Elektrokimyoviy ishlab chiqarish - Kimyo - Slaydlar

Elektrokimyoviy ishlab chiqarish

Yuklangan vaqt:

23.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2617.603515625 KB

Ko'chirib olish

R e ja : 1 .E le k tro K im y o v iy is h la b c h iq a ris h x a q id a m a lu m o t. 2 . S u v li e ritm a la r v a s u y u q la n m a la r e le k tro liz in in g n a z a riy a s o s la ri 3 . N a triy x lo r e ritm a s in in g e le k tro liz i

Darsning maqsadi : Elektrokimyo, elektr energiyasi qabul qilish yoki chiqarish bilan boradigan Kimyoviy reaksiyalarni va elektroKimyoviy reaksiyalarda Kimyoviy energiya elektr ener- gjyasiga va aksincha elektr energiyasi Kimyoviy energiyaga aylanish jarayonlarini o’rganish.

ElektroKimyo, elektr energiyasi qabul qilish yoki chiqarish bilan boradigan Kimyoviy reaksiyalarni o'rganadigan Kimyoning bir bo'limidir. Bunday jarayonlar elektroKimyoviy jarayonlar deyiladi. ElektroKimyoviy reaksiyalarda Kimyoviy energiya elektr ener-gjyasiga va aksincha elektr energiyasi Kimyoviy energiyaga aylanadi (Elektr va Kimyoviy hodisalarning bir-biriga bog'liqligi haqidagi tasawurlar XVIII asr oxirlari va XIX asr boshlarida paydo bo'ldi. Elektr haqidagi ta'limotning asoschilari Italiya fizigi Violta (1793- 1801 y.), Shved olimlari Berselius (1802 y.), Arrennius (1887 y.), Angliya olimlari Devi (1807 y.), Faradey (1833 y.) va boshqalar hisoblanadi). ElektroKimyoviy ishlab chiqarish jarayoni elektroKimyoviy reaksiyalarga asoslangan suvli eritmalar va suyuqlanmalar elektroliz qilinganda elektr energiyasi Kimyoviy energiyaga aylanadi, Eritma va suyuqlanmalarning elektrolizi sanoatning ko'pgina tarmoqlarida, texnika va turmushda keng qo'llaniladi

ElektroKimyoviy jarayonlar ba'zi organik moddalami ishlab chiqarishda ham qo'llanildi. Masalan, spirtlardan, anodli oksidlash yo'li bilan aldegid va ketonlar olinadi, funksional guruhlarning elektroKimyoviy qaytarish yo'li bilan nitrobenzoldan benzidin olinadi. Suvli eritmalarni elektroliz qilib ko'pgina rangli metallar: mis, vismut, surma, qalay, qo'rg'oshin, nikel, kobalt, kadmiy, rux olinadi va tozalanadi. Suyuqlanmalarni elektroliz qilib, ko'pgina yengil, oson su yuqlanadigan va nodir metallar qotishmalari olinadi, metallar tozalanadi. Aluminiy, natriy, kaliy, litiy, magniy kabi metallar taqatgina elektroKimyoviy usulda olinadi. Avtomobil sanoatida, mashinasozlik va boshqa qator sohalarda metallar sirtini elektroKimyoviy qoplash (galvanoplastika) usulidan keng foydaniladi. Galvonoplastika orqali buyumlarning aniq metall nusxalari olinadi. Bosmaxonalarda klishelar, matritsa, bosrna radiotexnik sxemalartayyorlanadi. Po'latni elektroKimyoviy silliqlash aluminiy va magniyni oxorlash ishlari ham elektroliz yordamida bajariladi. Nikellash, xromlash, oltin, kumush bilan sirtini qoplash kabi bir qator muhim ishJar amalga oshiriladi

Suvli eritmalar va suyuqlanmalar elektrolizining nazariy asoslar i Elektroliz deb, elektrolit eritmasidan yoki suyuqlanmasidan o'zgarmas elektr toki o'tganda sodir bo'ladigan oksidlanish — qaytarilish reaksiyasiga aytiladi. Bunda elektrolitlar parchalanib, elektrodlarda mahsulotga aylanadi. Elektrodlarda elektr tokining paydo bo'lishi bilan (tok manbaiga ulangach) elektrolitlar parchalanib, kation va anionlar hosil qiladi

Sanoatda eritmalar elektrolizida turli ishlab chiqarishlarda tok °°'yicha unum 60-90 % dan va energiyadan foydalanish darajasi ->u —60 % dan oshmaydi. Suyuquqlanmalar elektrolizida esa tok bo 'yicha unum 70—80 % ni tashkil etsa, energiyadan foydalanish eritma elektrolizidan ancha past bo'Iadi. Masalan, A1 2 0 3 va kriolit suyuqlanmasi elektrolizining energiyadan foydalanish darajasi 30 % dan oshmaydi. Umumam olganda elektroKimyoviy ishlab chiqarish energiyadan foydalanish darajasining kamligi bilan va demak elektroliz mahsulotlarining, ayniqsa, metallarning tannarhini yuqoriligi bilan tavsiflanadi .

Natriy xlor eritmasining elektrolizi Natriy xlor (osh tuzi) nisbatan arzon xomashyo bo'lganligi hamda uning elektrolizidan uchta (xlor, natriy gidrooksidi va vodo-rod) muhim sanoat mahsuloti olinishi sababli, shu bilan bir qatorda elektroliz jarayonining soddaligi tufayli uning eritmasini elektrolizi iqtisodiy jihatdan ancha samarali usul hisoblanadi

Xlor normal sharoitda gaz — 34, GS da suyuqlanadi, — 101, 6°C da muzlaydi. O'tkir hidli, sariq-yashil rangli, zaharli gaz. Xlor: xlororganik birikmalar (plastmassalar, erituvchilar, kauchuk, Kimyoviy tola, zaharli Kimyoviy birikmalar va boshqalar) olishda, metallurgiya (rudalarni xlorlab kuydirishda), to'qimachilik, sellyuloza - qog'oz sanoatlarida (oqartirish va tozalash uchun), ichimlikva oqova suvlarini tozalash, sterillash va boshqalarda juda keng qo'llaniladi .

Elektrolizning ikkinchi mahsuloti natriy gidrooksidi bo'lib, muhimligi jihatidan asosiy mahsulotdan (xlordan) qolishmaydi. Natriy gidrooksidi qattiq, oq rangli suvda Yaxshi eriydi, 328°C da suyuqlanadi. Natriy gidrooksidi organik sintezda, sun'iy tola ishlab chiqarishda, sellyuloza va qog'oz olishda, sovun va aluminiy ishlab chiqarishda, neftni qayta ishlash sanoatida keng ko'lamda ishlatiladi

Nazorat savollari 1.Elektroliz nazariyasining asoschisi kim? 2. Elektroliz nima? 3. Suvli eritmalar va suyuqlanmalar elektrolizining nazariy asoslarini tushuntiring? 4.Natriy xlor eritmasining elektrolizi qanday amalga oshiriladi?

E’tiboringiz uchun raxmat.

O'xshashlar

Po'lat ishlab chiqarish

Ekstraktlar ishlab chiqarish texnologiyasi

Lizin ishlab chiqarish texnologiyasi

Biogaz ishlab chiqarish texnologiyasi

Elektrokimyoviy analiz metodlari