Тармоқ маҳсулотига баҳо белгилаш ва баҳонинг турлари - Iqtisodiyot - Slaydlar

Тармоқ маҳсулотига баҳо белгилаш ва баҳонинг турлари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

179 KB

Ko'chirib olish

Тармоқ маҳсулотига баҳо белгилаш ва баҳонинг турлари

РЕЖА: • 1. Баҳо - бозор муносабатларининг иктисодий категорияси сифатида . • 2. Баҳо тушунчаси ва унинг функциялари • 3. Баҳонинг турлари ва структураси

Баҳо - бозор муносабатларининг иктисодий категорияси сифатида • Баҳо бозор категорияси бўлиб, товарлар айирбошланганда юз берадиган муносабатларни англатади. Оқилона, илмий жи хатдан асосланган баҳо ва баҳолаш иқтисодиётнинг илмий ва амалий воситаларидан бири ҳисобланади. • Баҳо сиёсати давлат иқтисодий сиёсати ва иктисодий стратегиясининг муҳим ажралмас қисмидир. Шу сабабли ижтимоий-иқтисодий тараққиётни жадаллаштиришда, меҳнаткашларнинг ташаббуси ва омилкорлигини ривожлантиришда баҳо белгилаш сиёсати алоҳида ўрин эгаллайди. Баҳони ҳўжалик механизми ва ўзини ўзи пул билан таъминлашнинг устуни дейиш мумкин. Жамоанинг ва айрим ходимнинг даромадлари, улар иқтисодий манфаатлари нархнинг, яъни баҳонинг тўғри белгиланишига боғлиқ.

• Баҳо бамисоли барометр каби бозор ҳолатини кўрсатиб туради, у пасайиб кетса, товар бозори касодга учрайди, товар нафсиз булиб, уни бошқа товар билан алмаштириш ёки сифатини яхшилаш зарурлиги кун тартибига қўйилади.

Баҳонинг шаклланишини қуйидагича ифодалаш мумкин: БАХОНИНГ ШАКЛЛАНИШИ Фирманинг баҳо хусусидаги уз нуфузи (имиджи) Фирманинг бозордаги уз улуши Фирманинг реклама динамикаси Фирманинг махсулот нуфузи (имиджи) Ракибларнинг бахо хусусидаги нуфузи Ракибларнинг бозордаги улуши Ракибларнинг реклама динамикаси Ракибларнинг махсулот нуфузи Келажакда мижозларни мулжаллаш Талаб омиллари Харажат омиллари Ракобат омиллари Сотувчиларнинг бахони шакллантириш

Баҳо тушунчаси ва унинг функциялари • Бозорда турли меҳнат сарфлари умумий, яъни ижтимоий зарур мехнат сарфига келтирилади ва шу сарфнинг пулда ифодаланиши баҳони ҳосил килади. • Баҳонинг иқтисодий мазмунини унинг функциялари яққол кўрсатиб беради.

Баҳо нимага тегишли бўлишидан қатъи назар (товар, хизмат, иш кучи, қарз пули нархини — бунинг фарқи йўқ) беш асосий функцияни бажаради: • 1. Бозор мувозанатини таъминлаш функцияси. Бунда баҳо бозордаги талаб ва 1. Бозор мувозанатини таъминлаш функцияси. Бунда баҳо бозордаги талаб ва таклифнинг ҳажми ва таркибига таъсир этиш орқали уларни мувозанат ҳолатига таклифнинг ҳажми ва таркибига таъсир этиш орқали уларни мувозанат ҳолатига келтиради.келтиради. • 2. Ҳисоб-китоб, ўлчов функцияси. Баҳо қийматнинг пул даги ифодаси, чунки 2. Ҳисоб-китоб, ўлчов функцияси. Баҳо қийматнинг пул даги ифодаси, чунки бажарилган иш хажми, фойда-зарарнинг барчаси баҳо асосида ҳисоб-китоб бажарилган иш хажми, фойда-зарарнинг барчаси баҳо асосида ҳисоб-китоб қилинади.қилинади. • 3. 3. Иктисодий регулятор функцияси. Иктисодий регулятор функцияси. Баҳо Баҳо бозор бозор иқтисоиқтисо диётининг асосий диётининг асосий воситаларидан биридир. Ундаги воситаларидан биридир. Ундаги ўзгариш ўзгариш бозор бозор ҳолати ҳолати (конъюктураси)ни (конъюктураси)ни билдиради.билдиради. • 4. Рақобат 4. Рақобат воситаси функцияси. воситаси функцияси. Рақобат Рақобат бозор бозор иқтисоиқтисо диётини диётини ҳаракатга ҳаракатга кк елел тирувчи куч, тирувчи куч, баҳо баҳо воситасида беллавоситасида белла шш ув ув рақобатнинг рақобатнинг асосий асосий кўринишларидан кўринишларидан бири хисобланади. Фир мабири хисобланади. Фир ма лл ар ар ўз рақибларини ўз рақибларини енгиш, уларни енгиш, уларни бозордан бозордан сиқиб сиқиб чикариш учун чикариш учун баҳони ўзгартириб баҳони ўзгартириб турадилар.турадилар. • 5. 5. Ижтимоий Ижтимоий ҳимоя ҳимоя функцияси. функцияси. Баҳо Баҳо айрим ахайрим ах оо ли тоифали тоифа лл арини арини камбағалликдан камбағалликдан саксак лл аш вазифасини аш вазифасини ўтайди. Одатда, аҳолининг ночор ва муҳтож қатламларига ўтайди. Одатда, аҳолининг ночор ва муҳтож қатламларига товарлар арзонлаштирилган баҳоларда сотилади.товарлар арзонлаштирилган баҳоларда сотилади. • Булар ижтимоий дотацияланган баҳолар бўлиб, уларни молиявий жиҳатдан Булар ижтимоий дотацияланган баҳолар бўлиб, уларни молиявий жиҳатдан давлат бюджети ёки бюджетдан ташқари маблағлар таъминлайди. давлат бюджети ёки бюджетдан ташқари маблағлар таъминлайди. Дотацияланган баҳоларни давлат белгилайди.Дотацияланган баҳоларни давлат белгилайди.

Баҳонинг турлари ва структураси • Бозор иқтисодиётининг ўзига хос тизими борки, у ўзаро боғланган, бир-бирини такозо этувчи, аммо турли мақсадларда қўлланувчи баҳолар мажмуасидан ташкил топади. Баҳонинг шаклланиш жараёни мураккаб бўлиб, унинг иштирокчилари ғоят кўпчиликни ташкил этади. Баҳолар турли вазифаларни бажарганлиги сабабли ҳам уларнинг тури кўп. • Баҳоларнинг асосий турларига куйидагилар киради: • 1. Улгуржи баҳолар. Товарлар кўтарасига катта микдорда сотилганда бу баҳолардан фойдаланилади. Бундай баҳони асо сан улгуржи савдо-сотиқ олиб бориладиган савдо марказларида учратиш мумкин. • 2. Чакана бахолар. Товарлар бевосита ист е ъмолчиларга сотилганда фойдаланилади. Бу баҳо ўз ич иг а товар улгуржи нархини, чакана савдо ташкилотчиларининг харажати ва фойдасини олади. • 3. Нуфузли баҳолар. Бу баҳолардан обрўталаб истеъмолчиларга товарлар сотилганда ва хизматлар кўрсатилганда фой даланилади. • 4. Дота ц и я ли баҳолар. Бунда товарлар да в лат бюджети ҳисобидан арзонлаштирилган бахоларда олинади. • 5. Давлат бахолари. Бу ишлаб чиқарувчиларга давлат томонидан буюртма берилганда қўлланилади. • 6. Мавсумий бахолар. Бу мавсумий ишлаб чиқариладиган товарларга белгиланади. • 7. Миллий ва жаҳон бахолари— алоҳида товарнинг байналмилал харажатлари. Бунда жаҳон бозоридаги талаб ва таклиф нисбати ҳисобга олинади. • 8. Стандарт баҳолар. Харидор чўнтагидаги пулга қараб, маълум давргача ўзгармайдиган катъи стандарт нархлар қўлланилади. • 9. Прейскурант баҳолар. Бу баҳолар сотувчи учун мулжал баҳо, харидор учун билдиришлик ёки маълумот баҳо ҳисобланади. • 10. Ишлаб чиқарган маҳсулотни сотиш учун музокараларга тайёргарлик кўриш мобайнида тадбиркор энт аввало, ўзи учун мақбул бўлган баҳо кўрсаткичларини аниқлашга ҳаракат қилади. Шу мақсадда у баҳони учга ажратади. Яъни maksimal (энг юқори), minimal (энг паст) ва объектив баҳо.

O'xshashlar

Саноатнинг замонавий тармоқ тузилмаси ва уни такомиллаштириш

Стратегия турлари ва элементлари

Монопол ҳокимият шароитида нарх белгилаш тамойиллари

Республика иқтисодиётининг тармоқ тузилиши ва устивор (базавий) тармоқларни ривожлантириш - Ўзбекистон иқтисодий мустақиллигининг асосий шартидир

Иқтисодий ўсиш ва унинг турлари