logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Informatika va AT
  4. Pythonda True and Except operatorlari

Pythonda True and Except operatorlari

Yuklangan vaqt:

21.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

948.12109375 KB
Ko'chirib olish
TRY AND EXCEPTPYTHON DASTURLASH TILI ISTISNOLAR (EXCEPTIONS) Ba’zan dastur ishlashi davomida istisno holatlar yuzaga kelishi mumkin. Misol uchun, mavjud bo&#39;lmagan faylni o&#39;qishga bo&#39;lgan harakat yoki dasturdagi no’malum buyruqlar. Bunday holatlarda exception lar yordamida hal qilinadi. Python dasturi bunday xatolarni dasturni bajarishdan avval aniqlay olmaydi. Pythonda try-except bloklari, xatolarni ushlab qolish va ularni samarali hal qilish uchun juda foydali. Bu struktura kutilmagan xatolardan dasturni himoya qilish va foydalanuvchiga tushunarli ma&#39;lumot berish imkonini beradi. EXCEPTION SINTAKSISI EXCEPTION – ISTISNOLARNI QAYTA ISHLASH EXCEPTIONLARNI  TRY . . . EXCEPT  OPERATORI YORDAMIDA QAYTA ISHLASH MUMKIN. BUNDA HAMMA ODATIY BUYRUQLAR  TRY  BLOKIGA JOYLASHTIRILADI, ISTISNOLARNI QAYTA ISHLOVCHILARI ESA  EXCEPT  BLOKIGA JOYLASHTIRILADI. try-except try operatori tanasida bajarish kerak bo&#39;lgan kod yoziladi, except operatori tanasida esa xatolik yuz berganda bajarilishi kerak bo&#39;lgan kod yoziladi. Ya&#39;ni dasturimiz to&#39;xtab qolmasdan takror takror bajarilarveradi. yosh = int (yosh) print ( f&#34;Siz { 2022- yosh} yilda tug&#39;ilgansiz&#34; )SODDA QILIB AYTADIGAN BO’LSAK Xatolikar Agar biz  print  funksiyasini  Print  shaklida chaqiradigan bo&#39;lsak, python interpretatori bizga sintaksis xatolikni ko&#39;rsatadi. >>> Print(&#34;Salom dunyo&#34;) Traceback (most recent call last): File &#34;<stdin>&#34;, line 1, in <module> NameError: name &#39;Print&#39; is not defined >>> print(&#34;Salom dunyo&#34;)   Salom dunyo E&#39;tibor bergan bo&#39;lsangiz,  NameError  xatoligi chiqarildi hamda qayerda shu xatolik qayd qilingani ham ko&#39;rsatildi. Bu holda xatoliklarni qayta ishlovchisi harakatga tushadi. Yuqoridagi misolning 1-qatorida biz foydalanuvchidan yoshini kiritishni so&#39;rayabmiz. Navbatdagi qatorda esa foydalanuvchi kiritgan qiymatni int() yordamida butun songa o&#39;tkazayapmiz. Agar foydalanuvchi yoshini kiritganda, butun emas, o&#39;nlik son kiritsa bu ValueError xatoligiga olib keladi, va dastur bajarilishdan to&#39;xtaydi. Dastur natijasi Keling, yuqoridagi kodni try-except yordamida yozib ko’ramiz: try : yosh = int (yosh) print ( f&#34;Siz { 2022- yosh} yilda tug&#39;ilgansiz&#34; ) except : print ( “Siz butun son kiritmadingiz. Iltimos butun son kiriting. . .&#34; ) print ( “Dastur Tugadi!” ) Bu yerda ham dastavval foydalanuvchi yoshini so&#39;radik. int() finksiyasini esa try tanasini ichida yozdik, agar foydalanuvchi to&#39;gri qiymat kiritgan bo&#39;lsa kodimiz foydalanuvchi tug&#39;ilgan yilini hisoblab ko&#39;rsatadi, exception (istisno) yuz berganda esa &#34;Butun son kiritmadingiz&#34; xabarini konsolga chiqaradi. Lekin dastur bajarilishdan to&#39;xtamaydi, va try-except blokidan keyingi qatorlar ham bajarilaveradi (print(&#34;Dastur Tugadi!&#34;)). Buni quyidagi natijadan ham ko&#39;rishimiz mumkin: FINALLY BLOKI Finally bloki try va except dan keyin kiritilib, xato bo&#39;ladimi yoki yo&#39;qmi, oxirida albatta bajariladi. Bu, asosan, resurslarni yopish yoki tozalash uchun qo&#39;llanadi. try: fayl = open(&#34;ma&#39;lumot.txt&#34;, &#34;r&#34;) ma&#39;lumot = fayl.read() print(ma&#39;lumot) except filenotfounderror: print(&#34;xatolik: fayl topilmadi!&#34;) finally: fayl.close() print(&#34;fayl yopildi.&#34;) try : son = int ( input ( &#34;Son kiriting: &#34; )) natija = 100 / son except ZeroDivisionError as xato: print ( f&#34;Xatolik: { xato } &#34; ) except ValueError as xato: print ( f&#34;Xatolik: { xato } &#34; )Foydalanuvchi xabarini ko&#39;rsatish (as bilan)Xatoni ushlashda aniq xabarni olish uchun as so&#39;zidan foydalanish mumkin. def bulinish (son1, son2): if son2 == 0 : raise ZeroDivisionError ( &#34;Nolga bo&#39;lish mumkin emas!&#34; ) return son1 / son2 try : print (bulinish( 10 , 0 )) except ValueError as xato: print ( f&#34;Xatolik: { xato } &#34; )raise yordamida xato qo&#39;lga olish Agar dasturda shartli xatolarni qo&#39;lga olish kerak bo&#39;lsa, raise yordamida xato yaratish mumkin. finally operatori • Istisnolardan foydalanishda ixtiyoriy finally blokidan foydalanish mumkin. • Ushbu blokning o’ziga xos xususiyati, u istisno tashlanganligidan qat’iy nazar bajariladi.try operatori tanasida bajarish kerak bo&#39;lgan to’g’ri kodlar yoziladi, except operatori tanasida esa xatolik yuz berganda bajarilishi kerak bo&#39;lgan kod yoziladi. Demak xulosa qiladigan bo’lsak Pythonda else operatori try-except bloklari bilan birgalikda ishlatilishi mumkin. Else operatori, faqat try blokida xato yuz bermagan holatlarda bajariladi. Bu, xatolar yo&#39;qligida qo&#39;shimcha bajarilishi kerak bo&#39;lgan amallarni joylashtirish uchun foydali. Pythonda else operatori try-except-else bloki try: son1 = int(input(&#34;birinchi sonni kiriting: &#34;)) son2 = int(input(&#34;ikkinchi sonni kiriting: &#34;)) natija = son1 / son2 except ZeroDivisionError : print(&#34;xatolik: nolga bo&#39;lish mumkin emas!&#34;) except ValueError : print(&#34;xatolik: iltimos, son kiriting!&#34;) else: print(&#34;natija:&#34;, natija ) try : text = input(&#39;Nimadir kiriting ==> &#39;) except EOFError: print(&#39;Nega EOF qildigiz?&#39;) except KeyboardInterrupt: print(&#39;Siz amallarni bekor qildingiz.&#39;) else : print(&#39;Siz {0} kiritdingiz.&#39;.format(text)) Natija: $ python try_except.py Nimadir kiriting → # Ctrl + d ni bosing Nega EOF qildingiz? $ python try_except.py Nimadir kiriting → # Ctrl + c ni bosing Siz amallarni bekor qildingiz. $ python try_except.py Nimadir kiriting → xatosiz Siz xatosiz kiritdingiz. TRY-EXCEPT-ELSE-FINALLY KOMBINATSIYASI else va finally bloklarini birgalikda ishlatish mumkin. else bloki xato bo&#39;lmagan holda ishlasa, finally bloki xato bo&#39;ladimi, yo&#39;qmi baribir oxirida ishlaydi. try: son = int(input(&#34;Son kiriting: &#34;)) natija = 10 / son except ZeroDivisionError: print(&#34;Xatolik: Nolga bo&#39;lish mumkin emas!&#34;) except ValueError: print(&#34;Xatolik: Iltimos, son kiriting!&#34;) else: print(&#34;Natija:&#34;, natija) finally: print(&#34;Dastur tugadi.&#34;) try-except-while kombinatsiyasitry-except blokida foydalanuvchidan to&#39;g&#39;ri qiymat kiritilmaguncha qayta-qayta so&#39;rash uchun while siklidan foydalaniladi. while sikli yordamida foydalanuvchi xato qiymat kiritganida, dasturni to&#39;g&#39;ri qiymat kiritilgunga qadar davom ettirish mumkin. bu jarayon doimiy ravishda foydalanuvchidan to&#39;g&#39;ri ma&#39;lumot kiritishni talab qiladi. while True: try: son = int(input(&#34;Son kiriting: &#34;)) print(&#34;Siz kiritgan son:&#34;, son) break except ValueError: print(&#34;Xatolik: Iltimos, faqat son kiriting!&#34;) while True : try : son = int ( input ( &#34;Birinchi sonni kiriting = &#34; )) boluvchi = int ( input ( &#34;Ikkinchi sonni kiriting = &#34; )) natija = son / boluvchi except ZeroDivisionError : print ( &#34;Xatolik: Nolga bo&#39;lish mumkin emas. Iltimos, boshqa son kiriting!&#34; ) except ValueError : print ( &#34;Xatolik: Iltimos, faqat son kiriting!&#34; ) else : print ( &#34;Natija:&#34; , natija) breakQuyidagi misolda foydalanuvchi noto&#39;g&#39;ri qiymat kiritganda, qiymat to&#39;g&#39;ri bo&#39;lmaguncha dasturni davom ettirish uchun while sikli va try-except bloklari birgalikda ishlatilgan. while true: try: yosh = int(input(&#34; yoshingizni kiriting &#34;)) if yosh < 0: raise ValueError(&#34;yosh manfiy bo&#39;lishi mumkin emas!&#34;) except ValueError as xato: print(f &#34;xatolik {xato}&#34;) else: print(&#34;siz kiritgan yosh&#34;, yosh) break

O'xshashlar

Pythonda sonlar bilan ishlash
Paskal tilining asosiy operatorlari
Pythonda lug’at(dict)lar bilan ishlash
Python da matematik funksiyalar, pythonda arifmetik, mantiqiy operatorlar va ularning tadbiqi
Python dasturlash orqali If-else shartlari va tarmoqlanishni o‘rganish. Python dasturlash tili orqali For, Loop bilan ishlash