Diplomatiya va konsullik huquqi - Huquqshunoslik - Slaydlar

Diplomatiya va konsullik huquqi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

214.1552734375 KB

Ko'chirib olish

XALQARO HUQUQ  MAVZU:  Diplomatiya va konsullik huquqi

 Diplomatik huquq tushunchasi, tizimi va manbalari..  Diplomatik korpus.  Diplomatik vakolatxona va uning xodimlarining immuniteti, imtiyozlari va imkoniyatlari..  Konsullik huquqining tushunchasi va manbalari.  Konsullik muassasalari va ular xodimlarining immunitet va imtiyozlari. DARSNING REJASI

 Diplomatik huquq — xalqaro- huquqiy normalarning nisbatan mustaqil tizimi bo‘lib, xalqaro munosabatlarda davlatlar vakilligini tartibga soladi. Mazkur munosabatlarning ishtirokchilari davlatlarning o‘zlari bo‘lib, ushbu xalqaro munosabatlar huquqiy munosabatlar xarakterini oladi. Tegishli diplomatik muassasalar funksiyasi o‘z davlati manfaatlarini u ishtirok etayotgan turli xalqaro (siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va boshqa) munosabatlarda ximoya qilishdir

birinchidan, diplomatik vakolatxonalar yoki tuzilgan shartnomaning bajarilishini ta’min etishga xizmat qiluvchi davlatlarning maxsus missiyalari tomonidan amalga oshiriladigan ikki tomonlama diplomatiya; ikkinchidan, xalqaro konferensiya va xalqaro tashkilotlar sessiyalarida davlatlar delegatsiyalari tomonidan amalga oshiriladigan ko‘p tomonlama diplomatiya; uchinchidan, xalqaro tashkilotlar xuzuridagi davlatlarning doimiy vakolatxonalari tomonidan amalga oshiriladigan diplomatiya mos keladi.Diplomatik huquq tizimi diplomatiyaning asosiy shakllariga:

Diplomatik korpus   Diplomatik korpus keng ma’noda ushbu davlatdagi chet el diplomatik vakolatxonasi diplomatik xodimlari, shuningdek, ularning oila a’zolari yig‘indisidir.  Diplomatik korpus tashkilot hisoblanmaydi. Diplomatik korpus boshlig‘i unvoni (mansabi) bo‘yicha yuqori va tegishli davlatga vakil qilib yuborilgan vaqti jihatidan eng ko‘p ishlayotgan diplomatik vakil (duayen, oksokol) sanaladi. Ba’zi xatolik davlatlarda diplomatik korpus boshlig‘i Rim papasi nunsiysi hisoblanadi

 Diplomatik korpusning chiqishi faqat rasmiy tantana vaqtlaridagina (milliy bayramlar, tabriklash marosimlarida) ruxsat beriladi.  Diplomatik korpus a’zolarining diplomatik sifatlarini tasdiqlash uchun ko‘pgina davlatlarning maxalliy hokimiyati organlari diplomatik guvoxnomalar beradi.

DIPLOMATIK VAKOLATXONA VA UNING XODIMLARINING IMMUNITETI, IMTIYOZLARI VA IMKONIYATLARI  Diplomatik vakolatxona yoki maxsus missiya o‘z faoliyatini qabul qiluvchi davlat hududida amalga oshiradi. Ular o‘zlarining vakillik xarakteri  va funksiyasidan hamda xodimidan kelib chiqib, qabul qiluvchi davlat tomonidan ta’minlab berilishi lozim bo‘lgan alohida yuridik maqomga ega bo‘ladilar.  Tashqi aloqalar organlarining ushbu xalqaro- huquqiy maqomi immunitet, imtiyoz va imkoniyat tushunchalari bilan belgilanadi.

 Immunitet yuboruvchi davlat tashqi aloqalar organlari va ular xodimlarining vakolat va funksiyalarini qabul qiluvchi davlatdan mustaqil tarzda amalga oshira olishlarini ta’minlaydi.  Imtiyoz va imkoniyatlar ular faoliyatining samaradorligiga ko‘maklashish uchun xizmat qiladi.  Diplomatik vakolatxona yoki maxsus missiya va ular xodimlarining immuniteti yuboruvchi davlat organlari sifatida davlat immuniteti degan yanada kengrok tushunchaning emanatsiyasidir.

 Davlat immuniteti — tegishli davlatlararo huquqiy munosabatlar moxiyatining jamlangan kurinishidir. Xalqaro huquqda davlat immuniteti barcha davlatlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarda amal qiluvchi davlatlararo munosabatlarning tamoyillaridan (umumiy normalaridan) biridir. U odatiy norma sifatida shakllangan va shu asosda davlatlararo munosabatlarni tartibga solmokda. Hozir mazkur tamoyil yuqorida tilga olingan Konvensiyada ham o‘z ifodasini topgan. Shuning uchun uni nafaqat davlatlarning uzoq amaliyotini umumlashtirish natijasida, balki mazkur Konvensiyada o‘z ifodasini topgan xalqaro-huquqiy normalar moxiyatidan kelib chiqib ham belgilash mumkin.

Diplomatik vakolatxona va maxsus missiyalar immuniteti qatoriga: 1- • , ular binolarining (xonalarining) daxlsizligi; 2- • , ushbu binolar (xonalar) va ularda joylashgan buyumlar immuniteti, shuningdek, harakat vositalarini tintuvdan, rekvizipiyadan, xibsdan va ijro harakatlaridan immuniteti; 3- • , arxivlar va hujjatlarning har qanday vaqtda va ularning kayerda joylashganidan katiy nazar daxlsizligi kiradi.

Diplomatik agentlar (vakolatxona boshligi va uning diplomatik vakolatxona xodimlari), yuboruvchi davlat maxsus missiyalari vakillari va ular diplomatik xodimlari immuniteti qatoriga:  birinchidan, ular shaxsining daxlsizligi (jumladan, xibsga olinishlari yoki boshqa biror shaklda ushlanishlari mumkin emas);  ikkinchidan, ularning shaxsiy xonalari, qog‘ozlari, xatlari (diplomatik yozishmalari) va mulki daxlsizligi;  uchinchidan, vakolatxona joylashgan davlat jinoiy, fuqarolik va ma’muriy yurisdiksiyasi immunitetiga kiradi.

 Imtiyozlar — xorijiy vakillik organlari (va ular xodimlari) faoliyatining imtiyozli shartlari bo‘lib, odatda ulardan milliy yuridik va jismoniy shaxslar foydalanmaydilar. Mazkur imtiyozli shartlar bunday vakillik organlarining rasmiy xalqaro-huquqiy maqomini inobatga oladi va ularga o‘zaro asoslarda mazkur organlar funksiya va vakolatlarining faoliyatini samarali amalga oshirishlariga kumaklashish maqsadida beriladi.

 Diplomatik agentlar, yuboruvchi davlat maxsus missiya vakillari va uning diplomatik xodimlari quyidagi imtiyozlardan foydalanadilar:  birinchidan, missiya joylashgan davlat hududi buylab erkin harakat qiladi (belgilangan istisnolar bilan);  ikkinchidan, barcha davlat, tuman va maxalliy (munitsipal) soliq, yig‘im va bojlardan ozod etiladi;  uchinchidan, ularning xarakteridan qat’iy nazar, barcha mexnat va davlat majburiyatlaridan, shu jumladan, harbiy majburiyatlardan (rekvizitsiya, tovon to‘lash va uylarni kunok; harbiylar kunishidan ozod qilish kabilardan) ozod etiladi;  to‘rtinchidan, ko‘rsatilgan shaxslar va ularning oila a’zolari shaxsiy foydalanishlari uchun belgilangan narsalarni bojxona bojlari, soliqlar va yig‘imlari tulanmasdan olib kirish huquqi;  beshinchidan, agar ularning shaxsiy yuklarida missiya joylashgan davlatga olib kirish va olib chiqib ketish ta’kiklangan narsalarning borligini tasdiqlovchi jiddiy asoslar mavjud bo‘lmasa, ularni tekshirishdan ozod etiladi.

Imkoniyatlar — vakolatxona joylashgan davlat, agar bunga zaruriyat bo‘lsa, xorijiy davlatga, uning vakillik organlari va xodimlari timsolida ega bo‘lishi uchun yordam berishi mumkin yoki lozim bo‘lgan ne’mat va imtiyozlardir.

 Konsullik huquqi — davlatlar o‘rtasidagi konsullik aloqalarini tartibga solishga xizmat qiluvchi xalqaro huquq institutlaridan biridir. uning normalari 1963 yilgi Vena konvensiyasida kodifikatsiya qilingan. Davlatlarning keng tarqalgan amaliyotlaridan biri xalqaro huquqning tegishli kridalarini aniqlashtiruvchi yoki ularga boshqacha shakl beruvchi ikki tomonlama konsullik konvensiyalarining to‘zilishidir. Misol uchun, konsullik organlari deb nomlanuvchi konsullik muassasalari faoliyati doirasini belgilovchi konsullik vakolatxonasi joylashgan davlat hududi chegaralarini aniqlashga karatilgan konvensiyalar.

 Konsullik masalalari bo‘yicha xalqaro shartnomalar ham ikki tomonlama, ham ko‘p tomonlama asosda to‘ziladi. 1963 yilda qabul qilingan Konsullik aloqalari to‘g‘risidagi Vena konvensiyasi universal ahamiyatga ega. Konvensiya 1967 yil 18 martda kuchga kirdi. O‘zbekistan Respublikasi ushbu konvensiyani 1995 yilda ratifikatsiya qilgan.

 Konsullik muassasalari va ular xodimlari uchun immunitet va imtiyozlar 1963 yidsa qabul qilingan Konsullik aloqalari to‘g‘risidagi Vena konvensiyasida belgilanganidek, «alohida shaxslar foydasi uchun emas, balki konsullik muassasalarining davlat nomidan o‘z funksiyalarini samarali amalga oshira olishlarini ta’min etish uchun» beriladi.  Konsullik muassasalari va ularning xodimlari immunitetlari moxiyatan diplomatik immunitetlar bilan mosdir, Biroq, imtiyoz va imkoniyatlari konsullik funksiyalarining o‘ziga hosligini inobatga olganda anchayin keng.

 konsullik binolarining daxlsizligi  Konsullik muassasalari immunitet va imtiyozlari ichida eng muhim ahamiyat kasb etadi.  Arxivlar va konsullik muassasalari hujjatlari ham hamma vaqt kayerda joylashganidan qat’iyy nazar daxlsiz hisoblanadi.  

O'xshashlar

Diplomatik va konsullik huquqi

Diplomatik aloqalar

Mahkumlarning huquqiy holati

Mehnat huquqi

Majburiyat huquqi