Auditorlik tekshiruvida firibgarlikni aniqlash - Iqtisodiyot - Slaydlar

Auditorlik tekshiruvida firibgarlikni aniqlash

Yuklangan vaqt:

17.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

189.9033203125 KB

Ko'chirib olish

AUDITORLIK TEKSHIRUVIDA FIRIBGARLIKNI ANIQLASH

1. Auditorlik tekshiruvida firibgarlik tushunchasi 2. Auditorlar tomonidan aniqlangan firibgarlik uchburchagi 3. Moliyaviy hisobotdagi firibgarliklar 4. Auditor tomonidan aniqlangan firibgarlik xolatlariga auditorning munosabati REJA:

Xalqaro audit standartlarining 240- standarti firibgarlik masalasiga bag’ishlangan bo’lib, bu standart «Moliyaviy hisobot auditidagi firibgarlikka nisbatan auditor majburiyatlari» deb nomlangan. Bu standartda audit qilishda nimalarga e’tibor berish kerakligi, firibgarlik va xatolar moliyaviy hisobotga qanchalik darajada ta’sir etganlik, firibgarlik va xatolarning oldini olish bo’yicha bir qator amallar ishlab chiqilgan.

Firibgarlik oldindan bilib qilinadigan harakat hisoblanib, bir yoki bir necha kishi, rahbariyat tomonidan, ishchilar yoki uchinchi shaxs tomonidan amalga oshirilgan bo’lishi mumkin. Firibgarlik moliyaviy hisobotni noto’g’ri tuzilishiga olib keladi. Xato esa xo’jalik operatsiyalari jarayonida hisob yozuvlarida arifmetik yoki mantiqiy xatoliklar, hisob ma’lumotlariga e’tiborsizlik yoki xo’jalik faoliyati faktlarini, mulkning holati va mavjudligini, majburiyatlar va hisoblash ishlarini noto’g’ri tasavvur etish orqali hisob va hisobot ma’lumotlarining ko’zda tutilmagan holatdagi buzilishi, asosiy vositalarni olib kelish, kirim qilish, chiqim qilish va provodkalar berishda bilmasdan noto’g’ri provodkalar berish, ularni bilmasdan, hisobchining e’tiborsizligi tufayli noto’g’ri rasmiylashtirish va hujjatlarda aks ettirish oqibatida moliyaviy hisobotlarni noto’g’ri tuzilishiga olib kelishdir.

FIRIBGARLIKVA XATOGA QUYIDAGILAR MISOL BO’LADI Firibgarlik turlari Manipulyatsiya, falsifikatsiya yoki hisob hujjatlarini o’zgar-tirilishi Aktivlarni noqonuniy yo’l bilan egallash Hisob hujjatlarida noto’g’ri ma’lumot, axborot berish yoki ularni yashirish Moliyaviy-xo’jalik operatsiyalarini noto’g’ri hisobga olish Hisob siyosatini noto’g’ri olib borish Hisob siyosatini noto’g’ri olib borish Faktlarni unutish yoki ularni noto’g’ri tushunish Arifmetik xatolar Xato turlari 0F 01 10 18 1C 021F 01 10 1C 1C 20020E 09 18 16

Moliyaviy va boshqa holatlar bosimi Firibgarlik holatini amalga oshirish va muayayn muddat uni yashirish imkoniyati mavjudligi Ushbu holatni oqlash imkoni mavjudligi FIRIBGARLIK UCHBURCHAGI

FIRIBGARLIK VA XATOLARNI KO’PAYTIRADIGAN OMILLAR Rahbariyatning rostgo’yligiga va haqqoniyligiga tegishli misollar Ichki va tashqi tazyiq ko’rsatishga tegishli misollar Noma’lum operatsiyalarga misollar Auditorlik dalillarini to’plash vaqtida paydo bo’ladigan muammolarga misollar

Rahbariyatning rostgo’yligiga va haqqoniyligiga tegishli misollar • Rahbariyat vazifalari bir kishi tomonidan amalga oshirilib, uning ustidan tegishli, samarali nazorat o’tkazilmaslik • Ko’p turkumli korporativ tizim majudligi, ammo keraksiz • Yuristlarni va auditorlarni tez-tez almashinishi • Kerakli joylarda ichki nazoratni kuchaytirmaslik • Bosh buxgalter, buxgalterlar va iqtisodchilarni tez-tez o’zgarib, almashinib turishi • iqtisodchi va buxgalterlarning bo’sh o’rinlarini to’ldirmaslik

Ichki va tashqi tazyiq ko’rsatishga tegishli misollar • iqtisodiy ko’rsatkichlar pasayib, bankrotlik hollari ko’payishi • Foydaning kamayishi yoki ishlab chiqarishni keskin ko’paytirish sababli aylanma mablag’ning miqdori pasayib, etishmovchilik vujudga kelishi • Foydaning sifat tarkibini kamayishi • Naqd pulsiz sotuv hisob-kitoblari bilan bog’liq riskning oshib ketishi, moliyaviy xo’jalik faoliyatda amaliy o’zgarishlar, noto’g’ri muqobil hisob siyosatini tanlash • Aktsiyalarni bozordagi narxini ko’tarish uchun sof foydani yuqori qilib ko’rsatish • Korxonaning investitsiyalari keskin o’sishi yoki ishlab chiqariladigan mahsulotlarning turlarini keskin ko’payishi • Sub’ektning bosh rahbarlariga moliyaviy tazyiq ko’rsatilishi • Korxona bir xil mahsulot ishlab chiqarishga majburligi • Buxgalteriya ishchilariga juda kam vaqt ichida moliyaviy hisobotni to’ldirib berish to’g’risida buyruq berish

Noma’lum operatsiyalarga misollar • Yilning oxirida foydaga ta’sir etuvchi noma’lum operatsiyalar • Buxgalteriya schetlarida noma’lum va chigal operatsiyalar • Aloqador tomonlar bilan operatsiyalar • Yurist, maslahatchi yoki agentlarni xizmatlariga yarasha oylik bermasdan, balki juda yuqori oylik berish

Auditorlik dalillarni to’plash vaqtida paydo bo’ladigan muammolarga misollar • Hisob yozuvlarini noto’g’ri olib borilishi, masalan, buxgalteriya kitoblari va schetlarda o’zgarishlarni ko’pligi, standartlar asosida operatsiyalarni aks ettirmaslik • Operatsiyalar va buyruqlarni hujjatlashtirmaslik • Buxgalteriya yozuvlari va uchinchi tomonlar ma’lumotlari o’rtasida katta farq mavjudligi va ularning auditorlik isbotlariga qarama-qarshiligi • Auditorning savollariga noaniq yoki umuman javob bermaslik • Moliyaviy xo’jalik faoliyati avtomatik ravishda amalga oshirilayotgan korxonalarda firibgarlik va xatolarga ta’sir etuvchi omillar • Dasturlar eskirishi yoki vaqtida ma’lumotlarni kompyuterga kiritmaslik sababli fayllardan ma’lumot ololmaslik • Qo’lga kiritilgan ma’lumotlarni tasdiqlanmaganligi, tekshirilmaganligi va tegishli hujjatlarda aks ettirilmaganligi • Moliyaviy hisobot va ma’lumotlar bazasi o’rtasidagi balans yo’qligi • To’g’ri rejalashtirish va xalqaro audit standartlariga asoslanib, auditni amalga oshirishga qaramasdan, moliyaviy hisobotni xatolarini aniqlanmaslik riski juda katta

Firibgarlik natijasida paydo bo’lgan xatolarni aniqlay olmaslik riski xato asosida paydo bo’lgan buzilishlarni aniqlay olmaslik riski ga qaraganda nihoyatda katta. Chunki firibgarlik bu – bilib turib qilingan harakat bo’lib, u albatta yashiriladi, masalan, maxfiy kelishuv, hujjat almashtirish, atayin operatsiyalarni aks ettirmaslik va auditorga bilib turib noto’g’ri axborot berish. Agar auditor shu kabi firibgarliklarni isbotini aniqlamasa, u ma’lumotni aniq, hisob yozuvlarini va hujjatlarni haqqoniy deb tan olishi mumkin.

Soxtalashtirishni aniqlash uchun quyidagi shartlar zarur • firma rahbarining ko’magi, u eng yaxshi holatda yashirishni ochishga tayyor, ammo hech qachon xaspo’shlashdan voz kechmaydi • soxtalashtirishning u yoki bu hisob varaqasi qanday maqsadda ochilishi to’g’risida aniq tasavvurga ega bo’lish (auditor uchun hisob varaqalarining maxsus tasnifi lozim) • potentsial kamomadchining ruhiyatini, uning istagi va “atrofidagi holatni o’z foydasiga jalb etish” qobiliyatini bilish • tekshirilayotgan korxona xodimlarining o’zaro munosabatlarini tahlil qilish • ishning uzoqligi “jinoyatchini kamroq ehtiyotkor qiladi” • har bir kishining xarakterida mavjud bo’lgan u yoki bu darajadagi ambitsiya ruhiy jihatdan barqaror va ochko’z kishini uyaltirib qo’yishi mumkin • yozuvlardagi ehtiyotsizlik • qarovsizlik, xo’jalik hayotida yuz bergan dalillarning buxgalteriya yozuvidan orqada qolishi; hisob yuritishda qanchalik orqada qolinsa, suiste’mol vujudga kelish ehtimoli shunchalik ko’payadi • o’zini himoyalash bo’yicha lavozimga tayinlanish – hisob yuritishning eng katta dushmanlaridan biri

Buxgalterlar tomonidan sodir etiladigan eng tipik qoidabuzarliklar turlari • boyliklar, ayniqsa, pullik boyliklar kirim qilinmaydi • hujjatlar boshqa kun bilan rasmiylashtiriladi • pul (kassa) va moddiy hisob varaqalari bo’yicha qoldiqlar sun’iy ravishda ko’paytirib ko’rsatiladi • to’lov qaydnomalarining natijalari oshiriladi • buxgalterlar "do’stlari"ning ish haqlari oshirilib ko’rsatiladi

Buxgalterlar tomonidan sodir etiladigan eng tipik qoidabuzarliklar turlari • pul soxta shaxslarga yoziladi ("o’lik jonlar") • kassa hisob varaqasi qalbaki kreditlanadi yoki qalbaki kreditorlik qarzlari aks ettiriladi • oshirib ko’rsatilgan komission to’lovlar to’lanadi va uni oluvchilar bilan bo’lib olinadi • hujjatlar, odatda cheklar soxtalashtiriladi • bir hujjatga (yoki uning bir nechta nusxalariga) bir necha marta haq to’lanadi 01 05 01 0E 1A 01 0F 11 01 10 01 11 09

Soxtalashtirishga qarshi kurash vositasi sifatida quyidagilar tavsiya etilgan edi: hisob-kitob hujjatlarini, odatda, xodimlarning hisob-kitob daftarchalarini to’satdan tekshirish (buxgalter shaxsiy hisob varaqasida hisob-kitob daftarchasiga nisbatan ko’proq ko’rsatishi mumkin). debitor va kreditor qarzlarni inventarizatsiya qilish (shartnoma tuzganlarga huquq va talablar ro’yxati bilan xat yuboriladi, xatni olganlar ularni tasdiqlashi lozim); moddiy javobgar shaxslarni bir omborxonadan ikkinchisiga tez-tez almashtirib turish; firmaning barcha omborxonalarini bir vaqtning o’zida bir yo’lakay inventarizatsiya qilish; 3 oydan 6 oygacha muddatda tekshiruv o’tkazib turish;

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !

O'xshashlar

Auditorlik tekshiruvida muhimlilik va risk

Auditorlik dalillar

Auditorlik tanlash

Auditorlik tekshiruvini rejalashtirish

Auditorlik xulosalarining turlari