Ekologiya huquqi fani maqsadi va vazifalari - Huquqshunoslik - Slaydlar

Ekologiya huquqi fani maqsadi va vazifalari

Yuklangan vaqt:

22.05.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

275.3037109375 KB

Ko'chirib olish

Ekologiya huquqi fani maqsadi va vazifalari “ TIQXMMI” MILLIY TADQIQOT UNIVERSITETINING QARSHI IRRIGATSIYA VA AGROTEXNOLOGIYALAR INSTITUTI

Reja: 1. Ekologiya huquqi faninig rivojlanish tarixi; 2. Atrof tabiiy muhitni huquqiy muhofaza qilish zaruriyatini belgilovchi global faktorlar. 3. Ekologiya huquqi fani maqsadi va vazifalari; 4. Ekologiya huquqi tushunchasi, predmeti, metodlari Tayanch iboralar: qonuniylik, oshkoralik, davlat boshqaruvi, tizim, xavfsiz muhit,tabiat, siyosat, resurs, majburiyat, huquq.

0 ‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti I.Karimov: “Ekologiya - hozirgi zamonning keng miqyosdagi keskin ijtimoiy muammolaridan biridir. Uni hal etish barcha xalqlarning manfaatlariga mos bo’lib, sivilizatsivaning hozirgi kuni va kelajagi ko‘p jihatdan ana shu muammoning hal qilinishiga bogliqdir” - degan edi.

O’zbekistonda ekologiya huquqi fanining rivojlanish tarixi: - 1924-1957-yillar dastlabki yer-suv, agrar islohotlarning o’tkazilishi; - 1957-1963-yillar tabiatni muhofaza qilishga doir qonunlar qabul qilinishi; - 1968-1981- yillar tabiiy resurslarni muhofaza qilish to’g’risidagi qonunlarni kodifikatsiya qilish; - 1985-1990 – yillar tabiatni muhofaza qilish bo’yicha davlat qo’mitasini tashkil etilishi; - 1991- yildan hozirgi davrgacha sobiq ittifoqning yemirilishi va mustaqilik tufayli qator qonunlarning qabul qilinishi.

EKOLOGIYA HUQUQI – tabiat bilan jamiyat o’rtasida paydo bo’ladigan ijtimoiy munosabatlarni huquqiy tomondan tartibga solishni o’rganuvchi fan. Tabiatdan foydalanish, atrof-tabiiy muhitni muhofaza qilish, yuridik va jismoniy shaxslarning manfaatlarini himoya qilish bo’yicha munosabatlarni tartibga soluvchi huquqning kompleks sohasi hisoblanadi.

FAN TARIXI • 1980 yildan Respublikamiz oliy o’quv yurtlarida o’qitilib kelinmoqda; • 1991 йилда Тошкент Давлат Юридик институтининг Илмий Кенгаш карори билан «Экология хукуки» фанининг укув дастури тасдикланди.

EKOLOGIYA HUQUQI TARIXI 60-70-yillarda olimlar huquq tizimida tabiatni huquqiy muhofaza qilish sohasini tartibga soladigan huquq tarmog‘i kelgusida shakllanishi to‘g‘risida ilmiy g‘oyalami olg‘a surdi. Ekologiya huquqi shakllanib kelayotgan huquq taromog'idir. Bunday huquq mavjud bo‘lmasidan avval “Yer huquqi” rivojlangan. Agar kelajakda yer, yer osti boyliklari, suv va h.k. qonunchilik birlashtirilib, yagona Ekologik kodeks qabul qilinsa, tom ma’noda Ekologiya huquqi to'liq shakllandi deb hisoblash mumkin.

EKOLOGIK QONUNCHILIK Hozirda barqaror rivojlanib borayotgan 0‘zbekiston Respublikasida amalga oshirilayotgan ekologik siyosat natijasida ekologik inqirozning zararini kamaytirish, yangi inqiroziy jarayonlarning oldini olish yuzasidan qattiq va keskin chora-tadbirlar qo'llash imkoniyatiga ega bo‘lgan, zamon talabi darajasidagi atrof-muhitni muhofaza qilish tizimi yaratilgan. Mazkur mexanizmning amalga oshirilish jarayoni ko‘p jihatdan ekologik qonunchilik tizimi va holatidan kelib chiqadi .

Ekologiya huquqining qonunosti me’yoriy hujjatlar quyidagi tarkibiy qismlardan iborat.  O’zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari va Vazirlar Mahkamasining qarorlari;  Maxsus vakolatli davlat boshqaruv organlarining me’yoriy hujjatlari (qaror, nizom, yo’riqnoma, normativ va standartlar);  Mahalliy davlat hokimiyati organlarining me’yoriy hujjatlari.

HOZIRGI DAVRDA GLOBAL EKOLOGIK MUAMMOLAR INSONIYATGA KATTA TASHVISH TUG‘DIRMOQDA. Iqlim o’zgarishi Ozon qatlamining yemirilishi Kislotali yomg’irlar Cho’llanish Bioxilma-xillikni kamayishi Aholining o’sishi

EKOLOGIYA HUQUQI TARKIBI Umumiy institutlar Tabiiy resurslar huquqi Mulk huquqi Foydalanish huquqi Davlat boshqaruvi va nazoratiYuridik javobgarlik Yer huquqi Suv huquqi Yer qa’ri-koni huquqi huquqi O’rmon huquqi Hayvonot muhofazasi huquqi Atmosfera muhofazasi huquqi

Ekologik xavfsizlik • Atrof-muhitni muhofaza qilish bilan ekologik xavfsizlikning obyektlari bir-biridan farq qiladi. Atrof-muhitni muhofaza qilishda faoliyat obyekti: - atrof-muhit (tabiat) tan olinadi, Ekologik xavfsizlikning_obyekti: - inson va jamiyatdir.

Tabiiy resurslardan oqilona foydalanish bo’yicha ekologik- huquqiy munosabatla rBugungi kunda TABIAT – JAMIYAT tizimidagi ijtimoiy munosabatlar 3 yo’nalishda paydo bo’ladi: Atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish bo’yicha ekologik- huquqiy munosabatla r Aholining ekologik xavfsizligini ta’minlash bo’yicha ekologik- huquqiy munosabatla r

Ekologiya huquqining predmeti - atrof-tabiiy muhitni muhofaza qilish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va aholining ekologik xavfsizligini ta’minlash jarayonida paydo bo’ladigan ijtimoiy munosabatlarni huquqiy tartibga solishdan iborat. U 2 turga bo’linadi: 1 Tabiiy resurslardan foydalanish 2 Atrof-muhitni muhofaza qilish

Ekologiya huquqining maqsadi: - davlatning barqaror rivojlanishi va fuqarolarning ekologik xavfsiz muhitda yashash huquqini ta’minlash uchun tabiatni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanishni huquqiy tartibga solish.

EKOLOGIYA HUQUQI VAZIFALARI: 1. Aholining ekologik ongini ko’tarish; 2. Milliy ekologik xavsizlikni ta’minlashning 3. Ekologik qonunchilikni takomillashtirish; 4. Huquqni muhofaza qilish organlarining mukammal huquqiy nazorat tizimini yaratish; 5. Ekologik harakatlarni rag’batlantirish va huquqbuzarlarga nisbatan javobgarlikni yuridik rivojlantirish; 6. Tabiiy ob’yektlardan oqilona foydalanishning huquqiy rejimini ekologik talablarga moslash; 7. Ilg’or mamalakatlarning ijobiy va rivojlanmagan mamlakatlarning salbiy ekologik huquqiy tajribasini o’rganish; 8. Xalqaro miqyosda ekologik monitoring, nazorat, ekspertiza masalalarini tezkorlik bilan hal qiluvchi organlarni yaratish.

Ekologiya huquqining prinsipi - Ekologik munosabatlarni huquqiy jihatdan tartibga solishda amal qiluvchi yoki yo’naltiruvchi qoidalar.

Ekologik xavfsizlik Tabiiy ofatlar, yoki texnogen favqulodda hodisalardan himoyalanish va uning oqibatlarini bartaraf etishga aytiladi.

Ekologik xavfsizlikni tavsiflovch yuridik belgilar? - ekologik xavf hodisasi (ofat, falokat) to'satdan ro‘y berishi va u favqulodda vaziyatlarni keltirib chiqarishi; - bunday hodisada atrof tabiiy muhitga katta yoki halokatli zarar yetkazilishi; - atrof tabiiy muhitning halokatli holati, sifatining buzilishi, zaharlanishi, nobud bo‘lishi nafaqat atrof-muhitga, balki insonlar sog‘lig‘i va hayotiga katta zarar yetkazadi; - favqulodda ekologik vaziyat yuz berganda tegishli hududda maxsus tabiiy ofat yoki ekologik vaziyat zona (tegra)si, deb e’lon qilinishi; - tabiiy resurslardan foydalanish va insonning boshqa huquqlari cheklanishi (to‘xtatilishi) mumkin; - ekologik xavf hodisasi (favqulodda vaziyat) ni boshqarish va xavfni bartaraf etish Favqulodda vaziyatlar vazirligining ustuvor vakolatiga kiradi.

Diqqat savol? Inson – tabiat – jamiyat o’rtasida qanday huquqiy munosabatlar mavjud? - Tabiiy resurslarga mulkchilik huquqi: - AMMQ; - -jismoniy va yuridik shaxslarning ekologik huquqi va qonuny manfaatlarini himoya qilish

Huquqni muhofaza qilish organlarining mavjud qonunlarning ijrosi bo’yicha nazorati va mavjud kamchiliklar Xulosa2 1 3 1 3 2

TOIFALASH JADVALI Ekologik munosabatlar quyidagi muammolarni hal qiladi: Tabiiy resurslar kimga taalluqli ekanligi: - davlatga; - Yuridik shaxsga; - Jismoniy shaxsga. Tabiiy resurslarga egalik qilish: -muhofaza qilish; -foydalanish. Inson ekologik huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish

TOIFALASH JADVALI Huquq sohasidagi ekologik metodlar: 1 IMPERATIV: - buyruq berish; - rozilik berish; - taqiqlab qo’yish; - hujjatlar yuzasidan davlat nazorati 3 2 DISPOZITIV: -huquqiy munosabatda tomonlarning tengligiga asoslanadi; - qo’shma bitimlar orqali huquq va majburiyatlarini belgilaydi. RAGBATLANTIRIS H: - jarima solish; - soliqlarda yengillik yaratish; - imtiyozli kreditlar ajratish.

Ekologiya huquqi sohalari: YER HUQUQI TOG’-KON HUQUQI SUV HUQUQI ATMOSFERA HAVOSINI MUHOFAZA QILISH O’RMONCHILIK HUQUQI

Nazorat savollari • Ekologiya huquqi maqsad va vazifalari nimalardan iborat? • Ekologik muammolarni oldini olish uchun qanday harakatlarni amalga oshirish lozim? • EH ning qanday prinsiplarini bilasiz?

Uyda: • Jamiyatda amalga oshirilayotgan Ekologik huquqiy yangiliklar; • Amalga oshirilayotgan islohotlar.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR • 1. A.N. Nig’matov. O’zbekiston Respublikasining Ekologiya huquqi.-T.:”G’arur G’ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi”, 2003. • 2. A.N. Nig’matov. Ekologiya huquqi sxemalar va tushunchalarda.-T.:1999. • 3. M.B. Usmonov. Ekologiya huquqi.-T.:“Adabiyot jamg’armasi”,2001. • 4. Yu.Shodimetov, J.Xolmo’minov. Ekologik huquq. T.:2015.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

Ekologiya huquqi asoslari

Jinoyat huquqi tushunchasi, prеdmеti, vazifalari va prinsiplari

Diplomatiya va konsullik huquqi

Diplomatik va konsullik huquqi

Mehnat huquqi