Oziq - ovqat muammosi - Iqtisodiyot - Slaydlar

Oziq - ovqat muammosi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

475.8232421875 KB

Ko'chirib olish

Reja MAVZU: Oziq - ovqat muammosi . I. Kirish 1. Oziq – ovqat muammosi insoniyat oldida turgan muammolardan biridir. 2. Oziq – ovqat bilan taminlash tashkiloti FAO 3. Oziq – ovqat normalari 4. Oziq - ovqat etishmasligi natijasida kelib chiqadigan muammolar.

Kirish Mazkur muammoning kun tartibiga birinchi bor chiqishi XX asrning 70- yillarida qayd etildi . 1973- yilda yuz bergan oziq – ovqat muammosi va uning oqibatlari hozirgi kungacha sezilmoqda .

Global oziq-ovqat muammosi insoniyatning eng qadimgi muammolaridan biri hisoblanadi. Ocharchilik qadimgi davrlarda ham, O’rta asrlarda ham, hozirgi vaqtda ham insonlarning boshiga tushuvchi eng katta kulfatlardan biri bo’lgan. Ocharchilik ikki shaklda namoyon bo’ladi Birinchi shaklida ocharchilik surunkali davom etadi , uning natijasida odamlarning sog’lig’i yomonlashadi , tinkasi quriydi va har xil kasalliklarga chalinish ehtimoli kuchayadi . Ocharchilikning bu shakli « to’yib ovqat yemaslik » deb ham ataladi . Ikkinchi shaklida ma’lum bir vaqtda yer yuzasining ma’lum bir hududida qurg’oqchilik yoki boshqa sabablar bilan bog’liq bo’lgan ocharchilik oqibatida millionlab , o’n millionlab insonlar halok bo’ladi .

O'zbekiston Osiyo qit'asining markazida joylashganligi qishloq xo'jalik mahsulotlari yetishtirish uchun iqlim sharoitlarini qulayligi va qishloq xo'jaligi yaxshi rivojlanganligi sababli, mamlakat aholisi yil davomida servitamin va mikroelementlarga boy mahsulotlar (sabzavot- mevalar, ko'katlar, quruq mevalar) iste'mol qilish imkoniyatiga egadirlar. Ammo, respublikada oziq- ovqat mahsulotlari va ichimlik suvi tarkibida yod va temir moddalarining yetishmasligi doimo muammo bo'lib kelgan. Yod yetishmasligi inson endokrin tizimining buzilishiga va bo'qoq kasalliga sabab bo'lishi mumkin.

Hozirgi kunda oziq – ovqat muammosini bartaraf etish maqsadida quyidagi tashkilotlar ish olib bormoqda. Misol FAO tashkiloti. FAO ( xalqaro oziq-ovqat bilan ta’minlash tashkiloti), xalqaro sog’liqni saqlash va boshqa tashkilotlarning ma’lumotlariga binoan insonning bir kunlik oziq- ovqat normasi 2400 - 2500 kkal dan past bo’lmasligi lozim . Ba’zi bir mualliflar ushbu ko’rsatkich 2700 - 2800 kkal ga teng bo’lishi lozim deb hisoblamoqdalar. Shu bilan birga , mazkur ko’rsatkich insonlarning yoshi , jinsi , mehnat faoliyati , kasb-hunari , tabiiy-iqlimiy sharoitlari bilan aloqador tarzda o’zgarishi mumkin .

Oziq – ovqat yetishmasligining yana bir sababi: « Ovqatni to’yib yemaslik » holati yuqoridagi norma 1800 kkal dan pastga tushganda sezila boshlaydi , ocharchilik esa ushbu ko’rsatkich 1000 kkal dan kam bo’lganda kuzatiladi . FAOning ma’lumotiga ko’ra yerdagi jami aholining 35 foizi to’yib ovqatlangan , 15 foizi zaruriy miqdordagi kaloriyalarni qabul qilgan , lekin ular oqsilni yetarli tarzda iste’mol qilmagan . Aholining 20 foizining oqsilga bo’lgan talabi qondirilmagan , 30 foizi surunkasiga ovqatni to’yib yemagan yoki och qolgan . Hozirgi vaqtda ocharchilik 580 - 650 mln . kishini qamrab olgan .1-1,3 mlrd . kishi esa to’yib ovqat yemayapti . 0C 16 3405 1E111A 23 25 26 27 14 110F 07 0F 1F 3D 02

Rivojlanayotgan mamlakatlarda ocharchilikdan yiliga 13 mln . dan 18 mln . gacha kishi o’lmoqda , shularning 3/4 qismini bolalar tashkil etmoqda . Hozirgi kunda ocharchilikka mahkum bo’lgan 30 mln . kishi Yaqin va O’rta Sharq regioniga to’g’ri keladi 70 mln . kishi Janubiy Amerika ga 370 mln . kishi Janubiy va Janubi- sharqiy Osiyoga jami aholidan 200 mln . kishi Afrikaga Hozirda O'zbekistonda Sog'liqni Saqlash Vazirligi va YuNISEF ham korligida unni temir bo'yicha dastur amalga oshirilmoqda.

Qishloq xo’jaligi aholi asosiy oziq-ovqat mahsulotlarini yetkazib berish bilan birgalikda yengil sanoat uchun ma’lum miqdorda xom ashyo ham etkazib beradi. Biroq qishloq xo’jalik ishlab chiqarishining o’sishiga nomutanosib ravishda jahon aholisining ma’lum qismi, hatto o’nlab, ayrim hollarda yuz millionlab aholi to’yib ovqat yemaydi. Bularga rivojlanayotgan mamlakatlar va iqtisodiy jihatdan kam ta’minlangan mamlakatlarning aholisi kiradi. Shunga bog’liq holda oziq-ovqat bilan ta’minlanishi o’sish darajasini aholi o’sish darajasiga nisbatan 2 foiz emas, balki 3,5—4 foizga yetkazish zarur .0203 0D04 14 1A 0F 14 0D04 1A 0A 1C 17 0C 08 05 0D05 0F 05 1D 14 0C 130D 14 19 0507 130D 1B 1B 1814 0F 01

Oziq-ovqat. Hayotiy faollikni ta'minlash uchun zarur vitaminlar, mineral moddalar, oqsillar, yog'lar va uglevodlarn i olish jarayoni. Oziq-ovqat mahsulotla riga qo'shiladig an tabiiy va sintetik kimyoviy moddalar. Oziq-ovqat qo'shimchal ari mahsulot to'yimliligini oshirish yoki uning mazasini yaxshilash uchun qo'shilishi mumkin.

Ular, shuningdek, mahsulotga rang berish, saqlanish muddatini uzaytirish hamda pishirayotgan vaqtda mahsulot barqarorligini oshirish, masalan, moy boshqa qo'shimchalardan ajralmasligi uchun, ishlatilishi mumkin. Davlatning o'z fuqarolarining normal jismoniy faolligini ta'minlash uchun yetarli miqdorda sifatli oziq-ovqat yetishtirish yoki import qilish qobiliyati. 29 1A 05 1A 1A 15 07 21 14 0F 05

Organizamdagi temir modasi qonni kislorod bilan to'yintirishda muhim rol oynaydi. Temir moddasining yetishmasligi esa insonlarda, ayniqsa ayollar va bolalarda kamqonlik (anemiya) kasalligiga sabab bo'ladi. Kamqonlik tug'ilajak chaqaloqlar salomatligiga salbiy ta'sir qiladi, bolalar jismoniy va aqliy rivojlanishda tengdoshlaridan ortda qoladilar. Kamqonlik dunyodagi ko'plab mamlakatlarda muammo bo'lib, sayyoramizdagi 40% aholi bu kasallikka chalingan. O'zbekiston hukumati qaroriga ko'ra sotuvga chiqariladigan barcha osh tuzi yod bilan boyitilgan bo'lishi zarur. Bu organizmda yod yetishmasligini oldini olishga yordam beradi.

Mamlakatdagi barcha un kombinatlarida unni temir bilan boyitish texnologiyalari joriy etilmoqda. Bunday undan tayyorlangan non va non mahsulotlarida temir va boshqa mikroelementlar 96%gacha saqlanadi, bu esa kamqonlik kasalligi muammosini hal etishga yordam beradi.

xulosa Yuqoridagi muammolarni hatto juda katta miqdordagi oziq-ovqat yordamini ko’rsatish bilan ham hal etib bo’lmaydi . Buning uchun rivojlanayotgan mamlakatlarni iqtisodiy qoloqlikdan chiqarish , iqtisodiy-ijtimoiy taraqqiyotini ta’minlash , qishloq xo’jaligini ko’tarish zarur.

► Internet ma`lumotlari WWW. hht//. Ziyonet. Uz ► WWW. hht//. Googl. Ru ► Jahon Ijtimoiy iqtisodiy geografiyasi. Tosh. 2010 y Foydalanilgan adabiyotlar

O'xshashlar

Oziq-ovqat samaradorligi-iqtisodiy o’sish omili sifatida

Oziq-ovqat korxonalarining balans tuzilishi (korxona misolida)

Oziq-ovqat tovarlari bilan chakana savdo qilish tartiblari

Ulgurji oziq–ovqat bozorlari faoliyat ko’rsatishining xorijiy tajribasi

Firmaning bozor xatti-harakatlarini rag’batlantirish muammosi