Молия тизими ва унинг асосий бўғинлари - Iqtisodiyot - Slaydlar

Молия тизими ва унинг асосий бўғинлари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

381.5 KB

Ko'chirib olish

Free Powerpoint Templates Page 1Free Powerpoint TemplatesМолия тизими ва унинг асосий б ўғинлари

Free Powerpoint Templates Page 2Режа : 1. Молия тизимининг мохияти ва фукциялари. 2. Молия тизими тараққиётини бошқариш юзасидан давлат сиёсати.

Free Powerpoint Templates Page 3Таянч иборалар: – Молия тизими ; – Молия тизимининг институционал таркиби; – Умумдавлат молияси; – Давлат бюджетини; – Бюджетдан ташқари фондлар; – Суғурта; – Мулкий ва шахсий суғурта фондлари; – Давлат кредити; – Хўжалик юритувчи субъектлар молияси; – Фонд бозори; – Молиявий сиёсат.

Free Powerpoint Templates Page 4Молия тизимининг мохияти ва функциялари. • Ижтимоий ишлаб чиқаришнинг турли шароитларда молиянинг ривожланиши қонуниятини тахлил қилиш молиявий муносабатларнинг мохиятида умумий белгилар мавжудлигидан гувохлик беради. Бу молияни амал қилишнинг обектив сабаблари ва шартларини сақланиб қолинганлигини билан таърифланади. Буларнинг орасида иккитаси ажралиб туради: товар-пул муносабатларининг ривожланиши ва бу муносабатларнинг субъекти сифатида давлатнинг амал қилиши. Бошқа қиймат категорияларидан фарқли равишда, мисол учун, пул, кредит, мехнатга хақ тўлаш фонди ва бошқалар, молия давлатнинг Билан органик боғлиқдир. • Бироқ, барча молиявий муносабатлар мохиятидаги умумий белгиларнинг мавжудлиги улар ўртасидаги маълум фарқларни рад этмайди.

Free Powerpoint Templates Page 5М олия тизими • Маълумки , молия тизими молия муносабатларининг турли бўғинлари йиғиндисини билдиради. Уларнинг хар-бири пул маблағлари фондларини шакиллантириш ва ишлатилишидаги хусусиятлари, ижтимоий такрор ишлаб чиқаришдаги ролининг турличалиги билан хусусиятланади. Молия тизими молия муносабатларинингқуйидаги сохаларини ўз ичига олади: давлат бюджети, нобюджет фондлар, давлат кредити, мулкий ва шахсий суғурта фондлари, фонд бозори, турли мулкчилик шаклидаги корхоналар молияси. • Барча санаб ўтилган молиявий муносабатларни иккита кичик гурухга бўлиш мумкин. Булар-макро даражада кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш эхтиёжларини таъминловчи умумдавлат молияси хамда микро даражада такрор ишлаб чиқариш жараёнини пул маблағлари билан таъминлаш учун қўлланиладиган хўжалик юритувчи субъектлар молияси. Мазкур гурухлашни шартли тарзда схема орқали ифодалаш мумкин.

Free Powerpoint Templates Page 6Молия тизими Умумдавлат молияси: -Давлат бюджети ; -Нобюджет фондлар; -Давлат кредити; -Мулкий ва шахсий суғурта фондлари; - Фонд бозори: Хўжалик юритувчи субъектлар молияси: -Давлат корхоналари молияси; -Жамоа корхоналари молиячи; -Хусусий фирмалар молияси; - Ҳ иссадорлик жамиятлари молияси; -Ижара мулки заминидаги корхоналар молияси; - қўшма корхоналар молияси: -Жамоат ташкилотлари молияси ва бошқалар.

Free Powerpoint Templates Page 7Молия тизимини алохида бўғинлари • Молия тизимини алохида бўғинларига ажратиш хар бир бўғиннинг вазифаларидаги фарқланишга хамда марказлашган ва марказлашмаган пул фондларини шакиллантириш ва ишлатиш усулларидаги фарқланишга асосланади. Умумдавлат марказлашган пул фондлари моддий ишлаб чиқариш сохаларида яратилг ан миллий даромадни тақсимлаш ва қайта тақсимлаш йўли Билан тузилади. Иқтисодий ва ижтимоий ривожланишдаги давлатнинг бажарилган мухим роли унинг ихтиёрида молиявий ресурсларнинг ката қисми марказлаштириш заруриятига олиб келади. Уларни ишлатиш шакиллари давлатбюджети ва нобюджет фондлари орқали намоён бўлади. Булар хисобидан давлатнинг иқтисодий, сиёсий ва ижтимоий вазифаларини хал этиш эхтиёжи таъминланади. Пул фондларини ташкил вилиш ва ишлатиш шакиллари ва усуллари молия тизимининг кредит ва суғурта бўғинлари орқали қўлланаилади. Марказлашмаган пул фондлари корхоналарни ўзларининг пул даромадлари ва жамғармалари ҳисобидан ташкил топади.

Free Powerpoint Templates Page 8Молиявий ресурслардан самарали фойдаланиш давлатнинг фаол молиявий си ё сати асосидагина мумкин бўлади. • Молия тизими орқали давлат марказлашган ва марказлашмаган пул фондларини, жамғариш ва истеъмол фонндларини солиқлар, давлат бюджети харажатлари, давлат кредитини қўллаш билан шакиллантиришга таъсир ўтказади. • Давлат бюджети молия тизимининг бош бўғини ҳисобланади. Удавлат бошқарув органлари функцияларини таъминлаш учун марказлашган пул фондлари шакиллантириш ва ишлатиш шаклидир. • Давлат бюджети мамлакатнинг асосий молиявий режаси хисобланади ва қонуний тарзда Олий Мажлис томонидан тасдиқланади. Давлат бюджети орқали давлат халқ хўжалиги тараққиётини, ижтимоий-маданий тадбирларни, мудафаани, давлат хокимият ва бошқарув органларини сақлашни молиялаштиради. • Нобюджет фондлар –бу давлат хукумати ва махаллий хокимиятларнинг бюджетга киритилмайдиган харажатларни молиялаштириш билан боғлиқ бўлан маблағларидир. Нобюджет фондларнинг шакилланиши оддий солиқ тўловчи учун солиқлардан хеч қандай фарқ қлмайдиган мажбурий мақсадли ажратмалар хисобидан амалга оширилади. Нобюджет фондларга ажратмалар сумасининг асосий қисми таннарх таркибига киритилади ва иш хақи фондига нисбатан фоизларда ўрнатилади.

Free Powerpoint Templates Page 9Хўжалик юритувчи субъектлар молияси • Хўжалик юритувчи субъектлар молияси мамлакат ягона молия тизимининг асоси хисобланади. У ижтимоий-махсулот ва илмий даромадни яратиш ва тақсимлаш жараёнига хизмат кўрсатади хамда марказлашган пул фондларни шакиллантиришни бош омили хисобланади. Корхоналар молиясининг холатига марказлашган пул фондларининг молиявий ресурслар билан таъминланганлиги бевосита таъсир кўрсатади. Бунда шуни алохсда такидлаш лозимки, корхоналар молиясидан махсулот ишаб чиқариш ва реализация қилиш жараёнида фаол фойдаланиш бу жараёнда бюджет, банк кредити хамда суғуртанинг иштирокини рад этмайди. • Бозор иқтисодиёти шароитида хўжалик-оператив ва молиявий мустақиллик асосида корхоналар ўз фаолиятларини албатта фойда олиш мақсадида тижорат асосида амалга оширадила. Улар мустақил равишда махсулот реализацияси тушумини тақсимлайдилар, ишлаб чиқариш ва ижтимоий мақсадлардаги фондларни шакиллантирадилар ва сарфлайдилар, кредит ресурслари ва фонд бозори ресурсларидан фойдаланиб махсулот ишлаб чиқаришни кенгайтириш учун зарур маблағларни топадилар. Тадбиркорлик фаолиятининг ривожланиши корхоналар мустақиллигининг кенгайишини, арзимас давла аралашувини бартараф қилишнинг ва шу билан бирга ишнинг хақиқий натижаси учун жавобгарлик хиссининг оширилишини таъминлайди.

Free Powerpoint Templates Page 10Бюджет муносабатлари • Бюджет муносабатлари деб республика, регионал ва махаллий давлат органларининг ҳўжалик субъектлари, шунингдек ахолии билан марказлашган пул фондларини шакиллантириш ва ишлатиш билан боғлиқ бўлган молиявий муносабатларга айтилади. • Ўзбекистон Республикаси “бюджет тизими тшғрисида” ги қонун лойихасида (август 1999 йил.) давлат бюджетига шундай таъриф берилади: • Давлат бюджети – даромад манбалари ва улардан тушадиган тушумларни кўзда тутадиган, шунингдек харажат хажми ва йўналиши қайси мақсадларга ажратилиши ва муддатини кўрсатувчи давлатнинг марказлашган (Олий Мажлис томонидан шакилланиш ва ишлатиш режаси тасдиқланадиган) пул фондларидир. • Молиявий ресурсларни бюджет орқали бирлаштириш давлат молия сиёсатини муваффаққиятли амалга ошириш имконини беради. Бюджет орқали марказлашган пул ресурсларини тўплаш ва давлат органлари томонидан белгиланган мақсадларга харажатлар амалга оширилади. • Бу бюджет орқали миллий даромаднинг маълум қисмини тўплаш ва уни қайта тақсимлашни билдиради. Шунинг билан молия тизининг ақсимлаш функцияси амалга оширилади. • Республика ва махаллий давлат органлари бюджет муносабатлари орқали тақсимланган миллий даромадни ўз ихтиёрига олади ва аниқ белгиланган мақсадларга йўналтиради.

Free Powerpoint Templates Page 11Давлат молияси • Давлат молияси давлатнинг керакли иқтисодий, ижтимоий ва сиёсий фукцияларни бажариш учун пул маблағлари билан таъминлашга ундалган молия тизимининг михим бўғинидир. Давлат молияси таркибига қуйидагилар киради. • Давлат бюджети. • Бюджетдан ташқари фондлар. • Давлаткредити. • Давлат корхоналари молияси. • Санаб ўтилган турли хилдаги функционал вазифаларни бажарадиган звенолар бўйича давлат иқтисодий ва ижтимоий жараёнларнинг тармоқли ва худудий муаммоларининг ечимлари кенг миқёсда таъсир кўрсатади. • Давлат млияси таркибида алохида ўринни эгаллайдиган бюджетдан ташқари фондлар тегишли хукумат органларининг бюджетига боғлиқ бўлмайди ва мустақил юридик шахс ҳуқуқига эгадирлар. Бюджетдан ташқари фондлар хукумат органлари қабул қилган қонун доирасида ташкил этилади.

Free Powerpoint Templates Page 12Молия тизими тараққиётини бошқариш юзасидан давлат сиёсати. • Молиявий сиёсат – бу молиявий ресурсларни жамлаш, уларни давлатнинг ўз фукция ва вазифаларини амалга ошириш учун тақсимлаш ва ишлатиш шакил хамда усулларида тизимли намоён бўлувчи тадбирлар йиғиндисидир. Маълум малакатнинг молиявий сиёсати қатор омилларга: таъриҳий шароитлар, иқтисодиётнинг ривожланиш даражаси, сиёсий, иқтисодий ва ижтимоий мақсадлар, уларга эришиш муддатлари ва хаттоки миллий удумларга хам боғлиқ бўлади. Ижтимоий хаётнинг эволицион ривожланиш ва давлат тузимининг барқарорлик даврида давлатнинг ички ва ташқи молиявий сиёсати мавжуд ижтимоий муносабатларни сақлаб қолиш ва ўзгартиришга йўналтирилган. Инқилобий ўзгаришлар даврида мавжуд тузимни тезроқ ўзгартиришдан манфаатдор сиёсий кучлар уни бузиш ва янги ижтимоий муносабатлар тизимини шакиллантиришга йўналтирилган сиёсат олиб борадилар. Молиявий сиёсат – бу давлатнинг иқтисодий сиёсатини таркибий қисми бўлиб, молиявий ресурсларни (манбаларни) жалб этиш, уларни тақсимлаш, ишга солиш ва фойдаланишга давлат орқали йўналтирилган барча чора-тадбирлар йиғиндисидир.

Free Powerpoint Templates Page 13Молиявий сиёсатнинг мазмуни • Молиявий сиёсатнинг мазмуни аниқ бир мақсадга қаратилганлиги ва самаралилиги ижтимоий тизимнинг характери, мулк муносабатлари билан аниқланади. • Молия сиёсатининг мухим вазифаси - у ёки бу иқтисодий ва ижтимоий ривожланишнинг давлат режасини ёки чора-тадбирларини амалга ошириш учун тегишли молиявий ресурслар Билан таъминлашдир. Лекин молиявий сиёсатни фақат иқтисодиё сиёсатга боғлаш мумкин эмас. Молиявий сиёсат бу молиявий муносабатлар сохасида давлатнинг мустақил фаолият кўрсатадиган сохаси. Молиявий сиёсат устақил хусусиятга эга бўлиш билан бир вақтда давлат сиёсатини хар қандай исталган ижтимоий фаолиятини амалга оширишучун хох ижтимоий, хох иқтисодий, ёки халқаро муносабатлар доирасида мухим воситадир. • Молиявий сиёсатнинг самарадорлигини белгилаш учун жамиятнинг эхтиёжи қанчалик қондирилганлиги, қўйилган мақсадлар ва вазифалар амалга оширилганлиги бахоланиши лозим.

Free Powerpoint Templates Page 14Молиявий ресурсларни тақсимлаш ва қайта тақсимлаш негизида қуйидагиларни танлаш туради: • - Молиявий ресурслар эгаларини ва уларни тақсимловчиларни; • - Молиявий ресурслар дан фойдаланишда устивор йўналишларини; • - Молиявий ресурсларни ташкил этиш учун манлар ва маблағларни жалб этиш усулларини; • - Давлат қўлида молиявий ресурсларни марказлаштириш даражасини. • Бу масалалар давлатнинг хаёт мазмунига ва функцияларига боғлиқ холда ечилади ва амалга оширилади.

Free Powerpoint Templates Page 15Молиявий сиёсатни мазмуни кўп қиррали бўлиб, қуйидаги муҳим бўғинларни ўз ичига олади. • а) Молиявий муносабатларни ривожлантиришнинг илмий асосланган концепцияларини ишлаб чиқариш. • - Бу концепциялар қуйидагиларни ўрганиш асосида ишлаб чиқилади: • - Иқтисодий қонунлар талабларини ўрганиш; • - Хўжалик ахволини хар томонлама тахлил қилиш; • - Ишлаб чиқарувчи кучлар ва ишлаб чиқариш муносабатларининг бундан кейинги ривожланиш истиқболларини ўрганиш; • - Аҳолининг талаб ва эхтиёжларини ўрганиш. • б) истиқболда ва жорий давр мобайнида молиядан фойдаланишнинг асосий йўналишларини белгилаб олиш; шу тарзда иқтисодий сиёсатда кўзда тутилган белгиланган мақсадларга етиш йўлларидан келиб чиқади, халқаро омиллар инобатга олинади ва молиявий ресурсларни янада кўпайтириш имкониятларини кўриб чиқади. • в) қўйилган мақсад ва вазифаларни амалга оширишга қаратилган амалий хатти-харакатлар, чора –тадбирлар кўриш. • Юқоридаги асосий бўғинларнинг бирлиги молиявий сиёсатнинг мазмунини аниқлаб беради.

Free Powerpoint Templates Page 16Хулоса • Фақат хозирги кундаги жорий даврга мўлжалланган, кундалик эхтиёжларини қондиришга қаратилган молиявий сиёсат самарасиздир. Шунингдек, узоқ даврга мўлжалланган истиқболни кўзлаб ишлаб чиқилган концепциялар ва йўналишлар, улар қанчалик олий жаноб, жозибали бўлмасин давлатнинг амалий харакатлари, чора-тадбирлари билан таъминланмаса, инқирозга дучор бўлади.

O'xshashlar

Франциянинг молия тизими ва унинг институтциянал таркиби

Молия тизими

Япония молия тизими

Молия тизими 2

Замонавий молия тизими ва ундаги ислоҳотлар