Farg`ona viloyati toponomikasi - Geografiya - Slaydlar

Farg`ona viloyati toponomikasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

740 KB

Ko'chirib olish

Farg`ona viloyati Farg`ona viloyati toponomikasitoponomikasi

Viloyat Viloyat haqidahaqida Hududi: 6,8 ming kv.km. Hududi: 6,8 ming kv.km. Аholisi: 3 mln. 15 ming. kishiАholisi: 3 mln. 15 ming. kishi Mа’muriy mаrkаzi: Fаrg'onа shаhri.Mа’muriy mаrkаzi: Fаrg'onа shаhri. Tumаnlаri: Bаg'dod, Beshаriq, Buvаydа, Dаng'аrа, Yozyovon, Tumаnlаri: Bаg'dod, Beshаriq, Buvаydа, Dаng'аrа, Yozyovon, Oltiаriq, Qo'shtepa, Rishton, So'x, Toshloq, Uchko'prik, Fаrg'onа, Oltiаriq, Qo'shtepa, Rishton, So'x, Toshloq, Uchko'prik, Fаrg'onа, Furqаt, O'zbekiston, Quvа. Furqаt, O'zbekiston, Quvа. Jug`rofiy joylаshuv: Mаrkаziy Osiyo mаrvаridi deb e’tirof etilgаn Jug`rofiy joylаshuv: Mаrkаziy Osiyo mаrvаridi deb e’tirof etilgаn Fаrg`onа viloyati so`lim Fаrg`onа vodiysining jаnubidа joylаshgаn Fаrg`onа viloyati so`lim Fаrg`onа vodiysining jаnubidа joylаshgаn bo`lib, shimoldа Nаmаngаn viloyati bilаn, shimoli-shаrqdа Аndijon bo`lib, shimoldа Nаmаngаn viloyati bilаn, shimoli-shаrqdа Аndijon viloyati bilаn, jаnubi-shаrq vа jаnubdа Qirg`iziston Respublikаsi viloyati bilаn, jаnubi-shаrq vа jаnubdа Qirg`iziston Respublikаsi bilаn hаmdа g`аrbdа Tojikiston Respublikаsi bilаn chegаrаdosh. bilаn hаmdа g`аrbdа Tojikiston Respublikаsi bilаn chegаrаdosh.

Farg`ona shahri viloyatning ma'muriy, iqtisodiy va Farg`ona shahri viloyatning ma'muriy, iqtisodiy va madaniy markazi. Respublikaning yirik iqtisodiy madaniy markazi. Respublikaning yirik iqtisodiy shaharlaridan biri. Shaharga 1877 yilda asos solingan. shaharlaridan biri. Shaharga 1877 yilda asos solingan. U Farg`ona vodiysining janubiy qismida, Oloy U Farg`ona vodiysining janubiy qismida, Oloy tog`larining etagida, dengiz sathidan 580 m tog`larining etagida, dengiz sathidan 580 m balandlikda joylashgan. balandlikda joylashgan.

Viloyatning mа’muriy mаrkаzi - Fаrg`onа Viloyatning mа’muriy mаrkаzi - Fаrg`onа shаhri O`zbekiston hududidаgi bog`u-shаhri O`zbekiston hududidаgi bog`u- rog`lаrgа burkаngаn eng soya-sаlqin rog`lаrgа burkаngаn eng soya-sаlqin shаhаr hisoblаnаdi. Shаhаrning deyarli shаhаr hisoblаnаdi. Shаhаrning deyarli bаrchа ko`chаlаri, bog` vа xiyobonlаridа bаrchа ko`chаlаri, bog` vа xiyobonlаridа chinor, terаk, emаn, qаyin vа boshqа chinor, terаk, emаn, qаyin vа boshqа dаrаxtlаr ko`kkа bo`y cho`zgаn. Yashil dаrаxtlаr ko`kkа bo`y cho`zgаn. Yashil chinor Fаrg`onаning rаmzi etib chinor Fаrg`onаning rаmzi etib tаnlаngаnligi hаm bejiz emаs. tаnlаngаnligi hаm bejiz emаs. Viloyatning Mаrg`ilon, Qo`qon vа Viloyatning Mаrg`ilon, Qo`qon vа Rishton kаbi ko`xnа shаhаrlаri dovrug`i Rishton kаbi ko`xnа shаhаrlаri dovrug`i bаlаnd. Rishtonning аn’аnаviy moviy bаlаnd. Rishtonning аn’аnаviy moviy sopol idishlаri mаmlаkаt sаrhаdlаridаn sopol idishlаri mаmlаkаt sаrhаdlаridаn аnchаginа olislаrdа hаm yaxshi mа’lum. аnchаginа olislаrdа hаm yaxshi mа’lum.

Garchi hozirgi Farg`ona nisbatan yosh shahar bo`lsa-da Garchi hozirgi Farg`ona nisbatan yosh shahar bo`lsa-da uning markazida qadimgi manzilgohlar mavjud edi. Buni uning markazida qadimgi manzilgohlar mavjud edi. Buni arxeologlar tomonidan topilgan asori atiqalar ham arxeologlar tomonidan topilgan asori atiqalar ham tasdiqlaydi. Eng qiziqarli arxeologik yodgorliklardan biri tasdiqlaydi. Eng qiziqarli arxeologik yodgorliklardan biri bu - Simtepa yodgorligi bo`lib, shu yerda qachonlardir bu - Simtepa yodgorligi bo`lib, shu yerda qachonlardir shahar tipidagi manzilgoh faoliyat ko`rsatgan. Mazkur shahar tipidagi manzilgoh faoliyat ko`rsatgan. Mazkur manzilgoh viloyat muzeyining ilmiy xodimlari - manzilgoh viloyat muzeyining ilmiy xodimlari - arxeologlar N. Gorbunova va B. Gamburg tomonidan arxeologlar N. Gorbunova va B. Gamburg tomonidan 1957 - 1958 yillar davomida batafsil o`rganib chiqildi. 1957 - 1958 yillar davomida batafsil o`rganib chiqildi. Qazishmalar shuni ko`rsatadiki, hozirgi Farg`ona shahri Qazishmalar shuni ko`rsatadiki, hozirgi Farg`ona shahri o`rnida eramizdan avvalgi birinchi ming yillikning o`rnida eramizdan avvalgi birinchi ming yillikning oxirlaridayok qarorgoh mavjud bo`lib, unda o`rta oxirlaridayok qarorgoh mavjud bo`lib, unda o`rta asrlarning X-XII asriga qadar odamlar turmush asrlarning X-XII asriga qadar odamlar turmush kechirgan. Arxeologik topilmalarning guvohlik berishicha, kechirgan. Arxeologik topilmalarning guvohlik berishicha, Simtepa yodgorligi o`rnida hunarmandchilik nihoyatda Simtepa yodgorligi o`rnida hunarmandchilik nihoyatda taraqqiy etgan edi. taraqqiy etgan edi.

YY angi shaharning qurilish tarixi XIX asrning angi shaharning qurilish tarixi XIX asrning so`nggi choragida Rossiya imperiyasining so`nggi choragida Rossiya imperiyasining Qo`qon xonligi chegarasiga kirib kelishi bilan Qo`qon xonligi chegarasiga kirib kelishi bilan bog`liq. Bu davrda Rossiya Qo`qon xonligining bog`liq. Bu davrda Rossiya Qo`qon xonligining ko`p joylarini bosib oladi. Imperator Aleksandr II ko`p joylarini bosib oladi. Imperator Aleksandr II ning 1876 yil farmoniga ko`ra, Qo`qon xonligi ning 1876 yil farmoniga ko`ra, Qo`qon xonligi hududida Farg`ona viloyat g`arbiy gubernatorlik hududida Farg`ona viloyat g`arbiy gubernatorlik tashkil qilindi. Oradan bir yil o`tib viloyatning tashkil qilindi. Oradan bir yil o`tib viloyatning gerbi tasdiqlandi. Uning birinchi gubernatori etib gerbi tasdiqlandi. Uning birinchi gubernatori etib polkovnik M. Skobelev tayinlanadi. U davrda polkovnik M. Skobelev tayinlanadi. U davrda Farg`ona viloyati hududiga sobiq Qo`qon Farg`ona viloyati hududiga sobiq Qo`qon xonligiga qarashli yerlar kirar edi. xonligiga qarashli yerlar kirar edi.

Dastlabki vaqtlarda viloyat markazi Qo`qon shahri Dastlabki vaqtlarda viloyat markazi Qo`qon shahri hisoblangan bo`lsada, iqlimning tez - tez o`zgarib turishi, hisoblangan bo`lsada, iqlimning tez - tez o`zgarib turishi, shaharni mahalliy aholi yashaydigan punktlarga yaqin shaharni mahalliy aholi yashaydigan punktlarga yaqin ekanligi va boshqa bir qancha omillari yangi ma'muriy ekanligi va boshqa bir qancha omillari yangi ma'muriy shahar qurishni taqozo etardi. General gubernatorning shahar qurishni taqozo etardi. General gubernatorning farmoyishiga binoan shaharni qurish joyi va uning farmoyishiga binoan shaharni qurish joyi va uning loyxasini tanlash uchun maxsus komissiya tuzildi. loyxasini tanlash uchun maxsus komissiya tuzildi. Komissiya bir muncha muxokamadan so`ng, axolisi Komissiya bir muncha muxokamadan so`ng, axolisi uncha qalin bo`lmagan, nisbatan iqlimi yumshoq, yeri uncha qalin bo`lmagan, nisbatan iqlimi yumshoq, yeri uncha xosildor bo`lmagan eski Marg`ilonning janubidagi uncha xosildor bo`lmagan eski Marg`ilonning janubidagi qishloqlar o`rnini shahar qilishga loyiq deb topdi. Bu joy qishloqlar o`rnini shahar qilishga loyiq deb topdi. Bu joy o`zining iqlimi va suvi bilan yaxshi taminlanganligi bilan o`zining iqlimi va suvi bilan yaxshi taminlanganligi bilan ajralib turardi. Marg`ilon shahridan 10-12 chaqirim ajralib turardi. Marg`ilon shahridan 10-12 chaqirim janubda joylashgan mazkur joy Sim, Yormozor va janubda joylashgan mazkur joy Sim, Yormozor va Chilimgar qishloqlari aholisiga tegishli edi. Bu Chilimgar qishloqlari aholisiga tegishli edi. Bu qishloqlarning aholisiga hozirgi Yormazor, Oqariq, qishloqlarning aholisiga hozirgi Yormazor, Oqariq, Beshbola va Cheksho`ra kabi qishloqlardan yer ajratib Beshbola va Cheksho`ra kabi qishloqlardan yer ajratib berildi. Ularning uylari esa yangi hukumat tomonidan berildi. Ularning uylari esa yangi hukumat tomonidan sotib olindi. sotib olindi.

Shahar asosan Marg`ilonsoyning chap tomonida Shahar asosan Marg`ilonsoyning chap tomonida qurilgan, o`ng tomondan esa, bozor va soldatlar qurilgan, o`ng tomondan esa, bozor va soldatlar mashqi uchun joy qoldirilgan. Shaharning mashqi uchun joy qoldirilgan. Shaharning ko`rinishi to`g`ri to`rt burchakli bo`lib, uning uzun ko`rinishi to`g`ri to`rt burchakli bo`lib, uning uzun qismi 4 vyorst (6 chaqirim) ni, kalta qismi 2 qismi 4 vyorst (6 chaqirim) ni, kalta qismi 2 vyorstni tashkil etgan. Yangi Marg`ilon shahri vyorstni tashkil etgan. Yangi Marg`ilon shahri radikal - konsentrik loyiha bo`yicha qurilgan edi. radikal - konsentrik loyiha bo`yicha qurilgan edi. Shaharning urg`u berilgan qismi uning 5 Shaharning urg`u berilgan qismi uning 5 burchakli qo`rg`onidir (hozirgi viloyat hokimligi burchakli qo`rg`onidir (hozirgi viloyat hokimligi orqasida). U har tomonlama katta maydon bilan orqasida). U har tomonlama katta maydon bilan o`ralgan bo`lib, bu yerda harbiylar mashqi o`ralgan bo`lib, bu yerda harbiylar mashqi o`tkazilib turilgan. Qo`rg`ondan radius tartibda o`tkazilib turilgan. Qo`rg`ondan radius tartibda keng va ravon ko`chalar tarqalgan. Bu keng va ravon ko`chalar tarqalgan. Bu arbiylarning favqulodda vaziyatlarda erkin arbiylarning favqulodda vaziyatlarda erkin harakat qilishini ta'minlagan. harakat qilishini ta'minlagan.

Ko`chalarning ikki tomoni bo`ylab ariqlar o`tkazilgan. Ko`chalarning ikki tomoni bo`ylab ariqlar o`tkazilgan. Ularning qirg`oqlariga esa turli daraxtlar ekilgan. Ularning qirg`oqlariga esa turli daraxtlar ekilgan. Umuman olganda shaharni ko`klamzorlashtirishiga katta Umuman olganda shaharni ko`klamzorlashtirishiga katta ahamiyat qaratilgan. Hatto har bir xonadon hovlisiga ahamiyat qaratilgan. Hatto har bir xonadon hovlisiga manzarali daraxtlar ekish majburiy qilib qo`yilgandi. manzarali daraxtlar ekish majburiy qilib qo`yilgandi. Ko`klamzorlashtirish shahar qurilishi bilan bir vaqtda olib Ko`klamzorlashtirish shahar qurilishi bilan bir vaqtda olib borilgan. Birgina 1877 yilning o`zidayoq 10 mingdan borilgan. Birgina 1877 yilning o`zidayoq 10 mingdan ziyod ko`chatlar o`tkazilgan edi. Marg`ilonsoy qirg`oqlari ziyod ko`chatlar o`tkazilgan edi. Marg`ilonsoy qirg`oqlari bo`ylab ko`chat etishtirish maydonchalari hosil qilindi va bo`ylab ko`chat etishtirish maydonchalari hosil qilindi va bu yerda mahalliy daraxt ko`chatlaridan tashqari Osiyo, bu yerda mahalliy daraxt ko`chatlaridan tashqari Osiyo, Lotin Amerikasi va Yevropaning eng yaxshi daraxtlari Lotin Amerikasi va Yevropaning eng yaxshi daraxtlari olib kelib ko`paytirildi. Aylantu, akasiya, gledichiya, olib kelib ko`paytirildi. Aylantu, akasiya, gledichiya, makleriya, yasin, klyon va boshqalar bunga misol bo`la makleriya, yasin, klyon va boshqalar bunga misol bo`la oladi. oladi.

Ko`chalarning ikki tomoni bo`ylab ariqlar Ko`chalarning ikki tomoni bo`ylab ariqlar o`tkazilgan. Ularning qirg`oqlariga esa turli o`tkazilgan. Ularning qirg`oqlariga esa turli daraxtlar ekilgan. Umuman olganda shaharni daraxtlar ekilgan. Umuman olganda shaharni ko`klamzorlashtirishiga katta ahamiyat ko`klamzorlashtirishiga katta ahamiyat qaratilgan. Hatto har bir xonadon hovlisiga qaratilgan. Hatto har bir xonadon hovlisiga manzarali daraxtlar ekish majburiy qilib manzarali daraxtlar ekish majburiy qilib qo`yilgandi. Ko`klamzorlashtirish shahar qurilishi qo`yilgandi. Ko`klamzorlashtirish shahar qurilishi bilan bir vaqtda olib borilgan. Birgina 1877 bilan bir vaqtda olib borilgan. Birgina 1877 yilning o`zidayoq 10 mingdan ziyod ko`chatlar yilning o`zidayoq 10 mingdan ziyod ko`chatlar o`tkazilgan edi. Marg`ilonsoy qirg`oqlari bo`ylab o`tkazilgan edi. Marg`ilonsoy qirg`oqlari bo`ylab ko`chat etishtirish maydonchalari hosil qilindi va ko`chat etishtirish maydonchalari hosil qilindi va bu yerda mahalliy daraxt ko`chatlaridan tashqari bu yerda mahalliy daraxt ko`chatlaridan tashqari Osiyo, Lotin Amerikasi va Yevropaning eng Osiyo, Lotin Amerikasi va Yevropaning eng yaxshi daraxtlari olib kelib ko`paytirildi. Aylantu, yaxshi daraxtlari olib kelib ko`paytirildi. Aylantu, akasiya, gledichiya, makleriya, yasin, klyon va akasiya, gledichiya, makleriya, yasin, klyon va boshqalar bunga misol bo`la oladi. boshqalar bunga misol bo`la oladi.

Uylar bir - biridan uzoq masofalarda qurilgan Uylar bir - biridan uzoq masofalarda qurilgan bo`lib, ular asosan bir qavatli va xom g`ishtdan bo`lib, ular asosan bir qavatli va xom g`ishtdan barpo etilgan edi. Binolar asosan oq rang bilan barpo etilgan edi. Binolar asosan oq rang bilan bo`yyalgan bo`lib, pishiq g`ishtli binolarni gisht bo`yyalgan bo`lib, pishiq g`ishtli binolarni gisht rangida saqlab qolishga harakat qilingan. O`sha rangida saqlab qolishga harakat qilingan. O`sha davr rus me'morchilik usuli boshqa ranglarni davr rus me'morchilik usuli boshqa ranglarni juda kam qo`llagan. Farg`onada esa deyali juda kam qo`llagan. Farg`onada esa deyali qo`llanilmagan. Har bir uyning ko`klamzor bog`i qo`llanilmagan. Har bir uyning ko`klamzor bog`i mavjud edi. Shuning uchun shahar juda keng va mavjud edi. Shuning uchun shahar juda keng va hushmanzara edi. Shahardagi eng katta binolar hushmanzara edi. Shahardagi eng katta binolar bu - gubernator uyi va ofiserlar yig`ini binolari bu - gubernator uyi va ofiserlar yig`ini binolari bo`lib, har ikkisi pishiq g`ishtlardan qurilgan. bo`lib, har ikkisi pishiq g`ishtlardan qurilgan.

Ayniqsa, katta bozor yonidagi Mir Ayyub Ayniqsa, katta bozor yonidagi Mir Ayyub masjidi hamda Yormazordagi Jome' masjidi hamda Yormazordagi Jome' masjid juda mashhur bo`lgan. Aziz masjid juda mashhur bo`lgan. Aziz avliyolarning maqbaralari ham saqlab avliyolarning maqbaralari ham saqlab qolingan. Terak mozor va Markaziy bog` qolingan. Terak mozor va Markaziy bog` ichidagi maqbara bunga misoldir. ichidagi maqbara bunga misoldir.

Bugungi kunga kelib, Farg`ona ko`chalari to`?ri Bugungi kunga kelib, Farg`ona ko`chalari to`?ri va keng bo`lib, barcha ko`chalarga chinor va keng bo`lib, barcha ko`chalarga chinor daraxtlari soya tashlab turadi. Shu bois Farg`ona daraxtlari soya tashlab turadi. Shu bois Farg`ona Markaziy Osiyodagi eng salqin, Markaziy Osiyodagi eng salqin, ko`klamzorlashtirilgan va go`zal shahardir. ko`klamzorlashtirilgan va go`zal shahardir. Shaharning barcha ko`chalari uning janubida Shaharning barcha ko`chalari uning janubida hozirgi hokimiyat binosi oldida birlashadi. Shahar hozirgi hokimiyat binosi oldida birlashadi. Shahar aholisi ruslar, o`zbeklar, tojik, yahudiy, koreys, aholisi ruslar, o`zbeklar, tojik, yahudiy, koreys, ukrain va boshqa millat vakillaridan iborat. ukrain va boshqa millat vakillaridan iborat. Bozorlari to`kin - sochin. Xalqi ochiq ko`ngil, Bozorlari to`kin - sochin. Xalqi ochiq ko`ngil, soddadil mehnatkash va mehmondo`stdir. soddadil mehnatkash va mehmondo`stdir. Shaharning o`rtasidan o`z suvini Oloy Shaharning o`rtasidan o`z suvini Oloy tog`laridan oluvchi Marg`ilonsoy oqib o`tadi. tog`laridan oluvchi Marg`ilonsoy oqib o`tadi.

O'xshashlar

Namangan

Samarqand viloyati

Sirdaryo viloyati

Jizzax viloyati o’lkashunosligi

Navoiy viloyati muzeylari