Bosh sahifa
Slaydlar
Huquqshunoslik
Ma’muriy javobgarlik
Ma’muriy javobgarlik
Yuklangan vaqt:
23.09.2019
Ko'chirishlar soni:
0
Hajmi:
938 KB
Ko'chirib olish
O'xshashlar
Ma’muriy huquq
Ma’muriy hujjat
Ma’muriy aktlar
Xalqaro huquqda javobgarlik
Ma’muriy huquq asoslari
![ Ma'muriy javobgarlik – yuridik javobgarlikning alohida turi hisoblanadi. Ma'muriy javobgarlik – yuridik javobgarlikning alohida turi hisoblanadi. Bir vaqtning o`zida, ma'muriy javobgarlik ma'muriy-huquqiy Bir vaqtning o`zida, ma'muriy javobgarlik ma'muriy-huquqiy majburlovning ko`rinishi bo`lib, uning barcha xususiyatlariga egadir.majburlovning ko`rinishi bo`lib, uning barcha xususiyatlariga egadir. Ma'muriy javobgarlikka yuridik javobgarlikning barcha xususiyatlari ham Ma'muriy javobgarlikka yuridik javobgarlikning barcha xususiyatlari ham xosdir. U huquqiy normalar asosida o`rnatiladi, shaxs tomonidan sodir xosdir. U huquqiy normalar asosida o`rnatiladi, shaxs tomonidan sodir etilgan huquqbuzarlik uchun qo`llaniladi va vakolatli davlat organlari etilgan huquqbuzarlik uchun qo`llaniladi va vakolatli davlat organlari (mansabdor shaxslar) tomonidan o`rnatilgan protsessual tartibda (mansabdor shaxslar) tomonidan o`rnatilgan protsessual tartibda huquqiy normalarda nazarda tutilgan sanksiyalarni qo`llashda huquqiy normalarda nazarda tutilgan sanksiyalarni qo`llashda ifodalanadi.ifodalanadi. Ma'muriy javobgarlik masalasi ko`pgina huquqshunos olimlar tomonidan Ma'muriy javobgarlik masalasi ko`pgina huquqshunos olimlar tomonidan tadqiq qilingan bo`lib, ularning aksariyati bu masalaga deyarli bir xilda tadqiq qilingan bo`lib, ularning aksariyati bu masalaga deyarli bir xilda yondoshgan: yondoshgan: ma'muriy javobgarlikma'muriy javobgarlik – bu ma'muriy huquq normalari bilan – bu ma'muriy huquq normalari bilan tartibga solingan, ma'muriy huquqbuzarlikni sodir etgan shaxsga tartibga solingan, ma'muriy huquqbuzarlikni sodir etgan shaxsga nisbatan vakolatli davlat organlari va mansabdor shaxslar tomonidan nisbatan vakolatli davlat organlari va mansabdor shaxslar tomonidan ma'muriy-protsessual tartibda ma'muriy jazoni qo`llashdir.[1]ma'muriy-protsessual tartibda ma'muriy jazoni qo`llashdir.[1] A.P.Alexin ma'muriy javobgarlikni yuridik javobgarlikning barcha A.P.Alexin ma'muriy javobgarlikni yuridik javobgarlikning barcha xususiyatlariga ega ekanligi bilan bir qatorda, quyidagi o`ziga xos xususiyatlariga ega ekanligi bilan bir qatorda, quyidagi o`ziga xos xususiyatlarini ham ko`rsatib o`tadi:xususiyatlarini ham ko`rsatib o`tadi: birinchidan,birinchidan, ma'muriy javobgarlik qonunlar bilan ham, qonunosti ma'muriy javobgarlik qonunlar bilan ham, qonunosti hujjatlari bilan ham o`rnatiladi, ya'ni u o`zining normativ-huquqiy hujjatlari bilan ham o`rnatiladi, ya'ni u o`zining normativ-huquqiy asosiga egadir. Jinoiy javobgarlik – faqat qonunlar bilan, intizomiy asosiga egadir. Jinoiy javobgarlik – faqat qonunlar bilan, intizomiy javobgarlik – qonun va qonunosti hujjatlari bilan, moddiy javobgarlik – javobgarlik – qonun va qonunosti hujjatlari bilan, moddiy javobgarlik – mehnat va fuqarolik qonunchiligi bilan belgilanadi;mehnat va fuqarolik qonunchiligi bilan belgilanadi; ikkinchidan, ikkinchidan, ma'muriy javobgarlikning asosi bo`lib – ma'muriy ma'muriy javobgarlikning asosi bo`lib – ma'muriy huquqbuzarlik hisoblanadi (qonun buzilishi va nojo`ya xatti-harakat huquqbuzarlik hisoblanadi (qonun buzilishi va nojo`ya xatti-harakat qo`rinishida). Jinoiy javobgarlikda – jinoyat, intizomiy javobgarlikda – qo`rinishida). Jinoiy javobgarlikda – jinoyat, intizomiy javobgarlikda – intizomiy nojo`ya xatti-harakat, moddiy javobgarlikda – moddiy zarar intizomiy nojo`ya xatti-harakat, moddiy javobgarlikda – moddiy zarar yetkazish hisoblanadi;yetkazish hisoblanadi;](/data/documents/3219f218-4dd1-430e-9fac-07e8538c5838/page-4.png)
![ uchinchidan,uchinchidan, ma'muriy javobgarlik subyekti sifatida fuqarolar, ma'muriy javobgarlik subyekti sifatida fuqarolar, mansabdor shaxslar va yuridik shaxslar[2] namoyon bo`ladi. mansabdor shaxslar va yuridik shaxslar[2] namoyon bo`ladi. Jinoiy javobgarlikda – fuqarolar va mansabdor shaxslar, Jinoiy javobgarlikda – fuqarolar va mansabdor shaxslar, intizomiy javobgarlikda – xodim (jamoa subyektlarining intizomiy javobgarlikda – xodim (jamoa subyektlarining intizomiy javobgarligi yuridik adabiyotlarda munozarali bo`lib intizomiy javobgarligi yuridik adabiyotlarda munozarali bo`lib kelmoqda), moddiy javobgarlikda - xodim (mehnat kelmoqda), moddiy javobgarlikda - xodim (mehnat qonunchiligi bo`yicha), yuridik va jismoniy shaxslar (fuqarolik qonunchiligi bo`yicha), yuridik va jismoniy shaxslar (fuqarolik qonunchiligi bo`yicha) subyekt bo`lishi mumkin;qonunchiligi bo`yicha) subyekt bo`lishi mumkin; to`rtinchidan,to`rtinchidan, ma'muriy huquqbuzarliklar uchun – ma'muriy ma'muriy huquqbuzarliklar uchun – ma'muriy jazo choralari qo`llaniladi. Jinoyat uchun – jinoiy jazo, intizomiy jazo choralari qo`llaniladi. Jinoyat uchun – jinoiy jazo, intizomiy nojo`ya xatti-harakat uchun – intizomiy jazo, moddiy zarar nojo`ya xatti-harakat uchun – intizomiy jazo, moddiy zarar yetkazish uchun – mulkiy jazo qo`llaniladi;yetkazish uchun – mulkiy jazo qo`llaniladi; beshinchidan,beshinchidan, ma'muriy javobgarlik qonun hujjatlariga binoan ma'muriy javobgarlik qonun hujjatlariga binoan keng doiradagi davlat organlari (mansabdor shaxslar) keng doiradagi davlat organlari (mansabdor shaxslar) tomonidan qo`llaniladi. Jinoiy javobgarlik – sud organlari tomonidan qo`llaniladi. Jinoiy javobgarlik – sud organlari tomonidan, intizomiy javobgarlik - yuqori turuvchi davlat tomonidan, intizomiy javobgarlik - yuqori turuvchi davlat organi (mansabdor shaxs) tomonidan, moddiy javobgarlik – organi (mansabdor shaxs) tomonidan, moddiy javobgarlik – sud organlari tomonidan qo`llaniladi;sud organlari tomonidan qo`llaniladi; oltinchidan,oltinchidan, ma'muriy javobgarlik sudlanganlik holatini yoki ma'muriy javobgarlik sudlanganlik holatini yoki ishdan bo`shatishni vujudga keltirmaydi, jinoiy javobgarlikda - ishdan bo`shatishni vujudga keltirmaydi, jinoiy javobgarlikda - sudlanganlik vujudga keladi, intizomiyda – ishdan bo`shatish sudlanganlik vujudga keladi, intizomiyda – ishdan bo`shatish mumkin;mumkin; yettinchidan,yettinchidan, ma'muriy javobgarlikni qo`llash uchun, ma'muriy javobgarlikni qo`llash uchun, bo`ysinuvning bo`lishi shart emas, intizomiy javobgarlikni bo`ysinuvning bo`lishi shart emas, intizomiy javobgarlikni qo`llashda esa bo`ysinuv mavjud bo`ladi.[3]qo`llashda esa bo`ysinuv mavjud bo`ladi.[3]](/data/documents/3219f218-4dd1-430e-9fac-07e8538c5838/page-5.png)
![ Ma'muriy javobgarlik barcha fuqarolar uchun tatbiq qilinadigan Ma'muriy javobgarlik barcha fuqarolar uchun tatbiq qilinadigan umummajburiy qoidalarni buzganlik yoki rioya etmaganlik uchun umummajburiy qoidalarni buzganlik yoki rioya etmaganlik uchun qo`llaniladi. Ular turli-tuman ko`rinishlarga ega bo`lib, o`ziga xos qo`llaniladi. Ular turli-tuman ko`rinishlarga ega bo`lib, o`ziga xos xususiyatlarga ega. Masalan, davlat va jamoat tartibi va xavfsizligi; xususiyatlarga ega. Masalan, davlat va jamoat tartibi va xavfsizligi; tabiatni muhofaza qilish; mulkchilik; standartlashtirish; statistika va tabiatni muhofaza qilish; mulkchilik; standartlashtirish; statistika va hisob-kitob; harakatlanish xavfsizligi va transport vositalaridan hisob-kitob; harakatlanish xavfsizligi va transport vositalaridan foydalanish; harbiy ro`yxat; chegara tartibi; kontrabandaga qarshi foydalanish; harbiy ro`yxat; chegara tartibi; kontrabandaga qarshi kurash; valuta muomalasi va boshqa qoidalar. Umummajburiy qoidalar kurash; valuta muomalasi va boshqa qoidalar. Umummajburiy qoidalar turli vakolatli ijro hokimiyati organlari tomonidan o`rnatiladi.turli vakolatli ijro hokimiyati organlari tomonidan o`rnatiladi. Ma'muriy javobgarlik, odatda, ma'muriy-huquqiy normalarning Ma'muriy javobgarlik, odatda, ma'muriy-huquqiy normalarning talablari buzilgan taqdirda vujudga keladi. Shu bilan birga, amaldagi talablari buzilgan taqdirda vujudga keladi. Shu bilan birga, amaldagi qonunchilik, ma'muriy javobgarlikning mehnat, moliya, yer, hatto qonunchilik, ma'muriy javobgarlikning mehnat, moliya, yer, hatto konstitutsiyaviy huquq normalarining buzilishi uchun ham qo`llanilishi konstitutsiyaviy huquq normalarining buzilishi uchun ham qo`llanilishi mumkinligini ko`rsatadi. Bu o`z navbatida, ma'muriy javobgarlikning mumkinligini ko`rsatadi. Bu o`z navbatida, ma'muriy javobgarlikning sohalararo ahamiyatga ega ekanligidan dalolat beradi.sohalararo ahamiyatga ega ekanligidan dalolat beradi. O`zbekiston Respublikasida ma'muriy javobgarlik masalalari O`zbekiston Respublikasida ma'muriy javobgarlik masalalari huquqshunos olimlar Alimov X.R., Stasko V.N., Li A.A., Xvan L.B. va huquqshunos olimlar Alimov X.R., Stasko V.N., Li A.A., Xvan L.B. va boshqalarning ishlarida tadqiq qilingan. Jumladan, Alimov X.R.ning boshqalarning ishlarida tadqiq qilingan. Jumladan, Alimov X.R.ning ko`rsatishicha, ma'muriy javobgarlik – ommaviy-huquqiy tabiatga ega ko`rsatishicha, ma'muriy javobgarlik – ommaviy-huquqiy tabiatga ega bo`lib, davlat oldidagi javobgarlik hisoblanadi. Bu - xizmat bo`yicha bo`lib, davlat oldidagi javobgarlik hisoblanadi. Bu - xizmat bo`yicha bo`ysinmagan, aybdorlarga nisbatan davlat organlari tomonidan bo`ysinmagan, aybdorlarga nisbatan davlat organlari tomonidan qo`llaniladigan davlat oldidagi javobgarlikdir.[4]qo`llaniladigan davlat oldidagi javobgarlikdir.[4] Odatda, javobgarlik turlari deganda, uning tarkibiy tuzilishiga kiruvchi Odatda, javobgarlik turlari deganda, uning tarkibiy tuzilishiga kiruvchi jazo choralari nazarda tutiladi. Lekin bu ikkala “jazo choralari nazarda tutiladi. Lekin bu ikkala “ javobgarlikjavobgarlik ” va “” va “ jazojazo ” ” terminlarining mazmuniga e'tibor beradigan bo`lsak, ular turli terminlarining mazmuniga e'tibor beradigan bo`lsak, ular turli tushunchalarda ifodalanadi. Javobgarlik jazoga qaraganda, kengroq tushunchalarda ifodalanadi. Javobgarlik jazoga qaraganda, kengroq doiradagi munosabatlarni qamrab oladi. Javobgarlik jazo choralari doiradagi munosabatlarni qamrab oladi. Javobgarlik jazo choralari bilan bir vaqtda va boshqa huquqiy ta'sir etish choralarini ham o`z bilan bir vaqtda va boshqa huquqiy ta'sir etish choralarini ham o`z ichiga oladi.ichiga oladi.](/data/documents/3219f218-4dd1-430e-9fac-07e8538c5838/page-6.png)
