Ra'nokabilar-Rosidae sinfchasi. Zig`irnamolar – Linales qabilasi - Botanika - Slaydlar

Ra'nokabilar-Rosidae sinfchasi. Zig`irnamolar – Linales qabilasi

Yuklangan vaqt:

12.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

78.103515625 KB

Ko'chirib olish

Ra'nokabilar-Rosidae sinfchasi Zig`irnamolar – Linales qabilasi01 0C 13 190207

Ra'nokabilar-Rosidae sinfchasiga quyidagi qabilalar kiradi: • 1.Toshyorarnamolar- Saxifragales • 2. Ra`nonamolar –Rozales • 3.Mirtanamolar-Myrtales • 4. Burchoqnamolar- Fabales • 5. Sapindnamolar –Sapindales • 6. To`ng`iztaroqnamolar – Dipsacales • 7. Toshbaqatolnamolar –Rutales • 8. Zig`irnamolar – Linales • 9. Yorongulnamolar – Geraniales • 10. Xnanamolar –Balzaminales • 11. Qayiqchagulnamolar – Poligalales • 12. Jiydanamolar – Elaeagnales • 13. Toknamolar – Vitales • 14. Normushknamolar – Celastrales • 15. Marjono`tnamolar – Santalales • 16. Chilonjiydanamolar – Rhamnales • 17. Ziranamolar - Ariales01 1D1E 20 01 221E0F 01 241E25 01 271E0F 01 2A1E0F 01 2C1E0F 2D 01 2E1E0F 01 2F1E0F 01 301E0F 320E 01 01 01 01 19 01 01 01 01 01 01 25 01 01 2A 01 01 2C 01 01

Zig’irnamolar - Linales qabilasi Zig’irdoshlar – Linaceae oilasi • Oilaning eng yirik turkumi zig’ir (Linum) hisoblanadi va u yer yuzining deyarli hamma mintaqalarida uchraydi. O’zbekistonda 5 turi, asosan, tog’li hududlarda o’sadi. Shundan bitta moyli zig’ir (L. humile) madaniy o’simlik sifatida ekiladi. Umuman, oila 6 turkum va 250 turni o’z ichiga oladi. Zig’irdoshlar sertola260 va sermoy (urug’da 42% gacha moy bo’ladi), bir va ko’p yillik o’tsimon o’simliklardir. Barglari oddiy, navbat bilan yoki qarama- qarshi bo’lib joylashgan. Gullari to’g’ri, besh bo’lakchali qo’shaloq gulqo’rg’onlidir. Gulida 10 ta otalik bo’lib, 5 tasida normal changdonlar bor, qolgan 5 tasida changdonlar bo’lmaydi. Onaliklari qo’shilib o’sgan 5 ta mevacha bargdan iborat. Mevalari – ko’sakcha yoki danakcha. Urug’ida endosperm bo’lmaydi.. 13 13 01 34 23 12 1B 26 16 35 16 26 0C 0533 19 14 11 34 17

Yovvoyi zig’ir -Linum mesastylim. • Ko’p yillik o’t bo’lib, bo’yi - 30 -70 sm. Barglari qalami nashtarsimon yoki qalami. Uzunligi - 10- 35 mm. eni -1-3 mm. May-iyun oylarida gullab urug’laydi, tog’ yonbag’larlarida o’sadi. Zig’ir qadim zamonlardan ekilib kelinadigan ekinlardan hisoblanadi. Poyasi ivitilib, undan shilib olingan tola to’qimachilik sanoatida ko’p ishlatiladi. Zig’ir moyidan ovqat va alif moy tayyorlash uchun foydalaniladi. Kunjarasida oqsil ko’p, mollar uchun to’yimli ozuqa yem bo’ladi. Zig’irning ko’p yillik turlari manzarali o’simlik sifatida o'stiriladi . • Gul formulasi: * Са5Со5А5+5G(5) ♀♂31 01 3F 04 16 1B 06 0C12 13 10 26 16 01 0F 321A01

Yorongulnamolar qabilasi-Geraniales Yoronguldoshlar-Geraniaceae oilasi • Qabilaning bizda kengroq tarqalgani yoronguldoshlar oilasidir. Oilada 5 ta turkumga kiruvchi 750 ga yaqin tur bor. Ular bir va ko’p yillik o'tlar, ayrim butachalardan iborat. O’zbekistonda oilaning 4 ta turkumga mansub 2 ta madaniy va 18 ta yovvoyi turi o’sadi. Bulardan eng kattasi yorongul (Geranium ) hisobianadi. Bir, ko’p yillik o’t o’simligi. Bargi panjasimon, guli aktinomorf. 5 a'zoli, binafsha rangli. Mevasi murakkab. Turkum vakillari, asosan, adir va tog’larda tarqalgan. Oila vakillarining xarakterli belgilaridan biri hamma turlarida (dubil) oshlovchi moddalar - smolalar bo’lishi va efir moylar chiqarishidir. Ayrim vakillari begona o’t sifatida uchraydi . 31 31 01 47020708 05 07050A 08 16 1B 36 05 0708 020C 21 05 11 1E

Chilonjiydanamolar –Rhamnales qabilasi Chilonjiydadoshlar-Rhamnaceae oilasi • Oilaga 60 ta turkumga oid 900 dan ortiq tur kiradi. Ular yer yuzida keng tarqalgan. O’zbekistonda 3 ta turkumga mansub 6 ta turi o’sadi. Bular buta va past bo’yli daraxtlardan iborat. Gullari mayda, ko’rimsiz, aktinomorf, 4-5 bo’lakli, asosan ikki jinsli , mevasi turlicha. O’zbekistonda 3 ta turkumga mansub 6 ta turi tabiiy va 2 ta turkumga oid 2 ta madaniy turi o’sadi. Ular dorivor va oziq- ovqat o’simliklar sifatida qadrlanadi4A 4A 04 01 34 3B 261A0A 2B02 06 3E 261A0A 05 05

Jiydanamolar –Eleagnales qabilasi Jiydadoshlar -Eleagnaceae oilasi • Oilaga 3 turkum 40 ga yaqin tur kiradi. O’zbekistonda 2 ta turkumga oid 5 turi o’sadi. Buta va daraxtlardan iborat. Gullari 2 jinsli. Shimoliy Yarim sharning subtropik va mo’tadil iqlimli hududlarida tarqalgan. O’zbekistonda jiyda (Eleagnus angustifolia) va chakanda (Hippophae rhamnoides) dorivor, iste’mol qilinadigan o’simlik sifatida qadrlanadi. Oila vakili sifatida chakanda bilan tanishamiz..

Chakanda - Hippophae rhamnoides • - kichik daraxt yoki buta. Bo’yi 2 - 5 m ga yetadi, shoxlangan, o’tkir tikanli o’simlik. Bargining uzunligi - 2 - 9 sm, eni - 3 - 15 mm. Ustki tomoni och yashil, ostki tomoni kumushsimon oq ranglidir, gullari bargi bilan bir vaqtda chiqib rivojlanadi hamda to’p bo’lib shoxlarda joylashadi. Changchi gullarining gulqo’rg’oni 2 bo’lakli, 4 changchili. Urg’ochi gullarining gulqo’rgoni 2 bo’lakli, o’rtasida bitta uzun ustuncha yetiladi. Yetilgan mevasi sershira, to’q sariq apelsin rangli, ananas mazasini beruvchi, sharsimon yoki biroz cho’zinchoq shaklda. May oyida gullaydi, mevasi avgust-sentabr oylarida pishadi. Vitaminga boy o’simlik. Mevasini shundayligicha iste'mol qilish, undan qiyom, konserva, kisel, vino va hokazolar tayyorlash mumkin. Xalq tabobatida qon bosimini davolashda, tishni chidamli qilishda ishlatiladi. To’qayzorlarda, daryo sohillarida o’sadi4A1202 01 0B 04 06 3A 26 07 3E05 3B 1A 02 0C 2B 19 16 19

Ziranamolar —Apiales qabilasi Araliyadoshlar-Araliaceae oilasi • Oila 80 dan ortiq turkumga mansub 800 turni o’z ichiga oladi. Ko’pchilik araliyadoshlarga mansub turlar tropik va subtropik hududlarda o’sadi. Ularning aksariyat turlari Malayziya, Indoneziya va Amerika tropiklarida uchraydi. Araliyadoshlar - uncha katta bo’lmagan daraxtlar yoki butalarni, ba'zi chirmashib o’suvchi lianalarni o’z ichiga oladi. Ko’p yillik o’t turlari ham bor. Barglarining bandi kengayib novda hosil qiladi va poyani o’rab turadi. Barglari poyada navbatlashib joylashadi. To’pguli yirik, murakkab soyabon. Gullari nisbatan mayda, aktinomorf, ikki jinsli, ikki uyli. Gulqo’rg’on ikki qavat, gulkosachabargsi 5 yoki 4 ta, gultojisi 5 ta, changchisi ham 5 ta yoki ko’p. Bu oilaga dorivor o’simlik Jenshen-Panax ginseng, zamanixa -Oplopanax, Araliya- Aralia, eleuterokok-Eleutherococcus va boshqa manzarali o’simliklar kiradi.13 49 01 34 3F 12 5104 1A 05 28 261A 16 3E 26 05 49 37 05

Ziradoshlar – Apiaceae oilasi • Bu oilaga 300 ga yaqin turkum. 3000 dan ortiq turkum kiradi. O’zbekistonda 69 turkumga tegishli 198 tur o’sadi. Oila soyabonguldoshlar deb nomlangan, chunki bu oilaga kiruvchi o’simliklarning to’pgullari murakkab soyabondan iborat. Barglari, asosan, murakkab, yon bargchasiz, barg bandi kengayib nov hosil qiladi, hamda poyani o’rab turadi. To’pguli oddiy yoki murakkab soyabon, ba’zan boshcha (ko’ktikan turlarida). Ikki jinsli, aktinomorf, gulqo’rg’oni ikki doira hosil 263 qilib o’rnashgan. Gul qismlari 5 a’zoli. Kosacha va gultojbarglari 5 tadan, changchisi ham 5 ta, urug’chisi 2 ta mevacha bargdan iborat. Oila vakillari efir moylariga boy hisoblanadi. Bu oilaga zira (Bunium), qora zira (Carum carvi), kashnich (Coriandrum sativum), sabzi (Daucus), ukrop (Anethum), petrushka (Petroselium sativum), kovrak (Ferula), arpabodiyon (Pimpinella anisum ) kiradi. Turkum vakillari alkaloid, smola, asalli, sabzavot ekinlari, efir moyli o’simliklar sifatida ahamiyatga egadir. Gul formulasi: * Са5Со5А5G(2). ♀♂1308 04 01 28 34 0C 05 02 19 0C 141A 02 1A 07 23 06 2B 35 36 0C 3201

Yovvoyi sabzi - Daucus carota • . Bo’yi 30 - 100 sm keladigan 2 yillik o’t o’simligi bo’lib, ildlzi - ildizmeva. Poyasi 2 yilda rivojlanadi, pastki qismi shoxlangan bo’ladi. Barglari poyada navbatlashib joyiashadi, barglari ikki karra patsimon qirqilgan. To’pguli murakkab soyabon, gullari oq-sarg’ish. Gul a'zolari oilaning umumiy tavsifida keltirilgan kabi bo’ladi. Mevasi dumaloq, ikki tomondan biroz siqilgan qo’sh pistacha. Yovvoyi sabzining urug’i turli mamlakatlarda har xil dori- darmon sifatida foydalaniladi, bizda esa uni gijjaga qarshi va surgi sifatida ishlatiladi. May-iyun oylarida gullaydi, iyul-avgust oylarida urug’i pishadi. Daryo, ariq bo’ylarida, bog’larda, adir hamda tog’oldi qismlarida uchraydi.31 01 03 2805 08 0C 3E05 16 05 0D1A 31 0D02 37 08 070514

O'xshashlar

Ra'nokabilar-Rosidae sinfchasi

Zig'irnamolar qabilasi

Dilleniyakabilar –Dillenidae sinfchasi Qovoqnamolar qabilasi –Cucurbitales

Lolanamolar qabilasi

Gazandanamolar qabilasi