logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Botanika
  4. Ochiq urug’li o’simliklar (qarag’aytoifa) bo’limi

Ochiq urug’li o’simliklar (qarag’aytoifa) bo’limi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

624.5 KB
Ko'chirib olish
Ochiq urug’li o’simliklar (qarag’aytoifa) bo’limi Ochiq urug’li o’simliklar • Ochiq urug’li o’simliklarning urug’lari gulli o’simliklarnikiga o’xshash meva ichida yopiq holda emas, balki maxsus qubbalarda ochiq holda yetishadi. Shuning uchun ham ular  ochiq urug ’ li osimliklar  deyiladi. ARCHA • Archa bo’yi 20 m gacha yetadigan, doimo yashil daraxtdir . Tog’larning 3500  –  4500 m balandlikd agi yon-bag’irlarida, sovuq va doimiy shamol ta’sirida archaning yer bag’irlab o’sishga moslashgan turlari ham uchraydi. • Archaning barglari juda mayda, yashil rangli, tangachasimon. • Archa juda sekin o’sadi. Urug’idan unib chiqqan archaning katta daraxt bo’lib yetishishi uchun 100 yildan ortiq vaqt kerak. Archa ming yil va hatto undan ham ortiqroqyashaydi. Archa ikki uyli o’simlik. Bahor oxirlarida ayrim archa tuplarining yosh novdalarida mayda  qubbachalar  hosil bo’lib, ularda juda ko’p miqdorda chang yetishadi. Bu qubbachalar  changchili qubbalar  deb ataladi. Shu vaqtda archaning boshqa t u plarida uzunligi 0,5  –  1 sm keladigan sharsimon qubbalar hosil bo’ladi. Bu qubbalarga urug’chili qubbalar  deb ataladi. Urug’kurtakdagi arxegoniy ichida esa  tuxum hujayra  yetishadi. Changchi qubbachalarda yetilgan chang boshqa tupda yetilgan urug’chi qubbalarga kelib tushadi va uni changlantiradi. • Urug’lanishdan so’ng urug’chi qubbani tashkil qilgan tangachalar tezda o’sadi, yo’g’onlashadi va o’zlaridan ajralib chiqqan smola orqali bir-birlari bilan qo’shilib, qubbani o’rab turuvchi etdor, yumshoq po’stga aylanadi. Bunday po’st bilan qoplangan  urug’chi qubba  pishib yetilganda xuddi rezavor mevaga o’xshab qoladi, Shuning uchun ham archaning urug’chi qubbasini xalq orasida  qubbameva  yoki  archa mevasi  deb nomlash odat bo’lib qolgan. • Archaning urug’chi qubbalari urug’langandan keyin ikkinchi yoki uchinchi yilda pishadi. • Archa tog’ning yuqori qismidagi toshloq va tuproqli yonbag’irlarda, suv ayirgichiar, daralar ichida o’sib, o’ziga xos o’rmonlar – archazorlar hosil qiladi. • O’rta Osiyoda archaning 7 ta yovvoyi turi o’sadi, bulardan 3 tasi (Zarafshon archasi, Turkiston archasi va saur archa). O’zbekiston tog’larida katta-kichik archazorlar hosil qiladi. Bundan tashqari, shahar ko’chalarida, maydonlarida, xiyobonlarda va istirohat bog’larida manzarali daraxt sifatida Virgin archasi ekiladi. Virgin archasining vatani Shimoliy Amerika. • Manzarali o’simliklar qatorida archadoshlar oilasiga mansub daraxtlardan yana biri  Sharq sauri  ekiladi. U tana va baigining tuzilishi bilan archaga o’xshaydi, lekin yosh novdalarning o’ziga xos shoxlanishi va pishgan qubbalarining notekis choklar orqali ochilishi bilan archalardan farq qiladi. Arxegoniy

O'xshashlar

Ochiq urug’lilar bo’limi 2
Plauntoifa — Lycopodiophyta o’simliklar bo’limi
Qirqquloqlar bo’limi
Yashil suvo’ttoifa bo’limi
Ochiq urug’lilar