Ichki audit amallari va usullari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Ichki audit amallari va usullari

Yuklangan vaqt:

06.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

211.2001953125 KB

Ko'chirib olish

ICHKI AUDIT AMALLARI VA USULLARI

REJA: 1. MOLIYAVIY NAZORAT TIZIMIDA ICHKI AUDITNING O’RNI 2. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA ICHKI AUDITNI TARTIBGA SOLISH 3. ICHKI NAZORAT VA AUDIT TIZIMIGA QO’YILGAN TALABLAR

1. MOLIYAVIY NAZORAT TIZIMIDA ICHKI AUDITNING O’RNI • Auditorlik faoliyati va ichki audit xizmati to’g’risida so’z yuritishdan avval, «audit» so’zining lug’aviy ma’nosini iqtisodiy adabiyotlarda iqtisodchi olimlarning bergan fikr va mulohazalarini keltirib o’tsak. Umuman olganda audit atamasi lotin tilidan olingan bo’lib, «eshituvchi», «eshitmoq» degan ma’noni anglatadi. • Ma’lumki, auditorlik faoliyatini amalga oshirishda auditning maqsadi va vazifalari, majburiyatlari va ob’ektlari xar xil ekanligini inobatga olgan holda, ular tashqi va ichki audit xizmatiga bo’lingan. Tashqi va ichki audit xizmati tashkil etilishi uslubiyatiga ko’ra o’xshash bo’lsada, ular o’rtasidagi farq, ularning amalga oshirishning huquqiy, tashkiliy shakllarida namoyon bo’ladi. Ammo auditorlar o’z faoliyatida ko’p jihatdan ichki audit natijalariga tayanadi. Tashqi audit bilan ichki auditning tavsif jihatdan farqli jihatlarini mazkur jadvalda ko’rishimiz mumkin.

TASHQI VA ICHKI AUDITNING TAVSIF JIHATDAN FARQLANISHI № Farq qiluvchi belgilar Ichki audit Tashqi audit 1. Maqsadi bo’yicha Korxona rahbariyati tomonidan belgilanadi Moliyaviy hisobotlarning haqqoniyligini baholash va amaldagi qonunchilikka rioya etilayotganligini tasdiqlash 2. Qo’yilgan vazifalariga ko’ra Korxona bo’limlari yoki umuman korxonaning talabiga ko’ra korxona kengashi va boshqaruvchi si tomonidan belgilanadi Mustaqil tomonlar o’rtasidagi shartnomaga asosan: korxona va auditorlik firmasi 3. Javobgarlig i bo’yicha Majburiyat ni bajarganligi uchun rahbariyat oldida Mijoz va huquqiy – me’yoriy hujjatlarda ko’rsatilgan uchunchi shaxslar oldida 4. Obe’kti bo’yicha Boshqaruv ning alohida funktsional masalalarini echish, korxonaning axborot tizimini ishlab chiqish va tekshirish Korxonaning hisob tizimini va moliyaviy hisobotlarini tekshirish 5. Sub’ekti bo’yicha Korxona rahbariyatiga bo’ysunuvchi va shtat tarkibidagi xodimlar Auditorlik faoliyatini amalga oshirish litsenziyasiga ega bo’lgan yuridik shaxs 6. Huquqiy jihatlari bo’yicha Mustaqil belgilanadi (yoki korxonalarda ichki audit o’tkazish to’g’risidagi Nizom) Umumqabul qilingan auditorlik standartlari bilan belgilanadi 7. Faoliyat turi bo’yicha Ijro faoliyati Tadbirkorlik faoliyati 8. O’zaro munosabat bo’yicha Korxona rahbariyatiga bo’ysunishi va undan mustaqilligi Teng huquqli sherikchilik, mustaqillik 9. Xizmatlar uchun haq to’lash tamoyillariga ko’ra Shtatjadval iga asosan ish haqi Haqni mijoz – korxona yoki uning roziligiga ko’ra auditorlik xulosasini olishga ehtiyoji bo’lgan organ to’laydi 10. Hisobot taqdim etilishi bo’yicha Korxona egasi va boshqaruv organiga Auditorlik tashkilotining yakuniy qismi nashr ettirilishi mumkin, tahliliy qismi mijozga topshiriladi 11. Uslubiy jihatdan Uslubiy jihatdan bir xil, ammo qo’yilgan maqsadlar xilma – xilligidan kelib chiqib har xil nisbatlarda qo’llaniladi

№ Farq qiluvchi belgilar Ichki audit Tashqi audit 1. Maqsadi bo’yicha Korxona rahbariyati tomonidan belgilanadi Moliyaviy hisobotlarning haqqoniyligini baholash va amaldagi qonunchilikka rioya etilayotganligini tasdiqlash 2. Qo’yilgan vazifalariga ko’ra Korxona bo’limlari yoki umuman korxonaning talabiga ko’ra korxona kengashi va boshqaruvchi si tomonidan belgilanadi Mustaqil tomonlar o’rtasidagi shartnomaga asosan: korxona va auditorlik firmasi 3. Javobgarlig i bo’yicha Majburiyat ni bajarganligi uchun rahbariyat oldida Mijoz va huquqiy – me’yoriy hujjatlarda ko’rsatilgan uchunchi shaxslar oldida 4. Obe’kti bo’yicha Boshqaruv ning alohida funktsional masalalarini echish, korxonaning axborot tizimini ishlab chiqish va tekshirish Korxonaning hisob tizimini va moliyaviy hisobotlarini tekshirish 5. Sub’ekti bo’yicha Korxona rahbariyatiga bo’ysunuvchi va shtat tarkibidagi xodimlar Auditorlik faoliyatini amalga oshirish litsenziyasiga ega bo’lgan yuridik shaxs 6. Huquqiy jihatlari bo’yicha Mustaqil belgilanadi (yoki korxonalarda ichki audit o’tkazish to’g’risidagi Nizom) Umumqabul qilingan auditorlik standartlari bilan belgilanadi 7. Faoliyat turi bo’yicha Ijro faoliyati Tadbirkorlik faoliyati 8. O’zaro munosabat bo’yicha Korxona rahbariyatiga bo’ysunishi va undan mustaqilligi Teng huquqli sherikchilik, mustaqillik 9. Xizmatlar uchun haq to’lash tamoyillariga ko’ra Shtatjadval iga asosan ish haqi Haqni mijoz – korxona yoki uning roziligiga ko’ra auditorlik xulosasini olishga ehtiyoji bo’lgan organ to’laydi 10. Hisobot taqdim etilishi bo’yicha Korxona egasi va boshqaruv organiga Auditorlik tashkilotining yakuniy qismi nashr ettirilishi mumkin, tahliliy qismi mijozga topshiriladi 11. Uslubiy jihatdan Uslubiy jihatdan bir xil, ammo qo’yilgan maqsadlar xilma – xilligidan kelib chiqib har xil nisbatlarda qo’llaniladi

№ Farq qiluvchi belgilar Ichki audit Tashqi audit 1. Maqsadi bo’yicha Korxona rahbariyati tomonidan belgilanadi Moliyaviy hisobotlarning haqqoniyligini baholash va amaldagi qonunchilikka rioya etilayotganligini tasdiqlash 2. Qo’yilgan vazifalariga ko’ra Korxona bo’limlari yoki umuman korxonaning talabiga ko’ra korxona kengashi va boshqaruvchi si tomonidan belgilanadi Mustaqil tomonlar o’rtasidagi shartnomaga asosan: korxona va auditorlik firmasi 3. Javobgarlig i bo’yicha Majburiyat ni bajarganligi uchun rahbariyat oldida Mijoz va huquqiy – me’yoriy hujjatlarda ko’rsatilgan uchunchi shaxslar oldida 4. Obe’kti bo’yicha Boshqaruv ning alohida funktsional masalalarini echish, korxonaning axborot tizimini ishlab chiqish va tekshirish Korxonaning hisob tizimini va moliyaviy hisobotlarini tekshirish 5. Sub’ekti bo’yicha Korxona rahbariyatiga bo’ysunuvchi va shtat tarkibidagi xodimlar Auditorlik faoliyatini amalga oshirish litsenziyasiga ega bo’lgan yuridik shaxs 6. Huquqiy jihatlari bo’yicha Mustaqil belgilanadi (yoki korxonalarda ichki audit o’tkazish to’g’risidagi Nizom) Umumqabul qilingan auditorlik standartlari bilan belgilanadi 7. Faoliyat turi bo’yicha Ijro faoliyati Tadbirkorlik faoliyati 8. O’zaro munosabat bo’yicha Korxona rahbariyatiga bo’ysunishi va undan mustaqilligi Teng huquqli sherikchilik, mustaqillik 9. Xizmatlar uchun haq to’lash tamoyillariga ko’ra Shtatjadval iga asosan ish haqi Haqni mijoz – korxona yoki uning roziligiga ko’ra auditorlik xulosasini olishga ehtiyoji bo’lgan organ to’laydi 10. Hisobot taqdim etilishi bo’yicha Korxona egasi va boshqaruv organiga Auditorlik tashkilotining yakuniy qismi nashr ettirilishi mumkin, tahliliy qismi mijozga topshiriladi 11. Uslubiy jihatdan Uslubiy jihatdan bir xil, ammo qo’yilgan maqsadlar xilma – xilligidan kelib chiqib har xil nisbatlarda qo’llaniladi

164 Omillar Tashqi Ichki Davlatning me’yoriy qonunchili g ini hisobga olish : . 1 Auditorlik faoliyati to’g’risidagi qonun Korxonaning tashki liy tuzilmasi Boshqaruv organlari tuzilmasi Tashqi hisobot tayyorlash tartibi Kadr lar siyosati Javobgarlik va vakolatlar taqsimoti Korxonada hisobga olish tizimini tashkil qilish

ICHKI AUDITNING SAMARALI TIZIMINI TASHKIL QILISH ANCHA MURAKKAB VAZIFA. BU QUYIDAGI SABABLAR BILAN IZOHLANADI: • — moliyaviy-xo’jalik tsiklining nazorat talab qiladigan tarkibiy qismlarining ulkan miqdori (xarid, sotish, ishlab chiqarish va boshqalar); • — auditorlarga yuqori kasbiy va axloqiy talablar (ularning malakasi kamida faoliyati tekshirilayotgan shaxslar malakasiga mutanosib bo’lishi lozim). • Yirik va o’rta korxonalarda ichki auditni tashkil qilishga turtki sifatida quyidagilar xizmat qiladi: • — qonunchilik tizimi murakkablashuvi; • — moliyaviy vaziyatlarni boshqarishga intilish; • — korxonaning o’zi va uning tuzilmaviy bo’linmalari faoliyatini boshqarish samaradorligini oshirish; • — resurslardan oqilona foydalanish ustidan nazorat; • — majburiyatlarni bajarish; • — hisob tizimini optimallashtirish.

• Ichki audit deb korxonaning kuzatuv kengashiga bo’ysunadigan, ularni doimo axborot bilan ta’minlab turadigan, moliyaviy hisobotlar ustidan doimiy nazorat olib boradigan, korxonaning boshqarishda qabul qilinadigan iqtisodiy qarorlar chiqarishda o’z hissasini qo’shadigan faoliyatga aytiladi. • Ichki audit xizmati deganda xo’jalik yurituvchi sub’ektlar ijroiya organi, vakolatxonalari va filiallari tomonidan qonun hujjatlariga, ta’sis hujjatlari va boshqa hujjatlarga rioya etilishini, buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotlarda ma’lumotlarning to’liq hamda to’g’ri aks ettirilishi ta’minlanishini, xo’jalik operatsiyalarini amalga oshirishning belgilangan qoidalari va tartib-taomillariga rioya etilishini, aktivlarning saqlanishini, shuningdek jamiyatni boshqarish yuzasidan qonun hujjatlarida belgilangan talablarga rioya etilishini tekshirish va bu borada monitoring olib borish orqali xo’jalik yurituvchi sub’ektlar ijroiya organi, vakolatxonalari va filiallari ishini nazorat qiladi hamda baholaydi.

Ichki auditning asosiy tavsiflar i Mustaqillik va ob’ektivlik Tashkilot faoliyatini rivojlantirish Kafolat va maslahatlar berish

• Ichki auditorlar o’zlarining tekshirayotgan ob’ektiga ko’ra va korxonaning faoliyatidan kelib chiqib o’z oldiga bir qancha vazifalarni qo’yishi mumkin, ammo ichki auditorlarning umumiy vazifalari quyidagilar hisoblanadi

O'xshashlar

Audit standardlari

Audit xizmatining faoliyati

Audit oraliq tekshiruvlarning turlari va shakllari

Yalpi ichki mahsulot statistikasi va uning xajmini hisoblash usullari

Audit tekshiruvining umumiy maqsadi