Inflyatsiya, pul harakati va inflyatsiyaga olib keluvchi shart-sharoitlar - Iqtisodiyot - Slaydlar

Inflyatsiya, pul harakati va inflyatsiyaga olib keluvchi shart-sharoitlar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

458 KB

Ko'chirib olish

Reja: 1. Mamlakatda iqtisodiy noosoyishtalik tushunchasi, unga ta’sir etuvchi omillar. 2. Inflyatsiya, uni keltirib chiqaruvchi sabablar. 3. Inflyatsiya turlari. Mavzu : Inflyatsiya, pul harakati va inflyatsiyaga olib keluvchi shart-sharoitlar

Inflyatsiya - bu pulning keragidan ortiq muomilaga chiqarilishi natijasida narxlarning to’xtovsiz o’sishi va pul qadrining pasayib borishidir • Inflyatsiya lotincha “inflatio” so’zidan olingan bo’lib”shish”, “bo’rtish”, “ko’pchish” ma’nolarini anglatadi.Bu so’z XIX asrning o’rtalaridan boshlab iqtisodchilar tomonidan iqtisodiy termin sifatida ishlatilgunga qadar u tibbiyotda xavfli o’sma kasalini ifodalashda ishlatilgan.

Inflyatsiyani quyidagi sabab lar keltirib chiqarishi mumkin: - davlat o’z xarajatlarini o’z daromadlari xisobidan qoplay olmay qolgan xolatda muomilaga qo’shimcha pul chiqarish orqali qoplaydi natijada tovar va xizmatlar bilan ta’minlanmagan pul paydo bo’ladi; - ishlab chiqarishning qisqarishi bunda muomiladagi mavjud pul miqdori kamaymaydi ammo unga nisbatan tovarlar miqdori kamayadi narx oshadi pul qadri pasayadi; - mamlakatda import qilingan tovarla narxining ko’tarilishi natijada mamlakat ichida o’rinbosar tovarlar narxi ko’tarilib ketadi; - pulga nisbatan xalq ishonchining yo’qoloshi bozorda talabga javob bermaydigan tovarlarning ko’payib ketishi.

Inflyatsiya sodir bo’lgan sharoitda : • Muomilada keragidan ortiqcha pul paydo bo’ladi • Tovarlar bahosi va xizmatlar xaqi to’xtovsiz o’sib boradi • Pulning qadr qimmati va xarid qobiliyati pasayadi • Ishlab chiqaruvchilar ishlab chiqarishni kengaytirishdan manfaat ko’rmay qo’yadilar chunki sarflagan pullari qaytib kelgunga qadar o’z qadrini yo’qotadi va xok.

Inflyatsiya kelib chiqish sabalariga ko’ra Talab inflyatsiyasi • Bu holat aholiningqo’lidagi pulning ko’pligidan kelib chiqadi. Ishlab chiqarish sohasi aholinig talabini to’la qondira olmaydi, natijada tovarlar bahosi oshadi. Kam miqdordagi tovarlarga ko’p pul massasi to’g’ri keladi. Boshqacha aytganda bir qop tovarga ikki qop pul kerak bo’ladi. Taklif inflyatsiyasi • Bunda bozorlarda resurslar qimmatlashadi, xarajatlar oshib foyda kamayadi. Ishlab chiqaruvchilarning tovar ishlab chiqarishga intilishi kamayadi. Natijada tovarlar taklifi kamayib narxlar o’sib ketadi.

Inflyatsiya turlari: - O’rmalovchi ( sudraluvchi) inflyatsiya; - Suzib yuruvchi (shiddatli) inflyatsiya; - Giper inflyatsiya;

O’rmalovchi ( sudraluvchi) inflyatsiya: • Bunda narx-navo sekin o’sadi. Baholar yiliga ortacha o’sishi 5-10 % dan oshmaydi. Inflyatsiyaning bu turi ko’proq rivojlan mamlakatlarga xosdir.u ishlab chiqarishni yanada rivojlantirishni rag’batlantiruvchi omil sifatida namoyon bo’lishi ham mumkin.

Suzib yuruvchi (shiddatli) inflyatsiya: • Bunda narx-navo tezroq o’sib ishsizlik ko’paya boshlaydi. Baholarning yillik o’sishi 10-100% (ba’zida 200%) gacha bo’lishi mumkin.Inflyatsiyaning buturi rivojlanayotgan mamlakatlarga xosdir. • M-N: Rossiya 2001 yil 18% O’zbekiston 2001yil 24% O’zbekiston 2002yil oyiga 1.6%

Giper inflyatsiya: • Bunday inf. Mamlakatlar iqtisodiy rivojlanishining inqirozli davriga mos keladi baholarning o’sish sur’ati yiliga 200% dan oshib ketadi aholining yashash sharoiti qiyinlashib korxonalar faoliyati yomonlashadiva ular nima qilib bo’lsa xam chet el valyutasini sotib olishga harakat qiladilar. Hozirgi davrga kelib baholar oyiga 50% dan oshganda giperinflyatsiya deb qabul qilingan.

Inflyatsiyani oldini olish uchun avvalo uning darajasini aniqlab olish zarur. • Inflyatsiya darajasi ko’rsatkichi J • Oldingi davrdagi narx o’sishi V 1 • Keyingi davrdagi narx o’sishi V 2 V 2- V 1 J = ---------------------- * 100 V 1 • • M-n: V 1 =110, V 2 =140 bo’lsa, bunda J=27,27% bo’ladi

Inflyatsiyani oldini olish uchun davlat tomonidan qo’llanadigan chora – tadbirlar: • Pul emissiyasi to’xtatiladi; • Ishlab chiqarishning o’sishi rag’batlantiriladi; • Aholining puli banklarga jalb qilinadi; • Pul islohoti o’tkaziladi01 2A0406 01 1D 01 3E140F06 01 2A0406

Pul islohoti: • Bu pul muomilasini barqarorlashtirish maqsadida davlat tomonidan pul tizimini o’zgartirilishiga aytiladi. Qadrsizlangan pul birligi bekor qilinadi va o’rniga yangi pul chiqariladi. • M-n: O’zbekistonda pul islohoti 1994 yilda o’tkazilgan va respublika mustaqil davlat sifatida milliy pul birligiga ega bo’lgan.2A 01 230402 12 0F19 0308 131408 01 02 2909 0B1016 1C

2010 yilda ayrim MDX davlatlariningYaIM va inflyatsiya ko’rsatkichlari (Oldingi yilning shu muddatiga nisbatan foizda) Real YIM o’sish sur’ati Inflyatsiya (yanvar-noyabr) O’zbekiston 108.5 106.1 Rossiya 103.6 107.7 Ukraina 103.5 108.4 Qozog’iston 107.5 107.3 Qirg’iziston 99.5 116.0

O'xshashlar

Tadbirkorlik mohiyati va uni rivojlanishi uchun yaratilgan shart sharoitlar

Inflyatsiya

Pul aylanish qonuni va pul massasi

Moliya va pul kredit tizimi. Banklar va ularning bozor iqtisodiyotidagi roli

Tovar ishlab chiqarish va pul