logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Geografiya
  4. Pokiston

Pokiston

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1409.5 KB
Ko'chirib olish
Pokiston Reja : Davlat tuzumi Aholisi Tarixi Siyosiy partiyalari Sanoati Davlat tuzumiDavlat tuzumi  PokistonPokiston , Pokiston Islom , Pokiston Islom Respublikasi (Islami Jamhyriya Respublikasi (Islami Jamhyriya Pakistan) — Osiyo janubida, Pakistan) — Osiyo janubida, Hindiston yarim orolining shimoli-Hindiston yarim orolining shimoli- gʻarbidagi davlat. Maydoni 803,9 gʻarbidagi davlat. Maydoni 803,9 ming km2. Aholisi 193,238,868 kishi ming km2. Aholisi 193,238,868 kishi (2013). Poytaxti — (2013). Poytaxti — IslomobodIslomobod shahri. Maʼmuriy jihatdan 4 shahri. Maʼmuriy jihatdan 4 provinsiya, federal poytaxt hududi provinsiya, federal poytaxt hududi va federal hukumat tomonidan va federal hukumat tomonidan boshqariladigan qabilalar hududiga boshqariladigan qabilalar hududiga boʻlingan. boʻlingan. Bayroq Gerb AholisiAholisi  Aholisi, asosan, Aholisi, asosan, panjobilarpanjobilar ; ; pushtunlarpushtunlar , , sindhiylarsindhiylar , baluch , baluch (baluj)lar ham yashaydi. (baluj)lar ham yashaydi. Pokistonning shimoliy qismida Pokistonning shimoliy qismida togʻli xalqlar — kxoʻ va togʻli xalqlar — kxoʻ va koʻhistoniylar istiqomat qiladi. koʻhistoniylar istiqomat qiladi. Rasmiy til — Rasmiy til — urduurdu va va ingliz tillariingliz tillari . Aholisining 98 % . Aholisining 98 % islomislom diniga, qolganlari diniga, qolganlari zardushtiylikzardushtiylik , , hinduiylikhinduiylik dinlariga eʼtiqod qiladi. dinlariga eʼtiqod qiladi. Aholining 57 % 12 ta yirik Aholining 57 % 12 ta yirik shaharda yashaydi. Yirik shaharda yashaydi. Yirik shaharlari — shaharlari — KarochiKarochi , , LohurLohur , , FaysalobodFaysalobod , , HaydarobodHaydarobod , , RavalpindiRavalpindi , , PeshovarPeshovar , , MoʻltonMoʻlton . . TarixiTarixi  Pokiston hududida odam paleolit davri oxiridan Pokiston hududida odam paleolit davri oxiridan boshlab yashab keladi. Mil. av. 3-ming yillikning boshlab yashab keladi. Mil. av. 3-ming yillikning boshida Hind daryosi va irmoqiari vodiysida boshida Hind daryosi va irmoqiari vodiysida jaxrnning eng qadimgi sivilizatsiyalaridan biri — jaxrnning eng qadimgi sivilizatsiyalaridan biri — Harappa madaniyatita mansub dastlabki Harappa madaniyatita mansub dastlabki davlatlar paydo boʻldi. Mil. av. 6-asr oxirida bu davlatlar paydo boʻldi. Mil. av. 6-asr oxirida bu yerlar qadimgi Eronning Axomaniylar saltanati yerlar qadimgi Eronning Axomaniylar saltanati tarkibiga qoʻshib olindi. Mil. av. 327—326 tarkibiga qoʻshib olindi. Mil. av. 327—326 yillarda makedoniyalik Aleksandr zabt etdi. yillarda makedoniyalik Aleksandr zabt etdi. Uning vafotidan soʻng bu yerlar Mauriyalar Uning vafotidan soʻng bu yerlar Mauriyalar imperiyasigi qoʻshilib ketdi. Mil. av. 2-asrning imperiyasigi qoʻshilib ketdi. Mil. av. 2-asrning boshida Pokiston hududida Hind-yunon boshida Pokiston hududida Hind-yunon podsholigi deb ataladigan davlat vujudga keddi. podsholigi deb ataladigan davlat vujudga keddi. Mil. 1—3-asrlarda Hind daryosi xavzasi Kushon Mil. 1—3-asrlarda Hind daryosi xavzasi Kushon imperiyasiga qoʻshib olindi. Purushapura shahri imperiyasiga qoʻshib olindi. Purushapura shahri (hozirgi Peshovar) uning poytaxti boʻldi. (hozirgi Peshovar) uning poytaxti boʻldi. Kushon podsholigi parchalangandan soʻng, Kushon podsholigi parchalangandan soʻng, hozirgi Pokistonning gʻarbiy qismlari sosoniylar, hozirgi Pokistonning gʻarbiy qismlari sosoniylar, sharqiy qismlari guptalar saltanatiga qoʻshilib sharqiy qismlari guptalar saltanatiga qoʻshilib ketdi. 5-asrning 2-yarmida bu yerda eftaliylar ketdi. 5-asrning 2-yarmida bu yerda eftaliylar hokimiyati oʻrnatilib (6-asr oʻrtalariga kadar), hokimiyati oʻrnatilib (6-asr oʻrtalariga kadar), Sakala shahri (hozirgi Siyalkot) mamlakat Sakala shahri (hozirgi Siyalkot) mamlakat poytaxti boʻlgan. poytaxti boʻlgan.  664-yilda arablar Hind daryosi vodiysiga bostirib 664-yilda arablar Hind daryosi vodiysiga bostirib kirdilar. 711—13 yillarda Muhammad ibn Qosim kirdilar. 711—13 yillarda Muhammad ibn Qosim qoʻmondonligidagi qoʻshinlar Sind va Panjobning qoʻmondonligidagi qoʻshinlar Sind va Panjobning januniy qismini egalladi. Shu tariqa Pokiston januniy qismini egalladi. Shu tariqa Pokiston hududida islom dini tarqala boshladi. 750 y. Umaviylar hududida islom dini tarqala boshladi. 750 y. Umaviylar xalifaligi agʻdaril-gach, Sind mustaqil davlatga xalifaligi agʻdaril-gach, Sind mustaqil davlatga aylandi. 11-a. boshlariga kelib, hind daryosi havzasini aylandi. 11-a. boshlariga kelib, hind daryosi havzasini Gʻaznaviylar, 12-a.da Gʻuriylar, 13-a. boshlarida Dehli Gʻaznaviylar, 12-a.da Gʻuriylar, 13-a. boshlarida Dehli sultonligi egalladi. Betoʻxtov urushlar, isyonlar va chet sultonligi egalladi. Betoʻxtov urushlar, isyonlar va chet el bosqinlariga qaramay, Hind daryosi havzasidagi el bosqinlariga qaramay, Hind daryosi havzasidagi Lohur, Moʻlton, Peshovar, Tatta kabi yirik shaharlar Lohur, Moʻlton, Peshovar, Tatta kabi yirik shaharlar muhim iqtisodiy va madaniy markazga aylanib, bir muhim iqtisodiy va madaniy markazga aylanib, bir qator mamlakatlar bilan savdo munosabatlarini qator mamlakatlar bilan savdo munosabatlarini rivojlantirishda katta ahamiyatga ega boʻlgan. rivojlantirishda katta ahamiyatga ega boʻlgan. Ularning bu mavqei Boburiylar davla-ti davrida ham Ularning bu mavqei Boburiylar davla-ti davrida ham saqlangan. 1707 y. da shoh Avrangzeb vafotidan saqlangan. 1707 y. da shoh Avrangzeb vafotidan soʻng Hind daryosi havzasi eron, afgʻon va mahalliy soʻng Hind daryosi havzasi eron, afgʻon va mahalliy zamindorlarning kurash maydoniga aylandi. 18-a. zamindorlarning kurash maydoniga aylandi. 18-a. oʻrtalarida hoz. P. xudu-di — afgʻon shohi Ahmadshoh oʻrtalarida hoz. P. xudu-di — afgʻon shohi Ahmadshoh Durrojy tasarrufiga oʻtdi. 18-a.ning 60-y.larida Durrojy tasarrufiga oʻtdi. 18-a.ning 60-y.larida Panjobda bir nechta sultonliklar vu-judga keldi, Panjobda bir nechta sultonliklar vu-judga keldi, maharoja Ranjit Singx (1799—1839 y.larda maharoja Ranjit Singx (1799—1839 y.larda hukmronlik qilgan) ularni yagona davlatga birlashtirdi. hukmronlik qilgan) ularni yagona davlatga birlashtirdi.  Fa-ruk. Ahmadxon Lagʻariy P. prezidenta etib Fa-ruk. Ahmadxon Lagʻariy P. prezidenta etib saylandi. 1997 y. 3 fev.da boʻlib oʻtgan saylandi. 1997 y. 3 fev.da boʻlib oʻtgan navbatdan tashqari parlament saylovi navbatdan tashqari parlament saylovi natijasida yana M.M.Navoz Sharif bosh vazir natijasida yana M.M.Navoz Sharif bosh vazir boʻldi. Hukumat mamlakat iqtisodiyotini boʻldi. Hukumat mamlakat iqtisodiyotini yaxshilash tadbirlarini amalga oshirdi. yaxshilash tadbirlarini amalga oshirdi. Xalqaro iqtisodiy hamkorlik manfaati uchun Xalqaro iqtisodiy hamkorlik manfaati uchun dam olish kuni jumadan yakshanbaga oʻtka-dam olish kuni jumadan yakshanbaga oʻtka- zildi. Hukumat isrofgarchilikka qarshi, zildi. Hukumat isrofgarchilikka qarshi, mablagʻlarni tejash uchun kurashdi, yuqori mablagʻlarni tejash uchun kurashdi, yuqori amaldorlarning imtiyozlarini chekladi. 1997 y. amaldorlarning imtiyozlarini chekladi. 1997 y. 2 dek.da prezident F.A.Lagʻariy oʻz ixtiyori 2 dek.da prezident F.A.Lagʻariy oʻz ixtiyori bilan lavozimidan voz kechdi. Konstitutsiyaga bilan lavozimidan voz kechdi. Konstitutsiyaga koʻra, davlat rahbari vazifasini vaqtincha koʻra, davlat rahbari vazifasini vaqtincha Senat raisi Vasim Sajjod bajara boshladi. Senat raisi Vasim Sajjod bajara boshladi. 1997 y. 31 dek.da mamlakat prezidenti etib 1997 y. 31 dek.da mamlakat prezidenti etib Muhammad Rafik Tarar saylandi. 1999 y. 12 Muhammad Rafik Tarar saylandi. 1999 y. 12 okt.da davlat toʻntarishi boʻlib, butun hoki-okt.da davlat toʻntarishi boʻlib, butun hoki- miyat general Parviz Musharraf boshliq miyat general Parviz Musharraf boshliq harbiylar qoʻliga oʻtdi. P. Musharraf N. harbiylar qoʻliga oʻtdi. P. Musharraf N. Sharifni qamoqqa oldi va 2001 y. 20 iyunda Sharifni qamoqqa oldi va 2001 y. 20 iyunda prezident M.R.Tararni lavozimidan chetlatdi, prezident M.R.Tararni lavozimidan chetlatdi, oʻzini mamlakat prezidenti deb eʼlon qildi. oʻzini mamlakat prezidenti deb eʼlon qildi. P. — 1947 y.dan BMT aʼzosi. OʻzR suvereni-P. — 1947 y.dan BMT aʼzosi. OʻzR suvereni- tetini 1991 y. 20 dek.da tan olgan va 1992 y. tetini 1991 y. 20 dek.da tan olgan va 1992 y. 10 mayda diplomatiya munosa-batlari 10 mayda diplomatiya munosa-batlari oʻrnatgan. Milliy bayrami — 14 avg . — oʻrnatgan. Milliy bayrami — 14 avg . — Mustakillik kuni (1947). Mustakillik kuni (1947).  Siyosiy partiyalari va kasaba Siyosiy partiyalari va kasaba uyushmalari. P. Xalq partiyasi, 1967 y. uyushmalari. P. Xalq partiyasi, 1967 y. asos solingan; P. Milliy Xalq partiyasi, asos solingan; P. Milliy Xalq partiyasi, 1986 y. tuzilgan; P. musulmonlar 1986 y. tuzilgan; P. musulmonlar ligasi, 1906 y. tashkil etilgan; P. ligasi, 1906 y. tashkil etilgan; P. demok-ratik partiyasi, 1969 y. asos demok-ratik partiyasi, 1969 y. asos solingan; Jamoati Islomiy, oʻta oʻng solingan; Jamoati Islomiy, oʻta oʻng diniy jamoa partiyasi, 1941 y.da diniy jamoa partiyasi, 1941 y.da tuzilgan. Umumpokiston kasaba tuzilgan. Umumpokiston kasaba uyushmalari fe-deratsiyasi, 1947 y.da uyushmalari fe-deratsiyasi, 1947 y.da tuzilgan; Qavmiy mazdur mahaz tuzilgan; Qavmiy mazdur mahaz („Milliy ishchi fron-ti“), 1961 („Milliy ishchi fron-ti“), 1961 y.datuzilgan; P. mehnatxalq byurosi, y.datuzilgan; P. mehnatxalq byurosi, 80-y.larning oʻrtalarida P. xalq 80-y.larning oʻrtalarida P. xalq partiyasining ishchilar harakatidagi partiyasining ishchilar harakatidagi qanoti sifatidatuzilgan; P. milliy ishchi qanoti sifatidatuzilgan; P. milliy ishchi federatsiyasi, 1968 y.da tu-zilgan; P. federatsiyasi, 1968 y.da tu-zilgan; P. milliy kasaba uyushmalari milliy kasaba uyushmalari federatsiyasi, 1962 y. 60 ga yaqin yi-federatsiyasi, 1962 y. 60 ga yaqin yi- rik f-ka kasaba uyushmalarining rik f-ka kasaba uyushmalarining birlashishidan tashkil topgan. birlashishidan tashkil topgan. SanoatiSanoati  P.ga mustamlakachilik davridan bir necha kichik toʻqimachilik f-kasi, P.ga mustamlakachilik davridan bir necha kichik toʻqimachilik f-kasi, qand z-di, t.y. va mexanika ustaxonasi meros boʻlib qolgan. 50-qand z-di, t.y. va mexanika ustaxonasi meros boʻlib qolgan. 50- y.larda sanoatlashtirish siyosatining asosiy mazmuni yengil y.larda sanoatlashtirish siyosatining asosiy mazmuni yengil sanoatni, avvalo toʻqimachilik sanoatini rivojlantirishdan iborat boʻldi. sanoatni, avvalo toʻqimachilik sanoatini rivojlantirishdan iborat boʻldi. 1952 y.da Sanoatni rivojlantirish davlat korporatsiyasi faoliyat 1952 y.da Sanoatni rivojlantirish davlat korporatsiyasi faoliyat boshladi. 1955 y.da Suyi (Balujiston)da yi-rik tabiiy gaz konini boshladi. 1955 y.da Suyi (Balujiston)da yi-rik tabiiy gaz konini oʻzlashtirishga kirishildi. Kon sanoati jadal surʼatlar b-n, baʼzi yillarda oʻzlashtirishga kirishildi. Kon sanoati jadal surʼatlar b-n, baʼzi yillarda 20 % gacha oʻsdi. Mamlakat jan. (Sind provinsiyasi)da neft 20 % gacha oʻsdi. Mamlakat jan. (Sind provinsiyasi)da neft konlarining ochilishi va ishga tushirilishi natijasida neft qazish hajmi konlarining ochilishi va ishga tushirilishi natijasida neft qazish hajmi 4 baravar oshdi. Hoz. neft i.ch. (yiliga taxm. 2,5 mln. tonna) 4 baravar oshdi. Hoz. neft i.ch. (yiliga taxm. 2,5 mln. tonna) mamlakat ehtiyojining 25—30 % ni qoplaydi. 50—80-y.larda z-d va mamlakat ehtiyojining 25—30 % ni qoplaydi. 50—80-y.larda z-d va f-kalarning umumiy soni 1,4 mingdan 5 mingga, ularda ishlovchilar f-kalarning umumiy soni 1,4 mingdan 5 mingga, ularda ishlovchilar soni esa — 200 mingdan 500 mingga yetdi. Qayta ishlash sanoati, soni esa — 200 mingdan 500 mingga yetdi. Qayta ishlash sanoati, ayniqsa, tez rivojlandi. Sanoat markazlari hisoblangan Karochi va ayniqsa, tez rivojlandi. Sanoat markazlari hisoblangan Karochi va Lohur yoniga Faysalobod, Haydarobod, Moʻlton, Ravalpindi sh.lari Lohur yoniga Faysalobod, Haydarobod, Moʻlton, Ravalpindi sh.lari qoʻshildi. Vah, Taksila, Daudxeyl, Naushexra kabi yangi sanoat qoʻshildi. Vah, Taksila, Daudxeyl, Naushexra kabi yangi sanoat markazlari vujudga keldi. Sanoatning asosini metallugiya va markazlari vujudga keldi. Sanoatning asosini metallugiya va mashinasozlik tashkil etadi. Kime sanoati taxm. 300 korxonadan mashinasozlik tashkil etadi. Kime sanoati taxm. 300 korxonadan iborat. Klmyo-farmatsevtika sanoati (100 dan ortiq korxona) alohida iborat. Klmyo-farmatsevtika sanoati (100 dan ortiq korxona) alohida sohaga aylandi. Qurilish materiallari i.ch. sohasi tez surʼatlar bilan sohaga aylandi. Qurilish materiallari i.ch. sohasi tez surʼatlar bilan rivojlandi. Oziq-ovqat sanoati yirik soha hisoblanadi. Tib-biyot rivojlandi. Oziq-ovqat sanoati yirik soha hisoblanadi. Tib-biyot asbob-uskunalari, sport anjomlari sanoati rivojlangan. Poligrafiya asbob-uskunalari, sport anjomlari sanoati rivojlangan. Poligrafiya sanoati, asosan, oʻrta va kichik bosmaxonalardan iborat. sanoati, asosan, oʻrta va kichik bosmaxonalardan iborat. Charmpoyabzal sanoati korxonalari barpo etilgan. Kosibchilik va Charmpoyabzal sanoati korxonalari barpo etilgan. Kosibchilik va hunarmandchilik (mato, charm, metall, yogʻoch, aqikdan buyumlar hunarmandchilik (mato, charm, metall, yogʻoch, aqikdan buyumlar tayyorlash) rivojlangan. Gidrostya, is-siklik va atom elektr styalarida tayyorlash) rivojlangan. Gidrostya, is-siklik va atom elektr styalarida yiliga oʻrtacha 30 mlrd. kVtsoat elektr energiya hosil qilinadi. yiliga oʻrtacha 30 mlrd. kVtsoat elektr energiya hosil qilinadi.  Transportida avtomobil transporta asosiy oʻrinni Transportida avtomobil transporta asosiy oʻrinni egallaydi. Mamlakat ichkarisida tashiladigan yukning egallaydi. Mamlakat ichkarisida tashiladigan yukning 3/4 qismi avtomobil transportida, 1/4 kis-mi t.y.da va 3/4 qismi avtomobil transportida, 1/4 kis-mi t.y.da va 0,1 % — xavo transportida tashiladi. T.y. uzunligi — 9 0,1 % — xavo transportida tashiladi. T.y. uzunligi — 9 ming km, avtomobil yoʻllari — 140 ming km. Tashki ming km, avtomobil yoʻllari — 140 ming km. Tashki savdo yuklari, asosan, dengiz va havo transportida, savdo yuklari, asosan, dengiz va havo transportida, qisman avtomobil transportida tashiladi. Dengiz savdo qisman avtomobil transportida tashiladi. Dengiz savdo flotining tonnaji 514 ming t dedveyt. Dengiz portlari: flotining tonnaji 514 ming t dedveyt. Dengiz portlari: Karochi va Kosim. Aeroportlari Karochi, Ravalpindi, Karochi va Kosim. Aeroportlari Karochi, Ravalpindi, Lohur sh.larida. Lohur sh.larida. Tashqi savdosiTashqi savdosi  P. chetga guruch, paxta, ip, ip gazlama, gilam, charm, P. chetga guruch, paxta, ip, ip gazlama, gilam, charm, baliq va b. sotadi. Oʻsimlik yogʻi, choy, neft, kimyo baliq va b. sotadi. Oʻsimlik yogʻi, choy, neft, kimyo mahsulotlari, oʻgʻit, umumiy mashinasozlik tovarlari, mahsulotlari, oʻgʻit, umumiy mashinasozlik tovarlari, elektr anjomlari, poʻlat, choʻyan, choy, qurolyarogʻ va elektr anjomlari, poʻlat, choʻyan, choy, qurolyarogʻ va h.k. sotib oladi. Asosan, Sau-diya Arabistoni, Buyuk h.k. sotib oladi. Asosan, Sau-diya Arabistoni, Buyuk Britaniya, Yaponiya, Germaniya, AQSH bilan savdo Britaniya, Yaponiya, Germaniya, AQSH bilan savdo qiladi. Pul birligi — P. rupiyasi.qiladi. Pul birligi — P. rupiyasi.  Sogʻliqni saqlash. Mustaqillik yillarida P. sogʻliqni Sogʻliqni saqlash. Mustaqillik yillarida P. sogʻliqni saklash sohasida maʼlum yutuqlarga erishdi: tibbiyot saklash sohasida maʼlum yutuqlarga erishdi: tibbiyot muassasalari va xodimlari koʻpaydi. Kadrlar tayyorlash muassasalari va xodimlari koʻpaydi. Kadrlar tayyorlash va i.t.lar olib borish tizimi tashkil topdi. 40-y.larning va i.t.lar olib borish tizimi tashkil topdi. 40-y.larning oxirida 1,4 ming vrach boʻlib, hamshiralar yoʻq edi. 90-oxirida 1,4 ming vrach boʻlib, hamshiralar yoʻq edi. 90- y.larning boshida vrachlar soni 55 mingga yaqin, oʻrta y.larning boshida vrachlar soni 55 mingga yaqin, oʻrta malakali tibbiyot xodimlari 40 ming, hamshiralar 20 malakali tibbiyot xodimlari 40 ming, hamshiralar 20 mingga yetdi. Vrachlar va oʻrta malakali tibbiyot mingga yetdi. Vrachlar va oʻrta malakali tibbiyot xodimlari tibbiyot un-tida, 6 kollej va 9 tibbiyot xodimlari tibbiyot un-tida, 6 kollej va 9 tibbiyot muassasasida tayyorlanadi. Sanitariya meʼyorlariga muassasasida tayyorlanadi. Sanitariya meʼyorlariga moye keladigan ichimlik suvning yoʻkligi jiddiy moye keladigan ichimlik suvning yoʻkligi jiddiy muammo. Kanalizatsiyadan 6—7 % aholi foydalanadi.muammo. Kanalizatsiyadan 6—7 % aholi foydalanadi.

O'xshashlar

Afg`oniston
Qishloq xo’jaligi geografiyasi
Osiyo xalqlari geografik va irqiy klassifikatsiyasi
Aholining migratsion harakatlari. Migratsiya ko’rsatkichlari
Dunyo aholisi sonini tadrijiy o’sishi