Sport mashqlarining fiziologik tasnifi - Iqtisodiyot - Slaydlar

Sport mashqlarining fiziologik tasnifi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

580.0830078125 KB

Ko'chirib olish

Sport mashqlarining fiziologik tasnifi

Mushaklarning ishlash hususiyatlari.  Odamning harakat faoliyati haddan tashqari hilma – xildir. Sport fiziologiyasida ularni muhim guruhlarga ajratib o`rganiladi. Sport faoliyatida bajariladigan mashqlarni takrorlash bilan sportchi mashqni Yuqori darajadagi mahorat bilan bajarishga erishadi. Ish unumi ortadi. Sarflanadigan quvvatni tejash kuchayadi.

 Sportning har hil turlari bilan shug`ullanish xususiyatlarida sportchi organizmda qator holatlar kuzatiladi. Ularni start oldi holati, razminka mashqlari ta`sirida Yuzaga keladigan holat, ishga kirishish holati, turg`un, holat, charchash holatiga ajratiladi. Bu holatlarda organizmda Yuzaga keladigan fiziologik reaktsiyalar o`ziga hosligi bilan farqlanadi, chunki har bir holatda sodir bo`ladigan fiziologik jarayonlar organizmga ta`sir ko`rsatadigan ma`lum omillar bilan bog`liq.

 1. Start oldi holati, bu holat jismoniy mashq boshlanmasidan, holi organizm ishga kirishmasidan oldin sodir bo`lib, organizmda qator fiziologik o`zgarishlar Yuzaga kelishi bilan ifodalanadi.  2. Ishga kirishish, ya`ni organizm ishni bajara boshlaganidan bir necha daqiqa o`tgancha davom xolat bo`lib etadigan, organlar, sistemalarni ish ortib borishi, rivojlanishi bilan ifodalanadi.  3. Turg`un holat, bu holat funktsiyalar rivojlanganidan keyin, bir qancha vaqt davomida ularning bir tekisda saqlanishi bilan belgilanadi.  4. Charchash, organizmning har qanday faoliyati, u jismoniymi yoki aqliy faoliyatmi, ma`lum muddatdan keyin susaya boshlaydi, ya`ni charchash faoliyati Yuzaga keladi. Bu holat organizmning ish qobilyatining vaqtincha pasayishi bilan ifodalanadi.  5. Tiklanish, bu holat organizm ish boshqarishi oqibatida charchaganidan keyin dam olish, vaqtida organizmning ish qobilyatini ishdan oldingi darajaga qaytarishdir. Bu holatda ish bajarishda sarflangan energiya manbalari yig`iladi, moddalar almashunivining to`plangan ohirgi mahsulotlari organizmdan yo`qotiladi va fiziologik funktsiyalar ishdan oldingi holatga qaytadi.

 Start holatining fiziologik siljishlarning darajasi bajariladigan ishning harakteriga bog`liq bo`ladi. Ba`zi ilmiy dalillarga ko`ra start oldi holatidagi reaktsiyalar bajariladigan ishlarga xos xususiyatga ega bo`ladi. Masalan: bokschilarda katta hajmidagi ishlarni bajarish oldidan tomir urushi, qon bosimi va gaz almashinuvining ko`proq o`zgarishi, kam hajmdagi ish oldidan esa kamroq o`zgarishi aniqlangan. Start oldi holatida Yuzaga keladigan reaktsiyalar shartli reflektor mehanizmiga ega. Shuning uchun ham start oldi holatining qanday darajada o`tishi sprotchining malakasiga, o`tkaziladigan musobaqaning qanday bo`lishiga, raqiblarning malakasiga, sportchining individual xususiyatlariga, oliy asab faoliyatining tipiga va boshqa faktorga bog`liq bo`ladi.

 . Start oldi reaktsiyasining rivojlanishiga organizmning qanday yoshdaligi ham ta`sir ko`rsatadi. Usmir yoshdagi ba`zi bir shartli reflektor funktsiyalarining start oldi holatidagi o`zgarishlari kattalardagiga qaraganda bir muncha keskin bo`lishi mumkin. Sportchilarda start oldi harakatning 3 hil shakli ko`rinishi aniqlangan:  Bular jangovor tayyorlik, start oldi hayajoni va start oldi apatiyasidir. Start oldi holatining bu turlari markaziy asab sistemasidagi asab jarayonlarining rivojlanish nisbati bilan belgilanadi. Jangavor tayyorgarlik xolati bu xolatdagi sportchi bo`lajak ishni optemal xolatda kutib oladi, yani bunday xolatga ega bo`lgan sportchining markaziy asab sistemasida asab jarayonlari teng, nisbatan optemal rivojlangan bo`lib, harakat va vegativ funktsiyalarning bajariladigan ishga mos xolda o`zgarishini ta`minlaydi.

Mushaklarning ishlash hususiyatlari.  Odamning harakat faoliyati haddan tashqari hilma – xildir. Sport fiziologiyasida ularni muhim guruhlarga ajratib o`rganiladi. Sport faoliyatida bajariladigan mashqlarni takrorlash bilan sportchi mashqni Yuqori darajadagi mahorat bilan bajarishga erishadi. Ish unumi ortadi. Sarflanadigan quvvatni tejash kuchayadi. Bu jarayonlar harakatlarning boshqarilish mexanizmini takomillashishi bilan bog`liqdir. Sportda kuch bilan bajariladigan mashqlar ham mavjud bo`lib, bu turga: og`ir atletika, to`qmoq va yadro uloqtirish kiradi. Sportning bu turlari bilan shug`ullanish ko`tariladigan shtanga og`irligiga yoki uloqtiriladigan snaryadning tortishiga mos keladigan muskul kuchlanishini rivojlantiradi.

 Statik kuchlanish ozmi ko`pmi vaqt ichida muskullarni taranglangan holatida ushlashdan iborat bo`lib unga, og`irliklarni, gavdasini yoki qo`l- oyoqlarni ma`lum holatda ushlab turish va boshqalar kiradi. Statik kuchlanishlarda muskullar izotermik rejimda ishlaydi. Statik kuchlanishda maksimal taranglikni uzoq vaqt ushlab bo`lmaydi. Taranglanish darajasi qanchalik past bo`lsa, uni saqlash vaqti shunchalik ko`p bo`ladi. Statik kuchlanishning uzoq vaqt saqlanishda charchash bilan kuzatilmaydigan darajasi muskul tonusi deb Yuritiladi. Statik kuchlanishlardagi energiya sarfi muskullarning (sarfi) taranglashish darajasiga to`g`ri mutanosib bo`ladi, ya`ni muskul taranglashishi qanchalik kuchli bo`lsa energiya sarfi shunchalik ortiq bo`ladi va aksincha.

 Statik kuchlanishlarda harakat bo`lmasligi va boshqa mehanik ish bajarilmasligi bu jarayonlarda statik ish deb atash imkonini bermaydi, ularni bajarilishida energiya sarflanishi tufayli statik ish deb atash mumkin. energiya muskul tarangligini ushlash uchun sarflanib issiqlik shaklida yo`qoladi. Statik kuchlanishlar uchun sarflanadigan energiya xarkatni bajarish uchun ketadigan energiyadan kam bo`lishi aniqlangan.

 Qo`zg`alib turgan markaz tormozlanadi, uning atrofidagi markazlarda esa qo`zg`alish ya`ni musbat induktsiya Yuzaga keladi. Natijada vegetativ organlar funktsiyasining kuchayishi kuzatiladi. Ya`ni statik kuchlanishlari fenomeni Yuzaga keladi. Natijada vegetativ organlar funktsiyasining nafas, Yurak tomir funktsiyasi, moddalar almashinuvi va xokazolar kuzatiladi. Kuchlanish ma`lum bir darajada sezilarli bo`lgan muskul kuchlanishlarning hammasi kuchlanishi bilan kuzatiladi.

O'xshashlar

Siklik sport turlari va energetik tavsiflash

O’zbekistonda servis tizimlari (tasnifi, vazifalari va xizmatlari)

Personalni rag’batlantirish

Mеhmonxona xo’jaligining matеrial-tеxnikaviy bazasi

Tuman rejalashtirish tizimi asoslari