Mustaqillik yillarida O’zbekistonda mashinasozlik sanoatining rivojlanishi - Geografiya - Slaydlar

Mustaqillik yillarida O’zbekistonda mashinasozlik sanoatining rivojlanishi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1089.5 KB

Ko'chirib olish

11MALAKAVIY BITIRUV ISHI MALAKAVIY BITIRUV ISHI MUNDARIJASIMUNDARIJASI :: KIRISHKIRISH II -BOB. O’ZBEKISTON MASHINASOZLIK SANOATI -BOB. O’ZBEKISTON MASHINASOZLIK SANOATI MUSTAQILLIKNING DASTLABKI YILLARIDAMUSTAQILLIKNING DASTLABKI YILLARIDA II .1. Mashinasozlik sanoatidagi vaziyat.1. Mashinasozlik sanoatidagi vaziyat I.2. Mashinasozlik sanoatini rivojlantirish omillariI.2. Mashinasozlik sanoatini rivojlantirish omillari I.3. Bozor iqtisodiyotiga o’tish sharoitida mashinasozlik sanoatini I.3. Bozor iqtisodiyotiga o’tish sharoitida mashinasozlik sanoatini rivojlantirish muammolari va istiqbollaririvojlantirish muammolari va istiqbollari II-BOB. MASHINASOZLIK SANOATINING RIVOJLANISHIII-BOB. MASHINASOZLIK SANOATINING RIVOJLANISHI II.1. O’zbekistonning yangi zamonaviy avtomobillar ishlab chiqaradigan II.1. O’zbekistonning yangi zamonaviy avtomobillar ishlab chiqaradigan mamlakatga aylanishimamlakatga aylanishi II.2. «O’z DEU avto» qo`II.2. «O’z DEU avto» qo` shma korxonasining shma korxonasining eksport eksport strategiyasistrategiyasi II.3. Qo’shma korxonalar va ularning mashinasozlikni rivojlantirishdagi II.3. Qo’shma korxonalar va ularning mashinasozlikni rivojlantirishdagi o’rni va rolio’rni va roli XULOSAXULOSA FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATIFOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

22Mavzuni dolzarbligiMavzuni dolzarbligi Mustaqil O’zbekiston milliy iqtisodiyotini rivojlantirish, uning barcha sohalardagi xavfsizligi va mustaqilligini ta’minlash, eksport salohiyatini yuksaltirish va jahon hamjamiyatidagi o’rnini yaxshilab borish ko’p jihatdan uning ichki geosiyosiy tuzil-masi – viloyatlar (mintaqalar) salohiyatidan har tomonlama foydalanishga bog’liq. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov hozirgi davrda mamlakatimiz oldida turgan ustivor vazifalar qatorida “Jahon moliyaviy – iqtisodiy inqirozi hali-beri davom etayotgan og’ir bir sharoitda iqtisodiyotimizning yanada barqaror rivojlanishini ta’minlash, uni diversifikasiya va modernizasiya qilish, ishlab chiqarishni texnik qayta jihozlash borasidagi ishlarni izchil davom ettirishimiz zarur”, deb ta’kidlaydi . O’zbekiston mashinasozlik sanoatini rivojlanishi ma’lum bir bos-qichni bosib o’tgan, o’z tarixiga ega bo’lgan sohalardan biri. Sobiq sho’rolar davrida o’lkamizda qishloq xo’jaligi mashina-lari ishlab chiqaradigan «Tashselmash», «O’zbekselmash», Toshkent traktor zavodi, Ekskavator zavodi, «Chirchiqselmash» hamda Andijon va boshqa viloyatlarda turli rusumdagi traktorlar ishlab chiqarilar edi. Biroq, aslida ular tom ma’nodagi ishlab chiqarish quvvatiga va imkoniyatiga ega emas edi. Sobiq Ittifoqning o’nlab shaharlaridan, chekka-chekkalaridagi turdosh korxonalaridan tayyor qismlar olib kelinib, O’zbekistonda yig’ilar edi, xolos. Bu O’zbekiston mashinasozlik industriyasini rivojlantirishga emas, aksincha uning iqtisodiy qaramligini chuqurlashtirishga xizmat qilar edi. Yuqorida ta’kidlanganidek haqiqiy o’zbek mashinasozligi mustaqillik mahsuli bo’lib, u 1993 yilning mart oyida «O’zDEU-avto» nomi bilan ro’yxatdan o’tkazilib, Andijon viloyatining Asaka shahridagi priseplar ishlab chiqarish korxonasi negizida tashkil qilinishi hamda bu muhim inshoot qurilishining boshlanishi bilan O’zbekistonda avtomobilsozlik sanoatiga asos solindi. Bugungi kunda iqtisodiyotimizning lokomotiviga aylangan mashinasozlik va avtomobilsozlik keng rivojlanish yo’lida borishni davom etmoqda. Shu bois bir haqiqatni alohida ta’kidlash joizdir. Jahon mamlakatlari tarixi guvoxdik berayaptiki, dunyodagi eng kuchli mamlakatlargina avtomobil industrasiyasiga ega. Ular asosan, AQSh, G’arbiy Yevropa, Yaponiya, Rossiya va Janubiy Osiyodagi mamlakatlardan iborat 28 tani tashkil etadi. Avtomobil industriyasi bozoriga kirish va undagi kuchli raqobatga bardosh berish o’ta mushkul ish bo’layotganligi uchun ham iqtisodiy va moliyaviy baquvvat mamlakatlar ham bu biznesga kira olmayaptilar. O’zbekiston esa kuchli raqobatchilari bo’lgan avtomobil bozoriga sobiq SSSR tarkibidagi respublikalar orasida birinchi bo’lib kirib bordi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

33Malakaviy bitiruv ishining maqsadi va vazifalari: Mavzuni o’rganishdan asosiy maqsad O’zbekistonda mashinasozlik, qolaversa avtomobilsozlik sanoatini rivojlanish yo’lini bosqichma-bosqich o’rganish maqsadida ko’rsatilgan davrda ichki iqtisodiy ahvolini o’rganish, tahlil qilingan ma’lumotlar asosida tegishli xulosalar chiqarish belgilab olingan. Muammoning ishlab chiqilish darajasi: Tadqiqot manbalar va adabiyotlar asosida obyektivlik, tarixiylik, ilmiylik va zamonaviylik tamoyillariga rioya qilgan holda amalga oshirilgan. Masalani yoritishda O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov asarlaridan, davriy matbuot nashrlaridan foydalanildi. Shuningdek, tadqiqotni amalga oshirishda qiyosiy tahlil, tanqidiy tahlil, mantiqiy va xronologik, semantik va pragmatik tahlil usullaridan foydalanilgan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Tadqiqot mavzusi malakaviy bitiruv ishi sifatida ilk bor ishlanyapti. Ishning yangiligi o’rganilayotgan masalalar doirasida aks etadi. Tadqiqotning obyekti va predmeti: O’zbekiston mustaqilligi davrida sanoat soxasida, xususan mashanasozlik va avtomobilsozlikda bo’lib o’tgan muhim o’zgarishlar, rivojlanish istiqbollari tadqiqot predmeti sifatida belgilab olindi. Ilmiy-amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijasida to’plangan materiallar, adabiyotlar va davriy matbuot materillaridagi ilmiy muomalaga kiritilgan yangi ma’lumotlar sanoatni rivojlanishi, O’zbekistonning yangi tarixini o’rganishga va targ’ib qilishga, milliy g’urur va mafkurani mustahkamlashga xizmat qilishi ko’zda tutilgan. Shuningdek, oliy o’quv yurtlari va o’rta maktablar uchun O’zbekiston Respublikasinig yangi tarixi bo’yicha qo’llanmalar chiqarishda ahamiyatga ega bo’lishi e’tiborga olingan. Bitiruv malakaviy ishning tuzilishi va xajmi. Kirish, ikki bob, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

44MASHINASOZLIK VA AVTOMOBILSOZLIK ISHLAB CHIQARISH SUR’ATLARINING O’SISHI, FOIZ (1990=100 FOIZ) Ko’rsatkichlar 1990 yil 2000 yil 2011 yil Mashinasozlik va avtomobilsozlik sanoati 100 142,2 13 marta Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А. Каримовнинг 2011 йилнинг асосий якунлари ва 2012 йилда Ўзбекистонни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг устувор йўналишларига бағишланган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги “2012 йил Ватанимиз тараққиётини янги босқичга кўтарадиган йил бўлади” мавзусидаги маърузасини ўрганиш бўйича ўқув қўлланма. – Т.: Иқтисодиёт. - 2012. – 15 бет. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

55O’ZBEKISTONDA MASHINASOZLIK VA BOSHQA SANOAT TARMOKLARINING ISHLAB CHIKARISH INDEKSI DINAMIKASI Tarmoklar 2000-2011 yillar Sanoat, jumladan 105,9 107,6 108,3 106,2 109.4 Elektr energayasi 101,1 95,8 101,5 101.8 100,3 Yokilgi 99,7 96,4 102.4 100.6 105.8 Kora metallurgiya 118,7 1 10,6 104.3 109,1 128.5 Rangli metallurgiya 102,5 101,8 105.9 99.0 105.0 Kimyo va neft kimyosi 112,7 104.7 114.2 105,2 104.5 Mashinasozlik 89,5 124,9 108,9 130,8 134 . 5 Kurilish materiallari 104,3 105,9 102.2 104.3 108.2 Yengil sanoat 117,0 112.4 109,0 106. 1 105.2 Ozik-ovk.at 10X.5 109,4 119.2 106.8 104.7 Ўзбекистон иқтисодиёти асослари. / Н.Тухлиев, К.Ҳақбердиев, Ш.Эрматов, Н.Холматов. –Т.,: «O`zbekiston milliy ensiklopediyasi» Давлат илмий нашриёти, 2006. -85-б www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

66O’ZBEKISTON MASHINASOZLIK SANOATIDA MUXIM MAXSULOT TURLARINING USISHI Ulchov Birligi 1990 1991 1995 1998 1999 2000 2005 Avtomobillar ming dona - - - 54,5 58,8 31,3 101 Avtobuslar dona - - - - 176 483 - Kuchlanish trans- formatorlari ming kva 8606,0 6771,0 780,3 283,9 159,0 134,0 - Traktorlar ming dona 23,3 21,1 4,0 2,6 1,5 1,0 2,7 Traktor tirkamalari ming dona 36,0 33,8 1,4 2,2 0,6 0,4 - Traktor kul- tivatorlari ming dona 14,8 12,7 0,4 2,3 1,6 1,2 - Paxta terish mashinalari dona 5287 5800 1121 450 331 356 - Maxsus elektrik kuprik kranlari dona 338 192 14 4 6 12 - Akkumlyatorlar ming dona - - - 15,2 23,9 24,0 - Ўзбекистон иқтисодиёти асослари. / Н.Тухлиев, К.Ҳақбердиев, Ш.Эрматов, Н.Холматов. –Т.,: «O`zbekiston milliy ensiklopediyasi» Давлат илмий нашриёти, 2006. -78-б www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

77O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA 2010-2011 YILLAR MOBAYNIDA AVTOMOBILLARNI TA’MIRLASHGA XIZMAT KO’RSATISH SOHASIDAGI TARKIBIY O’ZGARISHLAR № 2011 yil 2010 yil 11 Xizmat turlari mlrd.s o’ m. O’sish Tarkibi mlrd.s o’ m. O’sish Tarkibi 22 foiz ( foiz ) foiz ( foiz ) 33 Xizmatlar, jami 41083,3 113,2 100,00 32749,8 115,1 100,00 44 Jumladan : 55 Avtomobillarni ta’mirlash xizmatlari 367,8 118,9 0,90 314,2 124,6 0,96 Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А. Каримовнинг 2011 йилнинг асосий якунлари ва 2012 йилда Ўзбекистонни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг устувор йўналишларига бағишланган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги “2012 йил Ватанимиз тараққиётини янги босқичга кўтарадиган йил бўлади” мавзусидаги маърузасини ўрганиш бўйича ўқув қўлланма. – Т.: Иқтисодиёт. - 2012. – 48 бет. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

88O’ZBEKISTONDA SANOAT MAXSULOTI, JUMLADAN, MASHINASOZLIK MAXSULOTI XAJMINING USISHI (% XISOBIDA) 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2005 Jami sanoat - 0,1 2,6 6,5 5,6 6,1 6,4 6,8 7,3 Shu jumladan: mashinasozlik va metall ishlash 15 9 8 8 13 12 10 11 29,7 Ўзбекистон иқтисодиёти асослари. / Н.Тухлиев, К.Ҳақбердиев, Ш.Эрматов, Н.Холматов. –Т.,: «O`zbekiston milliy ensiklopediyasi» Давлат илмий нашриёти, 2006. -79-б www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

99O’ZBEKISTONDA MASHINASOZLIK SANOATINING HUDUDIY TUZILISHINING O’ZGARISHI Viloyatlar 1990 200 7 Qoraqalpog’iston Andijon Buxoro Jizzax Qashqadaryo Navoiy Namangan Samarqand Surxondaryo Toshkent Sirdaryo Farg’ona Xorazm Toshkent shahri 0,06 5,7 0,3 0,1 0,07 0,2 2,2 5,6 0,08 10,1 0,18 3,6 0,23 71,6 0,04 6,5 0,35 0,17 0,1 0,23 2,0 6,0 0,1 10 0,2 3,1 0,3 70,9 www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz 1010

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz 1111

1212ROSSIYA BOZORLARIDA EKSPORT KILUVCHI AVTOMOBILLARNI NARXIGA BOGLIK TALABNING MIKDORI Narxlar toifasi ming doll a rda Sektorning 1999 yilgi tarkibi 1999 kismi % 20 11 kismi%. 6 gacha -Rossiya va Ukrainaning yangi avtomobillari -Eski reeksport kilingan va chet el mashinalari 47 24 6 dan 10gacha -Yangi Rossiya mashinalari -chet elning eski chapdan boshkariluvchi mashinalari -Reeksport mashinalar 33 45 10 dan 15 gacha -Rossiyada yigilgan chet el eksport mashinalar -eski chet el mashinalari 10 23 15dan 25 gacha -Rossiyada yigilgan chet el avtomobillari -yangi va eski chet el mashinalari 8 8 25 dan yu k ori -yangi chet el mashinalari 2 Экономические обозрение / журнал №5(26) 2003 .www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

13131996-2011 YILLARDA «O’Z DEU AVTO» KUSHMA KORXONASI AVTOMOBILLARINI ISHLAB CHIKARISH VA SOTUV SUR’ATLARI O’zbekistonda avtomobillarni ishlab chikarish va sotuvi (dona). 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2009 2011 Ishlab chikar . 36265 65500 70400 83521 60865 49190 45108 48478 72860 sotuv 25520 48500 51480 59675 34250 29314 19007 26926 34933 Shu jumla dan eksport 9832 14400 15500 21550 17698 9946 12418 17002 35659 Koldik 913 2600 3420 2296 8719 9930 13683 4550 2268 www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz 1414

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz 1515

1616«O’Z DEU AVTO» KK OXIRGI MANZILGACHA YETKAZIB BERILGAN MAXSULOTINI SOTUV XAJMI Oxirgi manzil 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 20 10 2011 Moskva 465 744 1890 3500 4225 1400 2222 2133 3890 Sankt- Peterbur 93 124 690 1800 2250 630 813 996 1685 Yekaterinbur g 87 93 220 350 280 1065 1159 1750 3276 Saratov 75 82 124 180 160 620 306 746 1962 Voronej 70 65 155 220 180 0 0 0 0 Ijevsk 62 72 93 124 100 562 594 736 889 www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

1717E`TIBORINGIZ E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMATUCHUN RAHMAT www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Markaziy Osiyо xo’jaligining tarkibiy tuzilishi

O`zbekiston iqtisodiyoti 2

O’zbekiston Respublikasi

Ukraina

Avstraliya va Okeaniya