C da; Kazanskiy va Plate – jarayonni aktivlangan ko`mirdagi platina katalizatori va 304-3100C haroratda amalga oshirdilar.

Termik krekingTermik kreking • Neftni qayta ishlash og`ir qoldiqlarini termik krekingi quyidagi mahsulotlar olish uchun amalga oshiriladi: avtomobil benzini (hozirda ushbu jarayon eskirgan); qurum ishlab chiqarish uchun xomashyo bo`lgan yuqori aromatlashtirilgan gazoyl; koks ishlab chiqarish uchun kreking qoldiq; kam qovushqoqlikka ega bo`lgan mazut yoqilg`isi.

• Jarayon 470-5300C, 2-7MPa bosimda olib boriladi. Avtomobil benzinini olish uchun xom ashyo sifatida nisbatan yengil neft fraksiyalari (200-3500C) ishlatiladi. Kam qovushqoqlikka ega bo`lgan qozon yoqilg`isi hamda qurum va koks olish xomashyosi sifatida neft qoldiqlari bo`lmish yarim gudron va gudronlar xizmat qiladi.

• Termik krekingning asosiy mahsulotlari quyidagilar: uglevodorod gazi, kreking – benzin, kerosin – gazoyl fraksiyasi, termogazoyl va kreking – qoldiq.

Uglevodorod gaziUglevodorod gazi • Tarkibida ko`p miqdorda to`yinmagan uglevodorod bo`lgan termik - kreking gazi neft kimyosida neftkimyo xomashyosi sifatida ishlatiladi

Termik kreking jarayonida maksimal Termik kreking jarayonida maksimal miqdorda kreking - qoldiq (I) va termogazoyl miqdorda kreking - qoldiq (I) va termogazoyl (II) olishda hosil bo`ladigan mahsulotlarning (II) olishda hosil bo`ladigan mahsulotlarning miqdori (% da) quyida keltirilgan:miqdori (% da) quyida keltirilgan: Mahsulotlar nomi I II Uglevodorod gazi 2,5 9,0 Barqaror golovka 3,4 3,0 Kreking – benzin 14,2 25,0 Kerosin – gazoyl fraksiyasi 3,9 - Termogazoyl - 22,0 Kreking – qoldiq 74,4 39,0 Yo`qotishlar 1,6 2,0 Xomashyo sifatida gudron va katalitik gazoyl aralashmasi ishlatiladi.

Kreking - benzinKreking - benzin • Benzin quyi kimyoviy stabilligi va yuqori bo`lmagan oktan soni (66 - 68 motor usuli bo`yicha) bilan xarakterlanadi. • Kreking benzinini avtomobil benzini komponenti sifatida ishlatish uchun uni qo`shimcha stabillash lozim.

KATALITIK KATALITIK KREKING KREKING JARAYONIJARAYONI

Kreking – qoldiqKreking – qoldiq • Kreking qoldiq (3500C dan yuqori fraksiya) qozon yoqilg`isi sifatida ishlatiladi. U to`g`ridan- to`g`ri haydab olingan mazutga nisbatan yuqoriroq yonish issiqligiga va quyiroq qotish haroratiga va qovushqoqlikka egaligi bilan xarakterlanadi.

O'xshashlar

Neft kimyosi va neftni qayta ishlash

Neft va tabiiy gazning guruh tarkibi

Neft mahsulotlarini katalitik tozalash

Katalitik jarayonlarni ishlab chiqarishda tutgan o`rni va vazifalari

Neft mahsulotlarini sifatini yaxshilash