logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Ekologiya
  4. Ekologik madaniyat

Ekologik madaniyat

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1503.5 KB
Ko'chirib olish
ekologik madaniyat EKOLOGIK MADANIYAT • Jamiyatning rivojlanib borishi bilan insonlarning atrof-muhitga bo’lgan ta’siri o’sib boradi. Inson tabiat bilan, ya’ni o’simliklar hamda hayvonot dunyosi hamda yer osti va yer usti boyliklari bilan o’zaro muloqotda bo’ladi. • Ekologik muammolar kengayib, ularni hal etish dolzarb vazifa bo’lib qolgan hozirgi davrda bu muammolarni hal qilishda insoniyat uchun asosan ekologik ong va ekologik madaniyatning o’rni beqiyosdir. • Bundan millionlab yillar ilgari odamzod paydo bo'libdiki, son-sanoqsiz insonlar shu yerning bag'rida unib-o'sgan, umrguzaronlik qilgan, rizqu ro'z topgan. Odamlarni boqadigan, kiyintiradigan, ularga boshpana bo'ladigan, yuvib poklaydigan yagona va shu tufayli ham nihoyatda mo'tabar ona zamin bu. Hozirgacha insoniyat o'zi uchun yashashga undan boshqa makon topgani yo'q, balki topa olmas ham. • Yurtboshimiz inson ma'naviyatining yuksalishida ona tabiat, unga mehrli munosabatda bo'lish, go'zalliklaridan zavqlanish hissi katta ahamiyatga egaligini alohida ta'kidlaydi: • «Tabiatga yaqinlik, jonajon o'lkaning benihoya go'zalliklaridan bahramand bo'lish ma'naviyatga oziq beradi, kuchaytiradi”. • Tabiatni asrash, ekologik madaniyat oddiy ko'nikmalarni egallash- dan boshlanadi. Ko'chada ketayotganda konfet qog'ozini yoki pista po'chog'ini maxsus qutiga emas, duch kelgan joyga tashlasak, yo'lakdan yurmay, maysalar ustidan bosib o'tsak, ikki-uchta dovuchcha uzaman deb daraxtlar shoxini sindirsak, qusharning mini buzsak, ariqlarga axlat ag'darsak, bularning hammasi bizning madaniyatsizligimiz, shavqatsizligimiz, farosatsizligimizdan darak beradi. • «Ekologik madaniyat» degan tushuncha zamirida ayni shu holatlar oqibatini anglash, tabiat va jamiyat qonunlariga mos tarzda hayot kechirish talablari mujassamdir. Ekologik madaniyat ham umuminsoniy madaniyatning ajralmas qismi, uning muhim ko'r- satkichi hisoblanadi. Usiz insonni to'la ma'noda madaniyatli, ma'naviyatli deb bo'lmaydi. • Yer yuzida shunday murakkab ekologik muammolar paydo bo'lmoqdaki, ular nafaqat ayrim davlatlar, balki butun insoniyatning k e lgusi hayotini, odamzod tirikligini jiddiy xavf ostida qoldirishi mumkin. Bunday muammolar sirasiga atmosfera ozon qa t lamining yemirilishi, chuchuk suv zaxiralarining kamayishi, aba d iy muzliklarning eriyotgani, jahon okeanining va kosmik fazoning illoslanishi, dunyoning «Qizil kitobi»ga kiritilgan noyob o` simlik va hayvonlarning keskin kamayib borayotgani va boshqa k o` plab dolzarb muammolarni kiritish mumkin. • Afsuski, bizga sobiq sho'rolar davlatidan og'ir ekologik muam molar ham meros bo'lib qolgan. Ulardan eng kattasi, bilasizki, Orol dengizi, qurishi hilan bog'liq. O'zbekiston bu masalaning ijobiy yechimini topish, muammoni yanada chuqurlashishining oldini olish, Orolbo'yi hududida yashovchi aholini har jihatdan muhofaza qilish borasida ko'plab chora-tadbirlarni ko'rmoqda. Respublikamiz rahbariyati bu murakkab masalaga dunyo ham-jamiyali e`tiborini jalb etayotgani ham, Orol muammosi bir-ikki davlatning emas, butun Yer yuzi-ning muammosiga aylanganini ko'rsatadi. Shunga ko'ra, O'zbe kiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2010-yil 20-sentabrida Birlashgan Millatlar Tashkiloli Sammiti Mingyillik rivojlanish maqsadlariga bag'ishlangan yalpi majlisida so'zlagan nutqidagi quyidagi o'rinlar muhim ahamiyati kasb etadi: • « Orol fojiasi ekologiya muammolariga mas ' uliyatsiz munosabatda bo ' lishning yaqqol misolidir . Bir paytlar noyob noyob dengizlardan biri bo ' lgan Orol bir avlod hayoti davomlda deyarli qurib va yo ' qolib borayotgan suv havzasiga aylandi . • Qirq yil mobaynida Orol dengizi akvatoriyasi 7 baravar qisqardi , suv hajmi 13 marta kamaydi , uning minerallashuvi esa o`nlab baravar oshib , dengizni tirik organizmlar yashashi uchun yaroqsiz ahvolga keltirdi . Natijada qariyb barcha hayvonol va nabotot olami tanazzulga uchradi va yo ' qoldi ... • Orol dengizining qurishi davom etayotgani va uning atrofida gumanitar falokat sodir bolayotgani sababli Orolbo'yining tabiiy biologik fondini asrab-avaylash, Orol inqirozining atrof-muhitga, eng muhimi, bu yerda istiqomat qilayotgan yuz minglab va millionlab odamlar hayotiga halokatli ta'sirini kamaytirish bugungi kundagi eng muhim vazifa hisoblanadi». • Tabiat va inson o’rtasidagi munosabat ma’lum bir qonunlar orqali boshqariladi, ularga rioya qilmaslik ertami kechmi, albatta ekologik halokatga olib keladi. Bu muammo o’zining insoniyatga keltirayotgan va keltirishi mumkin bo’lgan fojiali oqibatlari jihatidan yadro urushi halokatidan keyin ikkinchi o’rinda turadi. Albatta, ilmiy- texnikaviy rivojlanish natijasida, turli soha ilm va texnologiyalarining taraqqiyoti, yangi energiya manbalari va kimyoviy moddalarning paydo bo’lishi, tabiiy resurslardan yovuzlarcha foydalanish natijasida havo, suv ifloslanadi, insoniyatni boquvchi yer yaroqsiz holga kelib, oqibatda uni yashash muhitidan mahrum etadi. • Ekologik ong va ekologik madaniyatning asosiy vazifasi xalqimiz ekologik madaniyatini oshirish orqali huquqiy fuqarolik jamiyati tamoyillari asosida tabiatdan foydalanishni yo’lga qo’yish, tabiatni muhofaza qilish sohasida Davlat nazorati bilan bir qatorda jamoatchilik nazoratini kuchaytirish, xalqimiz ongi va madaniyatida ona Vatanimiz tabiatiga bo’lgan mehr-muhabbatini oshirish, uni asrab-avaylash va kelgusi avlod uchun zarur hayotiy sharoitlar qoldirishimiz kerakligini ko’rsatishdir. • Inson tabiatning bir bo’lagi bo’lgan holda u bilan bo’lgan munosabat orqali ekologik madaniyat shakllana borishi tufayli tabiatni muhofaza qilish va ulardan oqilona foydalanishni tartibga solishda uni boshqarish uchun tabiat qonunlarini kashf qilib kelgan. Ammo inson o’zining tabiatga ta’siri orqali undagi muvozanatni buzdi va tabiat hodisalarining davriy muvozanatini izdan chiqardi.

O'xshashlar

ekologik madaniyat
ekologik madaniyat
Ekologik madaniyat va ekologik ong masalasi
Ekologik madaniyat, ekologik xavfsizlik va uning tabiiy geografik jihatlari
Ekologik turizm