logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Iqtisodiyot
  4. O'zbekistonda qishloq xo'jaligi va sanoat sohasidagi o'zgarishlar

O'zbekistonda qishloq xo'jaligi va sanoat sohasidagi o'zgarishlar

Yuklangan vaqt:

20.01.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

473.5 KB
Ko'chirib olish
O'zbekistonda qishloq xo'jaligi va sanoat sohasidagi o'zgarishlar Reja: 1. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev 6 sentabr kuni qishloq xo'jaligini 2020-2030 yillarda rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga bag'ishlangan yig'ilish o'tkazdi. 2. Qishloq xoʻjaligi  3. Sanoat qishloq xo'jaligi •   • O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev 6 sentabr kuni qishloq xo'jaligini 2020-2030 yillarda rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga bag'ishlangan yig'ilish o'tkazdi. • Mamlakatimiz qishloq xo'jaligi bo'yicha ulkan salohiyatga ega. Bozorlarimiz to'kin, xalqimiz rizqi mo'l-ko'l bo'lishidan tortib eksportdan qo'shimcha daromad topishgacha bo'lgan juda ko'p masalalar shu soha bilan bog'liq. • Keyingi yillarda qishloq xo'jaligini isloh qilish va bozor mexanizmlarini joriy etish bo'yicha qator ishlar amalga oshirildi. Davlat xarid narxlari qariyb 3 barobarga ko'paytirilgani natijasida manfaatdorlik oshdi. Paxtachilik va g'allachilik hashar emas, chinakam daromad manbaiga aylandi. • Yangi texnologiya va innovatsiyalarni joriy qilish, mehnat unumdorligi va ish haqini oshirish maqsadida 76 ta paxta-to'qimachilik klasterlari tashkil etildi. • Joriy yilning o'zida 25 ming gektar paxta maydonlarida suv tejovchi yangi sug'orish tizimi joriy qilindi. Foydalanishdan chiqqan 1 million 100 ming gektar yerni qayta ishga kiritish bo'yicha sa'y-harakatlar boshlandi. • Bular, albatta, yaxshi natijalar, lekin mazkur ishlar – islohotlarning birinchi bosqichi. • Prezidentimiz faqat bugunni emas, balki ertangi kunni ham o'ylab, uzoqni ko'zlab islohotlarni yangi bosqichga ko'tarish vazifasini qo'ymoqda. Shu maqsadda qishloq xo'jaligini rivojlantirishning 2020-2030 yillarga mo'ljallangan strategiyasi ishlab chiqilmoqda. Bu iqtisodiyotimizning asosiy o'sish nuqtasi, "drayveri" bo'ladi. Ming- minglab ish joylari yaratiladi, odamlarning daromadi oshadi. • Qishloq xo'jaligida suvdan to'g'ri foydalanish ham juda muhim masala. Tahlillarga ko'ra, yurtimizda ekin maydonlariga milliardlab kub metr suv yo'naltirilsa-da, uning faqat 60 foizi ekinlarga yetib boradi, 40 foizi sug'orish tizimlarida va sug'orish jarayonida yo'qotiladi. • Jahon suv resurslari instituti tahminlariga ko'ra, 2040 yilga borib O'zbekiston suv o'ta tanqis bo'lgan 33 mamlakat qatoridan joy olishi mumkin. • Shu bois davlatimiz rahbari bu masalaga alohida e'tibor qaratib, suvdan foydalanish samaradorligini oshirish va uning hisobini yuritish, har yili 200 ming gektar maydonda suv tejovchi texnologiyalarni joriy qilib borish zarurligini ta'kidladi. Ushbu yo'nalishlar ishlab chiqilayotgan strategiyada o'z aksini topishi kerakligi aytildi. • Qishloq xo'jaligini davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash va davlat xaridlari tizimini takomillashtirish masalalari muhokama qilinar ekan, budjet mablag'larining asosiy qismini yerlarning unumdorligini oshirish, suv tejovchi texnologiyalarni joriy qilish, ilm-fanni rivojlantirishga sarflash lozimligi ko'rsatib o'tildi. • Sohaning eksport salohiyatini oshirish va qo'shilgan qiymatga ega mahsulotlar ishlab chiqarish hajmini ko'paytirish masalalariga alohida ahamiyat qaratilib, bu boradagi jahon tajribasi tahlil qilindi. • Qishloq xo’jaligi ASMning o’zagi bo’lib, unda jami ishchi kuchining 1/3 qismi mehnat qiladi. Barcha xom-ashyolar sanoatda mehnat predmeti, ularga ishlov beriladigan mashinalar esa mehnat vositasi hisoblansa, qishloq xo’jaligida ham yer hisoblanadi. Serhosil qishloq xo’jaligi ko’p jihatdan yerning holatiga bog’liq. Yerning holatini yaxshilash uchun tekislash, sug’orish, sho’rini yuvish, nihol o’tkazish tuproq hosildorligini oshirish kabi ishlar bajariladi. QISHLOQ XO’JALIGI DEHQONCHILIK CHORVACHILIK Bog’dorchilik Uzumchilik Donchilik Polizchilik Paxtachilik Lalmichilik Pillachilik Bug’uchilik Baliqchilik Qorako’lchilik Qoramolchilik Cho’chqachilik QISHLOQ XO’JALIGI YERLARI Haydalaniladigan yerlar Sug’oriladigan yerlar Lalmikor yerlar Butazorlar Pichanzorlar Yaylovlar MEXANIZATSIYA ELEKTRLASH XIMIYALASHQISHLOQ XO’JALGINING RIVOJLANTIRISHNING ENG MUHIM SHARTLARI YASHIL INQILOB TARKIBI Yangi navlarni yaratish Irrigatsiyani kengaytirish Zamonaviy texnika o’g’itli va kimyoviy moddalarni keng qo’llash YASHIL INQILOB RIVOJLANGAN DAVLATLAR MEKSIKA HINDISTON POKISTON FILIPPIN • Dehqonchilikning tarmog’I bo’lgan bug’doy iliq iqlim, mo’tadil va yaxshi tuproqni talab qiladi. Shu sababli u qora va kashtan tuproqli joylarda yetishtiriladi. Bug’doy ekilishi davriga qarab, kuzgi va bahorgi bo’ladi. Kuzgi bug’doy mo’tadil mintaqaning janubida, bahorgi bug’doy shimolida ekiladi. Bug’doy jahonning 70 ta mamlakatida yetishtiriladi. BUG’DOY YETISHTIRILADIGAN ASOSIY MAMLAKATLAR XITOY AQSH HINDISTON ROSSIYA FRANSIYA AVSTRALIYA QOZOG’ISTON POKISTON UKRAINA KANADA • Makkajo’xori ham don, ham ozuqa sifatida yetishtiriladi. Erta pishar o’simlik, 10-12 gradusda o’sa boshlaydi. Sovuqqa chidamsiz. Sug’orilsa, juda yuqori hosil beradi. Jahonda yetishtiriladigan donli ekinlarning 25% ini tashkil qiladi. MAKKAJO’XORI MAVJUD DAVLATLAR Eksport qiladigan davlatlar KANADA AQSH ARGENTINA AVSTRALIYA FRANSIYA ROSSIYA YAPONIYA G’ARBIY YEVROPA DAVLATLARI Import qiladigan davlatlar • Qishloq xo’jaligi mahsulotlarini yetishtirish va tayyorlash texnologiyasida tubdan o’zgarishlar ro’y berdi QISHLOQ XO’JALIGI EKSTENSIV INTENSIV • Qishloq xo’jaligining rivojlanishiga va ixtisoslashuviga iqlim xususiyati katta ta’sir ko’rsatadi. Shuning uchun ham qishloq xo’jaligi tabiat zonalari bo’yicha rivojlanib boradi. Tabiiy resurslar juda xilma-xil. Uning ahamiyati ham xalq xo’jaligida turlicha. TABIIY RESURSLAR TUGAYDIGAN TUGAMAYDIGAN TIKLANADIGAN TABIIY RESURSLARGA ENG BOY MAMLAKATLAR AQSH ROSSIYA KANADA XITOY TEXNIK EKINLAR Paxtachilik Zig’irchilik Moyli ekinlar Kauchuk Kanopchilik Sanoatda xom-ashyo sifatida ishlatiladigan qishloq xo’jaligi ekinlari texnik ekinlar deb ataladi • O`zbekiston iqtisodiyotida sanoat ishlab chiqarishi yetakchilik qiladi. U mamlakat iqtisodiy taraqqiyotida muhim o`rin tutib, iqtisodiy rayonlar va viloyatlarning, ijtimoiy ishlab chiqarish, texnikaviy darajasini belgilab beradi. Mamlakat asosiy fondlarining 40, yalpi ichki mahsulotning 15, milliy daromadning 25 foizi sanoatga to`g`ri keladi. Iqtisodiyotda band bo`lgan mehnat resurslarining salkam 13 foizi (yoki 1,1 mln.dan ortiq kishi) sanoat tarmoqlarida ishlaydi. Mustaqillik yillarida respublikada sanoatni ustivor rivojlantirishga katta ahamiyat berildi. Ichki va xorijiy investitsiyalardan samarali foydalanish, yangi korxonalar qurish, eskilarini qayta jihozlash, zamonaviy texnologiyalarni joriy etish, korxonalarda mulkchilik shakllarini o`zgartirish, resurslardan oqilona foydalanish va h.k. sanoatning barqaror rivojlanishini ta`minlamoqda. Respublikamizda 2001 yilda 1991 yilga nisbatan sanoat yalpi mahsuloti hajmi 114 %, Qirg`izistonda -68 %, Tojikistonda-38 foizni tashkil etdi. • O`zbekistonda ayniqsa, gaz, neft, kimyo, mashnasozlik, rangli metallurgiya, yoqilg`i sanoati tarmoqlari jadal sur`atlar bilan o`sdi. Sanoat taraqqiyotini jadallashtirish valyuta-moliyaviy, xalq xo`jaligining tashqi bozorga qaramligini zaiflashtiradi. Sanoatning iste`mol buyumlari bilan o`zini-o`zi ta`minlashi esa xalq turmushi darajasini ko`tarishni kafolatlaydi. 1996 20042 –chizma. O`zbekiston Respublikasi sanoatining marmoqlar tuzilishi. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR • “ Moddiy ishlab chiqarish” fanidan ma’ruzalar matni • Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi. • A. Qayumov, I. Safarov, M. Tillaboyev • O’zbekistonning iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi. • P. Musayev, J. Musayev

O'xshashlar

Mustaqillik yillarida qishloq xo’jaligi va sanoat sohasidagi o’zgarishlar
Qishloq xo’jaligi va sanoat soxasidagi o’zgarishlar
Turizm sohasidagi xizmatlar va mahsulotlar
O'zbekistonda byudjet va soliq tizimini takomillashtirish masalalari
Sanoat ishlab chiqarishini bashoratlash va rejalashtirish