Tadbirkorlik mohiyati va uni rivojlanishi uchun yaratilgan shart sharoitlar - Iqtisodiyot - Slaydlar

Tadbirkorlik mohiyati va uni rivojlanishi uchun yaratilgan shart sharoitlar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

556.3857421875 KB

Ko'chirib olish

Tadbirkorlik mohiyati va uni rivojlanishi uchun yaratilgan shart sharoitlar Reja: 1.Tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish yo’nalishlari. 2. Tadbirkorlikning mohiyati va roli. 3. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari. 4. O’zbekiston Respublikasida tadbirkorlikning davlat tomonidan qo’llab-quvvatlanishi.

 Tadbirkor-bu dadil, muhim va murakkab maqsadlarni ro’yobga chiqarishga jazm etib, yangi g’oyalarni amalga oshirish bilan bog’liq, butun mas`uliyatni o’z zimmasiga olib tavakkal ish yurituvchi shaxsdir.  Tadbirkorlik- bu mulkchilik sub’ektlarini foyda olish maqsadida tavakkal qilib va mulkiy javobgarlik asosida amaldagi qonunlar doirasida tashabbus bilan iqtisodiy faoliyat ko’rsatishidir.

Tadbirkorlik Biznes Tashabbuskorlik, uddaburonlik, epchillik, ijodiy faoliyatda izlanuvchanlik; Faoliyatni tiklashga, erishgan yutuqni mustaxkamlashga intilish O’z g’oyasiga ega kishi Foyda keltiruvchi faoliyatga ega qilish Boshlang’ich kapitalga ega bo’lmasligi ham mumkin Kapitalga ega qilish Tavakkalga moyil, ijodkor, iqtidorli kishi Barqarorlikka intiluvchi, fikirlash va hatti-harakatida konservator, menejer mahorati bor kishi. Tadbirkorlik foydasini olish Kapital daromadini olish Hayotda kamdan-kam uchraydi Hayotda tez-tez uchraydi.Tadbikorlikning biznesdan farqi 01

Tadbirkorlik tushunchasining mazmuni uning to’rtta o’zaro bog’liq vazifasini aniqlash bilan ochiladi. 1.Tadbirkor o’ziga tovar ishlab chiqarishning yagona jarayonida, kapital va mehnat resurslarini birlashtirish tashabbusini oladi. Shu bilan birga tadbirkor bir vaqtda ishlab chiqarishning harakatlantiruvchi kuchi va ishlab chiqarishni amalga oshirish uchun boshqa resurslarini bir joyga keltiruvchi vositachi hisoblanadi. 2.Tadbirkor biznesni yuritish jarayonida o’ziga asosiy qarorlar qabul qilishdek qiyin vazifani oladi, bu qarorlar korxona faoliyatining maqsadini aniqlab beradi. 3.Tadbirkor-bu yangi mahsulotlar, yangi ishlab chiqarish texnologiyasi yoki hatto biznesni tashkil qilishning yangi shakllarini tijorat asosida kiritishga harakat qiluvchi tashabbuskor shaxs hisoblanadi. 4.Tadbirkor-taxlika (risk)ga boruvchi inson. Buni uning boshqa uchta vazifasini chuqur o’rganish ko’rsatadi. Bozor munosabatalariga asoslangan jamiyatda tadbirkorga foyda kafolatlanmagan. Uning sarflangan vaqti, kuchi va qobiliyati foyda yoki zarar bilan taqdirlanishi va hatto u sinishi ham mumkin. qisqacha aytganda tadbirkor na faqat o’zining vaqti, mehnati va ishchanlik layoqati, balki o’zi yoki o’z aktsionerlari ishlab chiqarishga qo’ygan mablag’lar bilan tahlikaga boradi.

Tadbikorlikni turlarga bo’lish belgilari Tadbirkorlar guruhlari Yangi tovar yoki xizmatni loyihalashni tashkil etish bo’yicha tadbirkorlik Innovatsiya tadbirkorlari, ya’ni intelektual mulk egalari. Bu tadbirkorlar yangi tovar va xizmatlarni chiqarish jarayonlarini takomillashtirish, ularni ishlab chiqarishga joriy qilish yuzasidan ilmiy izlanishlarni olib boruvchi tadbirkorlar. Faoliyat yo’nalishi bo’yicha tadbirkorlik Tovar ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish bilan shug’ullanuvchi tadbirkorlar, tovarni sotish, qayta sotish va tijorat ishlarini tashkil etish bilan shug’ullanuvchi tadbirkorlar Qanday vazifani bajarishi bo’yicha tadbirkorlar Ishlab chivqarishni boshqaruvchi tadbirkorlar moliya va sug’urta bilan shug’ullanuvchi tadbirkorlar, vositachilik bilan shug’ulanuvchi tadbirkorlar maslahat bilan shug’ulanuvchi tadbirkorlar Faoliyat turlarining` soni bo’yicha tadbirkorliк Bitta sohadagi tadbirkorlar, ko’p sohadag`i tadbirkorlar Faoliyatning murakkabligi bo’yicha tadbirkorlik Maxsus bilim talab qilmaydig`an faoliyat bilan shug’ullanuvchi tadbirkorlar; maxsus bilim talab qilinadigan faoliyat bilan shug’ullanuvchi tadbirkorlar; yuqori texnologiya va nodir bilim talab qiladigan faoliyat bilan shug’ullanuvchi tadbirkorlar. Faoliyatning tarmoq yo’nalishlari bo’yicha tadbirkorliк Sanoat, qishloq xo’jaligi, qurilish, savdo va xizmat ko’rsatish, transport va boshqa sektorlardagi tadbirkorlar.Tadbirkorlikning quyidagi turlari mavjud 01

Tadbirkorlik faoliyatining quyidagi shakllari mavjud  - xususiy tadbirkorlik- jismoniy yoki yuridik shaxslar (korxona) tomonidan amalda o’zining shaxsiy (xususiy) mulki asosida tashkil qilinadi  - jamoa tadbirkorlikligi - fuqarolar guruhining jamlanma mulki asosida tashkil qilinadi,  - aralash tadbirkorlik - bitta (yoki bir necha) yuridik shaxs (korxona) va bir necha jismoniy shaxslar mulkini birlashtirish asosida tashkil qilinadi:  - qo’shma tadbirkorlik - ikki yoki undan ortiq yuridik shaxslar (shu jumladan chet el korxonalari) mulkini birlashtirish yo’li bilan tashkil qilindi  - shartnomaviy tadbirkorlik - mulk egasi bo’lmagan korxona raxbari(yoki boshqa mas`ul lavozimdagi xodim-menejer) tomonidan shartnoma asosida amalga oshiriladi.

Tadbirkorlik taraqqiyotini ta`minlovchi asosiy omillar quyigilardan iborat: 1.Xalq xo’jaligi tarmoqlarining bozor munosabatlariga o’tishi va iste`mol bozorining yaratilishi. 2.Tadbirkorlarning mulki, huquqi va iqtisodiy manfaatlarining idoralar kafolatining mavjudligi. 3.Ishbilarmonlikning davlat tomonidan soliq, moliyaviy kredit va amortizatsiya siyosati orqali munosib qo’llab- quvvatlanishi.

4.Davlat va munitsipal korxonalarni davlat tasarrufidan chiqarish, xususiylashtirish va kichik firmalarni bunyod etish; 5.Kam daromad, past rentabelli va zarar ko’rib ishlovchi korxonalarning bankrotlikga uchrashining aniqligi va ular asosida xususiy kichik korxonalar tashkil qilish; 6.Davlat ijtimoiy-siyosiy jixatdan barqaror xolati (xorijiy kapitalni jalb qilishda kumaklashadi). 33 07 02 35 07

7.Jamiyatning``` tadbirkorlik to’g’risidagi ijobiy muruvvatli fikri; 8.Ishbilarmonlikning tashkiliy-xuquqiy shaklini to’g’ri tanlash; 9.Bozor iqtisodiyoti infrastrukturasining (turli innovatsion markazlar, banklar, birjalar, sug’urta kompaniyalari, reklama agentliklari va x.k) tezkorlik bilan taraqqiy topishi.

Kichik biznesda quyidagi tadbirkorlik shakllari mavjud: - faoliyat yo’nalishi bo’yicha: ishlab chiqarish, tijorat, moliyaviy va innovatsion tadbirkorlik faoliyati; - tadbirkorlikning qanday vazifani bajarishga yo’naltirilganiga qarab: ishlab chiqarishni boshqarish moliyalashtirish vositachilik va maslahatchilikka qaratilgan tadbirkorlik; - faoliyat turlarining soni bo’yicha: bitta sohadagi va ko’p tarmoqli tadbirkorlik; - faoliyat murakkabligi bo’yicha: maxsus bilim talab qilmaydigan, yuqori texnologiyaga va nodir bilimga asoslangan tadbirkorlik; - faoliyatning tarmoq yo’nalishlari bo’yicha: sanoat, agrosanoat, qishloq xo’jaligi, kurilish va boshqa xalq xo’jaligi tarmoqlaridagi tadbirkorlik.

Kichik biznesda tadbirkorlikni tashkil qilishning eng oddiy shakli bu yakka xususiy tadbirkorlikdir. Xususiy tadbirkorlik – xo’jalik yuritishning shunday tashkiliy-xuquqiy shakli-ki, unda mulk egasi bitta shaxs yoki oila bo’ladi va faoliyatdan kelgan daromadni ( turli to’lov va soliqlar to’langanidan keyin) hammasiga egalik qiladi, qolaversa biznesdagi xavf-xatar va tavakkalchilik uchun yakka o’zi javob beradi.

O’rtoqlik shirkatchilik - bu ikki yoki undan ortiq shaxsning mulkini umumiy manfaatni ko’zlovchi maqsadlardagi tadbirkorlik harakatini uyushtirish birlashuvidir. U shartnoma asosida tashkil qilinadi , uning qatnashchilari avvalo o’zining va boshqa a`zolarining manfaatini ko’zlab xarakat qiladilar.

O’rtoqlikning asosan uchta turi mavjud: chala (oddiy), to’la va kommandit shirkatchiligi. CHala (oddiy) shirkatchilik - bu ikki va undan ortiq shaxslarning shartnomaviy birlashishi bo’lib, unda mulk va tadbirkorlik harakatlari umumiy shirkatchilik manfaatiga erishish maqsadida birlashadi.Ushbu birlashish shaklida tashkilot umuman bo’lmaydi, chunki shirkatchilik sheriklari har biri alohida xarakat qiladi.

To’la shirkatchilik - bu shartnoma asosida ikki va undan ortiq shaxslarning umumiy maqsadga erishish uchun o’z mulklari va tadbirkorlik kuchlarini birlashtirishga asoslangan kelishuvidir.

Kommandit shirkatchiligi - bu ikki yoki undan ortiq shaxsning mulkni va tadbirkorlik harakatlarini umumiy maqsadga erishish niyatida birlashtirishiga asoslangan shartnomaviy kelishuvi bo’lib, bunda sheriklar ichida kamida bittasi kreditorlar oldida to’la (cheklanmagan ) javobgarlikka, yana bittasi cheklanmagan javobgarlikka ega bo’lmog`i kerak.

Hissadorlik (akcionerlik) jamiyati - bu jismoniy shaxslar kapitallarining birlashuvi bo’lib , u aktsiyalar chiqarish yo’li bilan bunyod etiladi.Aktsiyalar fond birjalari muomalada bo’ladi - bir shaxsdan ikkinchisiga yorqin o’tadi va aktsiyador uchun uning xissasi xaqidagi xujjat xisoblanadi.

FIRMA - tovar ishlab chiqarish yoki xizmat ko’rsatish maqsadida iqtisodiy resurslarni ishlatuvchi tashkilotdir.

Korporatsiya - bu umumiy kasbiy yoki tabaqaviy manfaatlari asosida birlashgan shaxslar jamiyati, uyushmasi yoki guruhidir.

XOLDING - bu mulk egalari tomonidan bir qancha mustaqil hissadorlik jamiyatlari faoliyatining nazorat qilish maqsadida bunyod etilgan jamiyatdir. Xoldingga birlashgan korxonalar , odatdà , sho’ba korxonalar deb ataladi.

OFFSHOR KOMPANIYASI - bu imtiyozli soliq to’lash ( yoki butkul to’lamaslik) hududida bunyod etilgan korxona bo’lib u ro’yxatga olingan joyda barqaror turmaydigan shaxslarga tegishlidir.

Tadbirkorlikning subektlari- jismoniy va yuridik shaxslar bo’lishi mumkin.

Davlat tomonidan tadbirkorlarga quyidagilar kafolatlanadi: - fuqarolarning va yuridik shaxslarning tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanish, korxona bunyod etish va buning uchun zaruriy mulk sotib olish huquqlari: - amaldagi qonunchilik va shartnomalar asosida barcha tadbirkorlarning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish: - tadbirkorlik faoliyatining ilmiy-texnikaviy va huquqiy jixatdan qo’llab-quvvatlanishi: - tadbirkorlik xavf-xatari va tavakkalchiligini sug’urta qilish: - tadbirkorlar bilan shartnoma tuzilgandan so’ng, ular faoliyatiga shartnomada ko’rsatilgan xolatlardan tashqari, mulk egasining va har qanday uchinchi shaxsning aralashishi ma’n etiladi.

Tadbirkorlik faoliyatini qo’llab- quvvatlash quyidagi asosiy masalalarni yechish yo’li bilan amalga oshirilishi kerak: -kichik biznes subyektlarini bozorga to’sqinliksiz kirishiga sharoit yaratish: -iqtisodda xususiy sektorning o’sishiga sharoit yaratish: -tadbirkorlikni davlatning muhim ijtimoiy,siyosiy va iqtisodiy muammolarini echishga jalb qilish:

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT.

O'xshashlar

Inflyatsiya, pul harakati va inflyatsiyaga olib keluvchi shart-sharoitlar

Xususiy tadbirkorlik - mohiyati va xususiyatlari

Tadbirkorlik faoliyati, uning rivojlanish shart-sharoitlari

Sirdaryo viloyat sanoatining tarkibi va uni rivojlanishi

Tadbirkorlik shakllari va tadbirkorlik faoliyati