logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Kimyo
  4. Davriy sistemaning o’n oltinchi guruh elementlari

Davriy sistemaning o’n oltinchi guruh elementlari

Yuklangan vaqt:

23.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1290.17578125 KB
Ko'chirib olish
DAVRIY SISTEMANING O’N OLTINCHI GURUH ELEMENTLARI * VI A – gruppacha elementlari xalkogenlar deyiladi. Xalkogen so‘zi yunonchadan olingan bo‘lib, “xalkos”– ruda va “genodos” – tug‘diruvchi (hosil qiluvchi) ma’nosin beradi. O, S, Se, Te – tabiatda keng tarqalgan, Po – sun’iy ravishda, yadroviy reaksiya natijasida olinadi. OLISH USULLARI . O 2 – sanoatda : 1) suyu q havoni rektifikatsiyalash . Oldin azot uchadi , chunki uning tqayn = – 195,8 ° S; 2) suvning elektrolizi (qo‘ shimcha ma hsulot hisoblanadi ); laboratoriyada : oksidlar va kislorodli kislotalar tuzlarining ichki molekulyar oksidlanish -qaytarilish yoki peroksidlarning disproporsiyalanish reaksiyalari : 2BaO 2     C 800  2BaO + O 2, 2H 2O 2      2 MnO,t 2H 2O + O 2, 2KMnO 4    t K 2MnO 4 + MnO 2 + O 2, 2KClO 3      2 MnO,t 2KCl + 3O 2. S – 1) tug‘ma oltingugurtni eritish keyin uni suyuqlantirish va haydab tozalash (asosiy usul ); 2) metallurgiya va koks pechlari gazlaridan olish : 2H 2S + SO 2     êàò,t 2H 2O + 3 S . Se, Te – sulfat kislota ishlab chiqarish chiqindilarini va rangli metallarni elektrolitik tozalashda hosil bo‘ladigan anodli shlamlarni qayta ishlab : chiqindilar , shlam     4 2SO H EO 2    2 SO E + SO 3 (E = Se, Te). Ro – 1) uran rudalarini qayta ishlashda ajralgan birikmalarning eritmalarini elektrokimyoviy qaytarish ; 2) yadro reaktorlarida vismutni nurlantirish : 209 Bi ( nγ) 210 Bi → 210 Po + β–. Poloniy Bi dan haydab yoki turli kimyoviy usullar bilan ajratiladi . XALKOGENLARNING ISHLATILISHI Kislorod kimyo sanoatida HNO 3 va H 2SO 4, metallarning peroksidlari olish uchun , organik sintezda , qora metallurgiyada cho‘yan va po‘lat quyishda , metallarni kesish va payvandlashda ishlatiladi . Suyuq kislorod portlovchi aralashmalar tayyorlash uchun ishlatiladi . Tibbiyotda kislorod bemorlarning nafas olishini engillashtirishda (kislorod li yostiqcha va palatkalar ) ishlatiladi . Oltingugurt H 2SO 4 ishlab chiqarishda , kauchukni vulkanlashda , qishloq xo‘jaligida insektitsid sifatida , organik sintezda , o‘q -dori , gugurt ishlab chiqarishda , tibbiyotda teri kasalliklarini davolash uchun surkov dorilari tayyorlashda ishlatiladi . Se fotoelementlar va to‘g‘rilagichlar , optik va signalli priborlar tayyorlash uchun , shisha sanoatida ishlatiladi . Te turli qotishmalarga ularning mexanik xossalarini yaxshilash uchun qo‘shimcha sifatida ishlatiladi . H 2SO 4 – kimyo sanoatining muhim mahsuloti . Ko‘pgina kimyoviy birikmalar uning bevosita yoki bilvosita ishtirokida olinadi . Sulfat kislota HCl, CH 3COOH, fosforli o‘g‘itlar , portlovchi moddalar , organik bo‘yo qlar , dori preparatlar ishlab chi qarishda , neft ma hsulotlarini tozalashda , gidrometallurgiyada , organik sintez da va bosh q. ishlatiladi . Kislorod , oltingugurt birikmalari va uning analoglari yorqin bo‘ yoqlar (sulfidlar ) ishlab chiqarishda , sellyuloza sanoatida (NaHSO 3, NH 4HSO 3, Ca(HSO 3)2 ), organik sintezda (SeO 2), fotografiyada (Na 2S2O 3), oksidlovchi (metallarnin g peroksidlari , N 2O 2) va qaytaruvchi (H 2S, metallarning sulfidlari , Na 2SO 3) sifatida ishlatiladi . Selenidlar va telluridlar (ZnSe, PbSe, CdTe, HgTe, PbTe) yarim o‘tkazgichlar sifatida ishlatiladi . KISLOROD O 2 – DIKISLOROD OLTINGUGURT S – OLTINGUGURT SELEN Se – SELEN TELLUR Te – TELLUR E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!!!

O'xshashlar

Davriy sistemasining ikkinchi gruppa elementlari
V-guruh p-oila elementlari
Birinchi guruh elementlari (Ishqoriy metallar)
5-guruh P oila elementlari
Davriy sistemaning V guruh asosiy guruhchasi elementlarining umumiy xossalari. Azot va fosfor birikmalari, olinishi, xossalari, xalq xo’jaligida ishlatilishi