Ekologik muammolar - Ekologiya - Slaydlar

Ekologik muammolar

Yuklangan vaqt:

20.05.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6300 KB

Ko'chirib olish

Reja: 1. Global ekologik muammolar va ularning kelib chiqish sabablari 2. Ichimlik suvi muammosi. 3. Turli ekologik kasalliklarning kelib chiqishi. 4. Muammolarning y echimi va yo’llari. .

Global isish 1895-1995 yildan havoning o’rta harorati 1 C ga o’zgardi.

Ozon tuynugi Ekologiya buzilishining yana bir salbiy oqibatini Ona sayyoramizning o‘ziga xos himoya qalqoni – ozon qatlami yemirilishida ham ko‘rish mumkin. Ozon tuynugi dastavval, 1985 yil Antarktida ustida, keyinroq Avstraliya tomon silijiyotgani, 1992 yil esa Arktika ustida kuzatilgan. Eng dahshatlisi, bundan 20 yillar muqaddam Shimoliy qutb tepasida ozon qatlamidagi tuynuk hajmi rekord darajaga – 26 mln. kv. km.ga yetganligi aniqlandi. Buni bemalol Afrika qit’asi hududiga tenglashtirsa bo‘ladi. Bu o‘z navbatida, ekologiya muhofazasiga har qachongidan ko‘proq va jiddiyroq e’tibor qaratish hozirgi davrda g‘oyat muhim ekanligini ko‘rsatmoqda.

Chiqindi muamosi Chiqindilar uch xil bo’ladi. 1. Qattiq holatdagi chiqindilar – bular tog’ - kon sanoatidan chiqadi. 2. Suyuq holatdagi chiqindilar – bularga aholi turar joylaridan va ayrim sanoat tarmoqlaridan chiqadigan chiqindilar kiradi. 3. Gaz holatdagi chiqindilarga gaz konlaridan chiqadigan chiqindilar kiradi.

Cho’llanish – bu atrof muhitdagi ekotizimlarning unumdor erlar hosilining kamayishi , degredatsiyalanishi, iqlimning quruqlashishi, cho’l hududlarining kengayishi va xakozola r.

Sodir bulayotgan muommolar Davlatlar . AFRIKA Turli ekologik kasalliklarning kelib chiqishi. HINDISTON Muammolarning yechimi va yo’llari BARCHA DAVLATLARDAIchimlik suvi muammosi.Keyingi yillarda sayyoramizning ekologik holati qanday o’zgarishlarga uchramoqda? Bu masala nafaqat soha mutaxassislarini, balki har bir kishini qiziqtiradi, chunki har bir insonning hayoti tabiatdagi sodir bo’layotgan o’zgarishlarga juda boliqdir. Televizor ekranidan, radio, gazeta va jurnallar orqali deyarlik har kuni sayyoramizning u yoki bu burchagida sodir bo’layotgan ekologik falokatlar haqida noxush xabarlar kelib turibdi: Yer sharidagi namtropik o’rmonlar “ sayyoramizning o’pkasi ” hisoblanib, atmosfera havosidagi kislorod muvozanati aynan mana shu o’rmonlar yordamida saqlanib turadi.

ATMASFERANING IFLOSLANISHIGA SANOAT KORXONALARNING ULISHI

SANOAT KORXONALARIs gazi asosan sanoat korxonalaridan, avtotransport va o’rmonlarni chiqadi. Mutaxassislarning fikricha atmosfera tarkibidagi ushbu gaz miqdori XX asr mobaynida 10-1yonishidan 5% ortgan. XXI asr o’rtalariga borib, 40% ga etishi bashorat qilinmoqda. Is gazi Quyoshdan kelayotgan qisqa to’lqinli nurlarni ko’p qaytarib, ayni vaqtda YErdan qaytgan uzun to’lqinli nurlarni tutib qolishi tufayli atmosfera havosini isishiga sabab bo’ladi. Bundan tashqari SN4, N2O gazlar ham havo haroratini isishiga ta'sir etadi.

Suv o’zining erituvchanlik hususiyati bilan erda hayotni ta'minlab turibdi. Sayyoramizning to’rtdan uch qismini suv tashkil etsa ham, uning 1-2% ichishga yaroqlidir. Hozirgi vaqtda sayyoramizda ichimlik suvi katastrofik darajada kamayib ketmoqda. Uning kamayishini asosiy sababi oldingi ichishga yaroqli bo’lgan suv havzalarini ifloslantirish, ba'zi kimyoviy zavodlarda undan ko’p foydalanish orqali sodir bo’layapti. Hozirgi davrda sayyoramizda ichimlik suvi etishmasligidan 2 mlrd. kishi qiynalayapti. AQSh ning SRU (markaziy razvedka boshqarmasi) ning ma'lumotga ko’ra 2015 yilda sayyoramizdagi aholini yarmiga ichimlik suvi etishmasligidan qiynalib qoladi. BMT ning bosh kotibi Kofi Annananni fikricha 2025 yilda sayyoramiz aholisini uchdan ikki qismiga ichimlik suvi etmay qoladi.

SUV INSON BALKI O’SIMLIK VA HAYVONLAR UCHUN HAM HAYOT MANBAI.

AQSh ning SRU (markaziy razvedka boshqarmasi) ning ma'lumotga ko’ra 2015 yilda sayyoramizdagi aholini yarmiga ichimlik suvi etishmasligidan qiynalib qoladi. BMT ning bosh kotibi Kofi Annananni fikricha 2025 yilda sayyoramiz aholisini uchdan ikki qismiga ichimlik suvi etmay qoladi. Bu 7,5 mlrd. kishini tashkil etadi. Yapon yozuvchisi Xirosi Noma: “ Maboda kelgusida erda hayot tamom bo’lsa, u atom urushidan emas, ichimlik suvi etishmasligidan bo’ladi ” deb to’ g’ ri aytgan. Shuning uchun biz hayot manbai bo’lgan suvni toza saqlash va ko’paytirish choralarini ko’ra olsak, kelgusida erdagi tiriklikni saqlagan, odamlarni solom va farovon turmush kechirishini ta'minlagan bo’lamiz.

Ma'lumki, hozirgi vaqtda inson hayoti uchun o’ta xavfli bo’lgan yuqumli kasalliklar borgan sari ko’payib bormoqda: OITS, tovuq grippi va yaqinda Hind okeanidagi dahshatli sunamidan so’ng, 4 turdagi yangi (oldin uchramagan) yuqumli kasallik paydo bo’ldi. U bezgakka o’xshash kasallik bo’lib, shungata deb ataladi. U Indoneziya, Xindixitoy mamlakatlarida 7,4 mln. kishini halok bo’lishiga olib keldi va hokazolar. Bu kasalliklar-ning paydo bo’lishining asosiy sababi biosferaga zaharli kimyoviy moddalar-ning ko’payib ketganligi va radiosion fonni oshganligidir. Hozirgi vaqtda oldin uchramagan 70 ming xil kimyoviy moddalar biosferaga tarqalgan. Ular tirik organizmlarni mutasiyaga uchratib, oldin beozor bo’lib yashab kelgan mikroorganizmlarni kasallik tarqatuvchi miqroblarga aylantiradi. Bundan tashqari tabiatda har bir tur ko’payib ketsa, uning kasalliklari ham ko’payib, mazkur turning populyasiyasini kamayishiga olib keladi.

Yuqorida keltirilganlarga binoan unchalik uzoq bo’lmagan kelajakda sayyoramizda global darajadagi ekologik krizislar sodir bo’lishi mumkin. Oqibatda iqtisodda umumiy krizis bo’lib, aholi soni keskin qisqaradi. Bu hodisani amerikalik olim Forrester va boshqalar o’zlarining “O’sish chegarasi” (1972 yil) nomli asarlarida ilmiy asosladilar. Ular aholi sonini o’sishini tabiiy boyliklarni iste'mol qilishini kuchayayotganligi bilan solishtirib (yilida YErdan 100 mlrd. tonna tabiiy boyliklar-metall, neft, gaz, ko’mir va hokazolar olinayapti), aholining o’sishi, krizisga olib kelishini, bu esa aholini keskin kamayishiga olib keladi, deb bashorat qiladilar.

“ O’sish chegaralari” nomli asarda yuqorida keltirilganlardan tashqari qo’shimcha fikrlar ham bildiriladi. Ammo bu fikr oldingi fikrni mazmunini o’zgartirmaydi, ya'ni agar zapas mineral boyliklar ikki barobar ko’p deb faraz qilsak ham XXI asrning o’rtalarida sayyoramiz aholisi keskin qisqaradi. Chunki, bu davrda atrof-muhitni ifloslanishi shunday darajaga etadiki, oqibatda aholini bir qismi qirilib ketadi. Shunday qilib, sodir bo’lishi mumkin bo’lgan ekologik falokatlarni oldini olish uchun aholini sonini o’sishini ongli ravishda to’xtatish, tabiiy resurslardan foydalanishni keskin kamaytirish (tejash), sanoat ishlab chiqarishini o’sishini to’xtatish, tashqi muhitni ifloslanishini oldini olish bo’yicha keskin choralarni ko’rishi, oziq- ovqat mahsulotlarini ko’paytirish tadbirlarini ko’rish va hokazolar. Hisob-kitoblar shuni ko’rsatadiki, XXI asrda iqtisodiy sharoit me'yorida bo’lishi uchun yuqorida keltirilgan tadbirlar zudlik bilan amalga oshirilishi kerak, aks holda kech bo’lib, muammolar chuqurlashadi. Yuqorida keltirgan falokatlar tez sodir bo’lishi mumkin.

O'xshashlar

Ekologik muammolar 2

Farg’ona vodiysida ekologik muammolar

Orol bo'yi hududidagi ekologik muammolar

O’rta Osiyoda Transboundary ekologik muammolar

Mintaqaviy ekologik muammolar va ularning kelib chiqish sabablari.