Iqtisodiy geografiyaning g'arb mamlakatlarida rivojlanish - Geografiya - Slaydlar

Iqtisodiy geografiyaning g'arb mamlakatlarida rivojlanish

Yuklangan vaqt:

24.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

475.7255859375 KB

Ko'chirib olish

Iqtisodiy geografiyaning g'arb mamlakatlarida rivojlanish

1. Iqtisodiy geografiyaning g'arb mamlakatlarida rivojlanish; 2. Iqtisodiy geografiya fanining vujudga kelishi; 3. Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishning tabiiy va ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlari: REJA:

Iqtisodiy geografiya, yani iqtisodiy faoliyatning geografik shartlari va ularning o'zaro aloqalari, g'arb mamlakatlarda juda muhim ahamiyatga ega. Bu mamlakatlarda iqtisodiy rivojlanishning ko'p sabablari mavjud, ammo bir nechta asosiy sabablarga e'tibor berish mumkin:

1. Tabiiy resurslar: G'arb mamlakatlarda neft, gaz, mineral resurslar, suv resurslari va boshqa tabiiy boyliklar keng o'rnatilgan. Bu resurslar iqtisodiy faoliyat uchun katta imkoniyatlar yaratadi. 2. Infrastruktura: G'arb mamlakatlarda yuqori darajada rivojlangan transport tarmoqlari, kommunikatsiya vositalari va boshqa infrastrukturalar mavjud. Bu infrastruktura tarmoqlari iqtisodiy faoliyatni yanada rivojlantirishga imkon beradi.

3. Texnologiyalar: G'arb mamlakatlarda texnologiyalar va innovatsiyalar yanada tez rivojlanadi. Bu esa iqtisodiy faoliyatni yangiliklar bilan boyitadi va rivojlanishni tezlashtiradi. 4. Moliyaviy tizim: G'arb mamlakatlarda moliyaviy tizimlar kuchli va ishonchli bo'lib, investitsiyalar uchun qulay sharoitlar yaratilgan. Bu esa iqtisodiy rivojlanishga yo'l ochadi.

5. Bozor tizimi: G'arb mamlakatlarda keng bozorlar, xalqaro savdo munosabatlari va eksport-import tarmoqlari yaxshi rivojlangan. Bu esa iqtisodiy faoliyatni yanada kengaytiradi. Bular bilan birga, g'arb mamlakatlarda oliy sifatli ta'lim tizimi, sanoat sektorining rivojlanishi, innovatsion loyihalar va boshqa muhim faktorlar ham iqtisodiy geografiyaning rivojlanishiga olib keladi.

Geografiya fanining rivojlanishi qadimgi Antik davridam mamlakatlar o‘rtasida hududiy (geografik) mehnat taqsimoti, ya’ni har bir hududning o ‘ziga xos tabiiy sharoiti va resurslari, iqtisodiy geografik o ‘rni, xalqlarning urf- odatlari va an ’anlari asosida m a’lum bir tovarlam i ishlab chiqarish va xizmatlar ko‘rsatishga ixtisoslashishi va ular o ‘rtasida tovar ayirboshlash jarayonining shakllanishi davriga borib taqaladi.

Mamlakatlar o ‘rtasida hududiy m ehnat taqsim otining shakllanishi geografiya fanlari tizim ida dastlab iqtisodiygeografik tadqiqotlam i vujudga kelishiga olib keladi. Qadimgi yunon olimi Strabon o ‘zining o ‘n etti tom lik «Geografiya», deb nom langan asarida, aholining hududiy joylashuvi, m am lakatlar va hududlar o‘rtasidagi tovar ishlab chiqarish va savdosotiq aloqalarini yoritadi.

Har qanday mamlakatning iqtisodiy rivojlanishida va uning ishlab chiqarish kuchlarining joylashishida tabiiy va ijtimoiy - iqtisodiy shart-sharoitlar muhim ahamiyatga ega. Tabiat bevosita va bilvosita jam iyat rivojlanishiga ta ’sir ko‘rsatadi, ayniqsa, uning xo‘jalik yuritish va aholining turm ush tarzida turlicha hududiy tafovutlarda nam oyon bo‘ladi. Tabiatning asosiy unsurlarini tabiiy sharoit va tabiiy resurslar tashkil etadi. Bu tushunchalarning m azm uni ustida qisqacha to‘xtalib o ‘tamiz.

Tabiiy resurs bu tabiatning shunday iqlim entiki, ishlab chiqarish vositalarini va ist’em ol m ahsulotlarini ishlab chiqarishda bevosita ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etadi. Bunga, yoqilgh energetika. metall va nom etall, yer, suv, o ‘simlik, hayvon va hokazo resurslar kiradi. Hududlarning tabiiy-resurs salohiyotini aniqlashda, m intaqalam ing xo‘jalik jihatdan rivojlanishida. uning ixtisoslashuvida va geografik mehnat taqsimoti o'rnida tabiiy resurslarning iqtisodiy geografik jihatdan, uning sifati va miqdorini baholash, aniqlash, iqtisodiy geografik tadqiqotlarda alohida o ‘ringa ega.

Tabiiy resurslarni iqtisodiy geografik jihatdan baholash quyidagi tom onlarini o ‘z ichiga oladi: 1. Tabiiy resurslami m iqdor jihatdan baholash. Bunda tabiiy resurslarning havzadagi hajmi, geologik zaxirasi va havzaning o‘zlashtirish m uddati aniqlanadi. Masalan, netl million tonnada, yog‘och esa kub m etrda o ‘lchanadi.

2. Texnologik baholash. Bunda tabiiy resurslarning sifati, tabiiy resursning foydaliligi, tarkibi va havzaning o‘zlashtirilish qulayligi darajasi baholanadi. Tabiiy resurslarni texnologik baholash natijasida, «o‘zlashtirish yaroqli», «o‘zlashtirilish yaroqliligi cheklangan» va «yaroqsiz» havzalarga guruhlanadi. Texnologik baholash ba’zi paytda ballarda baholanadi, masalan, o‘rm on resurslari 1-5 ballar o ‘rtasida bonetirovka qilinadi. 3. Iqtisodiy baholash. Tabiiy resurslarning iqtisodiy baholanishi deganda, u yoki bu tabiiy resursning bozor iqtisodi sharoitida jahon va ichki bozorlardagi narx-navodan kelib chiqqan holda, uning qiymatini aniqlash tushuniladi.

XULOSA: XX asm ing oxiri. XXI asrning boshida dunyoda qator iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy o‘zgarishlar ro‘y berdi. Bu esa jahon iqtisodiyotiga, aholi geografiyasiga, m intaqalar rivojlanishiga juda katta ta ’sir etdi. Yer shari kartasida ko‘plab mustaqillikka erishgan davlatlar paydo bo‘ldi, internatsionallashuv, globallashuv. integratsiyalashuv jarayonlari kuchaydi. Siyosiy vaziyat, dunyo xo‘jaligi va uning tarkibi, ixtisoslashuvining sifat va m iqdoriy ko‘rsatkichlari o ‘zgarib bordi. Jahon m am lakatlari integratsiyasi kuchayib, yangidan-yangi siyosiy va iqtisodiy ittifoqlar, birlashmalar, bloklar vujudga keldi. K o‘pgina davlatlar iqtisodiyotida yangilanish, modernizatsiyalashuv amalga oshirila boshlandi.

ADABIYOTLAR 1.https://library.tsdi.uz/storage/books/ March2022/5wl4mTzCU0tvD2tzKofD.pdf 2.https://www.ziyouz.com/books/kollej_va_otm_darsliklari/ geografiya/Iqtisodiy%20geografiya%20(E.Nigmanov).pdf https://e-3library.namdu.uz/65%20%D0%98%D0%BA %D1%82%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%B4/Jahon %20mamkakatlari%20iqtisodiy%20va%20ijtimoiy %20geografiyasi.%20Qo'ldasheva%20M.%20Maxmudova %20M.pdf

E`TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

O'xshashlar

Iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning zamonaviy rivojlanishi

Iqtisodiy geografiya fanining rivojlanish tarixi va ichki tuzilishi

Sotsial geografiyaning ob’ekti, predmeti va vazifalari

Tarixiy geografiyaning vazifalari, shakillanishi va taraqqiyoti

Sotsial (ijtimoiy) geografiyaning ob’ekti, predmeti va vazifalari