logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Geografiya
  4. Meksika

Meksika

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

493.0224609375 KB
Ko'chirib olish
M EKSIKA Reja :  Meksika geografik o`rni  2. Davlat tuzumi  3. Boshqaruv shakli  4. Konstitutsiyasi,davlat ramzlari  5. Siyosiy partiyalari  6.Qaysi tashkilotga a`zo  7.O`zbekiston bilan munosabati Meksika  (Mexiko), Meksika Qoʻshma Shtatlari (Estados Unidos Mexicanos) — Shim. Amerikaning jan. qismida joylashgan davlat.  BMT aʼzosi. Maydoni 1958,2 ming km². Aholisi 101,9 mln. kishi (2001). Poytaxti —  Mexiko  shahri. Maʼmuriy jihatdan 31 shtat va 1 poytaxt federal okrugiga boʻlinadi.  Davlat tuzumi  M. — federativ respublika. Meksika Qoʻshma Shtatlarining 1917- yil 5-fev.dagi Siyosiy Kon-stitutsiyasi amal qiladi, unga keyinchalik oʻzgartishlar kiritilgan. Davlat boshligʻi — prezident (2000 yildan Vi-sente Foks Kesada), u umumiy toʻgʻri ovoz berish yoʻli bilan 6 yil muddatga saylanadi. Konstitutsiyaga binoan, prezident qayta saylanishi mumkin emas. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni Milliy kongress (2 palatali parlament), ijroiya hokimiyatni prezident amalga oshiradi.  Davlat Ramzl ari Siyosiy partiyalari, kasaba uyushmalari Institutsion-inqilobiy partiya, 1929 yilda tuzilgan (1938 yilgacha Milliyinqilobiy partiya, 1946 yilgacha M. inqilobiy partiyasi deb atalgan, 1946 yildan hoz nomda); Kardenista milliy yangilanish fronti partiyasi, 1972 yilda asos solingan; M. koʻkatparvar ekologiya partiyasi, 1987 yilda tuzilgan; Demokratik inqilob partiyasi, 1989 yilda tashkil etilgan; Milliy harakat partiyasi, 1939 yilda tuzilgan. Kasaba uyushmalari: Mehnat kongressi, 1966 yilda tuzilgan; M. mehnatkashlari konfederatsiyasi, 1936 yilda asos solingan; M. ishchilari mintaqa konfederatsiyasi, 1918 yilda tashkil etilgan; Ishchi va dehqonlarning inqilobiy konfederatsiyasi, 1952 yilda tuzilgan; M. ishchi va dehqonlarining Xasinto Lopes nomidagi umumiy ittifoqi, 1949 yilda asos solingan; Mehnatkashlarning inqilobiy konfederatsiyasi, 1954 yil tashkil etilgan; Davlat xizmatchilari kasaba uyushmalari federatsiyasi 1938 yil tuzilgan. Qishloq xoʻjaligida iqtisodiy faol aholining 27,8% band, Qishloq xoʻjaligi aholining ehtiyojini asosan taʼminlaydi va mahsulotining bir qismini eksport qiladi. Yerlarning ‘/4 qismiga ekin ekiladi, 3/4 qismi yaylov. Ekin maydonining 5,15 mln. ga sunʼiy sugʻoriladi. Yerlarning koʻp qismi qishloq xoʻjaligi jamoalari — exidoga qarashli. Asosiy tarmoq — dehqonchilik. Eksport uchun paxta, kofe, ichki ehtiyoj uchun shakarqamish, makkajoʻxori, oq joʻxori, bugʻdoy, sholi, loviya, kartoshka, soya ekiladi. Pomidor, yer yongʻoq, ertagi sabzavot, sitrus mevalar, ananas va boshqa bir qancha tropik va subtropik ekinlar eksport ahamiyatiga ega. Koʻp miqdorda yogʻoch tayyorlanadi. Chorvachiligida koramol, ot, choʻchqa, qoʻy va echki boqiladi. Dengizlarda baliq va dengiz jonivorlari ovlanadi.  Maorifi, ilmiy va madaniy-maʼrifiy muassasalari  Boshlangʻich maktabda oʻqish muddati — 6 yil, oʻrta maktabda 5 va 6 yil 6—15 yoshdagi bolalar uchun boshlangʻich taʼlim — bepul. Davlat maktablaridan tashqari, koʻpgina xususiy maktablar ham bor. Mamlakatda 189 ta oliy oʻquv yurti, shu jumladan, 60 ta universitet mavjud. Eng yiriklari,: Mexikodagi M. milliy muxtor unti (1551), Milliy politexnika instituti (1936), Gvadalahara, Moreliya, Puebladagi universitetlar. Ilmiy muassasalari: M. tillar akademiyasi, M. tarix akademiyasi (1940), Milliy tabiiy fanlar akademiyasi (1884), Milliy tarix va geogr. akademiyasi (1925), M. milliy tibbiyot akademiyasi (1864), yadroviy, tibbiybiol. tadqiqot markazlari, Panamerika kimyo instituti, Milliy matematika maktabi. 30 dan ortiq boshqa i.t. muassasalari va 60 dan ziyod ilmiy jamiyat va uyushmalar mavjud. Mamlakatning eng katta kutubxonasi — Mexikodagi Milliy kutubxona (1833), boshqa shahar va universitetlarda ham yirik kutubxonalar bor. Muzeylari: Zamonaviy sanʼat muzeyi (1964), Milliy antropologiya muzeyi (1825), Milliy tarix muzeyi (1825), Sankarlos rangtasvir va haykaltaroshlik galereyasi (1785) va boshqa Meʼmorligi Qad. davrda (16-asrgacha) M. hududida indeyslar madaniyatining qator sohalari ravnaq topgan. Miloddan avvalgi 1ming yillikda meʼmorlik ayniqsa yuksaldi. M. markaziy viloyatlarida, jan.da va Yukatan ya. o.da shaharlar bar-po etildi. Olmeklar mahobatli insho- otlar, qad. madaniyatga ega boʻlgan mayya xalqi zinapoyali ehrom (piramida) shaklidagi ulkan ibodatxonalar (Choluladagi exrom asosining bir tomoni 440 m) va rangbarang naqshlar bilan bezatilgan gumbazli binolar qurishgan.

O'xshashlar

Shimoliy Amerikaning iqlim mintaqalari tabiat zonalari
Yoqilg’i sanoati 2
Atlantika okeaniga umumiy geografik tavsif
Amerika Qo’shma Shtatlari
Dunyo okeanini biologik resurslari