Materiallar hisobi - Iqtisodiyot - Slaydlar

Materiallar hisobi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

323.0234375 KB

Ko'chirib olish

Materiallar hisobi Reja: 1. Materiallarning turkumlanishi 2. Materiallarning baholanishi 3. Materiallarning kelishini hisobga olish 4. Materiallarning sarflanishini hisobga olish010203 0D040E 1011 01 17 01 18 01 0B 1911 0102 09

Tayanch so’z va iboralar: Materiallar turkumi AVEKO usuli FIFO usuli LIFO usuli

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 1. Karimov I.A. O’zbekiston XXI asrga intilmokda. O’zbekiston.T-1999 yil. 2. Karimov I.A. O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo’lida. O’zbekiston. Toshkent 1998 yil. 3. 1. Хошимов Б. Бухгалтерия ҳисоби назарияси. Дарслик.-Т.: 2004.- 279 бет. 2. Каримов А ва бошқалар. Бухгалтерия ҳисоби. Дарслик. «Шарқ» НМАКБТ. Т. 2004, 591бет. 3. Байда Т.П. Теория бухгалтерского учёта задачи и ситуации. Учебное пособие -М.: Финансы и статистика, 2004 4. Гусева Г.Н.,Шеина Г.Н. Основы бух. Учёта: теория, практика,тесты. Учебное пособие - М.: Финансы и статистика, 2004 5. Internet ma’lumotlari: www.ziyonet.uz www.pul.uz www.doc.uz

O ’ q u v m a s h g ’ u l o t i n i n g m a q s a d i : Ta ’ l i m i y ( i l m i y ) : t a l a b a l a r d a x o m a s h y o l a r, m a t e r i a l l a r v a y o q i l g ’ i l a r x a r a j a t l a r i s a l m o g ’ i n i k a m a y t i r i s h , i l g ’ o r k o n s t r u k t i v m a t e r i a l l a r d a n , m e t a l l u p a l a r i v a p l a s t m a s s a l a r d a n , q i m m a t t u r a d i g a n m a t e r i a l l a r o ’ r n i g a m a h s u l o t s i f a t i n i p a s a y t i r m a s d a n , i s h l a b c h i q a r i s h c h i q i n d i l a r i n i k a m a y t i r a d i g a n a r z o n m a t e r i a l l a r d a n f o y d a l a n i s h Ta r b i y a v i y : t a l a b a l a r d a x o m a s h y o r e s u r s l a r n i a s r a s h o r q a l i u l a r d a t e j a m k o r l i k h i s s i n i s h a k l l a n t i r i s h R i v o j l a n t i r u v c h i : t a l a b a l a r d a f a n g a q i z i q i s h n i u y g ’ o t i s h , u l a r n i n g d u n y o q a r a s g i n i k e n g a y t i r i s h , e r k i n v a m u s t a q i l fi k r l a s h n i r i v o j l a n t i r i s h

Bozor munosabatlari sharoitida xomashyolar, materiallar va yoqilg’ilar xarajatlari salmog’ini kamaytirishga o’xshagan sifat ko’rsatkichlari hal qiluvchi ahamiyatga ega bo’ladi. Bunga ilg’or konstruktiv materiallardan, metall upalari va plastmassalardan, qimmat turadigan materiallar o’rniga mahsulot sifatini pasaytirmaydigan, ishlab chiqarish chiqindilarini kamaytiradigan arzon materiallardan foydalanish yo’li bilan erishiladi. Ishlab chiqarish jarayonida turli material qiymatliklaridan foydalaniladi. Ularni xo’jalik yurituvchi subyektlarda materiallardan foydalanish usuli va ishlab chiqarish jarayonida foydalanishiga qarab turkumlarga ajratish mumkin

Materiallar -bu korxona faoliyati uchun zarur bo’lgan va mahsulot asosini tashkil qiladigan xo’jalikmablag’laridir. Ularning asosiy xususiyatlari xo’jalik operatsiyalari natijasida o’zning tashqi ko’rinishini o’zgartirib, qoymatini ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxiga o’tkazishidir.

№ Materiallar turkumi Materiallar turkumlash tasnifi 1 Хom ashyo Mahsulotning moddiy asosini tashkil etadigan mehnat predmetlari (metall ishlab chiqarishda ruda, tekstil sanoatida momiq paxta tolasi va x. k.) 2 Asosiy materiallar Хom ashyoga ta’sir etish uchun foydalaniladigan va mahsulot iste’moli xususiyatini berishda ishlatiladigan buyumlardir (mashinasozlikda qora metallar, yog’ochsozlik sanoatida yog’och) 3 Sotib olingan yarim tayyor mahsulotlar Ma’lum darada ishlab chiqarish jararayonidan o’tgan, biroq pirovard mahsulot darajasiga yetkazilmagan mahsulotlar (stanoksozlikda motorlar, avtomobilsozlikda shinalar) 4 Yordamchi materiallar Yaratilgan mahsulotni yaratishda mehnat vositalari va ularning tashqi ko’rinishi yaxshilash uchun sarflanadi (moylash materiallari bo’yoq, lak, artish materiallari va x. k.) 5 Chiqindilar Mahsulot ishlab chiqarishda hosil bo’lgan qo’shimcha materiallar (qirindilar, qipiqlar, truba kesiklari va x. k.) 6 Idishlar Idish va idish materiallar Mahsulotlarni o’rash, joylashtirish, tashish va saqlashda ishlatiladigan buyumlar (yog’och, karton va metall idishlari) 7 Ehtiyot qismlar Asosiy vositalarning quvvatini oshirishda foydalaniladigan buyumlar (ta’mirlash uchun mashina va asmavzu- uskunalarning ayrim detallari) 8 Inventar va xo’jalik jihozlari Korxona faoliyatida ishlatiladigan xo’jalik buyumlari (otvertkalar, iskana, xo’jalik inventarlari, maxsus qiyimlar va x. k.). 9 Boshqa materiallar Yuqoridagi guruhlarga kirmaydigan boshqa materiallar (tuzatilmaydigan braklar, metallom)

Ishlab chiqarish xarajatlariga hisobdan chiqariladigan materiallarning haqiqiy tannarxini aniqlashda boholashning quyidagi usullaridan foydalaniladi: - o’rtacha tannarx (to’g’ri chiziqli) bo’yicha yoki AVEKO usuli – materiallarning umumiy qiymatini ularning miqdoriga bo’lib, olingan o’rtacha narxlar asosida hisobdan chiqarish; - o’rtacha chamalangan baholar bo’yicha birinchi tushum- birinchi chiqim. FIFO usuli - ishlab chiqarishga birinchi kelib tushgan partiyadagi narxlar bilan va keyingi partiyadagi narxlar navbatma-navbat hisobdan chiqarib boriladi; - o’rtacha chamalangan baholar bo’yicha, oxirgi tushum- birinchi chiqim, LIFO usuli-materiallar ishlab chiqarishda dastavval oxirgi partiya narxlari bo’yicha pastdan yuqoriga qarab hisobdan chiqariladi

Sotib olingan sana Miqdori (dona) Narxi (so’m) Qiymati (m.so’m) 15.03.11 1000 600 600 20.03.11 1700 800 1360 25.03.11 1500 900 1350 jami 4200 3310Misol. Korxonada oy mobaynida quyidagi materiallar partiyasi sotib olingan:

Material sarfi Miqdori Narxi (so’m) Qiymati (m.so’m ) 1-partiya 1000 600 600 2-partiya 1700 800 1360 3-partiya 100 900 900 Jami sarflangan material 2800 788.8 2207 Ombordagi qoldiq 1400 788.8 1103AVEKO usulida materiallarni baholash tartibi

Material sarfi Miqdori Narxi (so’m) Qiymati (m.so’m) 1-partiya 1000 600 600 2-partiya 1700 800 1360 3-partiya 100 900 900 Jami sarflangan material 2800 2860 Ombordagi qoldiq 1400 900 1260FIFO usulida materiallarni baholash tartibi

Material sarfi Miqdor i Narxi (so’m) Qiymati (m.so’m ) 1-partiya 1500 900 1350 2-partiya 1300 800 1040 3-partiya - - - Jami sarflangan material 2800 2390 Ombordagi qoldiq 400 1000 800 600 320 600 Jami qoldiq 1400 920LIFO usulida materiallarni baholash tartibi

1000 «Materiallar» ni hisobga oluvchi schyotlarning chizmasi Schyotning kreditiga Debet Schyotning debetiga Kredit 2010, 2310, 2510, 2610, 3100 – schyotlar – FIFO va AVEKO baholari buyicha asosiy ishlab chiqarish mahsulotini tayyorlashga; 6010 –mol yuboruvchilardan tushgan qiymatliklar - olingan qiymatliklarni tashish va olib kelish qiymatiga; 2710 – xizmat ko’rsatuvchi xo’jaliklar ehtiyoji uchun materiallar sarflanganda 4200 –hisobdor shaxslar hisobidan sotib olingan qiymatliklar summasiga, hisobdor shaxslar tomonidan to’langan yuklash – tushirish xarajatlari summasiga; 9220–materiallarni chetga jo’natish va sotish bo’yicha; chetga sotilgan mahsulotga tegishli transport-tayyorlov xarajatlariga. 6710 –yuklovchilarga hisoblangan ish haqiga; 1510–«Materiallar tayyorlash va sotib olish» schyotida yo’ldagi material qiymatliklar to’g’risidagi joriy axborot aks ettiriladi. 6520 –yuklovchilarga hisoblangan ish haqidan ijtimoiy sug’urtaga ajratma; 2310 –yordamchi ishlab chiqarish sexlari tomonidan tayyorlangan va omborga topshirilgan buyumlar qiymatiga- omborga topshirilgan chiqindilar va tejalgan materiallar qiymatiga; 9210 –asosiy vositalarni tugatilishidan olingan va omborga topshirilgan chiqindilar qiymatiga; 2610 –batamom yaroqsiz mahsulotdan olingan va omborga topshirilgan chiqindilar qiymatiga; 2010 –asosiy ishlab chiqarishdan olingan va omborga topshirilgan chiqindilar va tejalgan materiallar qiymatiga.

Materiallar asosan quyidagilardan kelib tushadi: -Mol yetkazib beruvchilardan; -Moddiy javobgar shaxslar orqali naqd pulga sotib olinadi; -O’zining ishlab chiqarilishidan; -Asosiy vositalarni jo’natishdan; -natijasida ilgari hisobga olinmagan ishlab chiqarish zaxiralarini aniqlash.

Ishlab chiqarish zaxiralarini hisobga olish uchun buxgalteriya hisobining schyotlar rejasida quyidagi schyotlar tayinlangan: 1000 “Materiallar", 1100 “hayvonlar; 15 “Materiallarni tayyorlash va sotib olish "; 16 “Materiallarning qiymatidan chetlanishi". Shuningdek balansdan tashqari schyotlar 002 “Javobgarlik uchun abul qilingan tovar moddiy qiymatliklari“ 003 “Qayta ishlash uchun qabul qilingan materiallar". 1000“Materiallar “schyotiga quyidagilar ochilishi mumkin: 1010 “Xom-ashyo va materiallar"; 1020 “Sotib olingan yarim fabrikantlar, komplektlovchi materiallar, konstruksiya va detallar; 1030 “yoqilg’i"; 1060 “tara va tara materiallari"; 1040 “Ehtiyot qismlar"; 1090 “Boshqa materiallar"; 1070 “chetga chiqarish uchun berilgan materiallar"; 1080 “Inventar va xo’jalik materiallari".

O'xshashlar

Lizing operatsiyalari hisobi

Ta’minot jarayonining hisobi

Moliya va boshqaruv hisobi

Asosiy xo’jalik jarayonlari hisobi

O’zbekiston Respublikasi buxgalteriya hisobi