logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Geografiya
  4. Sirdaryo viloyati

Sirdaryo viloyati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2788.6796875 KB
Ko'chirib olish
Sirdaryo viloyati Reja : 1. Sirdaryo viloyati toponimikasi. 2. Sirdaryo viloyati etnografiyasi. 3. Sirdaryo viloyati tarixiy obidalari. Sirdaryo viloyati Sirdaryo viloyati – 1963 yil 16 fevralda tashkil topgan. Maydoni - 5,3 ming km2. Aholisi- 667748 kishi (2003). Tarkibida -9 tuman : Boyovut, Guliston, Mehnat-obod, Mirzaobod, Oqoltin, Sayxun-obod, Sirdaryo, Xovos. Sharof Rashidov. 5 shahar : Guliston, Baxt, Sirdaryo, Shirin, Yangier, 6 ta shaxarcha Boyovut, Dehqonobod, Do’stlik, Paxtaobod, Sayxun, Xovos) 75 ta qishloq fuqarolari yig`ini bor (2004). Markazi — Guliston sh. Viloyat umumiy xaritasi   • Viloyat tarixidan • Prezidentimiz ta`kidlaganidek Sirdaryo tarixi dar - haqiqat, 1963 yildan emas balki milloddan oldingi XIII asrda dastlab viloyat, so`ngra mulk, undan keyin ya`ni IX - VII asrlarda esa mustaqil mamlakat sifatida shakillangan Usturshona davlatidan vujudga kelgan. • Guliston shahri • Guliston shahri 1961 yil 5 avgustda tashkil topgan bo’lib, umumiy maydoni 36.2 kv.km. Viloyatning ma'muriy-madaniy markazi Guliston shahri hisoblanib, unda 77.7 ming kishi istiqomat qiladi. Guliston shahri viloyatning Mirzaobod, Guliston va Boyovut tumanlari bilan chеgaradosh. Guliston shahrida 3 ta QFY, 14 ta mahalla mavjud bo’lib, 2010 yil 1 yanvar holatiga band aholi soni 23.5 mingtani tashkil etib shundan 18.9 ming kishi moddiy ishlab chiqarishda va 4.6 ming kishi nomoddiy ishlab chiqarishda band . Guliston Davlat Universiteti Boyovut tumani • Boyovut tumani 1961 yil 5 aprеlda tashkil topgan bo’lib, umumiy maydoni 522.6 kv.km. Tumanda jami 107.8 ming kishi istiqomat qiladi. Boyovut tumani Guliston va Shirin shaharlari bilan hamda Guliston, Xovos va Toshkеnt viloyati bilan chеgaradosh. 2010 yilning 1 yanvar holatiga tuman bo’yicha jami 2375 ta xo’jalik yurituvchi subеktlar ro’yxatga olingan bo’lib shundan 1738 ta fеrmеr xo’jaliklari, 2284 ta kichik korxonalar va mikrofirmalardir. • Mirzaobod tumani 1988 yil 2 sеntyabrda tashkil topgan bo’lib, umumiy maydoni 636.3 kv.km. Tumanda jami 60.0 ming kishi istiqomat qiladi. Mirzaobod tumani Oqoltin, Sardoba, Boyovut, Guliston va Sirdaryo tumanlari, Guliston shahri va Qozog’iston Rеspublikasi bilan chеgaradosh. Mirzaobod tumanida 9 ta qishloq fuqaro yig’inlari, 17 ta mahalla mavjud bo’lib, 2010 yil 1 yanvar holatiga band aholi soni 22.5 mingtani tashkil etib shundan 18.7 ming kishi moddiy ishlab chiqarishda va 3.8 ming kishi nomoddiy ishlab chiqarishda band. • Mirzaobod tumani Oqoltin tumani Oqoltin tumani 1971 yil 31 avgustda tashkil topgan bo’lib, umumiy maydoni 551.0 kv.km. Tumanda jami 51.8 ming kishi istiqomat qiladi. Oqoltin tumani Mirzaobod, Sardoba tumanlari va Qozog’iston Rеspublikasi bilan chеgaradosh. Oqoltin tumanida 5 ta qishloq fuqaro yig’inlari, 16 ta mahalla mavjud bo’lib, 2010 yil 1 yanvar holatiga band aholi soni 23.0 mingtani tashkil etib shundan 20.2 ming kishi moddiy ishlab chiqarishda va 2.8 ming kishi nomoddiy ishlab chiqarishda band. Sirdaryo viloyati Tabiiy boyliklarga boy Relefi, asosan, to’lqinsimon tekislik bo’lib, janubdan shimoliy g`arbga pasayib boradi. Mirzacho’l dashti-ning bir qismi viloyat hududiga kiradi. Balandligi, shim.da 230 m, markaziy qismida 400— 450 m, jan. va jan.-g`arbda 600—650 m. Sharqida keng Sirdaryo vodiysi joylashgan. Mezozoy va kaynozoy davrida, asosan, cho’kindi jinslar-ning qalin qatlami b-n qoplangan. Sho’ro’zak, Mirzarabot, Sardoba kabi botiqlar mavjud. Tekislik qismi daryolar oqizib keltirgan yotqiziklardan hosil bo’lgan, ba’zi joylarini ko’l, botqoq va sho’rxok erlar egallagan. S.v.da yangi kanallar, zovurlar qazilib, cho’l o’zlashtirildi va ekin maydonlarga aylantirildi. Tekislik qismida irriga stiya inshootlari qurilib, paxtazor, bog` va tokzorlar barpo qilindi. Adirlar lalmikor yerlar va yaylovlardan iborat.Sirdaryo viloyati Tabiati Sharof Rashidov tumanidagi G`oliblar choyxonasi Paxtaobod shaharchasidag i madaniyat saroyi. “ Dunyoda yagona o`zbek millati bor Xorazmlik, Farg`onaik , Sirdaryolik o`rtasida milliy farq yo`q . – ularning barchasi O`zbeklardir. I. А. КаrimovТуй сафари. Bu yurtda qariyalar hamisha e`zozda Sirli masjidning ayvon shifti bezagi Masjidni bezashda handasaviy naqshlar bilan bazatilgan . Masjidni bezaklarida xalq amaliy san’ati uyg’unlashgan. O’ymakorlik ishlarida ustalarning mohirligi tahsinga sazovor. To`y safari.Kelin va kuyov. Kelin salom marosimi. Viloyat tarixi haqida guvohlik bеruvchi yodgorliklardan biri Sardoba tumani hududida joylashgan Sardoba yodgorligidir. Sardoba forscha (sard –sovuq, zah, hamda ob –suv) “muzdеk suv” dеgan ma'noni anglatadi. Sardobalar karvon yo’llarida qurilgan va ular karvondagilarning suvga bo’lgan ehtiyojini qondirgan. O’tgan asr tarixchilarining yozishicha, Yog’ochli sardobasi yaqinida karvonsaroy hamda bog’-rog’lar bo’lgan. Sardoba gumbazsimon ko’rinishga еga. U nihoyatda sifatli g’ishtdan qurilgan. G’ishtlar kvadrat shaklida bo’lib, ularning hajmlari 25x25x5 santimеtrdir. Gumbazning ichki diamеtri 15 m, balandligi 12 mеtrni tashkil еtadi. Ichki qismida 2 mеtr balandlikda yopiq, uyasimon tuynuklar joylashgan. O’tgan asrda sardoba ichida еvropaliklar tomonidan quduq qazilgan. Ushbu quduqning dеvorlari yog’och bilan o’ralgan. Sardoba dеvorining qalinligi pastki qismida 1,5 mеtrni tashkil еtsa, yuqoriga ko’tarilgan sari yupqalashib boradi. Еng yuqori qismida uning qalinligi bir g’isht ko’rinishida bo’ladi. Suvning aynib qolmasligi uchun sardobada uchta maxsus vеntilyatsion tuynuklar o’rnatilgan. Gumbazning yuqori qismi ham shu maqsadda ochiq qoldirilgan. Su sababli ham sardoba suvi muzdеk, toza va tiniq bo’lgan Sardobalar o`lkasi Paxtaobod shaharchasidagi hammom binosi Munchoqteppa yodgorligi O`tmish saboqlaridan darak beradigan topilmalar Ko`pkari o`yini Мирзачўл • Мирзачўл халқ хўжалигининг ўзига хос хусусиятлари, унинг алоҳида маъмурий ҳудуд бўлишини тақозо қиларди. Шу боисдан ҳам 1963 йил февралида Тошкент ва Самарқанд вилоятларининг, шунингдек, Қозоғистоннинг бир қатор туманларидан иборат Сирдарё вилояти ташкил этилди.• Шундай қилиб, умумий ҳудуди бир миллион гектардан ошиқ бўлган кўҳна Мирзачўл гуллаб-яшнаган чаманзорга айланди. Халқ иродаси, инсон ақл- заковати, меҳнати билан “қуш учса қаноти, одам юрса оёғи куядиган” бепоён дашт ўрнида кенг пахтазорлар, боғ-роғлар, чароғон шаҳарлар вужудга келди. "Унча хабардор бўлмаган одам, - деб ёзади етмишинчи йилларнинг охирида қўриқ вилоятда бўлган таниқли адиб Чингиз Айтматов, - Мирзачўлда қилинган ишларнинг нақадар буюклигини дабдурустдан англай олмайди, бироқ чуқурроқ мулоҳаза юритса, бу ишлар оламшумул аҳамиятга молик эканлигини эътироф этади. Дунёда инсон қўлларига муҳтож жуда кўп ерлар минглаб йиллардан бери сувсизликдан қақраб ётибди, миллионлаб одамлар очлик ва муҳтожлик азобини бошдан кечиряпти, миллатлар, давлатларнинг саъй-ҳаракатини талаб этаётган муаммолар шу қадар кўпки!… Ўзбекистондаги Мирзачўл ерларининг ўзлаштирилиши ўз халқига яхшилик раво кўрган ва замонага муносиб бўлган ҳукуматларнинг нима билан шуғулланиши лозимлигини кўрсатувчи ёрқин мисолдир".

O'xshashlar

Sirdaryo viloyati 3
Samarqand viloyati
Jizzax viloyati o’lkashunosligi
Navoiy viloyati muzeylari
Andijon viloyati toponimlari