Aksiz solig’ining amal qilishida aksiz markalarini qo’llashning ahamiyati - Iqtisodiyot - Slaydlar

Aksiz solig’ining amal qilishida aksiz markalarini qo’llashning ahamiyati

Yuklangan vaqt:

18.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

171.3125 KB

Ko'chirib olish

Aksiz solig’ining amal qilishida aksiz markalarini qo’llashning ahamiyati

REJA: 1. Aksiz solig‘ining iqtisodiy mohiyati va byudjet daromadlarida tutgan o’rni. 2. Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi. 3. Aksiz solig‘i stavkalari, xorijiy davlatlar tajribasi.

Aksiz solig‘ining iqtisodiy mohiyati va byudjet daromadlarida tutgan o’rni O‘zbekistonda aksiz solig‘i 1992 yil da qo‘shilgan qiymat solig‘i bilan birgalikda oborot solig‘i va sotuvga solinadigan soliq o‘rniga joriy qilingan. Uning qo‘shilgan qiymat solig‘idan farqli tomoni shundaki, u ayrim tovarlar va mahsulotlarni chegaralab olgan va u bajarilgan ish, ko‘rsatilgan xizmatlarga nisbatan qo‘llanilmaydi. Aksiz solig‘i individual xarakterga ega bo‘lib, faqat aksiz solig‘iga tortiladigan tovarlarga nisbatan qo‘llaniladi. 0102030E0C 150714 08 1D 08 20 21 07 08 15

Aksiz solig‘ining iqtisodiy mohiyati va byudjet daromadlarida tutgan o’rni28.7 18.8 16.5 16.7 15.1 14.9 16 13.4 9.2 8.8 2004-yil 2006 yil 2008 yil 2010 yil 2012 yil 2014 yil 2016 yil 2018 yil 2019 yil 2020 yil 2021 yilda 7,8 2022 yilda (reja) 7,2

Aksiz solig‘ining iqtisodiy mohiyati va byudjet daromadlarida tutgan o’rni Aksiz solig‘i qo‘shilgan qiymat solig‘iga tortiladigan bazada va narxda hisobga olinadigan yuklab jo‘natilgan tovarlar qiymatining bir qismini egri soliq sifatida byudjetga undirish shakli hisoblanadi. Aksiz solig‘i davlat byudjeti daromadlarini shakllantirishda salmoqli o‘rin egallaydi, jumladan, davlat byudjetining soliqli daromadlari tarkibida uning salmog‘i 2004-yilda 28.7 foizni, 2006 yilda 18,8 foizni, 2008 yilda 16,5 foizni, 2010 yilda 16,7 foizni, 2012 yilda 15,1 foizni, 2014 yilda 14,9 foizni, 2016 yilda 16 foizni, 2018 yilda 13,4 foizni, 2019 yilda 9,2 foizni, 2020 yilda 8,8 foizni tashkil etmoqda. 22 1607 08 22 05 1A 11 1E 132313230E

Aksiz solig‘ining iqtisodiy mohiyati va byudjet daromadlarida tutgan o’rni Aksiz solig‘ini davlat byudjeti daromadlari tarkibidagi ulushi ning pasayish tendensiyaga ega ekanligi shu bilan izohlanadiki, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 13 noyabrdagi 390-son «Bozorni iste’mol tovarlari bilan to‘ldirishni rag‘batlantirish hamda ishlab chiqaruvchilar va savdo tashkilotlarini o‘zaro munosabatlarini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qaroriga asosan «O‘zDEUAvto» YoAJi (hozirgi «Jeneral Motors O‘zbekiston» YoAJi) ishlab chiqarayotgan avtomobillari (Lasetti, Neksiya, Damas, Matiz), billurdan qilingan mahsulotlar, mebel, video va audioapparatura hamda kumushdan yasalgan pichoq va sanchqilarga hisoblangan aksiz soliqlari ishlab chiqarishni rivojlantirish, iste’mol tovarlarining assortimentini ko‘paytirish va raqobatbardosh tovarlar ishlab chiqarish uchun korxonalarning o‘z ixtiyorlarida qoldiriladigan bo‘ldi. 220E0B07 2B 2C 2F 20 09 2F 07 0407 061A17 07 06 060A18

Aksiz solig‘ining iqtisodiy mohiyati va byudjet daromadlarida tutgan o’rni Bundan tashqari respublikamizda ishlab chiqarilayotgan ayrim tovarlarning (guruch, mebel, atir sovun va boshqa tovarlar) aksiz osti tovarlari ro‘yxatidan chiqarib tashlandi. Shuning hisobiga hozirgi vaqtda aksiz solig‘ining ulushi davlat byudjeti daromadlari tarkibida kam salmoqni egallamoqda. Aksiz solig‘i to‘liq respublika byudjetiga kelib tushadi va soliq yuki iste’molchilar zimmasida bo‘ladi. 30 20 0D0907180E08 180A0214 160A 0C 22 19

Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi Soliq kodeksining 283-moddasiga muvofiq, aksiz solig’ini to’lovchilar deb quyidagi shaxslar e’tirof etiladi: 1) O’zbekiston Respublikasi hududida aksiz solig’i solinadigan tovarlarni (aksiz to’lana- digan tovarlarni) ishlab chiqaruv- chilar; 2) tabiiy gazni iste’molch i-larga realizatsiy a qilishni amalga oshiruv- chilar; 3) benzin, dizel yoqilg’isini yakuniy iste’molchilarga realizatsiya qilishni, shu jumladan avtomobillarga yoqilg’i quyish shoxobchalari orqali, shuningdek gazni avtomobillarga yoqilg’i quyish shoxobchalari orqali realizatsiya qilishni amalga oshiruvchilar. Ushbu me’yorni qo’llash maqsadida yakuniy iste’molchilar deganda o’z ehtiyojlari uchun benzin, dizel yoqilg’isi hamda gaz oluvchi yuridik va jismoniy shaxslar tushuniladi; 2207 13 1138 01 2C 161A0C1A 0D0608 08 090A190D18 37 0C07100D0B0E 09 0708 201607150D18 2016070F 1338 100D 07 07 18 0D0E 0D170D 0A08 2016070F 2A38 0708 1B1A170F 08 0D19090A170A04070F 08 0D170D 150A 0C05100D0B0C 0C0703050F0E 190D0E

Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi Soliq kodeksining 283-moddasiga muvofiq, aksiz solig’ini to’lovchilar deb quyidagi shaxslar e’tirof etiladi: 4) oddiy shirkat ishtirokchisi bo’lgan, oddiy shirkat shartnomasi doirasida amalga oshiriladigan aksiz to’lanadigan tovarni ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lgan faoliyat bo’yicha oddiy shirkat ishlarini yuritish vazifasi zimmasiga yuklatilgan ishonchli shaxs; 5) O’zbekiston Respublikasining bojxona hududi orqali aksiz to’lanadigan tovarlarni olib o’tuvchilar. Bojxona to’g’risidagi qonun hujjatlariga muvofiq mazkur shaxslar soliq to’lovchilar deb e’tirof etiladi. 2207 13 24 0708 08 0C0A 0A08 090A 20 04 0A 14 14 2938 2C 16 090A 0A31 090A31 16 08 0C

Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi Quyidagilar ham soliq to’lovchilar deb e’tirof etiladi: - telekommunikatsiya mobil aloqa xizmatlarini (aksiz to’lanadigan xizmatlarni) ko’rsatadigan O’zbekiston Respublikasi yuridik shaxslari; - O’zbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshiradigan, aksiz solig’i solinadigan tovarlarni ishlab chiqaruvchi yoki shunday tovarlarni olib kirishni amalga oshiruvchi chet el yuridik shaxslari. 311D1204100C090408 1F13 25 17 37 21 060A 01 141A 25 2C 0C0A 0D17 080A 09 201607 09 0D 14

Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi Soliq kodeksining 284-moddasiga ko‘ra, aksiz solig’i solinadigan ob’ektlar quyidagilardan iborat: 2) aksiz to’lanadigan tovarlarni yuridik shaxsning ustav fondiga (ustav kapitaliga) hissa sifatida yoxud oddiy shirkat shartnomasi (birgalikdagi faoliyat to’g’risidagi shartnoma) bo’yicha sherikning (ishtirokchining) hissasi sifatida berish;1) aksiz to’lanadigan tovarlarni realizatsiya qilish, shu jumladan aksiz to’lanadigan tovarlarni boshqa tovarlarga (xizmatlarga) ayirboshlash uchun berish: - tovarga bo’lgan mulk huquqini berish; - garov bilan ta’minlangan majburiyat bajarilmagan taqdirda, garovga qo’yilgan aksiz to’lanadigan tovarlarni garovga qo’yuvchi tomonidan berish; - aksiz to’lanadigan tovarlarni bepul berish; - aksiz to’lanadigan tovarlarni (xizmatlarni) jismoniy shaxslarning mehnatiga haq to’lash yoki dividendlar to’lash hisobidan berish; 22 07 1338 090A19 08 1E 060D 08 08 37 090A31 08 08 37 160708 11 08 09 25 25 090D 090A 25 25 1B0708 0C0719

Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi Soliq kodeksining 284-moddasiga ko‘ra, aksiz solig’i solinadigan ob’ektlar quyidagilardan iborat: 4) aksiz to’lanadigan tovarlarni qaytarish sharti bilan qayta ishlash uchun topshirish, shuningdek qaytarish sharti bilan berilgan xom ashyo va materiallarni qayta ishlash mahsuli bo’lgan, shuningdek aksiz to’lanadigan shunday xom ashyo va materiallarning mahsuli bo’lgan, aksiz to’lanadigan tovarlarni qaytarish sharti bilan berilgan xom ashyo va materiallarning mulkdoriga ishlab chiqaruvchi tomonidan topshirish;3) aksiz to’lanadigan tovarlarni: a) ishtirokchiga (muassisga) u yuridik shaxs tarkibidan chiqqan (chiqib ketgan) taqdirda yoxud yuridik shaxsda ishtirok etish ulushi kamayganda yoki yuridik shaxs tomonidan ishtirokchidan ushbu yuridik shaxsda ishtirok etish ulushi (ulushning bir qismi) qaytarib sotib olinganda ishtirokchiga berish; b) yuridik shaxs bo’lgan emitent tomonidan aktsiyadordan ushbu emitent chiqargan aktsiyalar qaytarib sotib olingan taqdirda aktsiyadorga berish; v) yuridik shaxsni tugatishda aktsiyadorga yoki ishtirokchiga berish; 22 07 2438 150D 07 08161A 0407 17 17 0D 210A17 17 09 150D 210A17 17 09 2A 0D 09 14 14 1A 37 07 04 0D 15 04 19 07

Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi Soliq kodeksining 284-moddasiga ko‘ra, aksiz solig’i solinadigan ob’ektlar quyidagilardan iborat: 6) aksiz to’lanadigan tovarlarni O’zbekiston Respublikasining bojxona hududiga olib kirish;5) aksiz to’lanadigan tovarlardan o’z ehtiyojlari uchun foydalanish; 9) O’zbekiston Respublikasi hududida ishlab chiqarilgan va (yoki) O’zbekiston Respublikasining bojxona hududiga import qilinadigan aksiz to’lanadigan tovarlarning buzilishi, yo’qotilishi, bundan favqulodda vaziyatlar natijasida yuzaga kelgan hollar mustasno. Aybdor tomonidan tovarning qiymati sug’urta orqali to’langan yoki uning o’rni qoplangan taqdirda, aksiz solig’i sug’urta orqali to’lash (o’rnini qoplash) ulushida to’lanadi. 7) benzinni, dizel yoqilg’isini va gazni yakuniy iste’molchilarga realizatsiya qilish yoki ulardan o’z ehtiyojlari uchun foydalanish; 8) aksiz to’lanadigan xizmatlar ko’rsatish; 22 07 28 09 01 2C 04 0A 29 09 09 05 1A 1E 12 2C 04 17 0A 09 27 14 14 07 18 1A 1A 26 09 21 060A

Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi Quyidagilar soliq solish ob’ekti hisoblanmaydi: 2) bojxona hududida qayta ishlash bojxona tartib-taomiliga joylashtirilgan tovarlardan ishlab chiqarilgan, qayta ishlash mahsuli bo’lgan aksiz to’lanadigan tovarlarni keyinchalik O’zbekiston Respublikasining bojxona hududidan olib chiqib ketish sharti bilan berish;1) aksiz to’lanadigan tovarlarni eksportga (eksportning bojxona tartib- taomillarida) realizatsiya qilish, bundan aksiz to’lanadigan tovarlarning ayrim turlari mustasno; 5) vakolatli davlat organining yozma shakldagi tasdig’i bo’lgan taqdirda, telekommunikatsiyalar operatorlari hamda tezkor-qidiruv tadbirlari tizimining texnik vositalarini sertifikatlashtirish bo’yicha maxsus organ tomonidan olinadigan tezkor-qidiruv tadbirlari tizimining texnik vositalari. 3) ixtisoslashtir ilgan gaz ta’minoti korxonalari orqali aholiga suyultirilgan gazni maishiy ehtiyojlar uchun realizatsiya qilish; 4) O’zbekiston Respublikasining bojxona hududiga quyidagi aksiz to’lanadigan tovarlarni: - O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan tartibda insonparvarlik yordami sifatida olib kirish; - davlatlar, hukumatlar, xalqaro tashkilotlar orqali xayriya yordami maqsadida, shu jumladan texnik ko’mak ko’rsatish maqsadida olib kirish; - agar qarz shartnomasida ularni soliqdan ozod etish nazarda tutilgan bo’lsa, xalqaro moliya institutlarining qarzlari va hukumat tashkilotlarining xalqaro qarzlari hisobidan olib kirish; 31 13 150D 09 1B 09 20 07 040A31 09 0605 01 2C 040A1B 0A0F 08 1138 09 09 05 37 040A1B 09 09 18 1507 0D 09 09 0D 17 2938 0A2B 17 2A 07 07 09 06 0A 0D 08 100D 17 05 1A20 18 1507 24 16 09 25 2E 09 0A 25 09 17 06 25 0A 17 16 16

Aksiz solig‘i to‘lovchilar. Soliq obyekti va bazasi Soliq kodeksining 285-moddasiga muvofiq, soliq bazasi belgilangan soliq stavkalariga qarab aksiz to’lanadigan tovarlarning (xizmatlarning) har bir turi bo’yicha alohida aniqlanadi. Aksiz to’lanadigan tovarlarga (xizmatlarga) nisbatan soliq stavkalari mutlaq (qat’iy) summada belgilangan bo’lsa, soliq bazasi aksiz to’lanadigan tovarlarning (xizmatlarning) naturada ifodalangan hajmidan kelib chiqqan holda aniqlanadi. Ishlab chiqarilayotgan aksiz to’lanadigan tovarlarga (xizmatlarga) soliq stavkalari foizlarda (advalor) belgilangan bo’lsa, soliq bazasi bo’lib realizatsiya qilingan aksiz to’lanadigan tovarlarning (xizmatlarning) qiymati, biroq ularning haqiqiy tannarxidan past bo’lmagan qiymati hisoblanadi. 22 0405 09 0D 22 08 040D 07 3E08 372107 04 09 09

O'xshashlar

Aksiz solig’i

Aksiz solig'i hisobi va uni takomillashtirish

Aksiz solig'ining soliq tizimi va davlat byudjeti daromadlarida o`rni

Aktsiz to’lanadigan tovarlarning belgilash va ulardan soliq undirish jarayoni

Import qilinadigan tovarlar va xizmatlarga soliq, soliqni hisoblash va byudjetga to`lash tartibi