logo

Voyaga yetmaganlar o'rtasida jinoyatchilik va huquqbuzarlikni oldini olishning dolzarb vazifalari

Yuklangan vaqt:

14.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6387.20703125 KB
VOYAGA YETMAGANLAR O‘RTASIDA JINOYATCHILIK VA HUQUQBUZARLIKNI OLDINI OLISHNING DOLZARB VAZIFALARI O ‘ zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining 2020 -yil 18-dekabrdagi 308- sonli buyrug ‘ i Viloyat xalq ta’limi boshqarmasi buyrug ‘ i 2020-yil 25-dekabrdagi 156-son buyrug ‘ iO ‘ zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 14-martdagi “ Huquqbuzarlik profilaktikasi va jinoyatchilikka qarshi kurashish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to ‘ g ‘ risida”gi PQ-2333 – sonli Qarori VOYAGA YETMAGANLAR KIMLAR? Voyaga yetmagan  — o‘n sakkiz yoshga to‘lmagan shaxs;Voyaga yetmaganlar  — amaldagi Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligiga koʻra, 18 yoshga yetmagan fuqarolar. Voyaga yetmaganlarni tarbiyalash vazifasi — davlat burchi, fuqarolarning esa konstitutsiyaviy majburiyati hisoblanadi. Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida fuqarolar kabi voyaga yetmaganlarning bilim olish, mehnat qilish, dam olish, mulkdor boʻlish kabi huquqlari taʼminlangan (36-, 40-, 41-moddalar). Nazoratsiz   - ota-ona yoki ota-ona o‘rnini bosuvchi shaxslar tomonidan voyaga yetmaganni ta’minlash, tarbiyalash va unga ta’lim berish bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarishdan bo‘yin tovlaganlik yoki lozim darajada bajarmaganlik oqibatida xulq- atvori nazoratsiz qolgan voyaga yetmagan ; Yakka tartibdagi profilaktika ishi  - ijtimoiy jihatdan xavfli ahvolda bo‘lgan voyaga yetmaganlar va oilalarni o‘z vaqtida aniqlash, shuningdek ularni ijtimoiy- pedagogik reabilitatsiya qilish hamda voyaga yetmaganlarning huquqbuzarliklar yoki boshqa g‘ayriijtimoiy xatti-harakatlar sodir etishining oldini olishga doir faoliyat; Qarovsiz -   aniq yashash joyi bo‘lmagan nazoratsiz qolgan voyaga yetmagan; G‘ayriijtimoiy xatti-harakatlar - voyaga yetmaganning muntazam ravishda spirtli ichimliklar, giyohvandlik vositalari, psixotrop yoki aql-iroda faoliyatiga ta’sir etuvchi boshqa moddalarni iste’mol qilishida, fohishalik, tilanchilik bilan shug‘ullanishida ifodalanadigan xatti-harakatlari, shuningdek o‘zga fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini buzadigan boshqa xatti-harakatlari. O‘zbekiston yoshlar o‘rtasida turli xil illatlarni oldini olish, ularning huquqlari va qonuniy manfaatlarini ta’minlash maqsadida mustaqillik qo‘lga kiritilganidan 3 oy o‘tmasdan, quyidagi Qonun hujjatlari qabul qilindi 1991-yil 20-noyabrda “O‘zbekiston Respublikasida yoshlarga oid davlat siyosatining asoslari to‘g‘risida”gi Qonun qabul qilindi; - 2016-yilga kelib “O‘zbekiston Respublikasida yoshlarga oid davlat siyosati to‘g‘risida”gi Qonun yangi tahrirda qabul qilindi; - “ Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi, “Voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va huquqbuzarliklarning profilaktikasi to‘g‘risida”gi Qonun; - “ Bolalarni ularning sog‘lig‘iga zarar yetkazuvchi axborotdan himoya qilish to‘g‘risida”gi Qonunlar qabul qilindi; - qator xalqaro hujjatlar ratifikatsiya qilindi.tati sti ka JIN O YA TC H ILIK VA H U Q U Q B U ZA R LIK LA R N I O LD IN I O LIS H B O ‘Y IC H A kam ta ’ minlanganlik,ehtiyojmandlik, ishsizlikdan notinch va nosog ‘ lom oilalarda ota-ona chet davlatga ketgan va yaqinlari qo ‘ lida qarovsiz qolganlikdanSodir etilgan huquqbuzarlik va jinoyatlarning aksariyati qonuniylVoyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va huquqbuzarliklarning profilaktikasiga doir faoliyatning asosiy prinsiplari qonuniylik insonparvarlik tizimlilik oilani qo‘llab-quvvatlash va u bilan o‘zaro hamkorlik qilish ijtimoiy jihatdan xavfli ahvolda bo‘lgan voyaga yetmaganlarning tarbiyasiga yakka tartibda yondashish Voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va huquqbuzarliklarning profilaktikasi -     voyaga yetmaganlarning nazoratsizligi, qarovsizligiga, ular tomonidan huquqbuzarliklar yoki boshqa g‘ayriijtimoiy xatti-harakatlar sodir etilishiga imkon beradigan sabablar va shart-sharoitlarni aniqlash hamda bartaraf etishga qaratilgan, yakka tartibdagi profilaktika ishi bilan birgalikda amalga oshiriladigan ijtimoiy, huquqiy, tibbiy, psixologik yordam ko ‘ rsatish va boshqa chora-tadbirlar tizimi; ijtimoiy huquqiy tibbiypsixologik pedagogikY o rd a m k o ‘rs a tis h Ijtimoiy jihatdan xavfli ahvolda bo‘lgan voyaga yetmagan- voyaga yetmaganning  nazoratsizligi   yoki   qarovsizligi   oqibatida   uning   hayoti   yoki   sog‘lig‘i   uchun   xavf   tug‘diradigan  yoxud  uni  ta’minlash,   tarbiyalash   va   unga   ta’lim   berish   talablariga   javob   bermaydigan   sharoitda   bo‘lgan   yoxud   huquqbuzarlik   yoki   boshqa   g‘ayriijtimoiy   xatti-harakatlar   sodir   etayotgan  voyaga  yetmagan; sog‘lig‘i uchun xavfli g‘ayriijtimoiy xatti-harakatlar Ijtimoiy jihatdan xavfli ahvolda bo‘lgan oila- ota-ona yoki  ota-ona  o‘rnini  bosuvchi   shaxslar   voyaga   yetmaganlarni   ta’minlash,   tarbiyalash   va   ularga   ta’lim   berish   bo‘yicha   o‘z   majburiyatlarini   bajarishdan   bo‘yin   tovlayotgan   yoki   lozim   darajada   bajarmayotgan  yoxud  ularning  xulq- atvoriga   salbiy   ta’sir   ko‘rsatayotgan   yoki  ular  bilan  shafqatsiz  muomalada   bo‘layotgan  oila; Farzand tarbiyasiga salbiy ta`sir ko`rsatuvchi ota-onalar IIB hisobidagi giyohvand ota-onalar IIB hisobidagi fohisha ota-onalar IIB hisobidagi uzoq muddatga otasi ham, onasi ham chet elga chiqib ketganlar oilasi Janjalkash ota-onalar DEOga mansub va moyil ota- onalar 10MA ’ MURIY HUQUQBUZARLIKLAR SODIR ETGAN VOYAGA YETMAGANLAR - Jazoni ijro  etish  muassasalaridan  ozod   etilgan   yoki   ixtisoslashtirilgan   o‘quv- tarbiya   muassasalaridan   qaytib   kelganlar;           Ruhiy  kasallik  tufayli  sog‘liqni   saqlash  muassasalarida  hisobda  turgan   va  huquqbuzarliklar  sodir  etishga  moyil   bo‘lganlar;                 Tarbiyasi   og‘ir,   janjalkash,   guruhbozlikni  targ‘ib  qiluvchilar;           Maktabning  ichki  tartib  va  odob- axloq   qoidalarini   muntazam   ravijshda   buzuvchi  o‘quvchilar;NOTINCH OILALAR FARZANDLARI-          Ta ’ Iim  muassasalariga  ta’qiqlangan   buyumlar   (o‘tkir   tig‘li   jismlar,   o‘yin   kartasi,   turli   kimyoviy   moddalar   va   pirotexnik   vositalar,   maxsus   gaz   sachratuvchi  moslamalar,  ma’naviyat  va   xulqqa  salbiy  ta’sir  ko ‘ rsatuvchi  boshqa   predmetlarjni   olib   kirgan   yoki   olib   kirishga  uringanlar; “ 0‘quvchi” reydi davomida   aniqlanganlar;           O ‘ quvchilar  orasida  o ‘ tkazilgan   psixologik  so‘rovnomalar  natijasida salbiy   o‘zgarishlar   aniqlangan   o ‘ quvchilar; NOTINCH OILALAR VA NOSOG ‘ LOM OILALAR 1. IIB hisobidagi farzand tarbiyasiga salbiy ta ’ sir ko`rsatuvchi ota-onalar va ularning farzandlari; 2. IIB hisobidagi giyohvand ota-onalar va ularning farzandlari; 3. IIB hisobidagi fohisha ota-onalar va ularning farzandlari; 4. IIB hisobidagi DEOga mansub va moyil ota-onalar va ularning farzandlari; 5. IIB hisobidagi janjalkash ota-onalar va ularning farzandlari; 6. IIB hisobidagi uzoq muddatga otasi ham, onasi ham chet elga chiqib ketgan oilalar va ularning farzandlari; UMUMIY O ‘ RTA TA’LIM MUASSASALARIDA IJTIMOIY JIHATDAN XAVFLI AHVOLDA BO ‘ LGAN VOYAGA YETMAGANLARNI ICHKI NAZORATGA OLISH Maktab direktori buyruq chiqaradi Sinf rahbari   Profilaktika  inspektori   ko ‘ rsatmasi  asosida MMIBDO ‘Bildirgi Bildirgi FARQI - jinoyat  va  huquqbuzarlik        sodir  etgan;   -     o ‘ ta  xavfli  bo ‘ lgan ;    - jinoyat  va  huquqbuzarlikka   moyilligi  kuchli  bo ‘ lgan   o‘quvchilardir  -   Ijtimoiy  nuqtai  nazardan       xavfli;   -  oilasi  notinch;   -  tarbiyasi  og ‘ ir;   -  qachondir  huquqbuzarlik       sodir  etgan   o‘quvchilardirTa ‘ lim muassasasi ichki nazoratiga olingan o`quvchilar IIB profilaktik nazoratiga olingan o ‘ quvchilar Holat  yuzasidan  3 kun  ichida  ota- onaga  xabar  beriladi 120‘quvchilar bilan yakka tartibda profilaktik tadbirlarni olib boruvchi mas’ul xodim sifatida sinf rahbari, maktab psixologi, yoshlar yetakchisi yoki tajribali pedagog lardan bir nafari (zarur hollarda bir necha mas'ul) biriktiriladi. 0‘quvchini ichki nazorat ro‘yxatiga olish haqidagi buyruqda o‘quvchi bilan yakka tartibda profilaktik tadbirlami olib boruvchi mas’ul xodimlar haqida ma’lumotlar ham ko‘rsatilishi shart. Bildirishnomada o‘quvchi bilan olib borilgan yakka tartibdagi profilaktik tarbiyaviy ishlar va ulaming natijalari asoslangan holda ko‘rsatilgan bo‘lishi lozim .0‘quvchilarni ichki nazorat ro‘yxatidan chiqarish ulaming xulqida ijobiy o‘zgarishlar kuzatilganda ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosari, tegishli sinf rahbari va o‘quvchiga biriktirilgan mas’ul xodimning birgalikdagi bildirishnomasi yoki ichki ishlar organining profilaktik hisobdan chiqarish haqidagi qarori (shunda hisobda turganlar uchun) asosida ta’lim muassasasi direktorining buyrug’I bilan rasmiylashtiriladi. Voyaga yetmaganlarni ichki nazoratga olish tartibi Voyaga yetmaganlarni ichki nazoratdan chiqarish tartibi MMIBDO`Sinf rahbari MMIBDO`Maktab direktori         0‘quvchilar   qayd  etilgan  qilmishlarni  xavflilik  va  og‘irlik   darajasiga   qarab   uch, olti, to‘qqiz oy va bir yil muddatga olinadi.  Ushbu  muddat  o‘quvchining  xulqida   ijobiy  o‘zgarishlar  kuzatilgunga  qadar  uzaytirilishi  mumkin. Tegishli o‘quvchilar bilan yakka tartibda shug‘ullanish bo‘yicha o‘z ish rejalarini tuzadi. Ish rejalar ta’lim muassasasi direktori tomonidan tasdiqlanadi. Ish rejada aniq muddatlar ko‘rsatilgan holda quyidagilar nazarda tutilgan bo‘lishi lozim. Biriktirilgan mas’ul xodim O'quvchining qiziqishlarini inobatga olgan holda qaysi to‘garak(lar)ga jalb qilish; o ‘quvchining davomatini kunlik nazorat qilish; Darslarni o‘zlashtirishga amaliy yordam ko'rsatish; To‘garaklarga qatnashishni muntazam o ‘rganib borish; O‘quvchi bilan yakka tartibda olib boriladigan suhbatlar mavzularini ko'rsatish; Profilaktika inspektori, fuqarolarni o‘zini- o‘zi boshqarish organi faollari bilan birgalikda o'quvchining oilaviy sharoiti bilan tanishish; O‘quvchining ota-onasi bilan yaqindan hamkorlik o‘rnatish, suhbatlashish, ularga farzand tarbiyasi bo ‘yicha pedagogik-psixologik yordam ko‘rsatish; O‘quvchidagi ijobiy (yoki salbiy) o‘zgarishlarni qayd etib borish; Mas’ul xodim tegishli o‘quvchi(lar) bilan yakka tartibda shug'ullanish tartibi: Mas‘ul xodim  tasdiqlangan  reja  asosida  o‘quvchi  bilan  olib   borilgan  barcha  profilaktik  ishlar  to‘g‘risidagi  ma’lumotlarni   jamlab  borish  uchun  alohida  yig’ma  jild shakllantiradi.        Mas’ul  xodim  biriktirilgan  o‘quvchi  bilan  profilaktik  va   tarbiyaviy  ishlarni  olib  borishda: -   ma’naviy-ma’rifiy  ishlar  bo‘yicha  direktor  o‘rinbosari;  -  -   tegishli  sinf  rahbari; -   maktab  psixologi; -   chaqiruvga  qadar  boshlang‘ich  tayyorgarlik  fani         o‘qituvchisi; - yoshlar  yetakchisi; - shuningdek,  tegishli  fan  o'qituvchilari; - to‘garak  rahbarlari  bilan  yaqin  hamkorlikda  faoliyat   ko‘rsatadi. Maktab psixologining vazifalari: 1. Nazoratga olingan o‘quvchining ijtimoiy pasportini tashkil qilish. 2.Turli xildagi (ruhiy ,ijtimoiy)psixologik so‘rovnomalar tashkil qilish. 3. O‘quvchilar bilan suhbat daftari yuritib,har bir suhbatni qayd qilib borish. 4. O‘quvchining ota- onasi va yaqin qarindoshlari bilan hamkorlik qilish. 5. O‘quvchi qatnashayotgan to‘garaklar bilan hamkorlik qilish va qiziqishlarini o’rganib borish. Ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosarining asosiy vazifalari: Biriktirilgan mas’ul xodimlarga, sinf rahbarlari va psixologga tehishli metodlk yordam ko‘rsatish; O‘quvchilar va ularning ota-onalari bilan suhbatlar olib borishda ishtirok etish; Ta’lim muassasasida tashkil etiladigan turli madaniy- ma’rifiy tadbirlarda nazorat ro‘yxatidagi o‘quvchilarning jalb etilishini ta’minlash; 0‘quvchilar va ularning ota-onalari bilan tajribali pedagog xodimlar, ta’lim muassasasi xotin-qizlar qo‘mitasi raisi, hududiy profilaktika inspektori va fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organi faollari bilan suhbatlar uyushtirish; Ta’lim muassasasi huzuridagi “Oila-mahalla-ta’lim muassasasi” hamkorligi Jamoat Kengashi yig‘ilishlarida tarbiyasi og‘ir, muntazam dars qoldiruvchi o‘quvchilar ota – onalari bilan doimiy aloqada bo’lish. Sinf rahbarlarining asosiy vazifalari: O‘quvchilar tomonidan ta’qiqlangan buyumlar (o’tkir tig’li jismlar, o‘yin kartasi, turli zararli kimyoviy moddalar va pirotexnik vositalar, maxsus gaz sachratuvchi moslamalar, qimmatbaho buyumlar, ma'naviyatga va xulqqa salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi boshqa predmetlarni olib yurish mumkin emasligi haqida doimiy tushuntirish ishlarini olib borish; Ichki ro‘yxatga olingan o‘quvchilarning oilaviy sharoitini o‘rganish; Ichki ro‘yxatga olingan o‘quvchilarning qiziqishlarini e'tiborga olib to‘garaklarga jalb qilish;Yoshlar yetakchining asosiy vazifalari : Psixolog xilosasiga ko‘ra ichki ro‘yxatga olingan o'quvchilarni to‘garaklar va sport siksiyalariga jalb etish hamda doimi ishtirokini nazoratga olish; ta'lim muassasi "Yoshlar yetakchilari" va "Kamalak" tashkilotlari sardorlarini ichki nazorat ro'yxatidaki o‘quvchiga biriktirish; Sinf rahbarlari bilan hamkorlikda tuman (shahar)dagi maktabda tashqari muassasalari bilan tanishtirish choralarini ko'ring; ichki ro‘yxatga olingan o'quvchilarni ta'lim muassasasi va O‘zbekiston yoshlar ishlari agentligining tuman (shahar) kengashlari tomonidan tashkil etiladigan turli ma'navi-ma'rifiy tadbirlariga muntazzam jalb etib borish; ichki ro‘yxatga olingan o'quvchilar tomonidan bajarilgan har qanday ijobiy ishlar va yutuqlarni turli tadbirlarda va "Ertalabki saflanish"larda e'tirof etib borilishini ta'minlash Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 3-avgustdagi “Voyaga yetmaganlarga ijtimoiy-huquqiy yordam ko‘rsatishni yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 490- son qarori mazmun-mohiyati 2021-yil 1-sentabrdan qarovsiz qolgan bolalar bilan ishlashda quyidagi tizim joriy etiladi: 1. Voyaga yetmagan shaxsning qarorvsiz qolganligini aniqlash; - voyaga yetmaganlar masalalari bo ‘ yicha inspektor-psixologlar tomonidan – taʼlim muassasalarida, profilaktika inspektorlari – xizmat hududida, mahalla raislari – oilalarda o ‘ rganish o ‘ tkazish orqali qarovsiz qolgan bolalarni aniqlaydi; - ijtimoiy xavfli oilalardagi bolalarni aniqlash va ular bilan ishlash uchun mahalla raislari masʼul hisoblanadi; - bolaning qarovsiz qolgani davlat organlari, NNT va fuqarolar tomonidan aniqlanganida profilaktika inspektoriga xabar beriladi; 2. Qarovsiz qolgan bolalarni Markazga joylashtirish; - profilaktika inspektori qarovsiz qolgan bolalar aniqlanganligi haqida tuman (shahar) jamoat xavfsizligi xizmati boshlig ‘ iga navbatchilik qismi orqali xabar beradi; - profilaktika inspektori bolaning qarovsiz qolmaganligi to ‘ g ‘ risida xulosaga kelsa, dalolatnoma tuzib uni ota-onasiga (o ‘ rnini bosuvchi shaxslarga) beradi; - profilaktika inspektori bolaning qarovsiz qolgan deb xulosaga kelsa, xulosani tuman (shahar) jamoat xavfsizligi xizmati boshlig ‘ iga beradi, u bolani Markazga joylashtirish bo ‘ yicha yo ‘ llanma tayyorlab uni yuboradi; - Markaz 5 soatda maxsus transportda bolani qabul qiladi va joylashtiradi; - Markaz boshlig ‘ i hududiy jamoat xavfsizligi xizmati boshlig ‘ ini qarovsiz bolani qabul qilganlik to ‘ g ‘ risida xabardor qiladi; - sog ‘ liqni saqlash muassasasi 3 soatda Markazga kelib, bolani tibbiy tekshiruvdan o ‘ tkazadi; - tekshiruv natijasiga ko ‘ ra bola davolanishga yuborilishi mumkin; - Markaz 48 soatda bola shaxsini, oilaviy muhit va qarovsiz qolganlik sababini oʼrganadi va ijobiy xulosaga bo ‘ lsa ota-onasiga (o ‘ rnini bosuvchi shaxslarga) beradi; - Markaz ota-onasiga topshirilgan bolaning o ‘ qishi, xulqi, oilaviy muhitini 1 yil monitoring qiladi; - monitoringda bolaning ijtimoiy xavfli holatda qolishi aniqlansa, bolani 48 soatdan ko ‘ p 30 kundan (zarurat bo ‘ lganda 45 kundan) ko ‘ p bo ‘ lmagan vaqda Markazda saqlash uchun sudga iltimosnoma kiritiladi; - iltimosnoma 24 soatda Markazda sayyor yoki onlayn yopiq sud majlisida koʼrib chiqiladi; - sud bolaning ota-onasi rozi boʼlmaganida ham uni Markazga va kelgusida ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasasiga yuborishni ko ‘ rib chiqadi; - bolaning doimiy yashash joyi boshqa joyda bo ‘ lsa, Markaz 48 soatda uni tegishli Markazga olib boradi. 3. Qarovsiz bolalarni ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasasiga joylashtirish va o‘qishi davomida xulq-atvorini nazorat qilish; - hududiy jamoat xavfsizligi xizmati boshlig ‘ i so ‘ rovi bo ‘ yicha Markazda voyaga yetmaganlar bo ‘ yicha komissiyaning yig ‘ ilishi bo ‘ ladi va bolani tegishli ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasasiga yuborish to ‘ g ‘ risida qaror qabul qilinib nusxasi tegishli vazirlik yoki idoraga yuboriladi; - tegishli vazirlik yoki idora 3 kunda bolani o ‘ qishga qabul qilish to ‘ g ‘ risidagi yo ‘ llanmani o ‘ ziga bo ‘ ysunuvchi taʼlim muassasasiga va Markazga yuboradi; - Markaz 48 soatda bolani tegishli taʼlim muassasasiga topshiradi; - taʼlim muassasasi bolani 5 foizlik qo ‘ shimcha kvota asosida sinov va imtihonsiz o ‘ qishga qabul qiladi. - taʼlim muassasasi bolaning o ‘ qishi tugashiga 3 oy qolganda Markazga xabar beradi; - hududiy jamoat xavfsizligi xizmati bolaning professional yoki OTMga oʼqishga kirishiga ko ‘ maklashadi; - o ‘ qish istagi boʼlmagan yoki o ‘ qishga kira olmagan bolalar 1 oyda hududiy mehnat organlari tomonidan ishga joylashtiriladi; - bolalar “Ishga marhamat” monomarkazi va kasb-hunarga o ‘ qitish markazlarida bepul o ‘ qitiladi; - o ‘ qish istagi bo ‘ lmagan yoki o ‘ qishga kira olmagan bolalar birinchi navbatda muddatli harbiy xizmatga chaqiriladi.4.Bolalar ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasasini tugatganidan so‘ng ular bandligini taʼminlash - ota-ona (o ‘ rnini bosuvchi shaxslar) nazoratisiz va qarovisiz qolgan; - ijtimoiy xavfli oilada yashayotgan va davlat, jamoatchilik yordamiga muhtoj; - ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasalarini o ‘ zboshimchalik bilan tark etganlar; - ota-ona qaramog ‘ idan mahrum bo ‘ lganlar; - jinoyat qilgan, lekin javobgarlik yoshiga yetmalanlar yoki ruhiy holati sabab javobgarlikka tortilmaydigan bolalar; - maʼmuriy huquqbuzarlik sodir etganlar; - ixtisoslashtirilgan o ‘ quv-tarbiya muassasasiga joylashtirilishi sud tomonidan hal etilayotganlar; - sud ajrimiga asosan ixtisoslashtirilgan o ‘ quv-tarbiya muassasasiga yuborilayotganlar.Markazlarga 3 yoshdan 18 yoshgacha bo‘lgan quyidagi bolalar qabul qilinadi: E ’ t i b o r i n g i z u c h u n r a h m a t !