Истеъмол, жамғарма ва инвестициялар - Iqtisodiyot - Slaydlar

Истеъмол, жамғарма ва инвестициялар

Yuklangan vaqt:

30.11.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

391.755859375 KB

Ko'chirib olish

ИСТЕЪМОЛ, ЖАМҒАРМА ВА ИНВЕСТИЦИЯЛАР

1 • Истеъмол ва жамғарманинг иқтисодий мазмуни ҳамда уларнинг ўзаро боғлиқлиги 2 • Жамғаришнинг моҳияти, омиллари ва самарадорлиги 3 • Инвестициялар ва унинг даражасини белгиловчи омиллар 4 • Жамғарма ва инвестиция ўртасидаги нисбатни таъминлаш муаммолари 5 • Ўзбекистонда инвестицион фаолиятни таъминлаш ва унинг шарт-шароитлари РЕЖА:13 01 01 16 14 01 1A 15 01 01 16 01 1A 0616 17 01 20 1B0B 24

1. Истеъмол ва жамғарманинг иқтисодий мазмуни ҳамда уларнинг ўзаро боғлиқлиги Унумли истеъмол • бевосита ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш жараёнига тегишли бўлиб, ишлаб чиқариш воситалари ва ишчи кучидан ишлаб чиқариш мақсадида фойдаланиш жараёнини англатади. Шахсий истеъмол • ишлаб чиқариш соҳасидан ташқарида рўй бериб, бунда кишиларнинг истеъмол буюмларидан ва хизматлардан бевосита ўзларининг шахсий эҳтиёжларни қондириш мақсадида фойдаланилади. Кенг маънода истеъмол жамият аъзолари иқтисодий эҳтиёжларини қондириш учун ишлаб чиқарилган товар ва хизматлардан фойдаланиш жараёнини билдиради. 28290901 17 18 01 19 2A1015 03 1F 101B 1F 22 0B 23 01 101B 03 19 1002 2A1015 181508 2D 06 2E 2D 2A1015

Истеъмол турлари • – эҳтиёжларни қондиришда моддий кўринишдаги неъматларнинг тегишли нафли хусусиятларидан фойдаланиш. Моддий истеъмол • – эҳтиёжларни қондиришда номоддий кўринишдаги неъмат ва хизматларнинг тегишли нафли хусусиятларидан фойдаланиш. Номоддий неъмат ва хизматлар истеъмоли • Алоҳида шахснинг ўз ихтиёрида бўлган неъматларни истеъмол қилиши, Якка тартибдаги истеъмол • жамият аъзолари турли гуруҳларининг неъматлардан биргаликда фойдаланиши киради.Жамоа бўлиб истеъмол қилиш 01 01 2F 2D1703 03 06 01 2F 2D17 2A 10 01 26 12 01 0C 22 0B

Миллий даромаднинг жамият аъзоларинг моддий ва маънавий эҳтиёжларини қондиришга сарфланувчи қисми истеъмол фонди деб аталади. • Истеъмол фонди бутун аҳолининг шахсий истеъмолини, аҳолига ижтимоий хизмат қиладиган муассасалардаги, шунингдек, илмий муассасалар ва бошқаришдаги барча сарфларни ўз ичига олади. Истеъмол сарфлари • – бу аҳоли жорий даромадларининг тирикчилик неъматлари ва хизматлар учун ишлатиладиган қисми.06 1B 1D 27 09 01 0102 0B 1B 02 01 01 2F09 19 0F

ЖАМҒАРМА • – бу аҳоли, корхона (фирма) ва давлат жорий даромадларининг келажакдаги эҳтиёжларини қондириш ва даромад олиш мақсадларида тўпланиб бориши. • – барча хўжаликлар ихтиёридаги даромад; Y • – истеъмол миқдори; C • – жамғарма миқдори. S S C Y  0B 01 2F 19 21 06 01 2F09 19 34 01 2F09 10 35 01 2F09 0C 36

Истеъмол ва жамғарма ҳажми ҳамда унга таъсир кўрсатувчи омиллар ўртасидаги боғлиқлик истеъмол ва жамғарма функцияси дейилади. • истеъмол реал фоиз ставкасининг пасайиб борувчи функцияси ҳисобланадиКлассик иқтисодчилар фикрига кўра • истеъмол – уй хўжаликлари жорий даромадларининг ўсиб борувчи функцияси ҳисобланади:Кейнс фикрига кўра,) ( Y f C 01 2B2E 28 09 01 10 2A2024 36 09 2E 01 1D1E 09 1A260A 2E 09 2E

Истеъмол функциясининг графикдаги тасвири C 0С Y Y 1В E 2 E 0 F E 1 0 01

Жамғарма функциясининг графикдаги тасвири S Y Y 1 S=S(Y) E 0 E 1B 00B

Истеъмол ва жамғарма ҳажмига таъсир кўрсатувчи объектив омиллар 1 • барча хўжаликлар томонидан жамғарилган мол-мулк даражаси; 2 • нархлар даражаси; 3 • реал фоиз ставкалари; 4 • истеъмолчининг қарздорлиги даражаси; 5 • истеъмолчиларни солиққа тортиш даражаси.01 21 28 01 19 13 38 01 0F 39 01 0E 3A 01 10 3B 01 10

Истеъмол ва жамғарма ҳажмига таъсир кўрсатувчи субъектив омиллар 1 • истеъмол ва жамғаришга бўлган мойиллик, 2 • келгусидаги нарх, 3 • пул даромадлари, 4 • солиқ, 5 • товарлар мавжудлиги даражасининг ўзгаришига нисбатан муносабат01 21 28 01 10 38 01 21 39 01 32 3A 01 0207 3B 01 03 0616

Истеъмол ва жамғарма даражаси, млрд. сўм (шартли рақамлар асосида) Йил-лар Даромад даражаси (Y) Истеъ- мол (C) Жам- ғарма (S) Иcтеъмол га ўртача мойиллик (С : Y) Жамға- ришга ўртача мойиллик (S : Y) Истеъмол га кейинги қўшилган мойиллик (∆С : ∆Y) Жамғари шга кейинги қўшилган мойиллик (∆S : ∆Y) 1995 1500 1300 200 0,87 0,13 - - 2000 1800 1500 300 0,83 0,17 0,67 0,33 2008 2200 1700 500 0,77 0,23 0,50 0,5001 4330242A

Аҳоли даромадининг истеъмолга сарфланадиган улуши истеъмолга ўртача мойиллик (ИЎМ) дейилади: Аҳоли даромадининг жамғармага кетадиган улуши эса жамғармага ўртача мойиллик (ЖЎМ) дейилади:Y С хажми даромад Соф хажми сарфлари Истеъмол М У И    Y S хажми даромад Соф хажми Жамгарма М У Ж    0 , 1   М У Ж М У И  0C 1A 01 0C 331E

Даромад ҳажмининг ўзгариши натижасида истеъмол сарфлари ҳажмининг ўзгариши даражаси истеъмолга кейинги қўшилган мойиллик (ИҚМ) дейилади, Даромад ҳажмининг ўзгариши натижасида жамғарма ҳажмининг ўзгариши даражаси жамғармага кейинги қўшилган мойиллик (ЖҚМ) дейиладиузгариш и даромаддаг Соф узгариш ги Истеъмолда ИКМ  Y S узгариш и даромаддаг Соф узгариш ги Жамгармада ЖКМ     . 0, 1       Y S Y C47 34 1B 47 34 2F2E 09 27

2. Жамғаришнинг моҳияти, омиллари ва самарадорлиги ЖАМҒАРИШ • – миллий даромад бир қисмининг асосий ва айланма капиталларни, шунингдек, эҳтиёт захираларини кўпайтириш учун сарфланишидир.14 1E 0B0C 01 490A 0610 0B0207 1B 21

Жамғариш турлари • Жамғарилган маблағларнинг моддий ишлаб чиқариш соҳасининг асосий капиталларини ва айланма маблағларини кенгайтиришга кетадиган қисми ишлаб чиқариш соҳасидаги жамғариш суммасини ҳосил қилади. Ишлаб чиқариш соҳасидаги жамғариш иқтисодий ўсишнинг муҳим омилидир.Ишлаб чиқариш мақсадидаги жамғариш • Ижтимоий-маданий соҳадаги жамғариш (ноишлаб чиқариш жамғариши) уй-жой фондини, касалхоналар, ўқув муассасалари, маданият, соғлиқни сақлаш, спорт муассасалари, яъни номоддий ишлаб чиқариш тармоқларини кенгайтириш, реконструкциялаш, янгилашга сарфланади. Ноишлаб чиқариш мақсадидаги жамғариш1A 01 1A 02 21 0C0B 02 07 01 01 01 0C0B 06 06 21 46

Жамғариш нормаси бевосита жамғариш суммасининг бутун миллий даромад ҳажмига нисбати билан аниқланади: • - жамғариш нормаси; ЖН • - жамғариш суммаси; ЖС • - миллий даромад. МД% 100 ) / (   МД ЖС ЖН0B 2C 2419 01 23 1A46 01 23 1A 01 23 473D

3. Инвестициялар ва унинг даражасини белгиловчи омиллар ИНВЕСТИЦИЯЛАР • – Асосий ва айланма капитални қайта тиклаш ва кўпайтиришга, ишлаб чиқариш қувватларини кенгайтиришга қилинган сарфларнинг пул шаклидаги кўринишидир • Пул маблағлари кўринишидаги инвестиция Номинал инвестиция • пул маблағларига сотиб олиш мумкин бўлган инвестицион ресурсларРеал инвестиция1538 2C 01 01 490A 26 21 21 21 01 4A 0A 10 01 3216 0E

Инвестицияларни рўёбга чиқариш бўйича амалий ҳаракатлар – инвестицион фаолият, инвестицияларни амалга оширувчи шахс – инвестор дейилади. 1 • инвесторларнинг ўз молиявий ресурслари (фойда, амортизация ажратмалари, пул жамғармалари ва ҳ.к.); 2 • қарз олинган молиявий маблағлар (облигация заёмлари, банк кредитлари); 3 • жалб қилинган молиявий маблағлар (акцияларни сотишдан олинган маблағлар, жисмоний ва ҳуқуқий шахсларнинг пай ва бошқа тўловлари); 4 • давлат бюджети маблағлари; 5 • чет элликлар маблағлари. Инвестиция фаолияти қуйидаги манбалар ҳисобига амалга оширилиши мумкин:01 1D 49 28 01 100F0A 0B 38 01 12 39 01 0C 06 3A 01 13 3B 01 1F 01 07

Асосий капиталга инвестициялар ва уларнинг молиялаштириш манбалари бўйича таркиби (фоизда) Кўрсаткичлар Йиллар 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Асосий капиталга инвестициялар, млн. сўм 744,5 1320,9 1442,4 1867,4 2473,2 3012,9 3838 ,3 5479, 7 8483,7 Жами 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Давлат бюджети 29,2 21,5 25,0 17,7 14,9 12,8 10,7 9,0 9,0 Корхоналар маблағлари 27,1 31,0 40,0 41,8 43,2 48,5 48,3 47,6 44,1 Аҳоли маблағлари 12,0 10,3 12,0 11,1 12,4 11,8 11,7 11,3 9,8 Ҳукумат томонидан кафолатланган хорижий инвестициялар 19,8 23,2 15,7 19,2 14,5 6,0 4,9 5,0 5,0 Тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар 3,4 4,8 4,7 7,1 10,0 13,2 14,1 17,8 20,9 Банкнинг марказлашган кредитлари 5,2 5,9 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Тижорат банклари кредитлари 1,7 2,2 1,5 1,9 2,3 2,9 3,4 3,1 5,0 Нобюджет фондлар маблағлари 1,2 0,5 0,3 0,4 2,4 4,7 6,9 6,1 6,3 Бошқа қарз маблағлари 0,4 0,6 0,7 0,8 0,3 0,2 0,0 0,0 0,00C 1B 09

Инвестиция даражасига қуйидаги омиллар ҳам таъсир кўрсатади: 1 • инвестиция сарфларидан кутилаётган фойда нормаси; 2 • фоиз ставкаси. 3 • машина ва ускуналарни харид қилиш, ишлатиш ва уларга хизмат кўрсатиш харажатлари; 4 • тадбиркорлардан олинадиган солиқ миқдори; 5 • технологик ўзгаришлар. 01 03 28 01 10 38 01 2207 39 01 060B1B10 2A 3A 01 03 3B 01 0304

4. Жамғарма ва инвестиция ўртасидаги нисбатни таъминлаш муаммолари Жамғарма ва инвестиция ўртасидаги макроиқтисодий мувозанатга эришиш барқарор иқтисодий ўсишнинг шарти ҳисобланади. Бироқ, бу мувозанатга эришиш доимо осон кечавермайди. Бунга сабаб инвестиция даражаси ҳамда жамғарма даражасининг бошқа-бошқа жараён ва ҳолатларга боғлиқлиги ҳисобланади. Инвестиция ва жамғарма ўртасидаги мувозанатни таъминлаш борасида бир қатор назарий қарашлар фарқланади. Бу борада энг аввало классик иқтисодчиларнинг қарашларини кўриб чиқамиз. Классик иқтисодчилар нуқтаи назаридаги энг марказий ҳолат – бу улар томонидан фоиз ставкасининг ҳам инвестициянинг, ҳам жамғарманинг функцияси сифатида қаралиши ҳисобланади1638 19 1A 06 1710 21 0C 1707 0C 19 0B0A 1F 06 170B 0210

Жамғарма ва инвестиция ўртасидаги мувозанатнинг классик модели S=S(r) I=I(r)E r 1 r 0r 2r S, I S 0 =I 0 0B 1B

O'xshashlar

Инвестициялар ва уларнинг макроиктисодиётдаги таъсири

Тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар

Иктисодиётни ривожлантиришда инвестициялар ва инвестиция лойихаларининг урни

Хорижий инвестициялар ҳақида Тушунча ва унинг моҳияти

Инвестициялар, уларнинг иқтисодиётдаги ўрни ва бугунги кундаги ахамияти