KXK larda “Elektromagnit tebranishlar”bobida axborot texnalogiyasi asosida dars tashkil qilish - Fizika - Slaydlar

KXK larda “Elektromagnit tebranishlar”bobida axborot texnalogiyasi asosida dars tashkil qilish

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

326.5048828125 KB

Ko'chirib olish

KXK larda “Elektromagnit tebranishlar”bobida axborot texnalogiyasi asosida dars tashkil qilish

MUNDARIJA  Kirish  I bob . KXK larda fizika o`qitishdagi meyoriy hujjatlarning maqsad va vazifalari  1.1 KXK larda fizika fanini o`qitishda ta`lim samaradorligini oshirishda axborot tehnalogiyalardan foydalanish.  1.2 Fizika ta`limida maxsus kampyuter dasturlari va ulardan foydalanish  II bob KXKlarda “Elektromagnit tebranishlar” bobida axborot tehnalogiyasi asosida dars tashkil qilish.  2.1 Tebranish konturi konturdagi erkin elektromagnit tebranishlar va energiya aylanishlari. So`nuvchi elektromagnit tebranishlar mavzusida axborot tehnalogiyalaridan foydalanib dars tashkil qilish.  2.2. Tebranish konturidagi elektromagnit tebranishlarni tafsiflavchi tenglama va uning yechimi mavzusida axborot tehnalogiyalaridan foydalanib dars tashkil qilish.  III Xulosa.  IV Foydalangan adabiyotlar  V Internet malumotlari. 

2012-YIL 19-YANVARDA O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI VAZIRLAR MAHKAMASINING 2011-YILNING ASOSIY YAKUNLARI VA 2012-YILDA O’ZBEKISTONNI IJTIMOIY IQTISODIY RIVOJLANTIRISHNING USTUVOR VAZIFALARIGA BAG’ISHLANGAN MAJLISIDA PREZIDENTIMIZ ISLOM KARIMOV “2012-YIL VATANIMIZ TARAQQIYOTINI YANGI BOSQICHGA KO’TARADIGAN YIL BO’LADI” MAVZUSIDAGI MA’RUZASIDA TA’LIM SOXASINI RIVOJLANTIRISH BO’YICHA AMALGA OSHIRILGAN ISHLAR HAQIDA ALOHIDA TO’XTALDI. O’TGAN YILLAR MOBOYNIDA YURTIMIZDA UMUMIY O’RTA TA’LIMDAN BOSHLAB O’RTA MAXSUS, KASB -HUNAR VA OLIY TA’LIMGACHA BO’LGAN BO’G’LARDA CHUQUR BILIM VA PUXTA KASB-HUNAR TAYYORGARLIGIGA EGA BO’LGAN YOSH AVLODNI TARBIYALASH JARAYONINI O’Z ICHIGA OLGAN YAXLIT UZLUKSIZ TA’LIM TIZIMINI SHAKLLANTIRISH ISHLARI IZCHIL DAVOM ETTIRILDI. PREZIDENTIMIZ ISLOM KARIMOV O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI KONSTITUTSIYASINING 20 YILLIGIGA BAG`ISHLANGAN TANTANALI MAROSIMDAGI MARUZASIDA YANGI 2013 YILNI MAMLAKATIMIZDA “OBOD TURMUSH YILI”DEB TAKLIF ETDI.

BMINING MAQSADI KHKLARIDA ’’ELEKTROMAGNIT TEBRANISHLAR BOBINI O’QITISHDA AXBOROT TEXNALOGIYALARDAN FOYDALANISH METODIKASINI ISHLAB CHIQISH. AXBOROT TEXNALOGIYALARIDAN FOYDALANGAN XOLDA DARSLARNI TASHKIL ETISH BO’YICHA USLUBIY TAVSIYALAR BERISH. BMINING DOLZARBLIGI AXBOROT TEXNALOGIYALARIDAN FOYDALANIB FIZIKA FANINI O’QITISHDA INTENSIV KIRIB KELISHI MUNOSABATI BILAN BITIRUV MALAKAVIY ISH ZAMONAVIY HISOBLANADI.KO’PGINA MASALALAR YECHIMINI KUTIB TURIBDI.U UCHUN KATTA KO’NIKMA VA MAKAKAGA EGA BO’LGAN MUTAXASISLARNI TALAB QILMOQDA.BMI SHUNING UCHUN DOLZARB MASALALARDAN HISOBLANADI.

 1.1 . KXK larda fizika fanini o`qitishda ta`lim samaradorligini oshirishda axborot tehnalogiyalardan foydalanish  Bugungi zamonaviy pedagogika fani ta`lim sifat va samaradorlikka yangi pedagogik texnalogiya, axborot texnalogiyalari, kampyuter vositalarni qo`llash lozmligini ko`rsatmoqda.Jahon standart talablariga javob beradigan mutahasislarni tayorlashga zamin yaratmoqda. Uzluksiz ta’lim tizimining asosiy bo’g’inlaridan biri bo’lgan o’rta maxsus kasb xunar kollejlarida fizika fanini o’qitishda kampyuter dan foydalanishni toqazo etadi.  Elektromagnit tebranishlar kontirida zaryad va maydon o’zgarishi jarayonini ko’rish mumkin.Mavzuni o’rganishda bir paragina vaqt ajratilga.Shu vaqt ichida talabalarga mavzu bo’yicha qanday qilib puxta bilib berish mumkin kabi o’qituvchini qiynaydigan muammoli savollar ham mavjud.Maqsadimiz ana shu yani fizika- astranomiya fanlarini integratsiyalashgan dars sifatida o’kazishini tavsiya etishdir. 

 O’qitishning bunday usullari o’qitish samaradorligini oshirishda fizik jarayonlarni kampyuter texnalogiyalaridan foydalanib o’tish hozirgi kunning muxim vazifalaridan biridir.Bunda masalaning qo’yilishi o’rganilayotgan jarayonning tanlash yani qurish uni yechish uslubini tanlash va ushbu jarayonni axborot texnalogiyalari yordamida o’rganish o’quv materialini tez va oson o‘zlashtirish imkonini beradi.  Darslarni didaktik materiallar bilan ko’rgazmali xarakat va jarayon bilan o’tish dars samaradorligini nixoyatda oshiradi.Fizik jarayonlarni animatsiya yani xarakat xolatini ko’rsatish uning moxiyatini to’laqonli ochib beradi  O’zbekistonda ta’lim samaradorligini oshirishda o’qitishning ilg’or yangi pedagogik texnalogiyalarini o’quv jarayoniga joriy etish muxim axamiyat kasb etadi. Bu borada xalq ta’limi vazirligining 2006-2007 o’quv yilini axborot texnalogiyalaridan foydalanishda kadrlar saloxiyatini oshirish yili deb elon qilinishi amaldagi ishlarni yanada takomillashtirishni taqazo etadi.

 1.2.Fizika ta`limida mahsus kampyuter dasturlari va ulardan foydalanish. Macromedia Flash dаsturidа аnimаtsiyalаr yarаtish Ta’limda fizik jarayonlarni аnimаtsiya qilishdа Macromedia Flash eng yaхshi dаsturiy vоsitаlаrdаn biridir. Flash tехnоlоgiya yoki uni bоshqаchа nоmi - mulоqоtli fаоl vеbаnimаtsiyalаr dеb hаm аtаshаdi. Bu dаsturiy vоsitа Macromedia kоmpаniyasi tоmоnidаn yarаtilgаn bo’lib, u mа’lumоtlаrni multimеdiа ko’rinishidа tаqdim etа оlаdigаn judа muhim tехnоlоgik jаrаyonlаrni o’z ichigа оlgаn dаsturiy vоsitаdir. Flash dаsturiy vоsitаsining аsоsiy uskunаviy vоsitаsi sifаtidа vеktоrli grаfikа qo’llаnilib, uning аsоsidа (yordаmidа) multimеdiаning hаmmа elеmеntlаrini, ya’ni оvоz, хаrаkаt, оb’еktlаr bilаn mulоqоtni аmаlgа оshirаdigаn imkоniyatlаri mаvjud. Flash tехnоlоgiyadа yarаtilаdigаn dаsturlаrning o’lchаmi minimаl dаrаjаdа bo’lib, ulаr kоmp’yutеr ekrаnining o’lchаmigа bоg’liq emаs, bu esа intеrnеt-lоyihа yarаtish uchun аsоsiy tаlаblаrdаn biridir.

YAQINDА PАYDО BO’LGАN FLASH TЕХNОLОGIYA VЕBDIZАYNЕRLАR ОRАSIDА KЕNG TАRQАLА BОSHLАDI. BUNING АSОSIY SАBАBLАRIDАN BIRI FLASH TЕХNОLОGIYA WEB-SАYTLАRGА ОVОZ VА GRАFIKА ELЕMЕTLАRIDАN FОYDАLАNISH IMKОNIYATINI YARАTIB, ULАRNING DINАMIK KO’RINISH ОLISHIGА IMKОN YARАTISHIDIR. SHU SАBАBLI FLASH TАХRIRLАGICHINING USKUNАVIY VОSITАSITАLАRI VА ULАRNING VАZIFАLАRIGА BАTАFSIL TO’ХTАLАMIZ. MACROMEDIA FLASH TАHRIRLАGICHINING АSОSIY USKUNАVIY VОSITАLАRI. MACROMEDIA FLASH DАSTURIY VОSITАSINING BIR QАTОR USKUNАVIY VОSITАLАRI MАVJUD. FILM YARАTISHDА UNI MОNITОRDА KO’RISH UCHUN EKRАN 800Х600 BO’LGАN MОNITОRDА 550Х400 O’LCHАMLI ISHCHI SOHА TАVSIYA ETILАDI. MACROMEDIA FLASH PАKЕTINING АSОSIY ELЕMЕNTLАRINI QАRАSHDАN ОLDIN BIRINCHI SHАBLОNNI YARАTISH KЕRАK. BЕRILGАNLАRDАN KЕLIB CHIQQАN HОLDА ISHCHI SОHАNI YARАTISHGА KIRISHАMIZ. FLASH DАSTURIY VОSITАSINI ISHGА TUSHIRАMIZ VА EKRАNDА QUYIDАGI SHАBLОNNI KO’RАMIZ .

II BOB KXKLARDA “ELEKTROMAGNIT TEBRANISHLAR” BOBIDA AXBOROT TEHNALOGIYASI ASOSIDA DARS TASHKIL QILISH.  2.1” Tebranish konturi, konturdagi erkin elektromagnit tebranishlar va energiyaning aylanishlari. So’nuvchi elektromagnit tebranish”mavzusini axborot texnalogiyasidan foydalanib dars tashkil qilish .  Dars ishlanmasi  1-dars  Dars mavzusi “Tebranish konturi, konturdagi erkin elektromagnit tebranishlar va energiyaning aylanishlari. So’nuvchi elektromagnit tebranish “  Dars vaqti: 80 minut

DARSNING BLOK CHIZMASI

 Darsning usuli : Ma’ruza suhbat  Darsning maqsadi  Ta’limiy maqsadi: Talabalarga yangi mavzuni animatsiya va slaytlar yordamida to’liq tushuntirib berish  Tarbiyaviy maqsadi: Talabalarni barkamol avlod ruhida tarbiyalash. Dars davomida taabalarga axloqiy ma’naviy elementlarini singdirish  Rivojlantiruvchi maqsadi : Talabalarga yangi bilim berish  Dars materiallari va jihozlari  AL va KHK lari uchun fizika kitobi (1-qism )  Doska, bor.  Darsga tegishli bo’lgan plakatlar (2),tarqatma materiallar (10),namoyishi (1).  Kompyuter, proyektor, kodoskop, elektron darslik,slaydlar (1).

ASOIY TUSHUNCHA VA ATAMALAR  Erkin elektromagnit tebranishlar, elektromagnit tebranishlar tenglamasi, tebranish konturidagi kuchlanish va tok, tebranish konturida energiyaning aylanishi, so’nuvchi elektromagnit tenglamasi.  II. O’tgan mavzuni mustahkamlash  Induktivlik nima?  O’tkazgich atrofidagi magnit maydonning oqimi nimaga teng?  O’zinduksiya deb qanday hodisaga aytiladi?  O’zinduksiya EYuK iqanday vujudga keladi?  O’zinduksiya EYuK nimaga teng?  Transformator nima uchun kerak?  Transformator deb qanday qurulmaga aytiladi?  Transformatorning ishlash prinsipi nimaga asoslangan?  Tokli o’tkazgichning magnit maydon energiyasi nimaga teng?  Kuchaytiruvchi transformator qanday maqsadda ishlatiladi?

III. YANGI MAVZU BAYONI  Reja  Erkin elektromagnit tebranishlar.  Tebranish konturida energiyaning aylanishi.  So’nuvchi elektromagnit tebranish tenglamasi.  So’nuvchi elektromagnit tebranishlar zarakteristikasi.  So’nishni harakterlovchi kattaliklar.  Erkin elektromagnit tebranishlar. Elektromagnit tebranishlar deb zarralarning, toklarning, elektr va magnit maydon kuchlanganliklarining davriy ravishda bir-biriga bog’liq ravishda o’zgarishiga aytiladi.  Erkin elektromagnit tebranishlar deb dastlab to’plangan energiya hisobiga tashqi ta’sirsiz ro’y beradigan tebranishga aytiladi.

TEBRANISH KONTURIDA ENERGIYANING AYLANISHI. KONDENSATOR ZARYADANGANDA UNING QOPLAMALARI ORASIDA energiyali elektr maydon hosil bo’ladi. C Q CU W e 2 2 2 2  

 Kondensator indiktiv g’altak orqali zaryadlanganda esa  Enrgiyali magnit maydon hosil bo’ladi. Idial konturda elektr maydonning maksimal enrgiyasi magnit maydonning maksimal energiyasiga teng bo’ladi va bu energiyalar bir-biriga aylanib turadi. (1-rasm) Manashu yerda energiya aylanib turishi proektor yordamida ekranda ko`rsatiladi. 2 2 LI W M  2 2 2 0 2 0 LI CU 

 Kondensator energiyasi quyidagoi qonunga muofiq o’zgaradi:  Agar ligini e’tiborga olsak, elektr maydon energiyasi uchun  Ifodani hosil qilamiz . ) ( sin 2 ) ( sin 2 0 0 2 2 0 0 0 2 2 0         t C Q t CU W e LC 1 2   ) ( sin 2 0 0 2 2 0 2 0     t LQ W W e

 Shuningdek indiktiv g’altakdagi magnit maydon energiyasi   Bu yerda ligi hisobga olingan.  Elektromagnit maydonning to’la energiyasini topish uchun (5) va (6) ifodalarni qo’shamiz:  Natijadan ko’rinib turibdiki, to’la energiya o’zgarmas kattalik va saqlanadi, ya’ni elektromagnit tebranishlar so’nmasdir.  ) ( cos 2 ) ( cos 2 0 0 2 2 0 2 0 0 0 2 2 0          t LQ t LI W M 0 0 0  Q I  2 0 2 0 2 1 LQ W W W M e    

 So’nuvchi elektromagnit tebranishlar tenglamasi. Umuman olganda, real tebranish konturlari aktiv qarshilikka xam ega bo’lib, kontuda to’plangan energiyaning bir qismi issiqlik ajralishiga ham sarf bo’ladi.(2-rasm)  Natijada tebranish amplitudasi sekin kamayadi va konturdagi tebranish so’nadi. Real tebranish konturi uchun Om qonunining ko’rinishi quyidagicha bo’ladi.  Agar ekanligini e’tiborga olsak va so’nish koeffitsenti tushunchasini kiritsak, yoki , C Q IR dt dI L    0    C Q IR dt dI L , dt dQ I  LC 1 2 0  

 tenglama quyidagi ko’rinishjni oladi:  Bu so’nuvchi elektromagnit tebranishlar tenglamasidir L R 2   0 2 2 0 2 2    Q dt dQ dt Q d  

SO’NUVCHI ELEKTROMAGNIT TEBRANISHLAR XARAKTERISTIKASI. (10) TENGLAMANI YECHIMI QUYIDAGI KO’RINISHGA EGA:  Bu tenglamada — so’nish koeffitsenti. Chastota sa quyidagicha aniqlanadi:  Shunday qilib, so’nuvchi tebranishlar amplitudasi eksponensial qonun bo’yicha o’zgaradi:  Bu yerda — t vaqtdagi tebranish amplitudasi,  — t =0 vaqtdagi boshlang’ich tebranish amplitudasi. ) sin( 0 0       t e Q Q t   2 2 2 2 0 4 1 L R LC        t t e Q Q   0 t Q 0 Q

SO’NISHNI XARAKTERLOVCHI KATTALIKLAR.  Zaryad miqdori o’zgarishining vaqtga bog’liqigi (11) asosida uzluksiz amplitudasining o’zgarishi esa (13) asosida punktrik chiziq bilan ko’rsatilgan. (11) ifodadan ko’rinib turibdiki, tebranish chastotasi xaqiqiy son, ya’ni bo’lguncha davom etadi. 3- rasm o`quvchilarga kampyuter yordamida zaryad miqdori o`zgarishi amplitudaning o`zgarishi animatsalar orqali ko`rsatiladi. So’nuvchi tebranishlar davri quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 2 2 0 2      T

 Bu yerda — so’nmas tebranishlarning xususiy chastotasi (14) ni Tomson formulasi bilan solishtirib, so’nuvchi tebranishlar chasto’tasi erkin tebranishlar chasto’tasidan katta ekanligiga ishonch hosil qilamiz. Konturdagi tebranishlarning so’nish tezligi so’nishning logorifmik dekrementi bilan xarakterlanadi.  So’nishning logorifimik dekrementi, ma’lum momentdagi tebranishlar amplitudasining, undan bir davrga farq qiladigan tebranishlar amplitudasiga nisbatining natural logarifmi orqali aniqlanadi: So’nuvchi tebranishlar chasto’tasi e marta kamayadigan vaqt oralig’i relaksiya vaqti deyiladi:  Qo’llanilishi: Tebranish konturidan radio priyomniklarda, televidenyada, tarqatuvchi va qabul qiluvchi radio va telestansyalarda qo’llaniladi. T Q Q T t t      ) ( ln   1  0 

IV. YANGI MAVZUNI MUSTAHKAMLASH  Tebranma harakatlarlar deb qanday harakatlarga aytiladi?  Elektromagnit tebranishlar deb qanday tebranishlarga aytiladi?  Erkin elektromagnit tebranishlar deb-chi?  Kondersatorning energiyasi nimaga teng?  G’altak atrofidagi maydon energiyasi-chi?  To’la energiya nimaga teng?  To’la energiya qanday o’zgaradi?  Real tebranish konturlari ideal konturlardan nimasi bilan farq qiladi?  Real tebranish konturi uchun Om qonuni?  So’nuvchi elektromagnit tebranishlar tenglamasi?  Yuqoridagi savollar proektor yordamida ekranda ko`rsatiladi va o`quvchilar javob beradi.  V. Darsni yakunlash.  Uyga vazifa:  Baholash.

XULOSALAR. “ Elektromagnit tebranishlar” bobini o`qitishda axborot texnalogiyalardan foydalanish yozish jarayonida shunday hulosaga keldimki darstlarning axborot texnalagiyalardan foydalanib o`tish talabalar bilim salohiyatini oshiradi. 1. BMI ning birinchi bobida KXK lari uchun o`quv meyoriy xujjatlarini tahlil qilindi. AL va KXKlari uchun fizika fanidan DTS larida bitiruvchilariga fizika fanidan o`zlashtirilishi talab etiladigan minimal talablar berilgan. Tanlangan bo`limni o`qitishda o`quvchilar o`zlashtirishi majburiy bo`lgan talablar o`rganib chiqildi.DTS da fizika fanini o`quv yuklamalar ko`lami berilgan. Bu asosida ishlab chiqilgan o`quv rejalari o`rganildi. Namunaviy o`quv dastur asosida ishchi o`quv dasturi tuzib chiqildi amaliyot davrida kollejdagi ishchi o`quv dasturi bilan tasdiqlandi.

2.KXK larda fizika fanini o`qitishda ta`lim samaradorligini oshirishda axborot texnalogiyalardan foydalanish va bevosita ularning dars jarayonlariga qo`llash usullari o`rganib chiqildi. 3.Fizika ta`limida maxsus kampyuter dasturlari va ulardan foydalanish bo`yicha bir qator uslubiy ko`rsatmalar nashr qilingan. Bu ko`rsatmalar qo`llamalar yordamida mahsus dasturlar Power Point va Macromedia flash dasturlaridan foydalanib ta`lim jarayonida foydalanish uchun kerakli materiyallarni yaratish mumkin. Bularga slaydlar, animatsiyalar, va multimediyalar yaratish ko`rsatib o`tildi. 4.BMI ning II bobida ”Tebranish konturi, konturdagi erkin elektromagnit tebranishlar va energiyaning aylanishlari. So’nuvchi elektromagnit tebranish” mavzusini o`tishda axborot texnalogiyalari vositalaridan foydalanish usullari ko`rsatildi. Fizika xonalarida mavjud kadaskoplardan foydalanish bir qator afzalliklarga ega. Bunda oldindan tayorlangan slayrlarni namoyish qilish o`qituvchining baqtini tejashiga yordam beradi. Chizma sfatli namoyish qilinadi lekin ayrim fizik jarayonlarning ko`rsatish imkoni bo`lmaydi.

AT dan foydalanishda ko`rsatiladigan slaytlarni namoyish qilish imkoniyatidan tashqari bir vaqtda bir nechta slaydlarni namoyish qilish mumkin bo`ladi . Bundan ayrim fizik jarayonlarning animatsiyasining ham ko`rsatish mumkin . Jumladan Fizikon dasturi orqali erkin va majburiy tebranishlar animatsiyasini namoyish qilish mumkin. Bu bilan o`quvchilarni bilimini oshirish qatorida ularning tasavurlari kengaytiriladi. 5. BMI ning bajarilishi jarayonida bo`limga oid kadaskopdan foydalanish uchun slaydlar ajratildi. Shu bilan birga Power Зщне dasturida qo`shimcha slaydlar tayorlandi. Ularni dars jarayonida foydalanish uchun tavsiyalar berildi. BMI ning bajarish jarayonida bir qancha o`quv metodik adabiyorlar o`rganildi. Internet ma`lumotlari bilan tanishib chiqildi va unga saosan yuqoridagi hulosalarga kelindi. Axborot texnalogiyalardan foydalanish talabalarning fizika fanidan o`rgatiladigan nazariy bilimlarni tushunishlariga ijobiy tasir ko`rsatadi. Ularni ilmiy dunyoqarashni rivojlantirishga katta hissa qo`shadi. Fizika fanini o`rganishga qiziqishlarini orttiradi

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT .

O'xshashlar

Elektromagnit tebranishlar

Erkin elektromagnit tebranishlar

Elektromagnit tebranishlar. Tebranish konturi. Elektromagnit tebranish generatori

“Akademik litseylarda fizika fanidagi “elektrostatika” bobidan laboratoriya mashg’ulotlarini o’tkazishda axborot texnologiyalaridan foydalanish”

K.X.K.larda fizika fanining “Kvant fizikasi“ bobida mustaqil ishlarni tashkil qilish usullari