Siklik sport turlari va energetik tavsiflash - Iqtisodiyot - Slaydlar

Siklik sport turlari va energetik tavsiflash

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

504.9375 KB

Ko'chirib olish

Siklik sport turlari va energetik tavsiflash

 Sport mashqi bilan shug’ullanish harakat apparati va energiyasi quvvatini oshiradi fiziologik funksiyalarning tejalishini ta’minlaydi. Muntazam ravishda mashq qilish, mashq faoliyatini hajmini oshirish o’pkaning umumiy va tiriklik sig’imini ko’paytiradi, yurak vazni hamda hajmini oshiradi. qonning sistolik hajmi, muskullarda kapiliyarlar sonini ko’patiradi, qonda eritrositlar va gemoglobin miqdorini hamda sifat miqdorini oshiradi, sport mashq muskul vazni, kuchni, epchillik, chidamlilik xususiyatlarini va harakatlar uyg’uligini rivojlantiradi.

 Sport mashq funksional o’zgarishlari kattalardagiga nisbatan bolalarda va o’smirlarda ancha tez va kuchli amalga oshiriladi. Sport bilan shug’ullanuvchi o’smirlarda sport bilan shug’ulanmaydigalarga nisbatan funksional ko’rsatkichlari yuqori bo’ladi. Sportning siklik turlari bilan shug’ullanadigan 12-14 yoshli sportchilarda qonning sistolik hajmi 150-170g ga, qonning daqiqalik hajmi 26-30g ga yetadi. 16-17 yoshli yosh sportchilarda gemoglobin miqdori 18g%ga sportchi qizlarda esa 16g%ga yetadi.

 Harakat malakalarining shakllanishi yangi harakatlarni o’zlashtirish turli yoshda turlicha bo’ladi. Masalan 9-16 yoshda bolalar harakatlarining o’ta uyg’unlashishini talab qiluvchi murakkab harakat malakalarini oson o’zlashtiradi. Ortiqcha vaznli o’smir-qizlar xam harakat malakalarini muffaqiyatli egallashga imkon yaratadi. Odatda yosh sporchilar murakkab harakatlarni tez va qiynalmay o’zlashtiradilar.

 Harkat sifatlari (kuch, tezlik, chidamlilk, chaqqonlik va egiluvchanlik) bilan harakat malakalariningrivojlani shi bir-biriga chambarchas bog’liq bo’ladi. Yangi harakatlarni o’zlashtirish turli harakat sifatlarning takominlashishi bilan kuzatiladi

 Tayanch-harakat apparatidagi turli qismlarning morfologik jihatdan yetilishi va harakat izchilligining yuzaga kelishi bilan bir vaqtda harakat sifatlari ham rivojlanadi. Harakat sifatlarining shakllanishi bir tekisda ham, bir vaqtda ham bo’lmaydi. Turli yoshda apparatning morfologik va funksional o’zgarishlar teriferik apparat hamda ichki a’zolar ishining o’zara mutanosibligi bilan bog’liq bo’ladi.

 Muskul kuchi muskulning taranglanish darajasi bilan belgilnadi. Muskul kuchi suyak va muskul to’qimasining o’sishi hamda bug’imboylama apparatininig rivojlanishi bilan chambarchas bog’liqdir. U kuch muskulning fiziologik ko’ndalang kesimiga, biokimyoviy reyaksiyalar xarakteriga, asab orqali boshqarilish hususiyatlariga va ixtiyoriy kuchlanish darajasiga bog’liq bo’ladi

 Maktabgacha yoshidagi bolalarda muskul kuchi juda kam bo’ladi. A.B.Koropkov keltirgan dalillarga qaraganda, 4-5 yoshli bolalarda qo’l bormoqlarini bukuvchi va yozuvchi muskullar kuchi 4 yoshlilarda -4,6,5 yoshlilarda 5,2 kgbo’ladi. Gavdani tklovchi muskullar kuchi 8,2 va 14,6 kg.ni tashkil etadi. Muskul kuchi 11 yoshda boshlab, ayniqsa 13 dan 14 yoshgacha va 16 dan 17 yoshgacha g’oyatli shiddatli tarzda rivojlanadi. Bolalarning ikkinchi bolalik davrida muskul kuchi 25 martaga oshadi, dinamometriya esa, 8-9 kgdan 20-25 kg. gacha qizlarda 8 dan 15 kg.gacha ortadi. Muskulning maksimal kuchi bir tekisda rivojlanmaydi.

 Reaksiyalar oddiy va murakkab bo’ladi. Oddiy reaksiya oldindan ma’lum signalga berilgan javob vaqti bilan tariflanadi. Murakkab reaksiyada signal noma’lum bo’lib, uni ta’sirlanuvchilar to’plamidan tanlab olish kerak bo’ladi. Oddiy reaksiya’ning davom etish muddati 0,11-0,25 soniya bo’lib, murakkab reaksiya vaqti 0,30-0,40 soniyani tashkil etadi. Ayrim harakatlarda oddiy reaksiya vaqtini 2-3 yoshlardayoq aniqlash mukin bo’lib, u 0,50 0,90 soniyaga barobar bo’ladi. 5-7 yoshli bolalarda reaksiya vaqti ancha kamayib, 0,30 - 0,40 soniyaga teng bo’ladi. 13-14 yoshli bolalarda harakat reaksiyasining vaqti kattalarning reaksiya vaqtiga yaqinlashadi.[Smirnov va boshqalar.

 Vaqt birligidagi harakat soni tezkorlikning muhim ko’rsatkichidir. Bolalarda ham harkat tezligi, huddi kattalarda bo’lganidek gavdaning turli qismida turlicha bo’ladi. Qo’l barmoqlarning harkatlanish sekin bo’ladi. Bolalarda harakat tezligi 7 yoshdan 16 yoshga, kirguncha 1,5 barobar ortadi. Harakat tezliginining eng kuchli ortishi 7 yoshdan 17 yoshgacha borguncha kuzatiladi. Bu davrda harakat tezligining har yildagi o’rtacha o’sishi bir soniyaga 0,3-0,6 harakatni tashkil etadi. 10-11 yoshli bolalarda harakat tezligi biroz pasayib, 12-13 yoshlarda yanada ortadi. Vaqt birligidagi harakat soni qizlarda 14 yoshda, bolalarda esa 15 yoshda yuqori darajaga yetadi. Bu sportchilarda mantiq ta’sirida harakat tezlashadi. Harakat sonining vaqt birligida eng ko’p ortish 2-12 yoshda bo’lishi belgilangan .

O'xshashlar

Energetik balans

Sport mashqlarining fiziologik tasnifi

Ehtiyoj va ularning turlari

Banklar va ularning turlari

Ishsizlik va uning turlari